9. ZESTAWIENIA, UWAGI I REKOMENDACJE 9.1. Podstawowym celem bieżącego studium było ustalenie przebiegu głównych tras rowerowych Metropolii Silesia w zakresie sytuacyjnym łączących ze sobą wszystkie znaczące, tj. odpowiednio ważne i duże źródła oraz cele podróży (miejsca węzłowe na jej obszarze). O ile dotychczasowe prace studialno-koncepcyjne dotyczące korytarzy ruchu rowerowego na terenach subregionu centralnego/województwa śląskiego (m. in. koncepcja Śląska Sieć Tras Rowerowych ) obejmowały głównie trasy o znaczeniu turystyczno-rekreacyjnym, o tyle obecne studium akcentuje przede wszystkim ich funkcję komunikacyjną/transportową zapewniajac realizację częstych podróży o zasięgu pozamiejskim i charakterze bliskim obligatoryjności (realizacja podróży: dom - praca - nauka - usługi). Metropolitalną sieć proponowanych w bieżącym studium głównych tras rowerowych GZM tworzy 40 korytarzy ruchu rowerowego, w tym: - 24 trasy główne łączące miasta GZM ze sobą i sąsiednimi gminami, rozpoczynające się przeważnie w centrum miasta lub na skrzyżowaniach i rozwidleniach z innymi trasami głównymi. Trasy te mają charakter regionalny/metropolitalny - zarówno komunikacyjny, jak i turystyczny; - 13 tras drugorzędnych, które również łączą miasta GZM ze sobą i sąsiednimi gminami oraz mają charakter międzymiejski - zarówno komunikacyjny, jak i turystyczny; - 3 łączniki, z których dwa stanowią odgałęzienia tras głównych i drugorzędnych (oznaczone literą a za numerem), a trzeci z nich stanowi część dłuższej trasy drugorzędnej. Zestawienia graficzne przebiegu tras zostało przedstawione na rysunku Planowany podział głównych tras rowerowych Metropolii Silesia ze względu na kategoryzację/ważność w systemie zamieszczonym na następnej stronie. Obecnie wg założeń bieżącego studium tam, gdzie to było możliwe, trasy rowerowe zostały wyprostowane, wykorzystując: rezerwy terenu w pasach drogowych, torowiska zlikwidowanych linii i bocznic kolejowych, wały przeciwpowodziowe, tereny zrekultywowane po działalności przemysłowej a także nieużytki. Łącznie na terenie miast GZM zaplanowano pierwotnie (I etap bieżącego studium) 620,6 km głównych tras rowerowych oraz uzupełniających je tras drugorzędnych i łączników. Planowana sieć obejmuje 40 fragmentów tras rowerowych, w tym: 24 głównych tras rowerowych (w 28 odcinkach) oraz uzupełniających je 13 ważniejszych drugorzędnych tras rowerowych (w 15 odcinkach) i 3 łączniki.
W wyniku korekt dokonanych po etapie opiniowania przez miasta GZM i Nadleśnictwo Katowice długość planowanych tras rowerowych wynosi ok. 600 km. Średni współczynnik wydłużenia dla tych tras wynosi 1,29. Trasy główne stanowią ok. 82 % wszystkich zaproponowanych tras rowerowych, uzupełniające je ważniejsze trasy drugorzędne ok.17 %, a łączniki ok. 1 %. Projektowane trasy rowerowe w 43 miejscach przekraczają granice zewnętrzne GZM. Zaproprojektowana przez autorów sieć tras metropolitalnych świadomie została opracowana jako docelowa - w zamyśle - zwierająca w przyjętych rozwiązaniach pewne rezerwy (np. poniekąd dublowanie niektórych korytarzy na kierunkach wschód - zachód lub północ południe). Postąpiono tak ze względu na przewidywane, a niemożliwe aktualnie do zlokalizowania, prawdopodobne redukcje odcinkowe/punktowe elementów sieci - wynikające m.in. ze spodziewanych ograniczeń sytuacyjnych narzucanych/wymaganych przez opiniujących i uzgadniających koncepcje i projekty budowlane). Stąd - pomimo potencjalnych redukcji - winna ona nadal zapewniać: - maksymalnie jednorodną funkcjonalność o zasięgu i znaczeniu metropolitalnym, - możliwość odbywania wygodnych i maksymalnie bezpiecznych podróży rowerowych na terenie miast GZM a przede wszystkim - realizację powiązań międzymiejskich.
PPU INKOM S.C. Katowice Str.3 PLANOWANY PODZIAŁ GŁÓWNYCH TRAS ROWEROWYCH METROPOLII SILESIA ZE WZGLĘDU NA KATEGORYZACJĘ/WAŻNOŚĆ W SYSTEMIE
PPU INKOM S.C. Katowice Str.4 9.2. Ze względu m. in. na dużą ilość uwag merytorycznych i silnie uargumentowanych uwarunkowań ze strony Nadleśnictwa Katowice - opiniowanie o zasięgu ponad miejskim w Metropolii Silesia zostało przeprowadzone w ujęciu dwuetapowym. Proces ten miał istotny wpływ na korekty projektowania przebiegu odcinków tras metropolitalnych na obszarze obejmującym blisko 40% terenu opracowania studium i bezpośredni wpływ na docelowy układ tras. Zakres terytorialny opiniowania przez poszczególne nadleśnictwa w obszarze Metropolii Silesia - ze szczególnym uwzględnieniem obszaru objętego korektami przebiegu tras wywołanymi uwagami Nadleśnictwa Katowice został zaprezentowany na rysunku zamieszczonym na następnej stronie.
PPU INKOM S.C. Katowice Str.5 STOPIEŃ AKCEPTACJI PRZEBIEGU TRAS (PROPONOWANYCH PO I ETAPIE STUDIUM) PRZEZ OPINIUJĄCYCH Z NADLEŚNICTW
PPU INKOM S.C. Katowice Str.6 9.3. Jednym z istotnych aspektów rozpoznania i oceny możliwości realizacyjnych w zakresie rozbudowy sieci metropolitalnej jest m. in. wskazanie w bieżącym studium stopnia możliwości adaptacyjnych odcinków tras istniejących w poszczególnych miastach GZM (w Metropolii), predysponowanych do pełnienia funkcji ponadmiejskich odcinków tras rowerowych. Rysunek (zawierający także dane liczbowe w postaci tabelarycznej) - obrazujący rozpoznane w tym aspekcie zależności istniejące/planowane, zarówno w ujęciu miejskim jak i ogólnym (metropolitalnym) - został zaprezentowany na następnej stronie opracowania.
PPU INKOM S.C. Katowice Str.7 STOPIEŃ MOŻLIWOŚCI ADAPTACYJNYCH ODCINKÓW TRAS ROWEROWYCH ISTNIEJĄCYCH W POSZCZEGÓLNYCH MIASTACH GZM/METROPOLII OGÓŁEM, PREDYSPONOWANYCH DO PEŁNIENIA FUNKCJI PONADMIEJSKICH W SYSTEMIE PROJEKTOWANYM
PPU INKOM S.C. Katowice Str.8 9.4. Z uprzednio zaprezentowanym zagadnieniem stopnia możliwych adaptacji istniejących elementów projektowanego systemu w poszczególnych miastach GZM - dość ściśle wiąże się stopień akceptacji przebiegu tras metropolitalnych przez poszczególne jednostki samorządowe Metropolii Silesia opiniujące rozwiązania bieżące studium. Zróżnicowanie wyników analiz tym aspekcie oraz stanowiska zajętych przez zespół autorski zostały zaprezentowane na rysunku mapowym zamieszczonym na następnej stronie opracowania.
PPU INKOM S.C. Katowice Str.9 STOPIEŃ AKCEPTACJI PRZEBIEGU TRAS (PROPONOWANYCH PO I ETAPIE STUDIUM) PRZEZ OPINIUJĄCYCH Z MIAST GZM
PPU INKOM S.C. Katowice Str.10 9.5. Przebiegów tras rowerowych proponowanych w bieżącym studium nie należy traktować jako bezwzględnie ostatecznych. Mogą one podlegać modyfikacjom - ze szczególnym uwzględnieniem fazy projektowania koncepcyjnego (uwzględniającego m. in. uwarunkowania własnościowe, sytuacyjno-wysokościowe i zagadnienia z zakresu inżynierii ruchu) - o ile spowoduje to poprawę ich: - spójności i integralności oraz - parametrów funkcjonalnych i technicznych. 9.6. Zaprojektowany w ramach niniejszego studium system głównych tras rowerowych Metropolii Silesia - ze wzgl. m. in. na przytoczone uprzednio uwarunkowania wprowadzenia w przyszłości możliwych, jednak aktualnie trudnych do przewidzenia korekt w zakresie sytuacyjnym - jest dobrze rozbudowany. Mając na uwadze przewidywany przez autorów m. in. ze wzgl. na bieżące uwarunkowania organizacyjne i finansowe brak możliwości natychmiastowego i całościowego projektowania następnych faz (koncepcje, projekty budowlane) systemu głównych tras Metropolii Silesia - pożądanym byłoby: a) uświadomienie zainteresowanym samorządom miast Metropolii Silesia ze względu na dotychczasowy brak kompleksowego przeprowadzenia prac przez większość z nich - że koszt opracowania dla miasta dwufazowego - studium oraz wstępna koncepcja zintegrowanego systemu tras rowerowych (na podbudowie odpowiednio reprezentatywnej ankiety miejskiej i konsultacji społecznych) - to ok. 300-500 tys. PLN i czas realizacji - ok. 10-12 miesięcy. b) uruchomienie pilotażowego programu opracowania koncepcji projektowych dla co najmniej dwóch wybranych tras - w transmetropolitalnym ujęciu korytarzowym: - jednej na kierunku wschód - zachód tak, aby zaabsorbować/zaprosić do współpracy miasta GZM leżące w wybranym po okresie konsultacji korytarzu o przebiegu równoleżnikowym w Metropolii, oraz - jednej na kierunku północ południe tak, aby zaabsorbować/zaprosić do współpracy miasta GZM leżące w wybranym po okresie konsultacji korytarzu o przebiegu południkowym w Metropolii,
PPU INKOM S.C. Katowice Str.11 c) wypracowanie pragmatyki postępowania w zakresie współpracy wyłonionych pod ww. kątem zainteresowanych miast GZM, dotyczącej m. in.: - koordynacji - w oparciu o zamówione uprzednio przez Biuro GZM standardy projektowania dróg dla rowerów tzw. DDR (dróg rowerowych) w Metropolii Silesia - w trakcie przygotowywania zadań rozwoju systemu tras w fazie prac koncepcyjnych, - wymiany dobrych praktyk w zakresie: - opracowywania projektów organizacji ruchu dla tras rowerowych/ddr, m. in. przy uwzględnieniu urządzanych w coraz większym stopniu w miastach GZM stref ruchu ograniczonego (30 lub 40 km/godz.), - organizowania i rozwijania działań mających na celu wzmacnianie bezpieczeństwa ruchu i minimalizowanie konfliktów dotyczących korzystania ze wspólnych korytarzach ruchu przez rowerzystów, pieszych oraz pojazdy samochodowe, - eksponowania m. in. w ramach zamawianych miejskich planów mobilności wieloaspektowości rozwoju systemu rowerowego z uwzględnieniem edukacji najmłodszych uczestników ruchu rowerowego; - okresowego odbywania nie rzadziej niż raz w ciągu kwartału/półrocza spotkań z coraz częściej wyłanianymi przez miasta GZM oficerów rowerowych lub ich odpowiedników - winnych łączyć w sobie wiedzę na temat aktualnie znacząco rozproszonych zamierzeń poszczególnych samorządów z zakresu: - planowania, - projektowania, - realizacji a także - oczekiwań środowisk miejskich zorientowanych na systematyczny i racjonalny rozwój tras rowerowych.
PPU INKOM S.C. Katowice Str.12 Podsumowując - zdaniem autorów Górnośląski Związek Metropolitalny - m. in. ze względu na: - umocowanie formalno-organizacyjne skupiające reprezentacje wiodących, pozostających w ścisłym powiązaniu terytorialnym, miast konurbacji katowickiej, - posiadane doświadczenie, kadrę oraz realne szanse na dalsze rozwijanie możliwości pozyskiwania środków unijnych z perspektywy 2014-2020, - dotychczasowe doświadczenie z zakresu zamawiania, pilotowania i odbioru prac związanych z rozwojem ruchu rowerowego w Metropolii, - posiadane predyspozycje i umocowania do podjęcia zadań organizacyjnych dotyczących metropolitalnej platformy informacyjnej obejmującej nie tylko elementy związane z systemem transportu oraz gospodarki przestrzennej, jest aktualnie jedyną jednostką umożliwiającą pilne podjęcie ww. prac i winno zostać odpowiednio wzmocnione - tak organizacyjnie jak i finansowo - stając się podstawowym ośrodkiem koordynującym rozwój ruchu rowerowego w Metropolii Silesia.