Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 3, s. 363-374 Aleksandra Szulman-Wardal ETHICAL PROBLEMS IN HEALTH SCIENCES ON THE EXAMPLE OF CLINICAL PSYCHOLOGY AND REHABILITATION PSYCHOLOGY Summary. Psychology, as the science exploring multi-dimensional functioning of tological and epistemological backgrounds of life sciences biology and medicine they can co-exist with psychology, because they have a common focus: a human being. It is likely that representatives of health sciences will have the same moral problems, faced with the same subject: a patient. Due to this, the aim of this work is discussing ethical problems in health sciences, on the example of clinical psychology and rehabilitation psychology. Problems, which psychologists face, originate from the ancient times, when the job of the psychologist was unknown. The power abuse. They can be categorized to four groups, including: diagnostic tests, use psychological experiments. Identifying the ethical dimension with the competence one, ethical problems occurring in those areas were analyzed in detail. Therefore we provide the reader with an opportunity to become acquainted with the ideal ethical behaviors model, i.e. the Psychology Profession Act, Mental Health Act and Ethical Code of this professional group. We will also show case common behaviors, which nevertheless are contradictory to the desired and expected ones. Key words: ethics, psychology, health sciences strona 363 Adres do korespondencji: Mariola Bidzan, e-mail, mariola.bidzan@ug.edu.pl
Salus aegroti suprema lex Hipokrates (ok. 460-377 p.n.e.) strona 364-547 p.n.e.), Anaksymenes i Anaksymander z Miletu czy Heraklit z Efezu zajmowali - - - - - - - - - stawienie aktualnych problemów etycznych w psychologii klinicznej i w psycho-
- - ska, Appelt, 2000). - - zazwyczaj wielkie wyrzeczenia nie tylko ze strony psychologa, ale i jego rodziny. - - Art. 15. - - - - strona 365
- - - kierunek studiów? - 1. Realistyczna per - - kulturowego; - 15. Odporno strona 366
bie: 8) akceptacja ludzi, 9) akceptacja siebie, wzrostu), 15) poczucie humoru, - Etycznego Zawodu Psychologa. - - - - Psychologowie warunkowali uchylenie ustawy wprowadzeniem przepisów - policealnych. Wiedza zdobywana w ten sposób i w ty strona 367
wszystkim nauczycielami i wobec tego w niektórych przypadkach zadania psy- - - dydaktycznej. Etyczny wymiar relacji interpersonalnej - wiedza z psychologii klinicznej, psychologii rehabilitacji, ale i psychologii zdrowia - sonalnej. - - - - - strona 368
- Interwencje psychologiczne, podobnie jak medyczne, w aspekcie relacyj- - - - - - diagnozy, interwencji kryzysowej, rehabilitacji psychologicznej, cji trzeciego stopnia rehabilitacji), promocji zdrowia, - zagadnienia. strona 369
osób (k - - 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. Nr 11, poz. 535, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz. 731, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 1999 r. Nr 11, poz. 95 z 2000 r. Nr 120, poz. 1268). - - - podaje trzy sytuacje, w których uzyskanie zgody osoby badanej (dziecka czy wiednimi przepisami, Poza tymi sytuacjami zarówno psycholog kliniczny, jak i psycholog rehabilita- - - Czy jednak tak jest w istocie? - - - - strona 370
- - diagnostyczny. 2. Krajowa Rada Psychologów sprawuje nadzór nad warunkami stosowania, roz- - który brzmi: sie. - badania. prawnych opiekunów)? strona 371
konsekwencjach dla niej? nie? ski, 1994, s. 95). Ustawa o Zawodzie Psychologa. W praktyce klinicznej niejednokrotnie dochodzi - ny Zawodu Psychologa zatwierdzony przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne - osobistego. - - - - strona 372
- instytucjom (Staniszewska, 2000). ciach, problemach, a psycholog czy to w procesie diagnostycznym, czy terapeu- - - ustawa o zawodzie nie grozi sankcjami prawnymi. Primum non nocere (Hipokrates/Imphotep). Literatura cytowana, 1, 1-12. - Etyczne dylematy psychologii (s. 13-44). Po- badawczej i praktycznej psychologów Humaniora. W: J. Strelau (red.), GWP. manistyczne. W: J. Strelau (red.), ogólna Pod- (s. 81-87). Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica. strona 373
Jankowska, H. (1979). Etyka. Warszawa: PWN. w terapii schizofrenii. Psychiatria Polska, 3, 421-428. Psychologia. GWP. - Etyczne dylematy psychologii (s. 45-94). Po- Psy- W: J. Strelau (red.), (t. 3, Tatarkiewicz, W. (2004). T. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. psychologów. DzU z 2001 r. Nr 73, poz. 763, Nr 154, poz. 1798, z 2009 r. Nr 22, poz. 120, Nr 92, poz. 753. - (s. 260-266). Lublin: WNS KUL.., 1-2, 6-8. Witkowski, T. (1999). Wprowadzenie do Skali Aktualizacji Siebie AS 5. Lublin: ZPReh. KUL. strona 374