Gimnazjum nr 1 im. gen broni St. Maczka w Jaworzu Innowacja pedagogiczna Ziemia opisana liczbami Innowacja programowo metodyczna
Wstęp Inspiracją do opracowania innowacji stały się przemyślenia dotyczące analizy wyników egzaminów gimnazjalnych w naszym gimnazjum. W celu podniesienia jakości kształcenia w zakresie przedmiotów matematyczno przyrodniczych postanowiłyśmy stworzyć innowacyjny program, który usystematyzuje i ugruntuje wiedzę i umiejętności uczniów klas trzecich. Program innowacyjnych zajęć ma na celu poznanie różnych metod i technik rozwiązywania zadań egzaminacyjnych oraz uwierzenia we własne siły i to, że dobre przygotowanie daje gwarancję sukcesu. W toku pracy z uczniami zauważyłyśmy, że rośnie liczba uczniów mających problemy z wykazaniem się wiadomościami i umiejętnościami matematycznymi. Braki te w dużym stopniu utrudniają naukę innych przedmiotów bazujących na matematyce takich jak: fizyka, geografia, chemia. Duże problemy stwarza również uczniom planowanie własnego uczenia się, rozwiązywanie problemów w sposób twórczy, dostrzeganie, porządkowanie i wykorzystanie informacji przedstawionych w różnej formie (tabele, mapy, wykresy, rysunki, tekst), stosowanie w praktyce zdobytej wiedzy. Adresaci programu W innowacji wezmą udział chętni uczniowie klas III Gimnazjum, którzy będą chcieli uczestniczyć w zajęciach. Rozmiar przestrzenny i czasowy Program zakłada realizację celów poprzez zajęcia dodatkowe dla klas III z matematyki i geografii. Zajęcia prowadzone są w dwóch grupach raz w tygodniu. Rozwiązywane w ramach zajęć różnorodne zadania z matematyki i geografii pozwalają uczniom utrwalić teorię, wzory, tworzyć strategię rozwiązywania problemu i przedstawiać proste rozumowania. W ramach zajęć zwracamy uczniom uwagę na ważne w czasie pisania egzaminu elementy (liczbę zadań zamkniętych i otwartych, punktację zadań otwartych, sposób zapisywania zadań otwartych, czas trwania egzaminu). Cele ogólne: Cele ogólne i szczegółowe naszego programu innowacyjnego wynikają z programów nauczania Matematyka z plusem i Planeta Nowa oraz podstawy programowej dla III etapu kształcenia (matematyka, geografia). Ogólne cele edukacyjne: Innowacja została skonstruowana, aby uczniowie mieli możliwość: wyrównywania braków w wiadomościach i umiejętnościach będących przyczyną trudności szkolnych, zbudowania poczucia własnej wartości, wiary we własne siły i umiejętności, rozwijania zdolności myślenia twórczego, rozwijania umiejętności wnioskowania oraz stawiania i weryfikowania hipotez,
nauczenia się dostrzegania prawidłowości matematycznych w otaczającym świecie, kształtowania umiejętności stosowania schematów, symboli literowych, rysunków i wykresów w sytuacjach związanych z życiem codziennym, rozwijania umiejętności interpretowania danych i czytania ze zrozumieniem. Szczegółowe cele edukacyjne: rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań problemowych, kształcenie umiejętności odczytywania i interpretowania innych niż tekstowe źródeł informacji, np. z wykresów, schematów, map, diagramów, itp, kształcenie orientacji przestrzennej, doskonalenie umiejętności stosowania wiedzy w praktyce np.: w obliczeniach procentowych, posługiwaniu się jednostkami miar, stosowania własności działań oraz lepszego zrozumienia współczesnego świata i swojego w nim miejsca, uczenie się współpracy w zespole, wzajemnej pomocy, przestrzegania reguł, współodpowiedzialności za sukcesy i porażki, kształcenie takich cech jak: rzetelność, dociekliwość, wytrwałość, upór w dążeniu do celu, systematyczność, samokontrola, kształcenie pozytywnego stosunku do aktywności intelektualnej. Sposób realizacji metody i formy Najlepszym środkiem do realizacji zaplanowanych celów jest rozwiązywanie zadań problemowych, które rozwijają i doskonalą myślenie, uczą rozumowania oraz pobudzają wyobraźnię. Na zajęciach stosujemy różne formy pracy: indywidualną i grupową. Podczas pracy grupowej uczniowie uczą się dobrej organizacji pracy, komunikowania się i argumentowania. Praca indywidualna zmusza do sprawdzania własnych możliwości i określenia swoich mocnych i słabych stron. Wykorzystane metody i środki dydaktyczne: Metody: pogadanka poszukująca; podająca; problemowa; praca z tekstem matematycznym; dyskusja; ćwiczenia praktyczne;
aktywizujące uczniów ( burza mózgów, kula śniegowa); Środki dydaktyczne: podręczniki, zeszyty ćwiczeń, kalendarz gimnazjalisty, tablica interaktywna, programy komputerowe. Zakres treści. Harmonogram działań. Treści programowe realizowane w ramach korelacji międzyprzedmiotowej (matematyka, geografia): Dział Temat Planowane osiągnięcia w zakresie umiejętności i wiedzy: Obraz Ziemi na mapie. Podobieństwo figur. - figury podobne, skala podobieństwa, - pola figur podobnych (obliczanie powierzchni rzeczywistej znając skalę). Skala mapy. - przekształcanie skali mapy, - obliczanie odległości rzeczywistej i odległości na mapie, - obliczanie powierzchni rzeczywistej znając skalę mapy. 3. Przeliczanie jednostek. - jednostki długości. Na zajęciach matematyki zostaną wprowadzone zadania o treści geograficznej dotyczące przeliczania jednostek, skali mapy, odległości rzeczywistej i odległości na mapie. Na zajęciach z geografii bazujemy na wiadomościach z matematyki (przeliczanie skali, obliczanie powierzchni i odległości na mapie i w rzeczywistości). Data IX Liczby wymierne i działania na nich, przykłady wykorzystania kalkulatora, porównywanie liczb wymiernych, procenty i ich zastosowania praktyczne, potęga o wykładniku całkowitym, własności potęgowania, pierwiastki i ich podstawowe własności. Przybliżenia dziesiętne liczb IX
rzeczywistych, przykłady liczb niewymiernych. Mapa umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Ziemia opisana liczbami Działania na liczbach. - działania na liczbach rzeczywistych. - notacja wykładnicza, - średnia arytmetyczna liczb, mediana zbioru liczbowego. Czytamy mapę - wysokość bezwzględna i względna, - średnia temperatura, amplituda temperatury. Zależność między ruchem obrotowym Ziemi a rachubą czasu. - obliczanie czasu miejscowego i strefowy. 4. Czytanie informacji, diagramów, wykresów i map. Na zajęciach uczniowie doskonalą rachunek na liczbach. Rozwiązują zadania o treści matematyczno geograficznej. Utrwalają pojęcia: - związane z ruchem obrotowym Ziemi, - strefami czasowymi, - statystyką. Analizują wykresy, diagramy, klimatogramy i mapy. Uczniowie obliczają różnicę czasu miejscowego słonecznego między dwoma miastami z dokładnością do 1 min. Uczniowie analizują i interpretują wykresy, tabele, mapy tematyczne. Rysują wykresy liniowei słupkowe przebiegu temperatury i opadów w ciągu roku w klimacie umiarkowanym morskim i klimacie umiarkowanym kontynentalnym - porównują cechy klimatu morskiego i kontynentalnego. X Wielokąty, koło i okrąg, symetralna odcinka i dwusieczna kąta, kąt środkowy, wpisany, cechy przystawania trójkątów, okrąg wpisany w trójkąt, okrąg opisany na trójkącie. Wybrane zagadnienia geografii fizycznej. X Matematyka Układ współrzędnych. Uczniowie odczytują XI
na globusie - zaznaczanie i odczytywanie współrzędnych punktów, - obliczanie długości odcinków w układzie współrzędnych, - twierdzenie Pitagorasa w układzie współrzędnych. Określanie współrzędnych geograficznych: - szerokość i długość geograficzna. współrzędne geograficzne na globusie oraz określają położenie matematyczno geograficzne punktów i obszarów na mapie. Odszukują obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych. Przykłady przekształceń geometrycznych. Obwód i pole wielokąta, pole koła i długość okręgu. Położenie i środowisko przyrodnicze Polski. Ludność Polski. XI Czy Ziemia jest kulą? Długość okręgu i pole koła. Objętość i pole całkowite kuli. Kształt i wymiary Ziemi. Uczniowie podają wymiary Ziemi oraz główne cechy jej kształtu. Potrafią wykazać różnicę między elipsoidą, a geoidą. Wykazują różnicę pomiędzy siatką kartograficzną, a geograficzną. XII Twierdzenia o związkach miarowych w figurach, twierdzenie Pitagorasa i jego zastosowanie, figury podobne. Prostopadłość i równoległość w przestrzeni, graniastosłupy proste, ostrosłupy, bryły obrotowe, obliczanie pól powierzchni i objętości brył. Kształt, ruchy Ziemi i ich następstwa. XII Zapisywanie wyrażeń algebraicznych oraz obliczanie ich wartości liczbowych. Wybrane zagadnienia geografii gospodarczej Polski I Przykłady funkcji, odczytywanie własności II
funkcji z wykresu. Regiony geograficzne Polski. Równanie liniowe z jedną niewiadomą, układ równań z dwiema niewiadomymi. Sąsiedzi Polski zróżnicowanie geograficzne, przemiany. Europa. Relacje przyroda człowiek gospodarka. Zbieranie, porządkowanie i przedstawianie danych. Doświadczenia losowe. Wybrane regiony świata. Relacje: człowiek przyroda gospodarka. III IV Oczekiwane efekty: Planowane osiągnięcia w zakresie umiejętności i wiedzy z matematyki: Uczeń: wykonuje obliczenia w różnych sytuacjach praktycznych, stosuje terminy i pojęcia matematyczne, posługuje się własnościami figur, odczytuje i operuje informacjami przedstawionymi w różnej formie, posługuje się językiem symboli i wyrażeń algebraicznych, posługuje się funkcjami (wskazuje zależności funkcyjne, opisuje funkcje za pomocą wzorów, wykresów i tabel, analizuje funkcje przedstawione w różnej postaci i wyciąga wnioski), stosuje zintegrowaną wiedzę i umiejętności do rozwiązywania problemów, potrafi posługiwać się jednostkami miar, umie operować procentami, potrafi obliczać pola figur i brył, objętość brył. Planowane osiągnięcia w zakresie umiejętności i wiedzy z geografii: Uczeń: sprawnie posługuje się różnorodnymi umiejętnościami geograficznymi. opanował technikę rozwiązywania zadań testowych różnego typu i lepiej jest przygotowany do egzaminu gimnazjalnego. potrafią szukać w różnych źródłach, gromadzić i interpretować różnego typu informacje geograficzne. korzysta z różnych źródeł informacji z wykorzystaniem techniki komputerowej. rozumie specyfikę zjawisk fizycznych zachodzących na Ziemi. zna i rozumie istniejące problemy społeczno - gospodarcze na świecie.
potrafi dokonać oceny dotychczasowych osiągnięć gospodarczych Polski. Środki, materiały, sprzęt W realizacji innowacji zostanie wykorzystany sprzęt szkolny: rzutnik multimedialny, tablica multimedialna. Zostaną wykorzystane materiały pobrane z Internetu oraz z biblioteki szkolnej i publicznej. Wykorzystane zostaną podręczniki, zeszyty ćwiczeń oraz kalendarz gimnazjalisty. Sposób oceny Opis założonych osiągnięć ucznia: uczeń rozwiązuje samodzielnie zadania i ocenia jaki procent zadań potrafi samodzielnie rozwiązać, uczeń pracuje samodzielnie z interaktywnymi programami komputerowymi i kontroluje liczbę koniecznych wskazówek i objaśnień z których musi korzystać, uczeń wykonuje zadania domowe wg. instrukcji z podręcznika i zeszytu ćwiczeń, uczeń rozwiązuje testy egzaminacyjne i porównuje swoje osiągnięcia z nakładem włożonej pracy (rozwiązane testy mogą być także dla nauczyciela źródłem wiedzy o osiągnięciach ucznia). Nauczyciel obserwuje pracę uczniów w zespole podczas rozwiązywania zadań i problemów, zbiera informację o ich wiedzy, umiejętnościach współpracy i zaangażowaniu, przygotowuje informację zwrotną dla każdego ucznia o jego mocnych i słabych stronach. Ewaluacja Ewaluacja będzie przeprowadzona dwukrotnie: próbny egzamin z matematyki i geografii listopad/grudzień 2014 egzamin z matematyki i geografii kwiecień 2015