KSI 4101-001-02/2014 P/14/055 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

KSI 4101-001-02/2014 P/14/055 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

2

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli P/14/055 Postępowanie z odpadami medycznymi Jednostka przeprowadzająca kontrolę [Kontroler/Kontrolerzy] Jednostka kontrolowana Kierownik jednostki kontrolowanej Najwyższa Izba Kontroli Departament Środowiska 1. Monika Skrzypiec, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 89621 z dnia 21 marca 2014 r. 2. Tomasz Nowakowski, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 89626 z dnia 17 kwietnia 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 1-4) Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Mińsku Mazowieckim, zwany dalej SPZOZ, ul. Szpitalna 37, 05-300 Mińsk Mazowiecki Mieczysław Romejko, Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Mińsku Mazowieckim (dowód: akta kontroli str. 5) Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości 1 działalność SPZOZ w zakresie postępowania z odpadami medycznymi w latach 2011 2013. Powyższą ocenę uzasadniają następujące ustalenia kontroli: SPZOZ posiadał uregulowany stan formalno-prawny w zakresie postępowania z odpadami medycznymi; w SPZOZ nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie postępowań o udzielenie zamówień publicznych na wywóz i unieszkodliwianie odpadów medycznych; SPZOZ przestrzegał warunków umów na odbiór i unieszkodliwianie odpadów w zakresie ilości i rodzajów przekazanych odpadów. Stwierdzone nieprawidłowości polegały m.in. na: wytworzeniu przez SPZOZ w 2013 r. odpadów o kodzie 18 01 03* w ilości o 3,4% większej niż ilość określona w pozwoleniu na wytwarzanie odpadów; niesporządzaniu kart ewidencji odpadów medycznych wytworzonych w latach 2011 2013, co było niezgodne z art. 36 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach 2 (zwanej dalej ustawą z 2001 r. o odpadach) oraz art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach 3 (zwanej dalej ustawą z 2012 r. o odpadach); 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 2 Dz.U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 z późn. zm. uchylona z dniem 23 stycznia 2013 r. 3 Dz.U. z 2013 r. poz. 21 z późn. zm. weszła w życie z dniem 23 stycznia 2013 r. 3

braku kart przekazania odpadów medycznych za rok 2011, pomimo iż art. 36 ust. 10 ustawy z 2001 r. o odpadach oraz art. 72 ust. 1 ustawy z 2012 r. o odpadach nakładał na posiadacza odpadów obowiązek przechowywania dokumentów sporządzonych na potrzeby ewidencji przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sporządzono te dokumenty; niezapewnieniu w pomieszczeniu przeznaczonym do magazynowania odpadów medycznych w Szpitalu Powiatowym w Mińsku Mazowieckim (zwanym dalej Szpitalem ) warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi 4 ; przekroczeniu dopuszczalnego czasu przechowywania odpadów medycznych o kodzie 18 01 02*, określonego rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Organizacja postępowania z odpadami medycznymi Opis stanu faktycznego 1.1 W latach 2011 2013 SPZOZ posiadał pozwolenie na wytwarzanie odpadów z dnia 15 marca 2005 r., obowiązujące do dnia 31 grudnia 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 6-96) 1.2 Ww. pozwolenie zostało udzielone decyzją Starosty Mińskiego, a następnie zmienione decyzjami: z dnia 10 czerwca 2009 r., z dnia 14 kwietnia 2011 r., z dnia 12 marca 2012 r. oraz z dnia 6 lutego 2013 r. Jako miejsce magazynowania odpadów wskazano w nim zamykane pomieszczenie przy ul. Szpitalnej 37 w Mińsku Mazowieckim. Zgodnie z ww. pozwoleniem SPZOZ mógł wytwarzać następujące rodzaje i ilości niebezpiecznych odpadów medycznych: 2,5 Mg/rok odpadu o kodzie 18 01 02* (części ciała i organy oraz pojemniki po krwi), których wytwarzanie przewidziano tylko w Szpitalu, 31,0 Mg/rok odpadu o kodzie 18 01 03* (odpady medyczne zawierające drobnoustroje chorobotwórcze ), w tym 30,0 Mg w Szpitalu. (dowód: akta kontroli str. 86-96 ) 1.3 W latach 2011 2013 w SPZOZ obowiązywała Procedura Systemu zarządzania jakością QP-06/E Postępowanie z odpadami wydanie 2. z dnia 11 sierpnia 2008 r., wydanie 3. z dnia 25 maja 2011 r. oraz wydanie 4. z dnia 25 kwietnia 2013 r. (zwana dalej Procedurą postępowania z odpadami). W Procedurze postępowania z odpadami zawarto m.in. podstawowe informacje o odpadach medycznych oraz określono zasady postępowania z nimi, w tym: zasady dotyczące zbierania i segregacji, transportu wewnętrznego, magazynowania, przekazywania i ewidencji odpadów medycznych; obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów, przy czym w wydaniu 2. odpowiedzialność ta nie była przypisana konkretnym osobom (stanowiskom), natomiast w wydaniu 3. i 4. odpowiedzialność tą przypisano 4 Dz.U. Nr 139, poz. 940. 4

wydzielonym komórkom organizacyjnym, jednak bez wskazania konkretnych osób (stanowisk) zobowiązanych do realizacji tego obowiązku. Odbiór kolejno numerowanych kopii procedury dla poszczególnych komórek organizacyjnych został potwierdzony podpisami kierowników tych komórek (bez podania dat potwierdzenia). 5 (dowód: akta kontroli str. 145-170) 1.4 SPZOZ w badanym okresie nie realizował inwestycji związanych z unieszkodliwianiem odpadów medycznych. (dowód: akta kontroli str. 172-173) 1.5 W latach 2011 2013 pracownicy SPZOZ brali udział w szkoleniach zewnętrznych (warsztatach naukowych i szkoleniowych) obejmujących zagadnienia związane z postępowaniem z odpadami medycznymi, tj. Pielęgniarka epidemiologiczna dwukrotnie oraz Przewodniczący Zakładowego Komitetu Zakażeń jednokrotnie. Warsztaty te, poświęcone zapobieganiu zakażeniom szpitalnym, obejmowały m.in. kwestie zmiany przepisów dotyczących metod unieszkodliwiania odpadów medycznych. W badanym okresie w SPZOZ organizowane były szkolenia wewnętrzne w zakresie postępowania z odpadami medycznymi: szkolenie dla personelu medycznego SPZOZ oraz pracowników zewnętrznej firmy sprzątającej (w 2013 r.), stałe szkolenia dla nowego personelu medycznego oraz studentów i stażystów prowadzone przez Pielęgniarkę epidemiologiczną, a także szkolenie dla kierowników komórek organizacyjnych z zakresu realizacji usługi Kompleksowe utrzymanie czystości i transportu wewnętrznego w obiektach SPZOZ w Mińsku Mazowieckim. Ponadto w SPZOZ realizowano następujące działania organizacyjne dotyczące wytwarzania odpadów medycznych i zapewnienia ich unieszkodliwiania zgodnie z przepisami prawa: cotygodniowe odprawy zadaniowo-rozliczeniowe (począwszy od sierpnia 2011 r.), opracowywanie miesięcznych planów pracy i sprawozdań z wykonania planu pracy (począwszy od marca 2013 r.), opracowanie i udostępnienie pracownikom kursu e-learning w zakresie zamówień publicznych (dot. m.in. sporządzania opisu przedmiotu zamówienia) oraz odprawy z firmą świadczącą usługi m.in. w zakresie transportu wewnętrznego i prowadzenia magazynu odpadów medycznych (od listopada 2013 r.) na polecenie i z udziałem Zastępcy Dyrektora SPZOZ ds. Administracyjno-Eksploatacyjnych; odprawy zadaniowo-rozliczeniowe z pielęgniarkami oddziałowymi prowadzone przez Pielęgniarkę naczelną (w całym badanym okresie). (dowód: akta kontroli str. 174-199) 1.6 W wyniku kontroli przeprowadzonych w SPZOZ przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie w 2011 r. w zakresie oceny stanu sanitarnego zaplecza Szpitala oraz w 2013 r. w zakresie higieny komunalnej nie stwierdzono nieprawidłowości. W badanym okresie w Szpitalu przeprowadzono cztery kontrole wewnętrzne (wszystkie w 2013 r.) obejmujące zagadnienia gospodarki odpadami, w tym medycznymi, w wyniku których stwierdzono nieprawidłowości w zakresie segregacji odpadów, wyposażenia w pojemniki na odpady i oznakowania tych pojemników oraz zalecono zwiększenie nadzoru nad segregacją odpadów

Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa i przestrzeganiem obowiązującej procedury. Po kolejnej kontroli wewnętrznej, przeprowadzonej w dniu 16 grudnia 2013 r., nie zgłoszono uwag. (dowód: akta kontroli str. 200-202a) 1.7 System kontroli zarządczej w SPZOZ został ustanowiony zarządzeniem Dyrektora SPZOZ Nr 7/2013 z dnia 31 marca 2013 r. 5 Ustanowienie ww. systemu było poprzedzone powołaniem w dniu 24 grudnia 2012 r. przez Dyrektora SPZOZ Zespołu ds. kontroli zarządczej 6. W SPZOZ opracowano Plany działania na rok 2013 i 2014 oraz Rejestry ryzyka wewnętrznego (w wersjach z 31 marca, 30 września oraz 31 grudnia 2013 r.). W odniesieniu do działalności leczniczej zidentyfikowano m.in. ryzyko naruszenia norm prawa, w tym dotyczących gospodarki odpadami medycznymi. W oświadczeniach o stanie kontroli zarządczej, za rok 2012 i 2013, Dyrektor podał, iż w SPZOZ w ograniczonym stopniu funkcjonowała adekwatna, skuteczna i efektywna kontrola zarządcza. Ponadto, w oświadczeniu za 2012 r. Dyrektor podał, iż zakres działania SPZOZ w Mińsku Mazowieckim powoduje, że kontrola zarządcza jest wprowadzana powoli i wymaga dodatkowego zaangażowania kierownictwa wszystkich komórek organizacyjnych; głównym problemem jest prawidłowe monitorowanie elementów kontroli zarządczej oraz ocena jej funkcjonowania; wprowadzanie kontroli zarządczej przyjęto jako proces systematyczny rozłożony w czasie; powołano Zespół ds. Kontroli zarządczej, delegowano w skład zespołu osoby ze ścisłego kierownictwa z możliwością powoływania podzespołów; rozpoczęto prace nad regulaminem kontroli zarządczej, ustalono, że głównym procesem oceniającym funkcjonowanie kontroli zarządczej w SPZOZ będzie samoocena; problematyka kontroli zarządczej będzie systematycznie omawiana na zebraniach Zarządu i ścisłego kierownictwa. W oświadczeniu za 2013 r. Dyrektor podał, iż prawidłowe wdrażanie kontroli zarządczej wymaga świadomego zaangażowania kierowników wszystkich komórek organizacyjnych; poinformował o powołaniu Zespołu ds. Kontroli zarządczej, a następnie wprowadzeniu i wdrożeniu systemu kontroli zarządczej, polityki i procedury zarządzania ryzykiem, określeniu głównych ryzyk w obszarach działania SPZOZ dla planu działania; jako główny element oceniający funkcjonowanie kontroli zarządczej Dyrektor docelowo wskazał samoocenę. (dowód: akta kontroli str. 206-283) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. Opis stanu faktycznego 2. Działania w zakresie unieszkodliwiania odpadów medycznych, ich ewidencjonowanie i sprawozdawczość 2.1 W SPZOZ w poszczególnych latach badanego okresu wytworzono odpady medyczne w następujących ilościach: 5 Zarządzenie w sprawie wprowadzenia systemu kontroli zarządczej w Samodzielnym Publicznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Mińsku Mazowieckim. 6 Zarządzeniem Nr 38/2012 z dnia 24 grudnia 2012 r. w sprawie powołania Zespołu ds. kontroli zarządczej w Samodzielnym Publicznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Mińsku Mazowieckim. 6

w 2011 r. 27,499 Mg (108 kg w przeliczeniu na jedno łóżko 7 ), w tym: 25,929 Mg odpadów o kodzie 18 01 03* (102 kg/łóżko), 1,570 Mg odpadów o kodzie 18 01 02* (6 kg/łóżko), w 2012 r. 30,783 Mg (135 kg/łóżko), w tym: 29,447 Mg odpadów o kodzie 18 01 03* (129 kg/łóżko), 1,330 Mg odpadów o kodzie 18 01 02* (poniżej 6 kg/łóżko), w 2013 r. 34,170 Mg (149 kg/łóżko), w tym: 32,040 Mg odpadów o kodzie 18 01 03* (140 kg/łóżko), 2,126 Mg odpadów o kodzie 18 01 02* (9 kg/łóżko). W 2012 r. w SPZOZ wytworzono o 3,284 Mg, tj. o 11,9% więcej odpadów medycznych niż w 2011 r., natomiast w 2013 r. o 3,387 Mg, tj. o 11,0% więcej niż w roku 2012. Ilości odpadów o kodach 18 01 02* oraz 18 01 09, wytworzone w SPZOZ w badanym okresie, były zgodne z ilościami określonymi w pozwoleniu. Ilość wytworzonego odpadu o kodzie 18 01 03* w latach 2011 i 2012 nie została przekroczona w stosunku do ilości tych odpadów określonych w pozwoleniu. (dowód: akta kontroli str. 171-173, 430-456, 706) W latach 2011 2013 SPZOZ nie przyjmował do unieszkodliwienia odpadów medycznych od innych podmiotów leczniczych. (dowód: akta kontroli str. 172-173) 2.2 Na terenie SPZOZ w badanym okresie nie unieszkodliwiano odpadów medycznych. (dowód: akta kontroli str. 172-173) 2.3 W 2013 r. SPZOZ występował z wnioskami do posiadaczy odpadów, którzy unieszkodliwiali zakaźne odpady medyczne (przejęte od SPZOZ) poprzez termiczne przekształcenie, o wydanie dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie odpadu. Zgodnie z art. 95 ust. 4 i 5 ustawy o odpadach z 2012 r. oraz postanowieniami umowy z dnia 4 lutego 2013 r., zawartej pomiędzy SPZOZ a firmą odbierającą odpady, SPZOZ żądał od wykonawcy potwierdzenia unieszkodliwienia przekazanych przez SPZOZ zakaźnych odpadów medycznych. Potwierdzenie to, umieszczane każdorazowo na odwrocie karty przekazania odpadu, składało się z pieczęci spalarni, nieczytelnego podpisu i adnotacji: przyjęto i spalono lub dostarczono i spalono, bez wskazania daty unieszkodliwienia. W 2014 r. SPZOZ otrzymywał potwierdzenie unieszkodliwienia odpadów, sporządzone według wzoru określonego w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 stycznia 2014 r. w sprawie dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych 8. (dowód: akta kontroli str. 284-297, 374-409) 7 Wskaźnik ilości wytworzonych odpadów przypadających na jedno łóżko podano dla całego SPZOZ z uwagi na to, iż w zbiorczych zestawieniach danych o odpadach przekazywanych Marszałkowi Województwa Mazowieckiego przez Dyrektora SPZOZ nie podano ilości poszczególnych rodzajów odpadów wytworzonych w Szpitalu, a jedynie dla całego SPZOZ. 8 Dz.U. z 2014 r., poz. 107. 7

2.4 Zbieranie odpadów medycznych wytworzonych przez poszczególne komórki organizacyjne Szpitala odbywało się w wyznaczonych do tego pomieszczeniach. Segregacja odpadów była prowadzona zgodnie z Procedurą postępowania z odpadami opisaną w punkcie 1.3 niniejszego wystąpienia. Do zbierania odpadów medycznych o kodzie 18 01 03* używano odpowiednio oznakowanych czerwonych worków umieszczonych na stelażach, a do odpadów o ww. kodzie o ostrych końcach i krawędziach zamykanych czerwonych pojemników, umieszczanych następnie w workach. Odpady o kodzie 18 01 02* zbierane były w workach w kolorze czerwonym i umieszczane w zamrażarce. Ponadto ambulansy transportu sanitarnego SPZOZ wyposażone były w przenośne pojemniki przeznaczone do zbierania odpadów medycznych. Transport wewnętrzny odpadów medycznych w Szpitalu prowadzony był przy użyciu specjalnie przeznaczonego do tego celu zamykanego pojemnika. Zbieranie odpadów medycznych oraz transport wewnętrzny w Szpitalu spełniały wymogi rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. Odpady medyczne wytworzone w Szpitalu, przed ich przekazaniem do unieszkodliwienia, były czasowo magazynowane w wyznaczonym do tego pomieszczeniu w Budynku L. Sposób magazynowania ww. odpadów spełniał wymogi 5 ust. 2 pkt 1 3 i 5 7 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. (dowód: akta kontroli str. 145-170, 298-309, 318-360, 708-709) 2.5 Ewidencja odpadów medycznych wytworzonych w SPZOZ była prowadzona z zastosowaniem kart przekazania odpadu. Do szczegółowego badania wybrano siedem kart przekazania odpadu, z czego losowo po trzy karty wystawione odpowiednio w II półroczu roku 2012 i 2013 oraz metodą doboru celowego jedną kartę wystawioną w I półroczu 2013 r. (czerwiec). Brak było kart przekazania odpadu za rok 2011. Wszystkie zbadane karty przekazania odpadu były wystawione na druku zgodnym ze wzorem zamieszczonym w Załączniku nr 5 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów 9. W badanym okresie w SPZOZ nie były sporządzane karty ewidencji odpadu dla odpadów medycznych według wzoru określonego w Załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów, natomiast były opracowywane miesięczne zestawienia, zawierające m.in. następujące dane: ilości odpadów medycznych w kg (z podziałem na rodzaje, miejsca wytwarzania) oraz daty przekazania ich odbiorcy. Dane za lata 2012 2013 były zgodne z danymi zawartymi w kartach przekazania odpadu. Ze względu na brak kart przekazania odpadu za 2011 r., nie było możliwe dokonanie analizy prawidłowości danych dotyczących odpadów medycznych wytworzonych przez SPZOZ, zawartych w ww. miesięcznych zestawieniach za rok 2011. (dowód: akta kontroli str. 361-429) 9 Dz.U. Nr 249, poz. 1673. 8

2.6 SPZOZ przekazywał terminowo Marszałkowi Województwa Mazowieckiego zbiorcze zestawienia danych o odpadach za rok 2011, 2012 i 2013. Ww. zbiorcze zestawienia były sporządzane na podstawie miesięcznych zestawień opisanych w punkcie 2.5. Ustalone nieprawidłowości (dowód: akta kontroli str. 413-424, 430-456) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. W 2013 r. w SPZOZ wytworzono 32,040 Mg odpadów medycznych o kodzie 18 01 03*, tj. o 1,040 Mg więcej niż ilość określona w pozwoleniu na wytwarzanie odpadów (31,0 Mg/rok). Zastępca Dyrektora SPZOZ ds. Administracyjno-Eksploatacyjnych wyjaśnił, iż: przekroczenie wytworzonych odpadów medycznych o kodzie 18 01 03* w 2013 r. spowodowane było wprowadzeniem materiałów jednorazowego użytku typu podkłady, wzrostem hospitalizacji w szpitalu o około 10% oraz udzielonych świadczeń przez Przychodnię Lekarską. W lutym 2014 r. Dyrektor SPZOZ wystąpił do Starosty Mińskiego z wnioskiem o nowe pozwolenie na wytwarzanie odpadów, w którym m.in. zwrócił się z prośbą o zwiększenie ilości odpadów medycznych o kodzie 18 01 03* wytwarzanych przez Szpital do 50 Mg/rok (z dotychczasowych 30 Mg/rok). Pozwolenie uwzględniające wnioskowaną ilość ww. odpadu zostało udzielone decyzją z dnia 27 marca 2014 r. i obowiązuje do dnia 31 grudnia 2023 r. (dowód: akta kontroli str. 103-144, 172-173, 203-205, 310-317, 436-438) 2. W latach 2011 2013 w SPZOZ nie prowadzono kart ewidencji odpadów medycznych. Było to niezgodne z art. 36 ust. 4 ustawy z 2001 r. o odpadach oraz art. 67 ust. 1 pkt 1 lit b ustawy z 2012 r. o odpadach. Dyrektor SPZOZ wyjaśnił, że karty ewidencji odpadów nie były prowadzone z powodu niedostatecznego doprecyzowania odpowiedzialności za ich prowadzenie w Procedurze postępowania z odpadami w SPZOZ. (dowód: akta kontroli str. 689-691) 3. Brak kart przekazania odpadów medycznych za rok 2011, pomimo iż art. 36 ust. 10 ustawy z 2001 r. o odpadach oraz art. 72 ust. 1 ustawy z 2012 r. o odpadach nakładały na posiadacza odpadów obowiązek przechowywania dokumentów sporządzonych na potrzeby ewidencji przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sporządzono te dokumenty. Dyrektor SPZOZ wyjaśnił m.in., że za przechowywanie i archiwizację dokumentacji innej niż medyczna odpowiedzialni byli pracownicy jednostek organizacyjnych pod nadzorem właściwych kierowników. Starszy referent administracji w Dziale Administracyjno-Eksploatacyjnym (wcześniej w Dziale Administracyjno-Gospodarczym) odpowiedzialna za prowadzenie gospodarki odpadami w SPZOZ wyjaśniła, iż karty przekazania odpadu za rok 2011 zostały zagubione, prawdopodobnie podczas przeprowadzki z Budynku A do Budynku H, która nastąpiła w związku z reorganizacją w 2013 r. (dowód: akta kontroli str. 425-427, 686-705, 707) 4. Wszystkie siedem zbadanych kart przekazania odpadu były wypełnione nieprawidłowo, tj.: 9

w sześciu kartach (Nr ECO/52168/2012, ECO/083564/2012, ECO/10757/2012, 00277/AG, 00358/AG, 00584/AG) brak było numeru REGON przekazującego odpady, w czterech kartach (Nr 00277/AG, 00358/AG, 00584/AG, 00874/AG) nie wpisano rodzaju odpadu (zamiast tego podano nazwę grupy odpadów), natomiast masę odpadów podano w kg zamiast w Mg, w trzech kartach (Nr ECO/52168//2012, ECO/083564/2012, ECO/10757/2012) nie podano pełnego adresu miejsca przeznaczenia odpadów, a jedynie nazwę miejscowości. Starszy referent administracji w Dziale Administracyjno-Eksploatacyjnym podała w wyjaśnieniach, iż brak numeru REGON w karcie przekazania odpadu wynikał z tego, że numeru tego nie było na pieczątce SPZOZ, a nie wiedziała, że jego podanie jest obowiązkowe; dokładny adres miejsca przeznaczenia odpadów nie został wpisany dlatego, że odbiorca podał tylko nazwę miejscowości, a nie wiedziała, że potrzebny jest również dokładny adres; ponadto nie zwróciła uwagi, że w rubryce Rodzaj odpadu odbiorca wpisał ogólną nazwę grupy, a nie poprosiła o korektę, ponieważ kod odpadu wskazujący na jego rodzaj został wpisany prawidłowo; masę odpadów podała omyłkowo w kg, ponieważ w rozliczeniach z odbiorcą odpadów (zgodnie z umową) posługiwała się kilogramami. (dowód: akta kontroli str. 361-429, 686-688) 5. Pomieszczenie do magazynowania odpadów medycznych (w Budynku L) w Szpitalu nie spełniało wymogów 5 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi, ponieważ nie było zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt. W trakcie oględzin przeprowadzanych przez kontrolera NIK dwa spośród czterech znajdujących się w pomieszczeniu okien były otwarte, w jednym oknie znajdowała się pęknięta szyba, w drugim (otwartym) uszkodzona była siatka ochronna (tzw. moskitiera), a w pozostałych brak było siatek ochronnych. Pomieszczenie do magazynowania odpadów medycznych (w Budynku L) w Szpitalu nie spełniało także wymogów 5 ust. 5 ww. rozporządzenia, ponieważ do umywalki znajdującej się w tym pomieszczeniu nie było dopływu ciepłej wody. Kierownik Działu Administracyjno-Eksploatacyjnego w wyjaśnieniach podała, że: do Budynku L nie była doprowadzona instalacja ciepłej wody, w związku z czym zobowiązała się podjąć działania zmierzające do zainstalowania przepływowego podgrzewacza wody w magazynie odpadów medycznych (co znalazło potwierdzenie we wniosku do Dyrektora SPZOZ z dnia 28 kwietnia 2014 r. m.in. o zakup podgrzewacza wody i elementów instalacyjnych); przed oględzinami, tj. przed dniem 23 kwietnia br., nie wiedziała o stłuczonej szybie i uszkodzonej siatce zabezpieczającej w oknie magazynu odpadów medycznych Szpitala oraz o tym, że okna były otwarte. Po stwierdzeniu ww. uchybień w trakcie oględzin, niezwłocznie zleciła pracownikom Działu Administracyjno-Eksploatacyjnego podjęcie działań naprawczych: wymiany szyby oraz zabezpieczenia ram okiennych przed otwieraniem okien (zamówienie zakupu szyby zostało potwierdzone ww. wnioskiem skierowanym do Dyrektora SPZOZ). (dowód: akta kontroli str. 298-307, 318-360, 683-685) 10

Uwagi dotyczące badanej działalności Ocena cząstkowa 6. Odpady o kodzie 18 01 02* były przechowywane nawet siedem dni, pomimo iż zgodnie z 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi, magazynowanie tych odpadów może odbywać się tylko w temperaturze do 10 0 C, a czas ich przechowywania nie może przekroczyć 72 godzin. Dyrektor SPZOZ wyjaśnił, iż w ww. rozporządzeniu nie przewidziano metody przechowywania odpadów o kodzie 18 01 02* w temperaturze poniżej 0 0 C (zamrażanie), która stosowana jest w SPZOZ. Magazynowanie odpadów z wykorzystaniem ww. metody nie wpływa na zmianę właściwości odpadów. Uwzględniając również znikomą ilość wytworzonych odpadów w okresie między odbiorami przyjęto zasadę odbioru ww. odpadów jeden raz w tygodniu, co pozwoliło na obniżenie koszów i racjonalne wydawanie środków publicznych. (dowód: akta kontroli str. 413-424, 444-456) W trakcie oględzin w dniu 23 kwietnia 2014 r. stwierdzono, że w książce pomiaru temperatury w magazynie odpadów medycznych (w Budynku L) odnotowano pomiar temperatury pod datą 24 kwietnia 2014 r., tj. pod datą dnia następnego po dniu oględzin. Kierownik Obiektu w Spółdzielni wykonującej na zlecenie SPZOZ usługę kompleksowego utrzymania czystości i transportu wewnętrznego w obiektach SPZOZ w Mińsku Mazowieckim oświadczyła, że pracownik firmy w zeszycie pomiaru temperatury wpisał omyłkowo datę z wyprzedzeniem jednego dnia. (dowód: akta kontroli str. 318-353, 357-358, 683-685) Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 3. Postępowanie dotyczące zawierania i wykonywania umów z podmiotami odbierającymi odpady medyczne Opis stanu faktycznego 3.1 W latach 2011 2013 obowiązywały cztery umowy na wywóz i unieszkodliwianie odpadów medycznych wytworzonych w SPZOZ: z dnia 30 stycznia 2010 r., z dnia 31 stycznia 2011 r., z dnia 2 lutego 2012 r. i z dnia 4 lutego 2013 r. W umowach zabezpieczono interesy SPZOZ, a ponadto uwzględniono postanowienie zobowiązujące wykonawców do wykonania usługi z zachowaniem przepisów ustawy o odpadach (z 2001 r. i z 2012 r.) oraz wskazujące ich odpowiedzialność za przejęte odpady w zakresie określonym przepisami tej ustawy. W całym badanym okresie SPZOZ przestrzegał warunków ww. umów dotyczących rodzajów i ilości odpadów. (dowód: akta kontroli str. 457-474) 3.2 W latach 2011 2013 SPZOZ przeprowadził trzy postępowania o udzielnie zamówienia publicznego na wywóz i unieszkodliwianie odpadów w trybie przetargu nieograniczonego (nr sprawy 1/2011, 2/2012 i 3/2013). W postępowaniach tych zamawiający dopuścił składanie ofert częściowych, przy czym jedną z części (pakietów) stanowiła usługa wywozu odpadów niebezpiecznych (tj. medycznych). Kontrola nie wykazała nieprawidłowości w zakresie postępowań o udzielenie zamówień publicznych. 11

W ramach ww. postępowań SPZOZ podejmował działania mające na celu zapewnienie przestrzegania zasady bliskości wyrażonej w art. 9 ustawy o odpadach z 2001 r. i w art. 20 ustawy o odpadach z 2012 r. przez wykonawców usługi wywozu i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (medycznych), żądając od nich dostarczenia zaświadczenia wydanego przez właściwy Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (dot. postępowania nr 2/2012) lub oświadczenia (dot. postępowania nr 3/2013) potwierdzającego eksploatację spalarni zgodnie z Prawem ochrony środowiska oraz spełnianie standardów emisyjnych, a w przypadku niezłożenia przez jednego z wykonawców żądanego dokumentu, zasięgał informacji od Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (dot. postępowania nr 2/2012). (dowód: akta kontroli str. 475-680) 3.3 SPZOZ posiadał informacje, że firmy odbierające odpady medyczne wytworzone w SPZOZ (w okresie 2011 2013) dysponują wymaganymi pozwoleniami i/lub zezwoleniami na zbieranie, transport i unieszkodliwianie odpadów medycznych oraz umowami na unieszkodliwianie ww. odpadów przez inne podmioty posiadające wymagane pozwolenia i/lub zezwolenia. (dowód: akta kontroli str. 627-671) Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa Wnioski pokontrolne 3.4 Koszty poniesione przez SPZOZ w latach 2011 2013 z tytułu zleconych usług transportu i unieszkodliwiania odpadów medycznych wyniosły łącznie 139,5 tys. zł, tj. 1.525,07 zł/mg, co stanowiło 0,08% kosztów SPZOZ ogółem w ww. okresie (171.842,7 tys. zł). W poszczególnych latach badanego okresu koszty te kształtowały się następująco: w 2011 wyniosły 35,5 tys. zł, tj. 1.290,63 zł/mg, w 2012 wyniosły 53,9 tys. zł, tj. 1.750,54 zł/mg, w 2013 wyniosły 50,1 tys. zł, tj. 1.510,19 zł/mg. (dowód: akta kontroli str. 681-682) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność SPZOZ w zbadanym obszarze. IV. Wnioski Przedstawiając powyższe oceny wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 10, wnosi o: wyeliminowanie przypadków wytwarzania odpadów medycznych w ilościach większych niż określone w pozwoleniu na ich wytwarzanie; sporządzanie kart ewidencji odpadu dla wytwarzanych odpadów medycznych; rzetelne sporządzanie kart przekazania odpadu; przechowywanie dokumentacji sporządzanej na potrzeby ewidencji odpadów medycznych zgodnie z obowiązującymi przepisami; 10 Dz.U. z 2012 r., poz. 82 z późn. zm. 12

dostosowanie pomieszczenia do magazynowania odpadów medycznych do wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi; przechowywanie odpadów medycznych o kodzie 18 01 02* nie dłużej niż 72 godziny, tj. zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Departamentu Środowiska Najwyższej Izby Kontroli. Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Warszawa, dnia 27 maja 2014 r. Najwyższa Izba Kontroli Departament Środowiska Dyrektor Anna Krzywicka Kontroler Monika Skrzypiec główny specjalista k.p. 13