MB PROJEKT Mirosław Biczysko ul. Olsztyńska 60A, 51-423 Wrocław

MB PROJEKT Mirosław Biczysko ul. Olsztyńska 60A, 51-423 Wrocław NIP: 895-138-21-17 konto: INTELIGO 50102055581111139750000013 tel. 0501 461-260 lub (071)325 26 47 e-mail: mbiczysko@poczta.onet.pl Tytuł opracowania: Obiekt: Adres obiektu: BranŜa: Stadium: Inwestor: INSTALACJA GAZÓW TECHNICZNYCH DLA POMIESZCZEŃ 3.27, 2.06, 3.51, 2.74, 3.42 i 3.49 KATEDRY FIZYKI I CHEMII UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU BUDYNEK GŁÓWNY 50-345 WROCŁAW ul. Mikulicza-Radeckiego 6 INSTALACJE SANITARNE PROJEKT WYKONAWCZY UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU ul. Mikulicza-Radeckiego 6 50-345 Wrocław Wrocław: Lipiec 2012 OŚWIADCZENIE: w/w opracowanie zostało wykonane zgodnie z umową obowiązującymi przepisami technicznobudowlanymi oraz normami i jest kompletne z punktu widzenia celu, któremu ma słuŝyć INSTALACJE SANITARNE projektant: mgr inŝ. M. Biczysko upr. proj. nr 162/89/UW DOŚ/IS/5009/01 projektant: mgr inŝ. A. Goliszek upr. proj. nr 516/87/UW DOŚ/IS/5009/01

2 SPIS ZAWARTOŚCI OPRACOWANIA Strona tytułowa Karta zmian Spis zawartości opracowania Spis załączników Opis techniczny Załączniki Lp. Numer rysunku Nazwa rysunku Skala 1. 01/IS Instalacja gazów technicznych. Rzut parteru 1:100 2. 02/IS Instalacja gazów technicznych. Rzut II piętra 1:100 3. 03/IS Instalacja gazów technicznych. Rzut III piętra 1:100 4. 04/IS Izometria gazów technicznych 1:100 OPIS TECHNICZNY SPIS TREŚCI SPIS ZAWARTOŚCI OPRACOWANIA 2 OPIS TECHNICZNY 2 1 INFORMACJE OGOLNE 3 1.1 DANE PODSTAWOWE 3 1.2 PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA 3 1.3 PODSTAWA OPRACOWANIA 4 2 INSTALACJE GAZÓW TECHNICZNYCH. 5 2.1 INSTALACJA SPRĘśONEGO POWIETRZA. 6 2.2 INSTALACJA WODORU. 6 2.3 INSTALACJE AZOTU CZYSTEGO. 7 3 ZAŁOśENIA BRANśOWE 8 3.1 BRANśA INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH I STEROWANIA. 8

3 3.2 BRANśA BUDOWLANO-KONSTRUKCYJNA. 8 4 PRÓBY CIŚNIENIA 8 5 ZABEZPIECZENIE ANTYKOROZYJNE. ZNAKOWANIE RUROCIAGÓW 9 6 MATERIAŁY 9 6.1 INSTALACJE WODORU, SPRĘśONEGO POWIETRZA, AZOTU CZYSTEGO. 9 7 UWAGI KOŃCOWE 10 1 INFORMACJE OGOLNE 1.1 DANE PODSTAWOWE Zamawiający: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul. Mikulicza- Radeckiego 6, 50-345 Wrocław Nazwa inwestycji: INSTALACJA GAZÓW TECHNICZNYCH DLA POMIESZCZEŃ 3.27, 2.06, 3.51, 2.74, 3.42 i 3.49, KATEDRA FIZYKI I CHEMII UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO Obiekty: Budynek Główny Lokalizacja: Wrocław, ul. Mikulicza- Radeckiego 6, 50-345 Wrocław Jednostka projektowa: MB PROJEKT Mirosław Biczysko, ul. Olsztyńska 60a, 51-423 Wrocław BranŜa: Instalacje sanitarne 1.2 PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA W zakres branŝy instalacji gazów technicznych obiektu wchodzą instalacje gazów spręŝonych, zasilane z butli gazowych ciśnieniowych, w tym: Instalacja spręŝonego powietrza, instalacja wodoru, instalacja azotu czystego oraz azotu dla spektrometrów Na terenie obiektów istnieją juŝ instalacje gazów technicznych zasilanych z butli zlokalizowanych w szafkach gazowych usytuowanych na wewnętrznym dziedzińcu przy zewnętrznych ścianach obsługiwanych budynków. W dokumentacji przewiduje się rozbudowę istniejących oraz montaŝ nowych instalacji począwszy od punktów redukcyjnych w istniejących szafkach na butle z gazami i zakończonych punktami poboru w poszczególnych pomieszczeniach laboratoryjnych. Nie przewiduje się montaŝ nowych szafek na butle z gazem.

4 1.3 PODSTAWA OPRACOWANIA Obowiązujące przepisy projektowe (budowlane i branŝowe, z zakresu BHP, sanit.-hig. i p-poŝ.) oraz normatywy, wytyczne i normy, w tym m. in.: Prawo zamówień publicznych. Ustawa z 29 stycznia 2004r. (Dz. U. Nr 19, poz. 177, z 2004r. + późniejsze zmiany, tekst jednolity Dz U nr 223, poz. 1655, z 2007r.). Rozporządzenie Min. Infrastruktury, z 3 lipca 2003r., w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. Nr 120, poz. 1133 z 2003r. + zm. Dz. U. Nr 201, poz. 1239, z 2008r.). Rozporządzenie Min. Infrastruktury, z 2 września 2004r., w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-uŝytkowego (Dz. U. Nr 202, poz. 2072, z 2004r. Rozporządzenie Min. Infrastruktury, z dnia 12 kwietnia 2002 roku, w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z 2002 roku + późniejsze zmiany). Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997 roku, w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844 z 1997 r., tekst jednolity Dz. U. Nr 169, poz. 1650 z 2003 r.). Rozporządzenie Min. Infrastruktury, z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401, z 2003roku). Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 roku, w sprawie ochrony przeciwpoŝarowej (tekst jednolity Dz. U. Nr 147, poz. 1229 z 2002 roku). Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji i magazynowaniu gazów, napełnianiu zbiorników gazami (Dz. U. Nr 7, poz. 59, z 2004roku). Wymagania Techniczne COBRTI INSTAL, Warunki techniczne wykonania i odbioru instalacji Wyd. COBRTI INSTAL. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montaŝowych. Tom II Instalacje sanitarne i przemysłowe. Wyd. Arkady. PN-N-01270-03 14:1970 - Wytyczne znakowania rurociągów. PN-EN 1089-3:2004 Butle do gazów. Znakowanie butli. Kod barwny. PN-H-74242:1985/Az2:1996 Rury stalowe bez szwu ze stali odpornej na korozję i Ŝaroodpornej. PN-EN 10088-1:2007 Stale odporne na korozję. Część 1. Wykaz stali odpornych na korozję. PN-EN 10216-5:2006/AC:2008 Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych. Warunki dostawy. Część 5. Rury ze stali odpornych na korozję. PN-EN ISO 7396-1:2007 Systemy rurociągowe do gazów medycznych. Część 1. Systemy rurociągowe do spręŝonych gazów medycznych i próŝni. PN-EN ISO 9170-1:2008 Systemy rurociągowe do gazów medycznych. Część 1. Punkty poboru do spręŝonych gazów medycznych i próŝni. PN-EN ISO 21969:2006 Wysokociśnieniowe elastyczne połączenia do stosowania z gazami medycznymi. PN-M-34503:1992 - Gazociągi i instalacje gazownicze -- Próby rurociągów. Wydawnictwa branŝowe, w tym m. in.:: K. Benczak, H. Zborowska i in. - Higiena i bezpieczeństwo pracy w laboratorium poradnik, Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o. o., Warszawa 2009. Bąkowski Konrad - Sieci i instalacje gazowe. Poradnik projektowania, budowy i eksploatacji, Wyd. WNT, Warszawa 2007.

5 Recknagel, Springer, Schramek KOMPENDIUM OGRZEWNICTWA I KLIMATYZACJI (poradnik), tłumaczenie polskie, Wyd. OMNI SCALA, Wrocław 2008. Maciej Rydlewicz - AutoPIPE 6.1. Projektowanie i obliczenia rurociągów przemysłowych, Wyd. Helion, Warszawa 2001. Kontrakt ze zleceniodawcą. 2 INSTALACJE GAZÓW TECHNICZNYCH. ZAŁOśENIA PRZYJĘTE DO PROJEKTOWANIA. Pomieszczenia w których przewiduje się montaŝ dodatkowych punktów odbioru gazów technicznych są pomieszczeniami laboratoryjnymi w których zainstalowane są juŝ urządzenia laboratoryjne, pomiarowe i dygestoria. Pomieszczenia te wyposaŝone są juŝ lub będą (trwa remont) w wentylację mechaniczną nawiewno wywiewną bądź wywiewną. Funkcja pomieszczeń nie ulegnie zmianie. MontaŜ instalacji gazów technicznych wynika głównie z montaŝu nowych urządzeń do spektrometri. Instalacje gazów spręŝonych będą zasilane z butli gazowych ciśnieniowych. Pobór gazów z butli będzie okresowy. ZuŜycie poszczególnych gazów wynosi 1 40 butli/rok. Gazy techniczne będą wykorzystane do zasilania urządzeń i przyborów laboratoryjnych. Butle będą dzierŝawione od Dostawcy gazów (stanowią własność Dostawcy), na podstawie umowy z UŜytkownikiem. Przedmiotem umowy jest dostawa gazów wraz z demontaŝem butli oraz montaŝem i podłączeniem do zestawu przyłączeniowego (panelu gazowego). Butle powinny posiadać aktualne dokumenty dozorowe, dopuszczające je do uŝytkowania, wydane przez Urząd Dozoru Technicznego. Zestawy butli ciśnieniowych, usytuowano w wydzielonych boksach, dostępnych z zewnątrz obiektu. Butle powinny być ustawione w pozycji stojącej, w stojakach z obejmami. Zgodnie z wymaganiami inwestora w pomieszczeniach II i III piętra, w skrzydle budynku głównego przewidziano montaŝ całkowicie nowych instalacji spręŝonego powietrza, wodoru i azotu. W pomieszczeniu 2.74 Laboratorium naleŝy doprowadzić azot czysty do odmuchiwania. W pomieszczeniach 3.42 i 3.49 Laboratoria wymagana będzie instalacja azotu czystego. W pomieszczeniu 3.51 z uwagi na montaŝ spektrometrów przewidziano montaŝ dwóch stanowisk spręŝonego powietrza, wodoru oraz azotu o parametrach wymaganych dla tych urządzeń Dla pomieszczeń II i III piętra budynku głównego przewidziano rozbudowę instalacji wodoru i spręŝonego powietrza oraz budowę nowej instalacji azotu dla potrzeb spektromemetri. Urządzenia te przewidziano do montaŝu w pomieszczeniach laboratoryjnych 2.06 i 3.27. Azot dla potrzeb spektrometri pobierany będzie z nowej butli przewidzianej do montaŝu w istniejącej szafce gazowej. Pobór wodoru gazowego przewidziano z istniejącej instalacji z korytek z gazami technicznymi prowadzonymi po elewacji budynku. Podłączenie do istniejącej instalacji spręŝonego powietrza przewidziano w pomieszczeniu 2.05, poprzez włączenie się w instalację miedzianą. Nowe odcinki instalacji gazów technicznych na zewnątrz budynku przewidziano wmontować w istniejące korytka kablowe, w które wmontowano juŝ instalacje istniejące. Część nowych instalacji gazu przewidzianych do prowadzenia po elewacji tak jak i dotychczasowe zaprojektowano w nowych korytkach osłonowych wykonanych tak jak i istniejące z blachy stalowej ocynkowanej. Dla kaŝdego ze skrzydeł przewidziano oddzielne instalacje.

6 2.1 INSTALACJA SPRĘśONEGO POWIETRZA. Źródłem spręŝonego powietrza dla budynku skrzydła będzie butla o pojemności 50 l (ew. 40 l), w których mieści się ok. 6,5m 3 powietrza, spręŝonego do ciśnienia 15MPa (150bar). Powietrze w butlach jest oczyszczone z cząstek stałych powyŝej 1,0µm oraz osuszone i nie wymaga dodatkowego uzdatniania. W boksie butli naleŝy zamontować pojedyncze stacje naścienne redukcyjne. Stacje te dla centralnej instalacji rozprowadzania gazu, przewidziano w celu zredukowania wysokiego ciśnienia z butli do poŝądanego niskiego ciśnienia na wejściu do instalacji. Jest to miejsce gdzie dokonuje się wymiany butli gazowych. Zastosowano panel pojedyńczy. Panel gazowy powinien być wyposaŝony w reduktor, manometr, zawór bezpieczeństwa oraz układ przedmuchu. Przewiduje się redukcję ciśnienia do 20 barów. Pomiędzy panelem a butlami gazowymi przewidziano montaŝ spiralnej rury ze stali nierdzewnej. Instalację spręŝonego powietrza naleŝy wykonać z rur stalowych nierdzewnych, spawanych orbitalnie. Zaprojektowano rozgałęziony układ rurociągów. Rurociągi rozdzielcze naleŝy prowadzić bezspadkowo. W budynku głównym przewiduje się rozbudowę instalacji spręŝonego powietrza. Przewiduje się korzystanie z istniejących juŝ instalacji gazowych. W dokumentacji przewiduje się włączenie w obrębie pomieszczenia 2.05 do istniejącej instalacji wykonanej z rur miedzianych dn10. Włączenie naleŝy wykonać poprzez wmontowanie trójnika w istniejącą instalację. Całość instalacji w tym obiekcie zaprojektowano z rur miedzianych dn6. W projekcie przewidziano nową instalację w kierunku pomieszczenia 2.06 oraz 3.27 na III piętrze. Dopuszcza się wykorzystanie istniejącej i niewykorzystywanej obecnie instalacji biegnącej poprzez II piętro po sprawdzeniu jej szczelności oraz odcięciu i zaślepieniu wszystkich niepotrzebnych odgałęzień. Przed kaŝdym odbiornikiem powietrza naleŝy zamontować zestaw podłączeniowy punkt poboru, składający się z reduktora II stopnia, z zaworu odcinającego i manometru. Rurociągi naleŝy mocować do ścian obejmami do rur. Przejścia rurociągów przez ściany naleŝy wykonać w tulejach ochronnych. Po wykonaniu instalacji naleŝy wykonać próbę szczelności. 2.2 INSTALACJA WODORU. Źródłem wodoru dla pomieszczeń zlokalizowanych w budynku skrzydła będzie nowa butla o pojemności 50 l, w których mieści się ok. 9,5m 3 wodoru, spręŝonego do ciśnienia 20MPa (200bar), przewidziana do montaŝu w istniejącej szafce na gazy techniczne. W budynku głównym źródłem wodoru będzie istniejący przewód wodoru biegnący po elewacji w korytku instalacyjnym. Przewiduje się włączenie poprzez przecięcie i wmontowanie nowego trójnika. W istniejącej szafce z butlami naleŝy zamontować naścienny panel gazowy, analogiczny jak dla butli spręŝonego powietrza, dopuszczony do instalacji wodoru. Panel gazowy powinien być wyposaŝony w reduktor, manometr, zawór bezpieczeństwa oraz układ przedmuchu. Przewiduje się redukcję ciśnienia do 20 barów. Pomiędzy panelem a butlami gazowymi przewidziano montaŝ spiralnej rury ze stali nierdzewnej. W instalacji zastosowano rury ze stali wysokostopowej, dla utrzymania wysokiej czystości transportowanego wodoru. Całość instalacji zaprojektowano na połączenia spawane orbitalnie. Dopuszcza się połączeniami ze złączkami skręcanymi i zaciskowymi. Odcinki poziome instalacji wodoru naleŝy układać bezspadkowo. Rurociągi rozdzielcze naleŝy prowadzić po ścianach w przestrzeni pod stropem. Rurociągi naleŝy ułoŝyć w odpowiednich odległościach od przegród budowlanych i innych instalacji, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Rurociągi naleŝy mocować do ścian i stropów obejmami do rur. Przejścia rurociągów przez ściany, powinny być zaopatrzone w tuleje ochronne.

7 Zakończenie instalacji wewnątrz pomieszczeń stanowią pojedyncze punkty poboru z bezpiecznikami p.płomieniowymi montowane na ścianie na wysokości około 2,0m. Rurociągi naleŝy mocować do ścian obejmami do rur. Przejścia rurociągów przez ściany naleŝy wykonać w tulejach ochronnych. Po wykonaniu instalacji naleŝy wykonać próbę szczelności. W pomieszczeniach, w których znajdują się punkty odbioru wodoru, projekt przewiduje zastosowanie automatycznego systemu bezpieczeństwa powietrza, z sygnalizacją akustyczno-optyczną. Czujniki wodoru naleŝy montować nie niŝej niŝ 30 cm od sufitu. Dla czterech pomieszczeń zaprojektowano centralki gazów, które mają za zadanie ostrzegać uŝytkowników o stęŝeniach gazów. Pierwszy stopień ALARM1 jest ostrzegawczy (przekroczenie I progu stęŝenia gazu), drugi stopień ALARM2 - niebezpieczeństwo ( przekroczenie II progu stęŝenia gazu). Nad drzwiami pomieszczeń naleŝy zamontować dwie lampki, jedna koloru pomarańczowego (ALARM1) i koloru czerwonego (ALARM2). NaleŜy poprowadzić przewód YDY 5x1,5 mm2 z centralek gazów do lampek zamontowanych nad drzwiami. 2.3 INSTALACJE AZOTU CZYSTEGO. Doprowadzenie azotu do instalacji będzie się odbywało z czterech odrębnych zestawów butli ciśnieniowych, usytuowanych w istniejących szafkach gazowych, dostępnym z zewnątrz obiektu. Źródłem azotu dla kaŝdej z tych instalacji będzie jedna butla gazowa. Dla azotu czystego przewidziano butle o pojemności 50 l, w których mieści się ok. 9,5m 3 azotu spręŝonego do ciśnienia 20MPa (200bar). W boksie butli naleŝy zamontować W boksie butli naleŝy zamontować pojedyncze stacje naścienne redukcyjne. Stacje te dla centralnej instalacji rozprowadzania gazu, przewidziano w celu zredukowania wysokiego ciśnienia z butli do poŝądanego niskiego ciśnienia na wejściu do instalacji. Jest to miejsce gdzie dokonuje się wymiany butli gazowych. Zastosowano panel pojedyńczy. Panel gazowy powinien być wyposaŝony w reduktor, manometr, zawór bezpieczeństwa oraz układ przedmuchu. Przewiduje się redukcję ciśnienia do 20 barów. Pomiędzy panelem a butlami gazowymi przewidziano montaŝ spiralnej rury ze stali nierdzewnej. Dla budynku bocznego zaprojektowano trzy instalacje azotu gazowego, odrębnie dla urządzeń spektrometrycznych oraz oddzielna dla pozostałych urządzeń. Dla budynku głównego przewidziano odrębną instalację azotu dla spektrometrów. W instalacjach dla budynku skrzydła zastosowano rury ze stali wysokostopowej, dla utrzymania wysokiej czystości transportowanego gazu. Całość instalacji zaprojektowano z połączeniami spawanymi orbitalnie. Dopuszcza się połączenia na złączki ciśnieniowe skręcane lub zaciskowe. W instalacjach dla budynku głównego zastosowano rury miedziane z wykorzystaniem istniejącego pustego pionu miedzianego poprowadzonego pomiędzy parterem, a II piętrem. Odcinki poziome instalacji azotu naleŝy układać bezspadkowo. Rurociągi rozdzielcze naleŝy prowadzić w przestrzeniach pod sufitem. Rurociągi naleŝy ułoŝyć w odpowiednich odległościach od przegród budowlanych i innych instalacji, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Rurociągi naleŝy mocować do ścian i stropów obejmami do rur. Przejścia rurociągów przez ściany, powinny być zaopatrzone w tuleje ochronne. W zakresie rodzaju materiału, uŝytego do wykonania armatury i do zastosowanych w niej uszczelnień, nie stosuje się specjalnych ograniczeń (z wyjątkiem wymogów wytrzymałościowych). Armatura w instalacji azotowej powinna być wykonana ze stali wysokostopowej, z mosiądzu kutego, lub miedzi. Uszczelnienia w armaturze powinny być z teflonu, miedzi itp. materiałów, pozbawionych śladów tłuszczu, oleju, smarów, itp. związków organicznych. Zastosowano armaturę i łączniki instalacyjne ciśnieniowe, ze stali analogicznej jak dla rurociągów, z połączeniami skręcanymi i zaciskowymi.

8 Przed kaŝdym odbiornikiem azotu naleŝy zamontować punkt poboru, analogicznie jak w pozostałych instalacjach gazów ciśnieniowych.. W pomieszczeniu nr 2.74 zakończenie instalacji stanowić będzie tylko zawór odcinający bez montaŝu dodatkowego punktu poboru. Rurociągi naleŝy mocować do ścian obejmami do rur. Przejścia rurociągów przez ściany naleŝy wykonać w tulejach ochronnych. Po wykonaniu instalacji naleŝy wykonać próbę szczelności. 3 ZAŁOśENIA BRANśOWE 3.1 BRANśA INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH I STEROWANIA. NaleŜy wykonać: - instalację pomiarowo kontrolną z automatycznym analizatorem i z rejestracją oraz sygnalizacją akustyczno-optyczną, wzrostu zawartości wodoru w powietrzu powyŝej dopuszczalnej wartości (dot. instalacji wodoru) Instalacje gazów i urządzenia naleŝy uziemić. 3.2 BRANśA BUDOWLANO-KONSTRUKCYJNA. W ścianach i stropach wykonać otwory dla przejść przewodów rurowych. Otwory powinny umoŝliwić osadzenie tulei ochronnych. Szczeliny w ścianach i w stropach, wokół tulei naleŝy uszczelnić (zamurować) po ich zamontowaniu. Instalacje gazów technicznych prowadzone na zewnątrz budynku przewidziano w korytkach instalacyjnych poprowadzonych po elewacji budynku. Instalacje te częściowo naleŝy wmontować do istniejących korytek wykonanych ze stali ocynkowanej a częściowo w nowych analogicznych korytkach.. 4 PRÓBY CIŚNIENIA Po wykonaniu instalacji naleŝy wykonać próby szczelności, zgodnie z Warunkami Technicznymi Wykonania i Odbioru Robót. Rurociągi powinny być całkowicie zamontowane i przymocowane do przegród budowlanych. Przed wykonaniem próby szczelności naleŝy instalacje przedmuchać. Instalacje moŝna uznać za przygotowane do pełnienia swojej funkcji, po dokonaniu wszystkich prób i czynności odbiorowych oraz podpisaniu protokołu odbioru końcowego. Przekazując instalacje UŜytkownikowi naleŝy pozostawić je pod ciśnieniem roboczym Instalacja spręŝonego powietrza. Przed wykonaniem próby szczelności naleŝy instalację przedmuchać azotem lub spręŝonym powietrzem odtłuszczonym. Próbę szczelności instalacji naleŝy wykonać za pomocą azotu lub tlenu. Ciśnienie próbne dla instalacji spręŝonego powietrza naleŝy przyjąć 1,5MPa. Instalacje, wodoru i azotu czystego. Przed wykonaniem próby szczelności naleŝy instalacje przedmuchać azotem. JeŜeli do budowy instalacji zastosowano atestowane elementy o ciśnieniu roboczym przewyŝszającym ciśnienie próby wytrzymałościowej, moŝna kontrolę ograniczyć do wykonania próby szczelności.

9 Próby szczelności powinny być wykonane przy uŝyciu azotu. Ciśnienie próby szczelności powinno być o 50% większe od ciśnienia roboczego w instalacji. 5 ZABEZPIECZENIE ANTYKOROZYJNE. ZNAKOWANIE RUROCIĄGÓW Instalacje gazów technicznych wykonanie ze stali nierdzewnej bądź miedzi nie wymagają specjalnego zabezpieczenia antykorozyjnwgo. Wszystkie piony, zawory i osprzęt instalacji gazów technicznych, muszą być oznaczone w sposób czytelny i trwały. RównieŜ rurociągi prowadzone po ścianach, w kanałach instalacyjnych oraz nad sufitami podwieszonymi powinny być oznakowane barwne (zgodnie z PN-N-01270-03:1970 ew. PN-EN- 1089-3:2004). Dopuszczalne jest oznakowanie rurociągów etykietami (opaskami) w kolorze czarnym, z białym napisem nazwy medium oraz etykietami z oznaczeniem kierunku przepływu gazu. Butle gazów technicznych dostarczane są z oznaczeniami kolorystycznymi, zgodnie z PN-EN 1089-3:2004 i PN-EN ISO 13769:2006. 6 MATERIAŁY Materiały, elementy i urządzenia przeznaczone do robót, powinny odpowiadać Polskim Normom i Normom BranŜowym, warunkom technicznym producentów, lub innym umownym warunkom. Wszystkie stosowane materiały powinny posiadać odpowiednie aprobaty techniczne, atesty, certyfikaty lub świadectwa i decyzje o dopuszczeniu do stosowania w budownictwie, wydane przez upowaŝnione do tego jednostki (badawcze, normalizacyjne i certyfikacyjne). Sposób opakowania, transportowania, wyładunku, składowania i magazynowania powinien być odpowiedni dla danego typu i rodzaju materiału oraz zgodny z wytycznymi ich producentów. Podwieszenia i podparcia rurociągów naleŝy wykonać z wykorzystaniem systemowych obejm i podpór do rur, prętów gwintowanych ocynkowanych, łączników i typowych instalacyjnych akcesoriów montaŝowych. Rurociągi naleŝy mocować do ścian obejmami do rur, zakotwionymi w kołkach rozporowych. Rozstaw punktów mocowania rurociągów (obejmy i punkty stałe) naleŝy zastosować zgodnie z Wymaganiami Technicznymi. Przejścia rurociągów przez ściany pomieszczeń naleŝy wykonać w tulejach ochronnych. Wykonawca instalacji powinien przewidzieć wymianę obejm mocujących butle gazowe we wszystkich szafkach instalacyjnych w których będą mocowane panele do gazów technicznych. 6.1 INSTALACJE WODORU, SPRĘśONEGO POWIETRZA, AZOTU CZYSTEGO. Wewnętrzne instalacje instalacji gazów wykonać naleŝy z rur stalowych, ze stali chromowo-niklowej odpornej na korozję, z atestem, wg PN-H-74242:1985/Az2:1996, PN-EN 10216-5:2006/AC:2008, PN- EN ISO 7396:2007, PN-EN 10088-1:2007. Przykładowo rury ze OOH17N14M2 (AISI 316L/1.4404),. Łączenie rur instalacji naleŝy wykonać za pomocą spawania orbitalnego. Dopuszcza się montaŝ przy pomocy systemowych złączek rurowych. Łuki na sieciach i instalacjach wykonać promieniem Rmin=5DN lub za pomocą kolan ze stali j.w.

10 Armatura i łączniki instalacyjne ciśnieniowe, ze stali j.w., z połączeniami skręcanymi i zaciskowymi. Armatura i osprzęt (w tym punkty pobory gazów) dopuszczone do rodzaju gazu w instalacji. Zawory odcinające ciśnieniowe PN16. Punkty poboru naścienne, z zaworami w wykonaniu ze stali odpornej na korozję, z moŝliwością lokalnej redukcji ciśnienia. Dla układów butli gazowych przewidziano ścienne panele redukcyjne dla pojedynczych butli, redukcja do 20 bar, łączone z butlami rurą spiralną, ze stali nierdzewnej. 7 UWAGI KOŃCOWE Wykonanie i montaŝ instalacji powinny być realizowane zgodnie z niniejszym projektem, w oparciu o aktualne normy i przepisy (w tym m.in. z zakresu BHP i p-poŝ.), Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montaŝowych, Specyfikację Techniczną Wykonania i Odbioru Robót oraz Plan BIOZ. MontaŜ urządzeń i elementów instalacji oraz próby i rozruch instalacji, naleŝy wykonać zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi producentów, w tym: DTR, instrukcje montaŝowe, eksploatacyjne, i szczegółowe wytyczne, opracowane przez producentów urządzeń i materiałów). Wszystkie stosowane materiały powinny odpowiadać Polskim Normom oraz posiadać atesty, certyfikaty i świadectwa, o dopuszczeniu do stosowania w budownictwie, lub aprobaty techniczne. Wszystkie rury zastosowane przy wykonaniu instalacji powinny być dostarczone z atestem hutniczym. Elementy instalacji, powinny posiadać atesty potwierdzające sprawdzenie wytrzymałości na ciśnienie. Przed pobraniem materiału do wykonania naleŝy sprawdzić zgodność, oznakowania z normą, atestem i projektem. Podłączenie urządzeń do instalacji elektrycznej wg DTR urządzeń. Wykonawca instalacji powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje, uprawnienia wykonawcze i doświadczenie w realizacji robót ujętych w zakresie niniejszego opracowania. Osoby nadzorujące prowadzenie robót powinny posiadać państwowe uprawnienia budowlane, w zakresie wykonawstwa instalacji sanitarnych (w tym ciśnieniowych rurowych instalacji technologicznych). Wykonawca instalacji powinien posiadać dopuszczenie UDT na wytwarzanie instalacji ciśnieniowych ze stali węglowej i nierdzewnej, podlegających dyrektywie ciśnieniowej PED 97/23/EC. W zakresie kosztów wykonania instalacji naleŝy uwzględnić moŝliwość wystąpienia (i wykonania) dodatkowych robót, nie ujętych w niniejszym projekcie i w opracowaniach kosztorysowych, a niemoŝliwych do przewidzenia na etapie projektowania.