Zygmunt Kopczyński 2. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA WYBRANYCH CHORÓB NEREK... 77 2.1. Badania laboratoryjne przydatne w diagnostyce chorób nerek...



Podobne dokumenty
Wydział Zdrowia Publicznego, Kierunek DIETETYKA, Studia I stopnia stacjonarne I rok, Rok akademicki 2013/2014

Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne

HARMONOGRAM ZAJĘĆ Z DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ DLA III ROKU KIERUNKU LEKARSKIEGO 2015/2016:

Spis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins

Poziom i. studiów. Punkty ECTS

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja. Rok akademicki 2018/ Semestr V

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne

Oddział Chorób Wewnętrznych - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju

TEMATYKA WYKŁADÓW Z PATOLOGII PIELĘGNIARSTWO

2. Praktyczne aspekty komunikacji: pielęgniarka pacjent Józef Skrzypczak Pytania sprawdzające Piśmiennictwo... 35

KARTA PRZEDMIOTU OPIS

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne

SYLABUS. rok akademicki 2017/2018

Oddział Pediatryczny - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju

WYKAZ ŚWIADCZEŃ W POSZCZEGÓLNYCH KOMÓRKACH ORGANIZACYJNYCH SZPITALA ODDZIAŁ WEWNĘTRZNO - KARDIOLOGICZNY

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA Klinice lub Oddziale Chorób Wewnętrznych. Obowiązkowy Opiekun praktyk dla III roku

LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych

- w przypadku leczenia onkologicznego Małe zabiegi klatki piersiowej X konieczność spełnienia warunków określonych w zał.

SYLABUS. Podstawy fizjoterapii klinicznej w chorobach wewnętrznych Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

Propedeutyka medycyny z elementami interny

Spis treści ROZDZIAŁ 1 ROZDZIAŁ 2 ROZDZIAŁ 3 ROZDZIAŁ 4. Spis Autorów Wstęp

SYLABUS. Katedra Kod przedmiotu Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów

Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych

Cykl kształcenia SYLABUS

PAKIET BADAŃ DLA PLANUJĄCYCH CIĄŻĘ %W PAKIECIE BADAŃ W PAKIECIE TANIEJ Wersja 1

Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nie dotyczy

Rodzaje autoprzeciwciał, sposoby ich wykrywania, znaczenie w ustaleniu diagnozy i monitorowaniu. Objawy związane z mechanizmami uszkodzenia.

Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Nauk o Zdrowiu Sylabus 2011/2012

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Biochemia kliniczna

Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od r. Cena Oczekiwana

u Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych

TEMATYKA WYKŁADÓW Z PATOLOGII FIZJOTERAPIA

SYLABUS. Część A - Opis przedmiotu kształcenia. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

Uczelnia Łazarskiego Wydział Medyczny Kierunek Lekarski

Instrukcja wspierania opiekuna osoby zależnej w zakresie profilaktyki zdrowotno-rehabilitacyjnej

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015

I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)

Zajęcia w grupach studenckich/dziekańskich (co najmniej 12 osobowych) 15 Zajęcia w grupach łączonych (co najmniej 24 osobowych) 15

KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Propedeutyka pediatrii

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA Diagnostyka laboratoryjna. Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Medyczny

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA

Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od r. Cena Oczekiwana

prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Głuszek

UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU SYLABUS - CHIRURGIA.... (imię i nazwisko)

Dz. U. z 2013 poz Brzmienie od 5 grudnia I. Osoby dorosłe

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA Diagnostyka laboratoryjna. Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski. Instytut Nauk Medycznych

Ćwiczenie 24. Fizjologia i patofizjologia układu pokarmowego.

PATOFIZJOLOGIA ZWIERZĄT

Wymagania edukacyjne dla uczniów klas 7 - BIOLOGIA

STANDARDOWY SYLABUS PRZEDMIOTU na rok akademicki 2012/2013

Koszty poszczególnych procedur wykonywanych w ZOZ MSWiA w Lublinie podane są w punktach Cena za 1 punkt wynosi 51 zł

Grant NCN 2011/03/B/ST7/ Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy

Niedokrwistość normocytarna

Wywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć

Propedeutyka pediatrii

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej

KARTA PRZEDMIOTU CECHA PRZEDMIOTU INFORMACJE OGÓLNE O PRZEDMIOCIE Jednostka realizująca Instytut Nauk o Zdrowiu Kierunek

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW

Zaawansowany. Podstawowa wiedza z zakresu biologii ogólnej na poziomie szkoły średniej

Uczelnia Łazarskiego Wydział Medyczny Kierunek Lekarski

Zaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii

o o Instytut Pediatrii Wydziału Lekarskiego UJ CM Nazwa jednostki prowadzącej moduł Język kształcenia

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. I J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2017/ /22

WIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne.

WYMAGANIA PROGRAMOWE BIOLOGIA DLA KLASY VII

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia

Zaawansowany. Zaliczenie trzeciego semestru z chirurgii i pielęgniarstwa chirurgicznego.

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS) Rok 3 semestr V

Co leczy akupunktura?

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Przedmiot kształcenia treści kierunkowych prof. dr hab. n. med. Krzysztof Gutkowski

SPIS TREŚCI 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia

Układ dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną.

Patologia - opis przedmiotu

Choroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu

Przemysław Pyda. Przeszczepianie trzustki

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA Katedra Chorób Wewnętrznych

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku

Sylabus modułu zajęć na studiach wyższych Biomarkery w chorobach układu krążenia. Wydział Lekarski UJ CM

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO

Wymagania z biologii dla klasy VII. Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej):

Propedeutyka pediatrii - opis przedmiotu

KARTA OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Pediatria

Transkrypt:

Spis treści Aleksandra Baszczuk, Zygmunt Kopczyński 1. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ I MINERALNEJ ORAZ RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWEJ..................... 15 1.1. Przestrzenie wodne...................... 15 1.2. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń gospodarki wodnej i sodowej.... 22 1.2.1. Badania laboratoryjne stosowane do oceny stanu gospodarki wodnej i sodowej.................... 25 1.3. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń gospodarki potasowej...... 31 1.4. Znaczenie oznaczania stężenia hormonów regulujących gospodarkę wodną, sodową i potasową................... 36 1.5. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń gospodarki wapniowej, fosforanowej i magnezowej........................ 37 1.5.1. Badania laboratoryjne stosowane w diagnostyce zaburzeń gospodarki wapniowej, fosforanowej i magnezowej....... 38 1.6. Przydatność diagnostyczna oznaczania stężenia jonów chlorkowych.. 47 1.7. Równowaga kwasowo-zasadowa................ 47 1.7.1. Regulacja wewnątrzustrojowa równowagi kwasowo-zasadowej.. 47 1.7.2. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej................... 51 1.8. Wskaźniki laboratoryjne zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w wybranych zespołach chorobowych 62 1.8.1. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w schorzeniach układu oddechowego... 62 1.8.2. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w chorobach nerek........... 63 1.8.3. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w chorobach przewodu pokarmowego... 65 1.8.4. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w chorobach wątroby.......... 66 1.8.5. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej a choroby układu krążenia........ 66 1.8.6. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w chorobach tarczycy.......... 68 1.8.7. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w chorobach nadnerczy......... 69 1.8.8. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w cukrzycy.............. 70 1.8.9. Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa u kobiet w okresie ciąży......... 70 1.8.10. Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa w odpowiedzi organizmu na uraz...... 71 1.8.11. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i gospodarki wodno-elektrolitowej w zatruciach alkoholami, paraldehydem i glikolem etylenowym.................. 71

Zygmunt Kopczyński 2. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA WYBRANYCH CHORÓB NEREK.... 77 2.1. Badania laboratoryjne przydatne w diagnostyce chorób nerek..... 79 2.1.1. Oznaczanie w surowicy stężenia substancji wydalanych przez nerki....................... 79 2.1.2. Badanie czynnościowe nerek umożliwiające określenie stopnia upośledzenia funkcji nerek w przebiegu choroby..... 82 2.1.2.1. Laboratoryjna ocena wielkości przesączenia kłębuszkowego (Glomerular Filtration Rate GFR)... 82 2.1.2.2. Laboratoryjna ocena ukrwienia nerek......... 86 2.1.3. Badania laboratoryjne służące do oceny funkcji cewek nerkowych 87 2.1.3.1. Testy laboratoryjne służące do oceny wydalania lub wchłaniania zwrotnego wody przez cewki nerkowe... 88 2.1.3.2. Test zagęszczania i rozcieńczania moczu....... 90 2.1.3.3. Test zakwaszania moczu............. 91 2.1.3.4. Badania laboratoryjne czynności wydzielniczej i resorpcji zwrotnej cewek nerkowych............ 93 2.1.4. Przydatność badania moczu w diagnozowaniu chorób nerek... 95 2.1.4.1. Cechy fizyczne moczu.............. 95 2.1.4.2. Badanie chemiczne moczu............. 103 2.1.4.3. Badanie mikroskopowe osadu moczu........ 118 2.2. Szczegółowa diagnostyka wybranych chorób nerek......... 128 2.2.1. Zakażenie układu moczowego (ZUM)............ 128 2.2.1.1. Obrazy kliniczne i laboratoryjne w rozpoznawaniu zakażenia układu moczowego........... 129 2.2.2. Niebakteryjne śródmiąższowe zapalenie nerek (NŚZN)..... 131 2.2.3. Kłębuszkowe zapalenie nerek (KZN)............. 133 2.2.4. Kamica nerkowa.................... 140 2.2.5. Ostra niewydolność nerek (ONN).............. 142 2.2.5.1. Przednerkowa ostra niewydolność nerek (PONN).... 143 2.2.5.2. Nerkowa ostra niewydolność nerek (NONN)...... 144 2.2.5.3. Pozanerkowa ostra niewydolność nerek (PONN).... 145 2.2.6. Przewlekła niewydolność nerek (PNN)............ 145 Aleksandra Baszczuk, Anna Thielemann, Zygmunt Kopczyński 3. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA WYBRANYCH CHORÓB PRZEWODU POKARMOWEGO, WĄTROBY I TRZUSTKI............... 152 3.1. Diagnostyka laboratoryjna chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. 153 3.2. Diagnostyka laboratoryjna chorób dolnego odcinka przewodu pokarmowego........................ 158 3.3. Diagnostyka laboratoryjna chorób wątroby............. 162 3.3.1. Badania laboratoryjne stosowane w diagnostyce chorób wątroby. 162 3.3.2. Diagnostyka laboratoryjna wybranych chorób wątroby..... 171 3.3.2.1. Diagnostyka laboratoryjna hiperbilirubinemii...... 171 3.3.2.2. Diagnostyka różnicowa zespołów cholestatycznych (żółtaczek zastoinowych)............. 173 3.3.2.3. Diagnostyka laboratoryjna wirusowego zapalenia wątroby 174 3.3.2.4. Diagnostyka laboratoryjna przewlekłych zapaleń wątroby 179 3.3.2.5. Diagnostyka laboratoryjna chorób przebiegających ze stłuszczeniem wątroby............. 180

3.3.2.6. Diagnostyka laboratoryjna marskości wątroby..... 181 3.3.2.7. Diagnostyka laboratoryjna ostrej niewydolności wątroby 184 3.4. Diagnostyka laboratoryjna chorób trzustki............. 185 3.4.1. Próby czynnościowe trzustki................ 188 3.4.2. Diagnostyka laboratoryjna wybranych chorób trzustki...... 193 3.4.2.1. Ostre zapalenie trzustki (OZT)........... 193 3.4.2.2. Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT)......... 197 3.4.2.3. Rak trzustki................... 198 Andrzej Minczykowski, Henryk Wysocki 4. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA CHORÓB UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO.................... 208 4.1. Niewydolność serca...................... 210 4.2. Zaburzenia rytmu serca.................... 216 4.3. Wrodzone wady serca..................... 216 4.4. Nabyte wady serca...................... 217 4.4.1. Gorączka reumatyczna.................. 217 4.4.2. Infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW)............ 219 4.5. Zapalenie osierdzia...................... 222 4.5.1. Ostre zapalenie osierdzia................. 222 4.5.2. Tamponada serca.................... 223 4.5.3. Zaciskające zapalenie osierdzia.............. 223 4.6. Miażdżyca......................... 223 4.6.1. Hiperlipoproteinemie pierwotne.............. 227 4.6.2. Hiperlipoproteinemie wtórne................ 229 4.7. Choroba niedokrwienna serca.................. 234 4.7.1. Dławica piersiowa stabilna................ 236 4.7.2. Ostre zespoły wieńcowe................. 236 4.8. Choroby mięśnia serca..................... 245 4.8.1. Zapalenie mięśnia sercowego............... 246 4.9. Nadciśnienie tętnicze..................... 247 4.9.1. Nadciśnienie tętnicze złośliwe............... 251 4.10. Zatorowość płucna...................... 251 4.11. Nadciśnienie płucne...................... 253 Bogna Wierusz-Wysocka, Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz 5. CUKRZYCA ROZPOZNAWANIE, MONITOROWANIE PRZEBIEGU CHOROBY ORAZ ZAPOBIEGANIE JEJ PRZEWLEKŁYM POWIKŁANIOM... 258 5.1. Rola zaburzeń metabolicznych w patogenezie powikłań cukrzycy.... 259 5.2. Rozpoznawanie cukrzycy.................... 260 5.2.1. Test doustnego obciążenia glukozą............. 261 5.3. Podział cukrzycy....................... 263 5.4. Cele leczenia cukrzycy..................... 263 5.5. Kryteria wyrównania metabolicznego cukrzycy........... 264 5.6. Ostre powikłania cukrzycy................... 269 5.6.1. Cukrzycowa kwasica ketonowa.............. 270 5.6.2. Zespół hiperglikemiczno-hipermolalny............ 272 5.6.3. Kwasica mleczanowa.................. 273 5.6.4. Hipoglikemia...................... 273 5.7. Ostre stany towarzyszące cukrzycy................ 274

Jerzy Sowiński, Nadia Sawicka-Gutaj 6. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA CHORÓB UKŁADU DOKREWNEGO... 279 6.1. Diagnostyka laboratoryjna chorób podwzgórza i przysadki....... 280 6.1.1. Podwzgórze...................... 280 6.1.2. Przysadka....................... 281 6.2. Diagnostyka laboratoryjna chorób tarczycy............ 285 6.3. Diagnostyka laboratoryjna przytarczyc.............. 289 6.4. Diagnostyka laboratoryjna chorób nadnerczy............ 290 6.5. Wartość kliniczna oznaczania hormonów wydzielanych przez jajniki i jądra...................... 293 Błażej Męczekalski, Krzysztof Katulski 7. DIAGNOSTYKA HORMONALNA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE.... 297 7.1. Metody laboratoryjne oznaczeń hormonalnych........... 298 7.1.1. Metody oznaczeń hormonalnych.............. 298 7.2. Diagnostyka laboratoryjna chorób podwzgórza i przysadki....... 299 7.2.1. Gonadoliberyna..................... 299 7.2.2. Test z GnRH...................... 300 7.2.3. Gonadotropiny i prolaktyna hormony przedniego płata przysadki 300 7.2.4. Test z użyciem polietylenoglikolu ocena aktywności biologicznej prolaktyny....................... 303 7.2.4. Test z metoklopramidem................. 304 7.3. Kortyzol i siarczan dehydroepiandrosteronu jako główne hormony kory nadnerczy........................ 304 7.3.1. Kortyzol........................ 304 7.3.2. Siarczan dehydroepinadrosteronu (DHEA-S)......... 306 7.4. Estrogeny, androgeny, progesteron i ich pochodne......... 307 7.4.1. Estrogeny....................... 307 7.4.2. Testosteron...................... 309 7.4.3. Progesteron...................... 309 7.5. Ludzka gonadotropina kosmówkowa i ludzki laktogen łożyskowy hormony wydzielane przez łożysko............... 312 7.5.1. Ludzka gonadotropina kosmówkowa (human chorionic gonadotropin).............. 312 7.5.2. Ludzki laktogen łożyskowy (hpl).............. 313 7.6. Diagnostyka zaburzeń miesiączkowania i niepłodności........ 313 7.7. Diagnostyka ciąży prawidłowej, ektopowej oraz zaśniadu groniastego... 318 7.8. Diagnostyka przedwczesnego wygasania czynności jajników, premenopauzy i postmenopauzy................ 320 7.8.1. Przedwczesne wygasanie czynności jajników......... 320 Sławomir Michalak 8. WARTOŚĆ BADAŃ LABORATORYJNYCH I ICH ZNACZENIE W DIAGNOSTYCE I MONITOROWANIU CHORÓB UKŁADU NERWOWEGO.. 326 8.1. Badania laboratoryjne w diagnostyce chorób układu nerwowego.... 330 8.1.1. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego............ 330 8.1.2. Laboratoryjne różnicowanie płynu mózgowo-rdzeniowego i wydzieliny z nosa.................... 337

8.2. Interpretacja wyników rutynowych badań laboratoryjnych u chorych z patologią układu nerwowego................. 338 8.2.1. Interpretacja wyników OB................. 338 8.2.2. Interpretacja wyników badań hematologicznych u chorych z objawami uszkodzenia układu nerwowego......... 338 8.2.3. Interpretacja badania moczu u chorych z patologią układu nerwowego...................... 339 8.2.4. Interpretacja badań biochemicznych u osób z chorobami układu nerwowego................... 340 8.2.5. Znaczenie badania układu krzepnięcia u chorych z zaburzeniami układu nerwowego................... 341 8.2.6. Interpretacja badań układu wydzielania wewnętrznego u chorych z objawami ze strony układu nerwowego........... 342 8.2.7. Znaczenie badań laboratoryjnych w podstawowej diagnostyce chorób mięśni..................... 342 8.2.8. Zastosowanie badań immunologicznych w diagnostyce chorób układu nerwowego................ 343 8.3. Markery uszkodzenia bariery krew mózg............. 347 Anna Thielemann, Zygmunt Kopczyński 9. DIAGNOSTYKA BIOCHEMICZNA CHOROBY NOWOTWOROWEJ..... 352 9.1. Przydatność badań laboratoryjnych w diagnostyce choroby nowotworowej........................ 353 9.2. Markery nowotworowe przydatne w diagnostyce raków przewodu pokarmowego........................ 358 9.2.1. Rak jelita grubego, odbytu i odbytnicy............ 358 9.2.2. Rak żołądka...................... 359 9.2.3. Rak trzustki...................... 360 9.2.4. Pierwotny rak wątroby.................. 362 9.3. Markery nowotworowe przydatne w diagnostyce nowotworów narządu rodnego i raka piersi..................... 364 9.3.1. Rak jajnika....................... 364 9.3.2. Rak szyjki macicy.................... 365 9.3.3. Rak sromu....................... 367 9.3.4. Raki trofoblastu, wczesnozarodkowe nowotwory jajnika..... 367 9.3.5. Rak piersi....................... 369 9.4. Markery nowotworowe przydatne w diagnostyce nowotworów układu moczowo-płciowego...................... 371 9.4.1. Rak gruczołu sterczowego................. 371 9.4.2. Rak nerki....................... 373 9.4.3. Rak pęcherza moczowego................ 374 9.4.4. Rak jądra....................... 375 9.5. Markery nowotworowe przydatne w diagnostyce raka płuca...... 376 9.6. Markery nowotworowe w raku głowy i szyi............. 377 9.7. Rak tarczycy......................... 380 9.8. Nowotwory skóry....................... 382 9.9. Zespół wyniszczenia nowotworowego (kacheksja cancer cachexia).. 383 9.9.1. Patomechanizm zespołu wyniszczenia nowotworowego..... 384

Mariusz Puszczewicz, Grażyna Białkowska-Puszczewicz 10. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA WYBRANYCH CHORÓB REUMATYCZNYCH........................ 391 10.1. Postępowanie diagnostyczne................. 391 10.1.1. Badania laboratoryjne na obecność autoprzeciwciał...... 394 10.1.2. Badanie histopatologiczne................ 399 10.1.3. Badanie płynu stawowego................ 400 10.1.4. Inne badania..................... 403 10.2. Wybrane choroby reumatyczne i ich charakterystyka laboratoryjna... 405 10.2.1. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).......... 405 10.2.2. Toczeń rumieniowaty układowy (SLE)........... 406 10.2.3. Spondyloartropatie seronegatywne............ 406 10.2.3.1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK). 407 10.2.3.2. Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS)....... 408 10.2.4. Dna moczanowa.................... 409 10.2.5. Pseudodna...................... 410 10.2.6. Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS).......... 410 10.3. Osteoporoza........................ 411 10.3.1. Kryteria diagnostyczne osteoporozy............ 413 Joanna Osada 11. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA CHORÓB UKŁADU CZERWONOKRWINKOWEGO.................... 416 11.1. Badania laboratoryjne stosowane w diagnostyce zaburzeń układu czerwonokrwinkowego.................... 422 11.2. Diagnostyka laboratoryjna wybranych jednostek chorobowych.... 423 11.2.1. Niedokrwistości niedoborowe............... 423 11.2.2. Niedokrwistości megaloblastyczne............ 430 11.2.3. Niedokrwistości hemolityczne............... 434 11.2.4. Niedokrwistość aplastyczna............... 445 11.2.5. Ostra niedokrwistość pokrwotoczna............ 449 11.2.6. Niedokrwistość chorób przewlekłych........... 450 11.3. Czerwienica prawdziwa.................... 452 Maria Jastrzębska 12. ZABURZENIA HEMOSTAZY DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA..... 462 12.1. Metody laboratoryjne stosowane w diagnostyce zaburzeń hemostazy... 463 12.1.1. Zagadnienia przedanalityczne w badaniach układu hemostazy.. 463 12.1.1.1. Przygotowanie pacjenta do badań hemostazy.... 463 12.1.1.2. Pobieranie materiału i postępowanie z próbką krwi.. 463 12.1.1.3. Transport i wirowanie próbki krwi oraz przechowywanie osocza................... 465 12.1.1.4. Ustalenie wskazań do badań zaburzeń hemostazy... 465 12.1.2. Metody stosowane w badaniach układu hemostazy...... 465 12.1.2.1. Metody ogólne czynnościowe........... 465 12.1.2.2. Metody badań płytek krwi............ 466 12.1.2.3. Metody koagulometryczne............ 469 12.1.2.4. Metody biochemiczne (chromogenne, amidolityczne).. 473 12.1.2.5. Metody immunologiczne............. 475

12.2. Diagnostyka laboratoryjna skaz krwotocznych........... 477 12.2.1. Objawy kliniczne skaz krwotocznych............ 477 12.2.2. Diagnostyka laboratoryjna skaz płytkowych......... 479 12.2.2.1. Diagnostyka laboratoryjna skaz płytkowych ilościowych 479 12.2.2.2. Diagnostyka laboratoryjna skaz płytkowych jakościowych................. 480 12.2.3. Diagnostyka laboratoryjna skaz osoczowych......... 481 12.2.3.1. Diagnostyka laboratoryjna wrodzonych skaz osoczowych................. 482 12.2.3.2. Diagnostyka laboratoryjna nabytych skaz osoczowych 485 12.2.4. Diagnostyka laboratoryjna złożonych skaz krwotocznych... 489 12.2.4.1. Zaburzenia hemostazy w chorobach wątroby.... 489 12.2.4.2. Zaburzenia hemostazy w chorobach nerek...... 490 12.2.4.3. Zaburzenia hemostazy w chorobie nowotworowej... 490 12.2.4.4. Zaburzenia hemostazy w sepsie.......... 491 12.3. Preparaty krwiopochodne stosowane w leczeniu zaburzeń krzepnięcia krwi....................... 491 12.3.1. Osoczowopochodne koncentraty czynników krzepnięcia.... 491 12.3.2. Rekombinowane czynniki osoczowe............ 491 12.4. Diagnostyka laboratoryjna żylnej choroby zakrzepowej....... 492 12.4.1. Czynniki ryzyka wrodzonej i nabytej trombofilii........ 492 12.4.1.1. Przegląd udokumentowanych czynników ryzyka trombofilii wrodzonej.............. 493 12.4.1.2. Przegląd udokumentowanych czynników ryzyka trombofilii nabytej............... 496 12.4.2. Objawy kliniczne trombofilii............... 498 12.4.2.1. Objawy kliniczne trombofilii wrodzonej....... 498 12.4.2.2. Objawy kliniczne trombofilii nabytej, w tym zespołu antyfosfolipidowego.............. 499 12.4.3. Diagnostyka laboratoryjna trombofilii, w tym zespołu antyfosfolipidowego.................. 499 12.4.3.1. Wskazania do diagnostyki laboratoryjnej trombofilii.. 499 12.4.3.2. Diagnostyka laboratoryjna potwierdzająca zakrzepicę żylną.................... 500 12.4.3.3. Diagnostyka laboratoryjna wykluczająca zakrzepicę żylną.................... 504 12.4.3.4. Diagnostyka laboratoryjna zespołu antyfosfolipidowego (APS).................... 505 12.5. Laboratoryjna kontrola leczenia przeciwzakrzepowego........ 505 12.5.1. Monitorowanie leczenia heparyną niefrakcjonowaną (UH).... 506 12.5.1.1. Mechanizmy działania i kliniczne wskazania do stosowania UH................ 506 12.5.1.2. Laboratoryjna kontrola leczenia UH........ 507 12.5.2. Monitorowanie leczenia heparyną drobnocząsteczkową (LMWH) 510 12.5.2.1. Mechanizmy działania i kliniczne zastosowanie LMWH 510 12.5.2.2. Laboratoryjna kontrola leczenia LMWH....... 510 12.5.3. Monitorowanie leczenia doustnymi antykoagulantami (AD)... 511 12.5.3.1. Mechanizmy działania i kliniczne wskazania do stosowania AD............... 511 12.5.4. Kontrola leczenia fibrynolitycznego............ 515 12.5.4.1. Mechanizmy działania i kliniczne wskazania do leczenia trombolitycznego............ 515

12.5.4.2. Monitorowanie leczenia trombolitycznego...... 516 12.5.5. Kontrola leczenia przeciwpłytkowego............ 516 12.5.5.1. Mechanizm działania i wskazania do leczenia przeciwpłytkowego............... 516 12.5.5.2. Monitorowanie leczenia przeciwpłytkowego..... 517 Ryszard Żaba 13. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ........................ 522 13.1. Nowoczesne metody stosowane w diagnostyce chorób przenoszonych drogą płciową (STD)..................... 523 13.2. Diagnostyka laboratoryjna rzeżączki i nierzeżączkowych zapaleń cewki moczowej......................... 526 13.2.1. Diagnostyka laboratoryjna rzeżączki............ 526 13.2.2. Diagnostyka cytologiczna................ 527 13.2.3. Metody hodowlane................... 528 13.2.4. Metody serologiczne.................. 528 13.3. Nierzeżączkowe zakażenia dróg moczowo-płciowych (NGU)..... 530 14.3.1. Metody cytologiczne.................. 532 14.3.2. Metody hodowlane................... 532 13.3.3. Metody serologiczne.................. 534 13.3.4. Metody genetyczne................... 534 13.4. Diagnostyka zakażeń HIV................... 535 13.4.1. Budowa wirusa HIV................... 535 13.4.2. Biologia i drogi szerzenia HIV............... 536 13.4.3. Kryteria zaawansowania AIDS.............. 537 13.4.4. Diagnostyka HIV.................... 540 13.4.5. Zalecenia po ekspozycji na HIV.............. 542 13.5. Diagnostyka laboratoryjna kiły................. 543 13.5.1. Metody laboratoryjne.................. 544 13.5.2. Metody bezpośredniego wykrywania krętków........ 544 13.5.3. Diagnostyka pośrednia (serologiczna)........... 545 Zygmunt Adamski, Honorata Kubisiak-Rzepczyk 14. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA ZAKAŻEŃ GRZYBAMI CHOROBOTWÓRCZYMI....................... 553 14.1. Diagnostyka laboratoryjna zakażeń grzybami chorobotwórczymi.... 553 14.1.1. Pobieranie materiału do badań mikologicznych........ 554 14.1.2. Diagnostyka mikologiczna................ 554 14.2. Podział i diagnostyka grzybic dermatofitowych........... 556 14.2.1. Powierzchowne zakażenia grzybicze........... 556 14.2.1.1. Grzybica skóry owłosionej............ 558 14.2.1.2. Grzybice skóry gładkiej............. 563 14.2.1.3. Grzybica stóp (Tinea peduum)........... 566 14.2.1.4. Grzybica dłoni (Tinea manuum).......... 568 14.2.1.5. Grzybica paznokci (Tinea unguium, onychomycosis).. 569 14.3. Klasyfikacja i diagnostyka zakażeń drożdżakowych......... 570 14.4. Klasyfikacja i diagnostyka zakażeń grzybami pleśniowymi...... 575 14.5. Nowoczesne metody diagnostyczne w wykrywaniu grzybic narządowych.. 577 Odpowiedzi na pytania kontrolne................... 581 Indeks.............................. 582