Zarządzenie Nr 124/2010 Burmistrza Brzeska z dnia 08.06.2010 r. w sprawie: sporządzania skonsolidowanego bilansu Na podstawie art.33 ust.3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz.1591 z późn.zm.), w związku z rozdziałem 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz.U. z 2009 r. Nr 152 poz.1223 z późn.zm.) zwanej dalej ustawą o rachunkowości, Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 25 września 2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (Dz.U. Nr 169, poz. 1327) oraz 15 ust.1 pkt.4, 16 ust. 2, 3, 17 ust. 4, 19 ust.5 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych ( Dz. U. Nr 142, poz. 1020 z późn. zm.) zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie zasad rachunkowości wprowadza się: Instrukcję sporządzania Skonsolidowanego Bilansu Gminy Brzesko Jednostką Dominującą jest Gmina Brzesko. 1. Określenie jednostki dominującej 2. Ustalenie dnia bilansowego Dniem bilansowym jest ostatni dzień roku kalendarzowego. 3. Interpretacja używanych pojęć 1. Konsolidacja, w myśl przepisów art.3 ust.1 pkt 45 ustawy o rachunkowości, to łączenie sprawozdań finansowych jednostek tworzących grupę kapitałową przez sumowanie odpowiednich pozycji sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych, z uwzględnieniem niezbędnych wyłączeń i korekt. 2. Grupa kapitałowa to jednostka dominująca wraz z jednostkami zależnymi zgodnie z art.3 ust.1 pkt 44 ustawy o rachunkowości. 3. Jednostka dominująca to jednostka samorządu terytorialnego zgodnie z 16 ust.2 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości, która sprawuje kontrolę lub współkontrolę nad inną jednostką. W bilansie jednostki dominującej są łączone bilanse wszystkich jednostek budżetowych Gminy Brzesko wraz z bilansem 1
z wykonania Budżetu Gminy. 4. Jednostka zależna, w rozumieniu przepisów art.3 ust.1 pkt 39 ustawy o rachunkowości to spółka handlowa lub podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, która kontrolowana jest przez jednostkę dominującą. Przez kontrolę, o której mowa w ustawie o rachunkowości w odniesieniu do Gminy, rozumie się prawnie zagwarantowaną możliwość oddziaływania na jednostkę, zatwierdzanie wyniku finansowego i jego podział, a także powoływanie i odwoływanie kierowników tych jednostek. Jednostkami zależnymi w Gminie są samorządowe instytucje kultury, jednoosobowe spółki gminy. 5. Jednostka współzależna, zgodnie z art.3 ust.1 pkt 40 ustawy o rachunkowości, to jednostka, która jest współkontrolowana przez wspólników na podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy, umowy spółki lub statutu. Do tej grupy należą spółki handlowe, w których Gmina posiada 50% i mniej udziałów oraz związek międzygminny. 6. Jednostki pozostałe to spółki, w których Gmina posiada mniej niż 5% udziałów. Na podstawie art.58 ustawy o rachunkowości bilanse tych spółek nie są objęte konsolidacją ze względu na nieistotny wpływ na wysokość sumy bilansowej. 1. Metoda konsolidacji pełnej 4. Metody konsolidacji a) Zgodnie z art.60 ustawy o rachunkowości metoda konsolidacji pełnej polega na sumowaniu w pełnej wartości, poszczególnych pozycji bilansów jednostki dominującej i jednostek zależnych oraz na dokonaniu wyłączeń i korekt. b) Do poszczególnych pozycji bilansu jednostki dominującej są włączane w pełnej wartości dane wynikające z poszczególnych pozycji bilansów samorządowych instytucji kultury, jednoosobowych spółek handlowych oraz spółek, w których Gmina posiada co najmniej 51% udziałów (większość ogólnej liczby głosów). c) Po włączeniu w pełnej wartości danych z bilansów wskazanych wyżej jednostek, wyłączeniu podlega wartość udziałów posiadanych przez jednostkę dominującą- Gminę Brzesko w spółkach, a także wartość kapitałów nieprzysługujących, z tym że: - w spółce jednoosobowej (100% kapitału Gminy) nabyte udziały w całości (wykazane w bilansie jednostki dominującejaktywa, gr.a, poz.iv, wiersz 1.1 ) odpowiadający udziałom fundusz (wykazany w bilansie jednostki dominującej-pasywa, gr.a, poz.i) - w spółce o kapitale należącym do Gminy w wysokości co najmniej 51% nabyte udziały w całości ( czyli od 51% od 99% wykazane w bilansie jednostki dominującej- aktywa, gr.a, poz.iv, wiersz 1.1) odpowiadający wszystkim udziałom fundusz w100% (czyli fundusz 2
odpowiadający Gminie i pozostałym udziałowcom); wartość kapitału należy wyeliminować z pasywów bilansu jednostki dominującej gr.a, poz.i należy utworzyć kapitał mniejszości w wysokości różnicy wartości udziałów Gminy oraz całego kapitału spółki, czyli kapitał przypadający na udziałowców mniejszościowych; kapitał mniejszości należy ująć po pasywach bilansu gr.a, poz. VI. d) W pełnej wysokości podlegają wyłączeniu wzajemne należności i zobowiązania oraz inne rozrachunki o podobnym charakterze wszystkich jednostek zależnych objętych konsolidacją. Suma wyłączeń po aktywach musi być równa sumie wyłączeń po pasywach, dlatego powstałe różnice należy odnieść na wynik finansowy roku bieżącego pasywa, grupa A poz.iv. e) Różnice pomiędzy wyłączanymi należnościami i zobowiązaniami wynikające z przelewu środków między jednostkami na przełomie roku, które na rachunek wierzyciela zostały przyjęte w jego banku w roku następnym, należy potraktować jako środki pieniężne w drodze. O kwotę stanowiącą różnicę należy skorygować odpowiednie pozycje po aktywach bilansu (gr. B Aktywa obrotowe poz. II Należności i roszczenia-zmniejszenie, poz. IV - Środki pieniężne-zwiększenie). f) Należy ustalić różnice pomiędzy wartością posiadanych udziałów a odpowiadającą im częścią aktywów netto jednostki zależnej. Aktywa netto to aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania. Aktywa netto stanowią wartość ustaloną po pasywach bilansu gr.a. Kapitał własny. Różnice te mogą być: - dodatnie, gdy wartość udziałów jest wyższa od aktywów netto; różnica ta stanowi wartość firmy i podlega wykazaniu w aktywach bilansu -gr. A poz. II- Wartość firmy jednostek podporządkowanych, - ujemne, gdy wartość udziałów jest niższa od aktywów netto; różnica ta stanowi ujemną wartość firmy i podlega wykazaniu po pasywach bilansu w grupie E Ujemna wartość firmy jednostek podporządkowanych. 2. Metoda praw własności a) Zgodnie z art.59 ust. 3 ustawy o rachunkowości udziały jednostki dominującej w jednostkach współzależnych będących spółkami handlowymi wykazuje się w bilansie skonsolidowanym metodą praw własności w celu wykazania realnych wartości nabytych wcześniej udziałów. b) Tą metodą są konsolidowane bilanse spółek, w których Gmina posiada mniej niż 50 % udziałów. c) W konsolidacji metodą prawa własności nie sumuje się poszczególnych pozycji bilansu jednostki dominującej z bilansami jednostek współzależnych, nie stosuje się też wyłączeń z tytułu wzajemnych należności i zobowiązań. d) Zgodnie z art.63 ustawy o rachunkowości, przy konsolidacji metodą praw własności - w aktywach trwałych bilansu należy wyodrębnić pozycję Udziały w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności wykazując udziały w cenach ich nabycia skorygowanych o różnicę pomiędzy ceną nabycia udziałów, a wartością udziałów w kapitale własnym tych jednostek. Ta pozycja jest ujmowana w aktywach bilansu w grupie A poz.iv wiersz 1.3 Inne- 3
udziały w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności. e) Jeżeli w wyniku tej wyceny cena nabycia udziałów jest wyższa niż wartość udziałów w kapitale własnym konsolidowanej jednostki, to różnica stanowi tzw. Wartość firmy, która należy wykazać odrębnie w grupie A poz.ii- Wartość firmy jednostek podporządkowanych aktywów bilansu skonsolidowanego i o tę wartość zmniejszyć aktywa bilansu grupa A poz.iv- Długoterminowe aktywa finansowe wiersz 1.3 Inne-udziały w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności. f) Jeżeli cena udziałów jest niższa niż wartość udziałów w kapitale własnym konsolidowanej jednostki, to różnica stanowi Ujemną wartość firmy, którą należy wykazać w odrębnej grupie E pasywów bilansu skonsolidowanego i o tę wartość zwiększyć grupę A aktywów poz. IV wiersz 1.3 Inne-udziały jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności. w 3. Metoda proporcjonalna. a) Zgodnie z art.61 ust.1 ustawy o rachunkowości dane jednostek współzależnych nie będących spółkami handlowymi związków komunalnych konsoliduje się metodą konsolidacji proporcjonalnej. b) Metoda konsolidacji proporcjonalnej polega na sumowaniu poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych jednostki dominującej w pełnej wartości, z częścią wartości poszczególnych pozycji bilansu jednostki współzależnej, proporcjonalnie do posiadanych przez Gminę głosów lub udziałów. c) Wyłączenia w zakresie wzajemnych należności i zobowiązań są dokonywane w wartości proporcjonalnej do posiadanych głosów lub udziałów przez jednostkę dominująca w jednostce objętej konsolidacją. 5. Etapy konsolidacji jednostki objęte konsolidacją oraz dokumentacja konsolidacyjna ETAP I-sporządzenie Bilansu Jednostki Dominującej 1. Zgromadzenie bilansów wszystkich jednostek objętych konsolidacją oraz informacji o wzajemnych należnościach i zobowiązaniach między tymi jednostkami. 2. Sporządzenie Zbiorczego Bilansu Jednostek Budżetowych Gminy Brzesko przed dokonaniem eliminacji na druku stanowiącym zał. Nr 5 do rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości. 3. Sporządzenie arkusza dostosowawczego bilansu utworzonego w pkt.2 do pozycji bilansowych Skonsolidowanego Bilansu Jednostki Samorządu Terytorialnego Gminy Brzesko zgodnie z zał. Nr 7 do rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości. 4. Sporządzenie arkusza dostosowawczego Bilansu z Wykonania Budżetu Gminy do 4
pozycji bilansowych Skonsolidowanego Bilansu Jednostki Samorządu Terytorialnego Gminy Brzesko zgodnie z zał. Nr 7 do rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości. 5. Połączenie arkuszy dostosowawczych utworzonych w pkt.3 i 4 oraz sporządzenie Skonsolidowanego Bilansu Jednostki Dominującej przed dokonaniem eliminacji. 6. Sporządzenie Arkusza Eliminacji Konsolidacyjnych w Bilansie Jednostki Dominującej. 7. Sporządzenie Skonsolidowanego Bilansu Jednostki Dominującej po dokonaniu eliminacji wewnętrznych. ETAP II-sporządzenie Bilansu Jednostki Sektora Finansów Publicznych 1. Sporządzenie Zbiorczego Bilansu Miejskich Instytucji Kultury przed dokonaniem eliminacji na druku bilansu stanowiącym załącznik do ustawy o rachunkowości. 2. Sporządzenie arkusza dostosowawczego bilansu utworzonego w pkt.1 do pozycji bilansowych Skonsolidowanego Bilansu Jednostki Samorządu Terytorialnego Gminy Brzesko zgodnie z zał. Nr 7 do rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości. 3. Sporządzenie Skonsolidowanego Bilansu Miejskich Instytucji Kultury przed dokonaniem eliminacji. 4. Połączenie bilansu utworzonego w Etapie I pkt.7 z bilansem utworzonym w Etapie II pkt.3 i sporządzenie Skonsolidowanego Bilansu Sektora Finansów Publicznych przed dokonaniem eliminacji (metoda konsolidacji pełnej). 5. Sporządzenie Arkusza Eliminacji Konsolidacyjnych w Bilansie Jednostki Sektora Finansów Publicznych. 6. Sporządzenie Skonsolidowanego Bilansu Sektora Finansów Publicznych po dokonaniu eliminacji. ETAP III-sporządzenie Bilansu Sektora Finansów Publicznych i Spółek Prawa Handlowego Zależnych 1. Sporządzenie Zbiorczego Bilansu Spółek Prawa Handlowego Zależnych przed dokonaniem eliminacji na druku bilansu stanowiącym załącznik do ustawy o rachunkowości. 2. Sporządzenie arkusza dostosowawczego bilansu utworzonego w pkt.1 do pozycji bilansowych Skonsolidowanego Bilansu Jednostki Samorządu Terytorialnego Gminy Brzesko zgodnie z zał. Nr 7 do rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości. 3. Sporządzenie Arkusza Eliminacji Konsolidacyjnych wewnętrznych w Bilansie Spółek Prawa Handlowego Zależnych. 5
4. Sporządzenie Bilansu Spółek Prawa Handlowego Zależnych po eliminacjach wewnętrznych. 5. Sporządzenie Zbiorczego Skonsolidowanego Bilansu Sektora Finansów Publicznych i Spółek Prawa Handlowego Zależnych przed eliminacjami (metoda konsolidacji pełnej). 6. Dokonanie wyceny wartości wniesionych przez Gminę Brzesko udziałów do Spółek Prawa Handlowego Zależnych nad odpowiadającą im częścią aktywów netto oraz wyliczenie wartości firmy. 7. Sporządzenie Arkusza Eliminacji Konsolidacyjnych pomiędzy Sektorem Finansów Publicznych a Spółkami Prawa Handlowego Zależnymi. 8. Sporządzenie Zbiorczego Skonsolidowanego Bilansu Sektora Finansów Publicznych i Spółek Prawa Handlowego Zależnych po eliminacjach i przeniesieniu wartości firmy. ETAP IV-sporządzenie Bilansu Skonsolidowanego Gminy Brzesko 1. Sporządzenie Arkusza Wyceny wartości wniesionych przez Gminę udziałów do Spółek Prawa Handlowego Współzależnych. Ustalenie wartości aktywów netto przypadających dla Gminy Brzesko wg procentowego udziału w kapitale spółkizgodnie z konsolidacją metodą praw własności. Ustalenie wartości firmy. 2. Sporządzenie Zbiorczego Skonsolidowanego Bilansu Sektora Finansów Publicznych, Spółek Prawa Handlowego Zależnych i Spółek Prawa Handlowego Współzależnych po przeniesieniu udziałów do poz. aktywów Inne-udziały w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności oraz ustaleniu wartości firmy jednostek podporządkowanych. 3. Sporządzenie arkusza pomocniczego do konsolidacji Bilansu Skonsolidowanego Związku Międzygminnego ds. Wodociągów i Kanalizacji w Brzesku - metoda proporcjonalna. Ustalenie procentowego udziału Gminy Brzesko w poszczególnych pozycjach Bilansu Skonsolidowanego ZmdsWiK. 4. Sporządzenie Zbiorczego Skonsolidowanego Bilansu Sektora Finansów Publicznych, Spółek Prawa Handlowego Zależnych i Spółek Prawa Handlowego Współzależnych oraz Związku Międzygminnego. 5. Sporządzenie Skonsolidowanego Bilansu Gminy Brzesko zgodnie z załącznikiem Nr 7 do rozporządzenia w sprawie zasad rachunkowości. 6. Proces tworzenia Bilansu Skonsolidowanego Gminy Brzesko przedstawiony w etapach I-IV dotyczy stanu na koniec danego roku. Poszczególne arkusze powstające w tym procesie prezentują dane z bilansu zamknięcia danego roku. Natomiast Skonsolidowany Bilans Gminy Brzesko utworzony w etapie IV pkt 5 prezentuje kompletne dane, tj. stan na początek roku i na koniec roku. Stan na początek danego roku jest stanem z końca roku poprzedniego. 6
6. Skonsolidowany bilans Gminy Brzesko jako jednostki samorządu terytorialnego jest sporządzany w złotych i groszach, w terminie 3 miesięcy od otrzymania ostatniego sprawozdania podlegającego konsolidacji, tj. do 30 czerwca roku następującego po roku sprawozdawczym. 7. Zobowiązuje się kierowników jednostek organizacyjnych Gminy Brzesko oraz Głównego Księgowego Urzędu Miejskiego w Brzesku do: - dokonania na dzień bilansowy inwentaryzacji wszystkich sald należności i zobowiązań występujących pomiędzy jednostkami objętymi bilansem skonsolidowanym, - do sporządzenia wykazu zobowiązań i należności do konsolidacji między jednostkami organizacyjnymi Gminy Brzesko objętymi bilansem skonsolidowanym. 8. Zobowiązuje się Zarządy spółek kapitałowych, w których Gmina Brzesko posiada udziały do: - sporządzenia bilansu rocznego wraz z informacją dodatkową i objaśnieniami uzupełnionego o wykaz należności i zobowiązań wobec jednostek organizacyjnych objętych skonsolidowanym bilansem, - dokonania na dzień bilansowy inwentaryzacji w wszystkich sald należności i zobowiązań występujących pomiędzy jednostkami objętymi bilansem skonsolidowanym, - dostarczenia oryginału przedmiotowych dokumentów do Wydziału Budżetowo- Księgowego Urzędu Miejskiego w Brzesku niezwłocznie po ich sporządzeniu i podpisaniu. 9. Zobowiązuje się Naczelnika Wydziału Budżetowo-Księgowego sporządzenia Skonsolidowanego Bilansu Gminy Brzesko w terminie do dnia 30 czerwca. 10. 7
Bilans skonsolidowany podpisuje Burmistrz Brzeska oraz Skarbnik Gminy. 11. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. Zgodnie z tym zarządzeniem bilans skonsolidowany jest sporządzany po raz pierwszy za rok 2009. Traci moc Zarządzenie Nr 257/2008 Burmistrza Brzeska z dnia 17.09.2008 r. w sprawie sporządzania skonsolidowanego bilansu. 8