Pojęcie i istota zarządzania WYKŁAD I
Podstawowe zadania nauki o organizacji i zarządzaniu: ustalenie zależności między zachowaniem się ludzi w pracy a jej wynikami (pracy); formułowanie wskazówek (zaleceń) mających na celu zapewnić jak największą sprawność pracy indywidualnej i zbiorowej.
Formy organizowania indywidualnej i zbiorowej aktywności ludzkiej: zarządzanie (rządzenie) administrowanie przywództwo
Podstawowe funkcje zarządzania: planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie (kierowanie ludźmi), kontrolowanie.
Czynności w procesie zarządzania Planowanie definiowanie celów ustalanie strategii opracowywanie planów cząstkowych Organizowanie ustalenie wykonawców wybór sposobu działania zgromadzenie zasobów Realizowanie ustalonych dążeń organizacji Kontrolowanie monitorowanie działań sprawdzanie zgodności z planami wprowadzanie korekt Kierowanie (przewodzenie) realizacja zadań motywowanie rozwiązywanie konfliktów
Definicja I Zarządzanie jest to proces informacyjno-decyzyjny wspomagany procesami: organizowania, planowania, motywowania i kontroli, którego celem jest rozstrzyganie o kluczowych problemach działalności przedsiębiorstwa, jego przetrwaniu i rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływania warunków otoczenia i kluczowych czynników własnego potencjału wytwórczego.
Definicja II Zarządzanie polega na podejmowaniu decyzji kierowniczych oraz działaniu zapewniającemu organizacji dostosowanie się i utrzymywanie korzystnych relacji z otoczeniem. Obejmuje sformułowanie misji i celów organizacji w kontekście otoczenia zewnętrznego oraz opracowanie strategii, jej wdrażanie i kontrolowanie.
Pojęcie organizacji Organizacja jest to wyodrębniona dostatecznie z otoczenia całość ludzkiego działania skierowana na osiągnięcie jednego lub więcej celów. Cel lub cele są nieodłączną cechą każdej organizacji tam gdzie nie ma celów nie ma działania zorganizowanego.
celowość, Podstawowe cechy organizacji: sposób zorganizowania, wyodrębnienie z otoczenia, możliwość poddania kierowaniu.
Organizacja może być rozpatrywana w następujących znaczeniach: znaczenie rzeczowe znaczenie czynnościowe znaczenie atrybutowe
System organizacji Otoczenie Otoczenie Podsystem celów i wartości Podsystem psychospołeczny Nakłady Podsystem zarządzania Efekty Podsystem techniczny Podsystem struktury Otoczenie Otoczenie
Sprzężenia zwrotne między podsystemami organizacji cele i ludzie, cele i środki techniczne, cele i struktura formalna, ludzie oraz środki techniczne, ludzie oraz struktura formalna, środki techniczne oraz struktura formalna.
Systemowe właściwości organizacji: organizacja jest systemem otwartym. organizacja jest w stanie równowagi ze środowiskiem (otoczeniem). w kierowaniu organizacją należy zajmować się zarówno problemami wewnętrznymi jak i zewnętrznymi. organizację należy rozpatrywać jako elementy społeczne i techniczne,
Systemowe właściwości organizacji cd.: organizacja jest celowym tworem ludzkim. organizacja i jej części nie mają ścisłych granic, podsystemy przenikają się wzajemnie. organizacja jest systemem hierarchicznym, co umożliwia jej budowanie i sterowanie nią. w organizacji istnieją sprzężenia zwrotne. każda organizacja ma zdolność rozwoju.
Cykl życia organizacji (fazy cyklu organizacji) I. Faza przedsiębiorczości. II. Faza zespołowości. III. Faza formalizacji. IVa. Faza upadku. IVb. Faza odnowy.
Faza przedsiębiorczości cel: przekroczenie progu przetrwania poprzez szybki wzrost i pozyskanie nowych zasobów orientacja: na zewnątrz, na rynek, na klientów, na wolne zasoby w otoczeniu cechy charakterystyczne: elastyczność działania, innowacyjność, kreatywność uczestników
Faza zespołowości cel: doskonalenie umiejętności pracy w zespole i współdziałania uczestników orientacja: stopniowa reorientacja organizacji do wewnątrz cechy charakterystyczne: wysokie morale uczestników, silne utożsamianie się ich z organizacją, wspólna realizacja misji i celów strategicznych
Faza formalizacji cel: stabilność i przewidywalność, sterowność i wydajność organizacji orientacja: dominuje orientacja wewnętrzna cechy charakterystyczne: pojawienie się wyspecjalizowanych i sformalizowanych struktur realizujących precyzyjnie określone zadania
Faza odnowy cel: przyspieszenie rozwoju poprzez zwiększenie zakresu ekspansji i dywersyfikację działalności orientacja: reorientacja na zewnątrz cechy charakterystyczne: przełamanie inercji i rutyny nabytej w fazie formalizacji, decentralizacja, rozluźnienie i spłaszczenie struktur organizacyjnych
I. Faza budowy. Cykl życia organizacji II (fazy cyklu organizacji) II. Faza przetrwania (rozbudowy). III. Faza ekspansji (konsolidacji). IV. Faza dojrzałości Va. Faza upadku. Vb. Faza odnowy.
Porównanie rozwijających się i starzejących organizacji Organizacje rozwijające się Sukces wynika z podejmowania ryzyka Oczekiwania przerastają rezultaty Małe rezerwy zasobowe Treść ważniejsza niż forma Dozwolone jest wszystko, co nie jest wyraźnie zabronione Dominują problemy: co i dlaczego Problemy postrzegane są jako szanse Linia prowadzi grę Najważniejsze są działy marketingu i sprzedaży Organizacje starzejące się Sukces wynika z unikania ryzyka Rezultaty przerastają oczekiwania Duże rezerwy zasobowe Forma ważniejsza niż treść Zabronione jest wszystko, co nie jest wyraźnie dozwolone Dominują problemy: jak i kto Szanse postrzegane są jako problemy Sztab prowadzi grę Najważniejsze są działy rachunkowości i finansów
Porównanie rozwijających się i starzejących organizacji cd. Organizacje rozwijające się Możliwość działania przerasta władzę formalną Kierownictwo rządzi władzą formalną Kierownictwo przejawia inicjatywę Ludzie zatrudniani są z powodu ich wkładu, pomimo ich osobowości Potrzebni są konsultanci Orientacja na sprzedaż Celem jest wartość dodana Organizacje starzejące się Władza formalna przerasta możliwości działania Władza formalna rządzi kierownictwem Kierownictwo zachowuje się rutynowo i inercyjnie Ludzi zatrudniani są z powodu ich osobowości, pomimo ich wkładu Potrzebny jest wstrząs Orientacja na zysk Dominują walki polityczne i walki frakcyjne
Dziękuję za uwagę