Starożytność Sparta, Ateny, Rzym Adrian Wieczorek Studium Nauk Humanistycznych Politechniki Wrocławskiej Dzieje myśli pedagogicznej Wrocław, 13 października 2010
Wprowadzenie Ateńczycy jako szczep Joński: charakteryzowali się: ruchliwością, bystrością, ciekawością świata, swobodą, samodzielnością, zamiłowaniem do tężyzny fizycznej, zagadnień kulturalnych, naukowych i artystycznych, posiadali różnorodność zaciekawień z poczuciem wolności. Społeczeństwo arystokraci, handlarze, uboższa ludność wolna. V wiek p. n. e. powstanie republiki demokratycznej z ograniczeniem praw dla niewolników. Ludność wolna trudniła się polityką, handlem, rolnictwem. Otrzymywali zwolnienie na czas igrzysk olimpijskich i przedstawień teatralnych. Ciężką pracę wykonywali niewolnicy, aby wolni obywatele mieli czas na czynności szlachetniejsze.
Wychowanie Wychowanie młodzieży indywidualną sprawą rodziców i nauczycieli. Miało charakter klasowy, naukę mogły pobierać tylko dzieci ludzi wolnych. Brak szkół publicznych. Idea wychowania wszechstronnego, intelektualnego, moralnego, estetycznego i fizycznego. Ideał człowieka kalokagathii. Wszechstronność obejmowała tylko ludzi wolnych i była w pewnym sensie ograniczona, nie obejmowała przygotowania do pracy produkcyjnej.
Trzy okresy w wychowaniu obywatela ateńskiego 1.Latadzieciństwa(do6rokużycia) spędzanenałonie rodziny. 2.Lataszkolne(od7do18rokużycia)udowolnie wybranych mistrzów, nadzór pedagoga. Pierwsze siedem lat nauki wykształcenie muzyczne, elementarne, poetyckie(nauczyciel elementarny, lutnista). Na początku uczono alfabetu(nazw liter, kształt, sylabizowanie) czytania, pisanie i najprostszych działań rachunkowych. Około 10 roku życia gdy dziecko umiało czytać uczono lektury poetów(kształtowanie moralne, wpajanie cnot, zasad praktycznych jak żyć) Solon, Homer, Eurypides. Gdy przystępowano do czytania poezji, kształcono także muzycznie(szlachetność uczuć, zamiłowanie do muzyki).
W 14 roku życia więcej czasu poświęcano ćwiczeniom gimnastycznym(wyrobienie siły, wytrzymałości oraz ukształtowanie pięknego i zręcznego ciała). Biednych chłopców przygotowywano od 12 roku życia do kupiectwa, rzemiosła, rolnictwa. 3. Okres efebii(18-20 rok życia) ujęty przez organizację państwową. Ćwiczenia o charakterze wojskowym odbywały się w gimnazjach.
Charakterystyka nauczania Nauka odbywała się indywidualnie. Nauczanie poprzez metodę pamięciową. Nie uczono samodzielnego myślenia. Brak zadań domowych. Nie było ustalonych godzin szkolnych. Brak wakacji. Obecna była kara fizyczna rózga.
Nauczyciel nie cieszył się szacunkiem, nauczanie za pieniądze uchodziło za rzecz pogardliwą. Demokratyzacja kraju spowodowała szerszy dostęp do nauki i wychowania ludzi młodych z rodzin mniej zamożnych. Wychowanie stało się własnością powszechną, która spowodowała powstaniem i rozwojem szkoły jako instytucji. Takie rozpowszechnienie się wiedzy wśród społeczeństwa było jednak pogardliwie traktowane przez arystokrację. Uważali oni że wychowanie ma sens, gdy przedmiotem jest młodzian ze znakomitego rodu, który ma się stać tym którym już jest.
Bibliografia Stanisław Kot, Historia wychowania t. I, Wydawnictwo Żak, Warszawa, 1996. Henri-Irénée Marrou, Historia wychowania w starożytności, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1969. Stefan Wołoszyn, Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, PWN, Warszawa, 1964.
Dziękuję za uwagę!