ANALIZA TECHNICZNA WARSZTATY INWESTYCYJNE TMS BROKERS
Agenda 1. Wykres od tego trzeba zacząć. 2. Jak rozpoznać trend ujarzmić byka, oswoić niedźwiedzia. 3. Poziomy wsparć i oporów jak jedno bywa drugim i na odwrót. 4. Formacje cenowe głowa i ramiona, podwójne dna i szczyty, i czym się różni flaga od chorągiewki. 5. Wskaźniki, oscylatory matematyka na wykresie czasem naprawdę działa. 6. Poziomy Fibonacciego wcale nie takie trudne, ale za to bardzo przydatne. 2
Założenia analizy technicznej Analiza techniczna opiera się na trzech podstawowych założeniach: RYNEK DYSKONTUJE WSZYSTKO CENY PODLEGAJĄ TRENDOM HISTORIA SIĘ POWTARZA 3
Założenia analizy technicznej Analiza techniczna to badanie sytuacji rynkowej w oparciu o zachowanie cen w przeszłości. Głównym narzędziem AT są wykresy. Celem ich analizy jest próba przewidywania przyszłych trendów cenowych. 4
Rodzaje wykresów Liniowy Słupkowy Świecowy 5
Rodzaje wykresów WYKRES ŚWIECOWY Są najczęściej stosowanym rodzajem wykresów, uwzględnia wartość: otwarcia, zamknięcia, cenę najwyższą, cenę najniższą, Wzrost ceny Spadek ceny 6
Podstawowe pojęcia analizy trendu TREND wskazuje kierunek, w którym podąża rynek 1. Trend rosnący 2. Trend malejący 3. Trend boczny 7
Podstawowe pojęcia analizy trendu TREND WZROSTOWY kolejne dołki kształtują się na coraz wyższym poziomie 8
Podstawowe pojęcia analizy trendu TREND SPADKOWY kolejne szczyty kształtują się na coraz niższym poziomie 9
Podstawowe pojęcia analizy trendu TREND BOCZNY szczyty i dołki układają się horyzontalnie 10
LINIE TRENDU KANAŁU 11
Ćwiczenie 1 Zaznacz linie trendu i kanały 12
Ćwiczenie 1 - Zaznacz linie trendu i kanały
Ćwiczenie 1 - Zaznacz linie trendu i kanały
Podstawowe pojęcia analizy trendu PRZEŁAMANIE LINII WSPARCIA I OPORU 15
Formacje cenowe Formacje są to pewne kształty czy też wzory, jakie układają się na wykresach cen: FORMACJE ZAPOWIADAJĄCE ODWRÓCENIE TRENDU FORMACJE ZAPOWIADAJĄCE KONTYNUACJĘ TRENDU 16
Formacje cenowe Podstawowym warunkiem pojawienia się każdej formacji odwrócenia trendu jest istnienie owego trendu. Pierwszym sygnałem nadchodzącego odwrócenia trendu jest często przełamanie ważnej linii trendu. Im większa formacja tym większy wynikający z niej ruch cen. Wielkość wolumenu jest na ogół bardziej istotna w przypadku zapoczątkowania trendu wzrostowego. Rynki mają tendencję do spadania pod własnym ciężarem; za wzrostem natomiast musi stanąć siła popytu 17
Formacje odwrócenia trendu FORMACJA GŁOWY I RAMION Formacja ta zapowiada odwrócenie trendu wzrostowego i wskazuje na spadki cen w najbliższym czasie. Pełne wykształcenie formacji następuje po wyznaczeniu ramion formacji oraz głowy; przecięcie linii szyi jest sygnałem sprzedaży. Wysokość głowy wyznacza minimalny prognozowany zasięg ruchu. Z powodzeniem można wykorzystywać powyższe zasady również podczas trendu spadkowego. Wówczas generowane są sygnały odwrócenia trendu na wzrostowy 18
FORMACJA GŁOWY I RAMION ODWRÓCONA FORMACJA GŁOWY I RAMION 19
Formacje odwrócenia trendu FORMACJA PODWÓJNEGO SZCZYTU Formacja podwójnego szczytu (inaczej nazywana M ) zapowiada odwrócenie trendu. Formację wyznaczają dwa maksima cenowe na tym samym poziomie rozdzielone wyraźnym spadkiem cen. Sygnał sprzedaży zostaje wygenerowany po przebiciu w dół minimum cenowego pomiędzy szczytami. Z formacją tą można się również spotkać w trendzie spadkowym w postaci tzw. formacji podwójnego dna 20
Formacje odwrócenia trendu FORMACJA PODWÓJNEGO SZCZYTU FORMACJA PODWÓJNEGO DNA 21
Formacje kontynuacji trendu TRÓJKĄT SYMETRYCZNY Trójkąt symetryczny zapowiada kontynuację trendu. Tworzą go dwie linie przeprowadzone przez maksima i minima. Sygnał kupna generowany jest po wybiciu górnej krawędzi często z ruchem korekcyjnym. 22
Formacje kontynuacji trendu TRÓJKĄT ZWYŻKUJĄCY Formację tworzą dwie linie, w której górna jest pozioma, a dolna zwyżkująca. Wybicie powinno nastąpić poprzez górną krawędź, nierzadko z ruchem korekcyjnym. TRÓJKĄT ZNIŻKUJĄCY Formację tworzą dwie linie, w której górna jest zniżkująca, a dolna pozioma. Wybicie powinno nastąpić poprzez dolną krawędź, nierzadko z ruchem korekcyjnym. 23
TRÓJKĄT ZWYŻKUJĄCY TRÓJKĄT ZNIŻKUJĄCY 24
Pozostałe formacje FLAGA Flaga jest często pojawiającą się formacją zapowiadającą kontynuację poprzedniego ruchu. Nierzadko następuje po szybkim i sporym ruchu. CZWOROKĄT Formacja czworokąta częściej zapowiada kontynuację trendu niż jego odwrócenie. Sygnał dla zawarcia transakcji następuje w momencie przebicia górnej bądź dolnej linii, nierzadko z ruchem korekcyjnym. 25
FLAGA CZWOROKĄT 26
Ćwiczenie 2 i 3 Znajdź jak najwięcej formacji 27
Ćwiczenie 2 - Znajdź jak najwięcej formacji 28
Ćwiczenie 2 - Znajdź jak najwięcej formacji 29
Ćwiczenie 3 - Znajdź jak najwięcej formacji 30
Ćwiczenie 3 - Znajdź jak najwięcej formacji 31
Wskaźniki i oscylatory 32
Wskaźniki i oscylatory Wskaźniki i oscylatory zostały stworzone, aby pomóc identyfikować odpowiednie stany rynku, jak wykupienie, wyprzedanie oraz generowania sygnałów inwestycyjnych. ŚREDNIE KROCZĄCE (MA): średnie kroczące znajdują zastosowanie jako wskaźniki potwierdzenia zmiany trendu, wykorzystywane także jako linie wsparć i oporów dla poszczególnych ruchów cen, istnieje wiele technik inwestycyjnych opartych na przecięciu się dwu średnich ruchomych: tzw. średniej szybkiej (krótkoterminowej) i średniej wolnej (długoterminowej), przebicie średnie wolnej przez średnią szybką od dołu stanowi sygnał kupna, przebicie średniej wolnej przez szybszą od góry stanowi wskazanie sprzedaży. 33
34
35
System 2 średnich kroczących 36
Wskaźniki i oscylatory Oscylatory są najbardziej przydatne kiedy osiągają skrajne wartości minimalne lub maksymalne. Mówi się, że rynek jest wykupiony, kiedy oscylator przebiega w pobliżu górnej granicy swoich wahań, zaś rynkiem wyprzedanym nazywa się sytuację, w której oscylator znajduje się w okolicach swojego dolnego ekstremum. Stanowi to ostrzeżenie przed możliwością zmiany kierunku ruchu cen. 37
Wskaźniki i oscylatory RSI INDEKS SIŁY WZGLĘDNEJ wartości 0-100 szukanie dywergencji pomiędzy RSI w wykresem cenowym identyfikacja obszarów wykupienia i wyprzedania Wskaźnik porównuje ruchy zwyżkujące i zniżkujące cen zamknięcia w danym okresie czasu. Twórca wskaźnika sugeruje okres czternastodniowy. 38
39
Fibonacci Zniesienia Fibonacciego procentowe poziomy wskazujące na zasięg korekty dla poprzednich ruchów cen. Najważniejsze zniesienia w silnych trendach to 38,2% i 50%. Liczby Fibonacciego wykorzystujemy m.in. do: Konstruowania wsparć i oporów, Prognozowania zasięgu ruchów i ważnych punktów zwrotnych. 40
Kiedy zawieramy transakcję? Łączenie narzędzi AT w celu podjęcia decyzji inwestycyjnej Formacje liniowe i świecowe Linie trendu i kanały Poziomy wsparcia i oporu Zniesienia Fibonacciego Wskaźniki i oscylatory Nigdy nie dokonujemy transakcji na podstawie jednego narzędzia 41
Polecana literatura Analiza techniczna rynków finansowych John J. Murphy Świece i inne japońskie techniki analizowania wykresów Steve Nison Wykresy świecowe Gregory L. Morris Giełda, wolność, pieniądze. Poradnik spekulanta Van K. Tharp Mistrzowie rynków finansowych Schwager Jack D. Dynamic Trading Robert C. Miner 42
Dziękuję za uwagę Dom Maklerski TMS Brokers S.A. Al. Jerozolimskie 123 A, 02-017 Warszawa Tel. + 48 22 529 76 30 dok@tms.pl Niniejsze materiały zostały opracowane przez Dom Maklerski TMS Brokers S.A. Jakiekolwiek powielane, kopiowanie i wykorzystywanie w części lub w całości wymaga zgody Domu Maklerskiego TMS Brokers S.A. Dom Maklerski TMS Brokers S.A. podlega Komisji Nadzoru Finansowego. Spółka zarejestrowana przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000204776. Kapitał zakładowy w pełni opłacony: 3.680.832PLN NIP: 526-27-59-131, REGON: 015715078 14