Instrukcja Ochrony Przeciwpożarowej Lasu dr hab. Ryszard Szczygieł 30 października 2012 r., Sękocin Stary
Zasadnicze kierunki zmian
Instrukcja ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych z 1996 r. zatwierdzona przez podsekretarza stanu w MŚZNiL obowiązywała w jednostkach organizacyjnych PGL LP i PN Instrukcja ochrony przeciwpożarowej lasu z 2011 r. zatwierdzona przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych (zarządzenie nr 54 z dnia 21 listopada 2011 r.) obowiązywać będzie wyłącznie w jednostkach organizacyjnych PGL LP 3
Układ redakcyjny Instrukcji ochrony przeciwpożarowej lasu Zachowany został podział na 3 części: I - Przeciwpożarowe zabezpieczenie obszarów leśnych II - Rodzaje pożarów lasu. Ogólne zasady ich gaszenia oraz postępowanie po pożarze III - Załączniki 16 sztuk (schematy, wykazy zadań, szczegółowe instrukcje tematyczne, druki i wzory) 4
O nowelizacji Instrukcji ochrony przeciwpożarowej lasu zadecydowały: zmiany przepisów w wielu aktach prawnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej obecny system zarządzania i zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej lasu w PGL LP postęp naukowy oraz techniczny i technologiczny, jaki się dokonał w czasie ostatnich lat 5
1. Zmiana zasad klasyfikacji obszarów leśnych pod względem zagrożenia pożarowego Nowe zasady klasyfikacji zostały opracowane na podstawie kilkuletnich badań wykonanych przez Instytut Badawczy Leśnictwa. Wprowadzone zostały rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2010 roku w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów. Są możliwe do zastosowania dla obszarów leśnych na różnych poziomach podziału administracyjnego kraju (gmina, powiat, województwo, podregion, region) i Lasów Państwowych (RDLP, nadleśnictwo). Uwzględniają one wymogi klasyfikacji unijnej. 6
2. Określenie warunków meteorologicznych (tzw. pogody pożarowej) szczególnego zagrożenia możliwością powstania pożaru Wprowadzono nowe pojęcie tzw. pogody pożarowej, podczas której powstaje ponad 60% pożarów. Określono parametry warunków meteorologicznych (temperatury powietrza, wilgotności względnej powietrza, opadu atmosferycznego, zachmurzenia), przy których możliwe jest powstanie pożaru w środowisku leśnym. 7
3. Zmiana zasięgu stref prognozowania zagrożenia pożarowego i organizacji systemu monitoringu pożarowego W oparciu o przeprowadzone przez IBL ekspertyzy i badania dokonano zmian stref prognozowania poprzez dostosowanie ich do zasięgu administracyjnego jednostek PGL LP (wcześniej było ich 34 obecnie 42). Zasadniczy wpływ na tę zmianę miało zautomatyzowanie przesyłu danych meteorologicznych oraz sieci punktów prognostycznych i pomiarowych utworzonych w ostatnich latach na terenach jednostek organizacyjnych LP na potrzeby ochrony przeciwpożarowej lasu. Celem tych zmian jest poprawa trafności prognozowania zagrożenia pożarowego lasu. 8
4. Wprowadzenie w system organizacyjny ochrony przeciwpożarowej w Lasach Państwowych nowej funkcji Pełnomocnika nadleśniczego W myśl nowych zapisów Instrukcji organizację akcji ratowniczo-gaśniczych nadleśniczy powierza pełnomocnikowi nadleśniczego, którego powołuje spośród pracowników nadleśnictwa na czas trwania akcji bezpośredniej tj. od 1 marca do 31 października. Jego zadania i odpowiedzialność szczegółowo określa Instrukcja. To nowe rozwiązanie ma poprawić koordynowanie działań w czasie akcji, a tym samym funkcjonowanie systemu ochrony przeciwpożarowej w Lasach Państwowych. 9
5. Określenie standardu wyposażenia Punktów Alarmowo- Dyspozycyjnych i zasad ich pracy, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania SILP i geomatyki Dokładnie sprecyzowano, kto powinien być dyspozytorem Punktu Alarmowo-Dyspozycyjnego. Szczegółowo określono zadania i wyposażenie PAD nadleśnictw i RDLP, które dostosowano do aktualnego postępu w zakresie sprzętu technicznego i informatycznego. Wprowadzono narzędzia wspomagające funkcjonowanie systemu ochrony przeciwpożarowej typu: - internetowa mapa pożarowa - program umożliwiający prognozowanie rozprzestrzeniania się pożaru lasu. 10
6. Wprowadzenie nowych zapisów dotyczących podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w trakcie działań gaśniczych W dotychczasowej Instrukcji brak było zapisów w tym zakresie, a istniejące ogólne przepisy nie uwzględniały specyfiki ochrony przeciwpożarowej lasu. Określone zostały zasady bezpieczeństwa uczestników akcji gaśniczych oraz obowiązki nadleśnictwa w zakresie BHP. Wprowadzone zapisy mają na celu poprawę bezpieczeństwa osób biorących udział w zwalczaniu pożarów lasu. 11
7. Dostosowanie do obowiązujących przepisów prawnych zapisów dotyczących tworzenia i funkcjonowania infrastruktury pożarowej Zmiany te dotyczą m.in. punktów obserwacyjnych, dojazdów pożarowych, wyposażenia baz sprzętu przeciwpożarowego, punktów czerpania wody, leśnych baz lotniczych. 12
Podstawowy zakres zadań - - Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych - - Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych - - Nadleśnictwa wynikających z zapisów Instrukcji Ochrony Przeciwpożarowej Lasu (załącznik 2)
Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych 1. Ogólna polityka i dysponowanie centralnymi funduszami. 2. Inicjowanie postępu technicznego i organizacyjnego. 3. Zlecanie badań naukowych. 4. Kategoryzacja obszarów leśnych. 5. Współpraca ze środkami masowego przekazu (centralna działalność informacyjno-edukacyjna). 6. Współpraca z KG PSP, ZG OSP, MON i innymi instytucjami w zakresie ochrony przeciwpożarowej lasu. 7. Nadzór i kontrola funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej w RDLP. 14
Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych (cd.) 8. Ustalenie zakresu i koordynacja działań lotniczych w LP. 9. Koordynacja działań regionalnych sieci łączności radiotelefonicznej. 10. Ustalenie zakresu i koordynacja działania sieci monitorowania zagrożenia pożarowego w LP. 11. Analiza zagrożenia pożarowego obszarów leśnych. 12. Prowadzenie centralnej bazy danych dotyczących ochrony przeciwpożarowej w LP. 13. Opracowywanie analiz stanu ochrony przeciwpożarowej w LP. 15
8. Ustalenie zakresu i koordynacja działań lotniczych w Lasach Państwowych Dyrektor Generalny Lasów Państwowych w porozumieniu z dyrektorami regionalnych dyrekcji LP podejmuje decyzje odnośnie do wynajmu rodzajów i liczby statków powietrznych do gaszenia pożarów lasu (pkt 4.7.11), Leśne Bazy Lotnicze są organizowane przez RDLP na podstawie decyzji Dyrektora Generalnego LP (pkt 4.9.2.). 16
9. Koordynacja działań regionalnych sieci łączności radiotelefonicznej Zarządzającym siecią łączności radiokomunikacji ruchomej lądowej oraz określającym zasady jej funkcjonowania jest Dyrektor Generalny LP, który wnioskuje do Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) w sprawach wymagających decyzji tego Urzędu (pkt 4.5.1.). 17
10. Ustalenie zakresu i koordynacja działania sieci monitorowania zagrożenia pożarowego w LP (we współpracy z IBL) Podział obszarów leśnych na strefy prognostyczne dokonywany jest przez Instytut Badawczy Leśnictwa i zatwierdzany przez Dyrektora Generalnego LP (pkt.1.3.9.) DGLP we współpracy z IBL: koordynuje i nadzoruje funkcjonowanie MPP oraz przekazywanie danych pomiarowych poprzez system informatyczny do zbierania, weryfikowania, prezentowania i archiwizowania danych pomiarowych. opracowuje codzienne mapy zagrożenia pożarowego lasu w Polsce i odpowiednie komunikaty (pkt 1.3.10., 1.3.12., 1.3.13). 18
11. Analiza zagrożenia pożarowego obszarów leśnych. DGLP we współpracy z IBL opracowuje w sezonach palności analizy zagrożenia pożarowego obszarów leśnych dla poszczególnych miesięcy oraz dla całego okresu. 19
12. Prowadzenie centralnej bazy danych dotyczących ochrony przeciwpożarowej w LP W określonych terminach Dyrekcja Generalna LP obowiązana jest zatwierdzić miesięczne i roczne sprawozdania o pożarach lasu (pkt 9.8.1.). 20
13. Opracowywanie analiz stanu ochrony przeciwpożarowej w LP Do końca lutego każdego roku Dyrekcja Generalna LP sporządza za ubiegły rok roczną analizę stanu ochrony przeciwpożarowej dla LP (pkt 9.8.2.). 21
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych 1. Zorganizowanie i obsługa regionalnego Punktu Alarmowo- Dyspozycyjnego (PAD). 2. Koordynacja: a) pracy sieci łączności radiowej, b) pracy systemu obserwacyjno-alarmowego, c) pracy Leśnych Baz Lotniczych, d) akcji gaśniczych, e) prognozowania zagrożenia pożarowego obszarów leśnych, f) planów działania podległych jednostek organizacyjnych 3. Opracowywanie analiz stanu ochrony przeciwpożarowej w RDLP. 4. Weryfikacja danych nadleśnictw z zakresu ochrony przeciwpożarowej w SILP. 5. Szkolenia. 22
1. Zorganizowanie i obsługa regionalnego PAD. RDLP tworzy w odrębnym pomieszczeniu i utrzymuje PAD: - regionalny dla regionalnej dyrekcji LP - rejonowy dla grupy nadleśnictw (organizuje się w miarę potrzeby, na podstawie decyzji dyrektora RDLP) (pkt 4.4.1.) RDLP winna zapewnić obsługę PAD-u przez osobę o odpowiednim przeszkoleniu i predyspozycjach gwarantujących prawidłową realizację zadań przypisanych do tego stanowiska (pkt 4.4.2.). 23
2a. Koordynacja pracy sieci łączności radiowej RDLP tworzy i utrzymuje na swoim terenie sieć radiokomunikacji ruchomej lądowej, jako element systemu obserwacyjno-alarmowego (pkt 4.5.1.). Dyrektor RDLP administruje siecią na terenie RDLP w ramach warunków ustalonych przez UKE w pozwoleniu radiowym (pkt 4.5.1.). Organizację sieci radiowej na terenie RDLP i zasady jej pracy określa regulamin sieci radiowej ustalany przez dyrektora RDLP (pkt 4.5.3.). Użytkowanie radiotelefonów i układów retransmisji w paśmie Państwowej Straży Pożarnej wymaga każdorazowo uzgodnienia z właściwą komendą PSP. 24
2b. Koordynacja pracy systemu obserwacyjno-alarmowego RDLP prowadzi nadzór nad funkcjonowaniem systemu obserwacyjno-alarmowego na terenie RDLP i kieruje jego pracą (pkt 4.4.3.1.a). Sieć obserwacyjną projektuje się dla terenu regionalnej dyrekcji LP, uwzględniając granice kompleksów leśnych, a nie granice administracyjne nadleśnictw. Lokalizację punktów obserwacyjnych w pobliżu granic rdlp należy konsultować z sąsiednimi rdlp. (pkt 4.2.3.) 25
2c. Koordynacja pracy Leśnych Baz Lotniczych RDLP organizuje LBL na podstawie decyzji Dyrektora Generalnego LP (pkt 4.9.2.). RDLP winna zapewnić w zasięgu operacyjnym LBL odpowiednią liczbę lotnisk, lądowisk oraz innych miejsc startów i lądowań, aby umożliwić prawidłowe prowadzenie akcji gaśniczych (pkt 4.9.4., 4.9.5.) RDLP (PAD) jest dysponentem statków powietrznych LBL zlokalizowanych na jej terenie oraz ewidencjonuje czas ich pracy (pkt 4.4.3.1., 4.9.7.). 26
2d Koordynacja akcji gaśniczych Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych: koordynuje akcje gaszenia pożarów lasu o charakterze regionalnym, współpracuje z wojewódzkimi stanowiskami koordynacji ratownictwa Państwowej Straży Pożarnej, informuje niezwłocznie DGLP o zaistnieniu pożaru lasu powyżej 10 ha i innych zdarzeniach nadzwyczajnych (pkt 4.4.3.1). 27
2e Koordynacja prognozowania zagrożenia pożarowego obszarów leśnych RDLP we współpracy z DGLP i IBL ustala lokalizację na swoim terenie punktów prognostycznych i pomocniczych wykorzystywanych do ustalania stopnia zagrożenia pożarowego lasu (pkt 1.3.11.) 28
2f Koordynacja planów działania podległych jednostek organizacyjnych Dyrektor RDLP uzgadniania projekt planu urządzenia lasu w części dotyczącej ochrony przeciwpożarowej z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej, dla nadleśnictw I i II kategorii zagrożenia pożarowego lasu (pkt 3.1.6). Dyrektor RDLP, w zależności od KZPL RDLP oraz innych czynników mających wpływ na zagrożenie pożarowe dużych kompleksów leśnych, w tym na potrzeby organizacji regionalnych akcji gaśniczych, ustala: zwiększenie wyposażenia baz sprzętu nadleśnictw w inny niezbędny sprzęt i urządzenia, wyposażenie nadzorowanych zakładów w sprzęt przydatny do gaszenia i dogaszania pożarów lasu. 29
3. Opracowywanie analiz stanu ochrony przeciwpożarowej w RDLP Do 30 stycznia każdego roku RDLP obowiązana jest przesłać do DGLP roczną analizę stanu ochrony przeciwpożarowej za ubiegły rok (pkt 9.8.2.). Podstawą opracowania analizy powinny być wyniki kontroli stanu bezpieczeństwa pożarowego obszarów leśnych i obiektów, ewidencja pożarów i wybranych elementów infrastruktury ochrony przeciwpożarowej oraz inne materiały będące w posiadaniu (np. raporty generowane na podstawie danych zawartych w bazach SILP). 30
4. Weryfikacja danych nadleśnictw z zakresu ochrony przeciwpożarowej w SILP. RDLP prowadzi rejestr wstępnych meldunków pożarowych (pkt 9.7.1.). Rejestr prowadzony przez RDLP powinien obejmować wszystkie zaistniałe na jej terenie pożary. Zawarte w nim informacje (np. data i godzina powstania pożaru, jego lokalizacja do poziomu wydzielenia, wielkość powierzchni objętej pożarem, wstępne straty spowodowane przez pożar) powinny umożliwić weryfikację danych dotyczących pożaru lasu wprowadzonych przez nadleśnictwo do SILP (pkt 9.7.3.). W określonych terminach RDLP obowiązana jest zatwierdzać miesięczne i roczne sprawozdania o pożarach lasu. (pkt 9.8.1.). 31
5. Szkolenia Osoby, które wykonują czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, powinny przejść szkolenie zawodowe i uzyskać kwalifikacje zgodnie z odrębnymi przepisami określonymi przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. (pkt 2.6.6.) RDLP winna koordynować organizację ww. szkoleń dla pracowników RDLP i nadleśnictw. 32
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych 6. Planowanie i prowadzenie wspólnych przedsięwzięć z zakresu ochrony przeciwpożarowej nadzorowanych jednostek organizacyjnych. 7. Współpraca z jednostkami ochrony przeciwpożarowej. 8. Kategoryzacja obszarów leśnych nadleśnictw. 9. Organizacja, koordynacja i prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej. 10. Nadzór i kontrola funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej w nadleśnictwach. 33
10. Nadzór i kontrola funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej w nadleśnictwach. W wypadku pożarów o powierzchni leśnej powyżej 10 ha dyrektor RDLP powołuje komisję, która sporządza analizę okoliczności, przyczyn powstania pożaru i jego rozprzestrzenienia się oraz przebiegu akcji ratowniczej (pkt 9.1.2). 34
Nadleśnictwo 1. Zorganizowanie i obsługa PAD-u nadleśnictwa. 2. Organizacja baz sprzętu gaśniczego i utrzymanie sił ratowniczych nadleśnictwa. 3. Obserwacja terenów leśnych. 4. Prognozowanie zagrożenia pożarowego obszarów leśnych. 5. Akcje gaśnicze i zabezpieczenie pożarzysk. 6. Prognozowanie rozprzestrzeniania się pożarów. 7. Planowanie zabiegów hodowlanych - uodpornienie drzewostanów. 8. Zakładanie nowych i utrzymanie istniejących pasów przeciwpożarowych. 9. Budowa, remont oraz konserwacja dojazdów pożarowych. 35
Nadleśnictwo 10. Budowa nowych i utrzymanie istniejących punktów czerpania wody. 11. Budowa, przeglądy i konserwacja dostrzegalni. 12. Ustalenie sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru lasu. 13. Wprowadzanie okresowego zakazu wstępu do lasu. 14. Techniczne zapewnienie łączności radiowej i telefonicznej. 15. Współdziałanie z jednostkami ochrony przeciwpożarowej. 16. Szkolenie i prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej. 17. Konserwacja i aktualizacja tablic informacyjnych. 18. Prowadzenie ewidencji danych z zakresu ochrony przeciwpożarowej w SILP. 36
1. Zorganizowanie i obsługa PAD-u nadleśnictwa. Nadleśnictwo tworzy i utrzymuje podstawowy PAD (pkt 4.4.1.). Nadleśnictwo organizuje PAD w biurze nadleśnictwa (I i II kategorii zagrożenia pożarowego). W nadleśnictwie III kategorii zagrożenia pożarowego PAD organizuje się, jeśli zachodzi taka potrzeba (pkt 4.4.5.). Nadleśnictwo winno zapewnić obsługę PAD-u przez osobę o odpowiednim przeszkoleniu i predyspozycjach gwarantujących prawidłową realizację zadań przypisanych do tego stanowiska (pkt 4.4.2.). 37
2. Organizacja baz sprzętu gaśniczego i utrzymanie sił ratowniczych nadleśnictwa. Nadleśnictwo jest obowiązane posiadać i utrzymywać bazę sprzętu (pkt 4.7.6.). Rozmieszczenie sprzętu nadleśniczy uzgodnienia z komendantem powiatowym (miejskim) PSP, w pierwszej kolejności z właściwym terenowo według siedziby biura nadleśnictwa (pkt 4.7.7.). Wyposażenie baz w sprzęt i urządzenia do gaszenia pożarów i dogaszania pożarzysk w nadleśnictwie uzależnione jest od KZPL (pkt 4.7.9. i 4.7.10.). Nadleśnictwo winno zabezpieczyć sprzęt, urządzenia i budowle na okres zimowy (załącznik 4). 38
2. Organizacja baz sprzętu gaśniczego i utrzymanie sił ratowniczych nadleśnictwa cd. Nadleśnictwo zobowiązane jest do zapewnienia pracownikom skierowanym do gaszenia pożarów odzieży roboczej, ochronnej i środków ochrony osobistej. (pkt 8.4.3.). Nadleśniczy na czas trwania akcji bezpośredniej powołuje pełnomocnika (dwóch do czterech) i ustala system gotowości do podejmowania działań i zabezpieczenie techniczne. Zadaniem pełnomocnika jest organizacja akcji ratowniczo-gaśniczych na gruntach i w obiektach będących w zarządzie nadleśnictwa (pkt 4.10.). 39
3. Obserwacja terenów leśnych Obserwację lasów z punktów obserwacyjnych organizuje nadleśnictwo. (pkt 4.2.5.). Nadleśnictwo, którego punkty mają w zasięgu obserwacji lasy innych jednostek organizacyjnych LP, jest zobowiązane do ścisłej współpracy z tymi jednostkami (pkt 4.2.4.). Nadleśnictwo zapewnia obsadę punktów obserwacyjnych i właściwe ich wyposażenie (pkt 4.2.6., 4.2.7., 4.2.8.). Nadleśnictwo organizuje patrole przeciwpożarowe naziemne w celu wykrywania pożarów i gaszenia ich w zarodku oraz nadzoru nad bezpiecznym zachowaniem osób przebywających w lesie (pkt 4.3.1.1.). 40
4. Prognozowanie zagrożenia pożarowego obszarów leśnych Określanie stopnia zagrożenia pożarowego lasu wykonywane jest przez jednostki organizacyjne Lasów Państwowych w strefach prognostycznych z wykorzystaniem własnej zautomatyzowanej sieci meteorologicznych punktów pomiarowych (MPP). (pkt 1.3.10.). Nadleśnictwo na terenie którego zlokalizowany jest punkt prognostyczny lub pomocniczy dokonuje codziennie o godzinie 9 00 i 13 00 pomiaru parametrów niezbędnych do określenia stopnia zagrożenia pożarowego lasu w okresie od 1 marca do 30 września (pkt 1.3.3., 1.3.4., 1.3.5.). 41
5. Akcje gaśnicze i zabezpieczenie pożarzysk Pracownicy LP zobowiązani są podjąć dostępnymi metodami i środkami działania zmierzające do ograniczenia rozprzestrzeniania się pożaru (pkt 8.1.1.). Podstawowym zadaniem nadleśnictwa związanym z prowadzoną akcją ratowniczo-gaśniczą na terenach LP jest uruchomienie własnych sił i środków, a następnie pełnienie roli gospodarza na miejscu akcji. (pkt 8.2.1.). 42
5. Akcje gaśnicze i zabezpieczenie pożarzysk cd. Do szczegółowych zadań i obowiązków nadleśnictwa należy m.in.: wyznaczenie miejsca kierowania siłami i środkami LP, dysponowanie do akcji sił i środków nadleśnictwa i innych jednostek LP oraz monitorowanie ich dojazdu, monitorowanie zagrożenia pożarowego lasu i prognozowanie możliwości rozprzestrzeniania się pożaru, zapewnianie materiałów kartograficznych, wyznaczenie pomocnika dla każdego dowódcy odcinka bojowego, ustalenie z KDR dróg dojazdowych oraz ich oznakowanie, zorganizowanie łączności kierowania siłami LP oraz współdziałania z pozostałymi uczestnikami akcji, ustalenie koordynatora sił lotniczych odpowiedzialnego za bezpieczną realizację wszystkich działań napowietrznych, zaplanowanie z KDR terminu przejęcia pożarzyska oraz ustalenie sposobów jego dogaszania i dozorowania. (pkt 8.2.2.). 43
5. Akcje gaśnicze i zabezpieczenie pożarzysk cd. Po ugaszeniu pożaru pełnomocnik nadleśniczego lub wyznaczona przez niego osoba przejmuje protokólarnie pożarzysko od KDR. Po przejęciu powierzchnia pożarzyska powinna być zabezpieczona ze względu na możliwość powstania pożarów wtórnych oraz do celów dochodzeń popożarowych. Sposób zabezpieczenia pożarzyska ustala KDR wspólnie z pełnomocnikiem nadleśniczego lub wyznaczoną przez niego osobą. W przypadku, gdy jednostki straży pożarnej nie brały udziału w działaniach ratowniczych, sposób zabezpieczenia pożarzyska ustala pracownik LP znajdujący się na miejscu pożaru. Decyzję o zakończeniu dogaszania i dozorowania pożaru podejmuje nadleśniczy lub osoba przez niego upoważniona. (pkt 9.2.1.9.2.2. 9.2.3. 9.2.5.). 44
5. Akcje gaśnicze i zabezpieczenie pożarzysk cd. Do obowiązków nadleśnictwa po ugaszeniu pożaru należy: ustalenie przypuszczalnej przyczyny powstania pożaru przy współudziale policji i straży pożarnej, oszacowanie strat popożarowych, przekazanie meldunku o pożarze do PAD rdlp i PSP, podjęcie niezbędnych działań w celu uzyskania odszkodowania za poniesione straty. Nadleśnictwo w wypadku powstania pożaru lasu ma prawny obowiązek powiadomienia o tym zdarzeniu organy ścigania oraz podjąć określone działania zabezpieczające dowody przestępstwa. 45
6. Prognozowanie rozprzestrzeniania się pożarów. w okresach panowania tzw. pogody pożarowej PAD nadleśnictwa sporządza prognozę rozprzestrzeniania się pożaru, bazując na danych meteorologicznych, z wykorzystaniem modelu pożaru lasu, zgodnie z załącznikiem 13. (pkt 4.4.5.1.h). 46
7. Planowanie zabiegów hodowlanych - uodpornienie drzewostanów. Przy zakładaniu upraw wzdłuż dróg i linii podziału powierzchniowego należy dążyć do wprowadzenia możliwie największej liczby gatunków domieszkowych i pomocniczych w wielorzędowej formie zmieszania (pkt 2.5.1.). Dla powierzchni powyżej 6 ha powstałych w wyniku odnowień poklęskowych zaleca się stosowanie podziału powierzchni na mniejsze części wielorzędowymi pasami gatunków domieszkowych i pomocniczych (pkt 2.5.2.). Przy zakładaniu upraw w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowych, dróg publicznych itp. mechaniczne przygotowanie gleby należy wykonać równolegle do źródeł zagrożenia, na szerokość nie mniejszą niż 30 m, tam gdzie jest to możliwe (pkt 2.5.3.). 47
8. Zakładanie nowych i utrzymanie istniejących pasów przeciwpożarowych Zakładanie nowych i utrzymywanie istniejących pasów przeciwpożarowych wynika z: rozporządzenia MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, rozporządzenia MŚ z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów rozporządzenia MI z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych 48
8. Zakładanie nowych i utrzymanie istniejących pasów przeciwpożarowych cd. Nadleśnictwo jest obowiązanie do zakładania i utrzymywania następujących typów pasów przeciwpożarowych: A - przy drogach publicznych, B - przy parkingach, BK - przy liniach kolejowych, jeżeli teren został zalesiony po wybudowaniu linii kolejowej, D - rozdzielający duże zwarte obszary leśne. 49
9. Budowa, remont oraz konserwacja dojazdów pożarowych. Nadleśnictwo obowiązane jest do utworzenia dojazdów pożarowych, które stanowią sieć komunikacyjną kompleksu leśnego w planowaniu i organizowani akcji ratowniczo-gaśniczych. Dojazdy pożarowe podlegają planowaniu, ocenie i weryfikacji w trakcie opracowywania planu urządzenia lasu. Nadleśnictwo powinno okresowo sprawdzać stan dojazdów pożarowych, szczególnie po wystąpieniu czynników mogących wpłynąć na ich stan. Nadleśnictwo winno oznakować dojazdy pożarowe w sposób umożliwiający ich identyfikację (pkt 4.6.). 50
10. Budowa nowych i utrzymanie istniejących punktów czerpania wody Nadleśnictwo jest obowiązane do zapewnienia wymaganej przepisami liczby ujęć wody do celów gaśniczych, przystosowanych do poboru wody sprzętem będącym w posiadaniu straży pożarnej (pkt 4.8.2.). Wymagany zapas wody gaśniczej nadleśnictwo winno zapewnić od 1 marca do 31 października, a w wypadku dużego ryzyka powstania pożaru przez cały rok. Możliwość okresowego wyłączenia ujęć wody z eksploatacji wymaga uzgodnienia z komendantem powiatowym/miejskim PSP (pkt 4.8.5.). Nadleśnictwo winno obligatoryjnie oznakować początki dróg dojazdowych do ujęć wody, a dalszy ich przebieg według potrzeb (pkt 4.8.9.). Wyznaczone miejsce czerpania wody nadleśnictwo winno oznakować (pkt 4.8.10.). 51
11. Budowa, przeglądy i konserwacja dostrzegalni. Nadleśnictwo jest obowiązane do budowy, przeglądów i konserwacji punktów obserwacyjnych, Powinny być one budowane z zachowaniem przepisów prawa budowlanego, wymagań stanowiska pracy i BHP. Należy je lokalizować w miejscu wzniesionym, umożliwiającym obserwowanie jak największego obszaru leśnego, możliwie blisko drogi pozwalającej na przejazd dużych samochodów ciężarowych (załącznik 6). Nadleśnictwo winno wyposażyć punkty obserwacyjne w odpowiedni sprzęt i dokumenty (pkt 4.2.6., 4.2.8.) 52
12. Ustalenie sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru lasu Nadleśnictwo obowiązane jest sporządzić Sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru lasu które są zbiorem procedur, dokumentów i informacji umożliwiającym sprawne zorganizowanie akcji ratowniczo-gaśniczej. Stanowią one podstawę do sporządzania planu ratowniczego powiatu w części dotyczącej ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych. Nadleśniczy lub osoba przez niego upoważniona, na wniosek komendanta powiatowego PSP uczestniczy w uzgadnianiu planu ratowniczego powiatu. Nadleśnictwo aktualizuje Sposoby postępowania oraz leśną mapę numeryczną ochrony przeciwpożarowej, a do dnia 15 marca każdego roku uzgadnia w całości z właściwą terenowo komendą powiatową PSP. 53
13. Wprowadzanie okresowego zakazu wstępu do lasu. Nadleśnictwo jest obowiązane do wprowadzania okresowego zakazu wstępu do lasu, gdy wystąpią warunki określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów (przy 3. stopniu zagrożenia pożarowego lasu, jeżeli przez kolejnych 5 dni wilgotność ściółki mierzona o godzinie 9 00 będzie niższa od 10%). 54
14. Techniczne zapewnienie łączności radiowej i telefonicznej Nadleśnictwo obowiązane jest do zapewnienia i zorganizowania sprawnie działającej łączności z powiatowym stanowiskiem kierowania PSP, leśnictwami, punktami obserwacyjnymi i innymi jednostkami, których udział przewiduje się w akcjach ratowniczych (załącznik 4), 55
15. Współdziałanie z jednostkami ochrony przeciwpożarowej. Nadleśnictwo winno współdziałać w zakresie ochrony przeciwpożarowej z zainteresowanymi urzędami, instytucjami i organizacjami, w szczególności PSP, PKP, wójtami, burmistrzami, lokalną prasą i radiem oraz kierownikami zakładów przemysłowych, obiektów magazynowych i inżynierskich znajdujących się na terenach leśnych i w ich bezpośrednim sąsiedztwie (załącznik 4). 56
16. Szkolenie i prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej. Nadleśnictwo winno przeszkolić z zakresu ochrony przeciwpożarowej lasu wszystkich pracowników. Szkolenie to winno być powtórzone przy zmianie przepisów lub technologii pracy, a także po stwierdzeniu braku znajomości obowiązujących przepisów (pkt 2.6.). Nadleśnictwo winno wymagać przeprowadzenia takiego szkoleniu w odniesieniu do osób zatrudnionych w zakładach usług leśnych. Obowiązek ich przeszkolenia spoczywa na pracodawcy (pkt 2.6.). Nadleśnictwo winno prowadzić działalność informacyjnoedukacyjnej wśród miejscowego społeczeństwa (w szkołach, na zebraniach gminnych, w zakładach pracy położonych na terenach leśnych lub w ich sąsiedztwie, w ośrodkach turystycznowypoczynkowych zlokalizowanych na terenie nadleśnictwa, na obozach harcerskich, koloniach itp.) (pkt 2.1.). 57
17. Konserwacja i aktualizacja tablic informacyjnych. Nadleśnictwo umieszcza tablice informacyjne i ostrzegawcze dotyczące zabezpieczenia przeciwpożarowego lasu przy wjazdach do lasów oraz przy parkingach leśnych, w uzgodnieniu z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej (pkt 3.3.). Nadleśnictwo sprawdza stan tablic ostrzegawczych, informacyjnych i edukacyjnych, wymienienia zużytych i uzupełnienia brakujące (załącznik 4). 58
18. Prowadzenie ewidencji danych z zakresu ochrony przeciwpożarowej w SILP. W terminie 5 dni od daty powstania pożaru nadleśnictwo obowiązane jest wprowadzić dane o pożarze do ewidencji pożarów w SILP (pkt 9.5.2.), W określonych terminach nadleśnictwo, obowiązane jest zatwierdzać miesięczne i roczne sprawozdania o pożarach lasu (pkt 9.8.1.), Nadleśnictwo winno na bieżąco aktualizować w SILP dane dotyczące infrastruktury przeciwpożarowej. 59
Dziękuję za uwagę Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. nr 3 02-362 Warszawa sekretariat@lasy.gov.pl tel. +48 22 322 33 44, fax +48 22 233 44 55 60