WOJEWODA MAŁOPOLSKI WP.VII.9514-2-3-11 Kraków, 16 stycznia 2012 r. Zarząd Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego Piast im. Wincentego Witosa 33-150 Wola Rzędzińska 297a Wystąpienie pokontrolne Pracownicy Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadzili w dniach 21, 22 i 25 lipca oraz 1, 9 i 12 sierpnia 2011 roku kontrolę okresową w Stowarzyszeniu Kulturalno-Oświatowym Piast im. Wincentego Witosa w Woli Rzędzińskiej 297a, będącym organizatorem zakładu aktywności zawodowej 1 o nazwie: Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Piast im. W. Witosa Zakład Produkcyjny 2, adres jak wyżej. Kontrola odbyła się na podstawie art. 30 ust. 3b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 roku Nr 127, poz. 721 - tekst jednolity ze zm.), 1 i 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2008 roku w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 53, poz. 323) oraz art. 77 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 - tekst jednolity ze zm.). Zakres kontroli objął spełnianie warunków i obowiązków określonych w art. 29 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwanej dalej ustawą, w okresie: - od 1 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2010 roku (tworzenie i wykorzystanie zakładowego funduszu aktywności); - od 1 stycznia 2010 roku do dnia kontroli w pozostałej części. 1 W dalszej części wystąpienia pokontrolnego Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Piast im. Wincentego Witosa określa się skrótami: Organizator ZAZ lub Stowarzyszenie. 2 W dalszej części wystąpienia pokontrolnego Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Piast im. W. Witosa Zakład Produkcyjny określa się skrótem: ZAZ. 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 * tel. 12 39 21 104 * fax 12 39 21 999 http://www.malopolska.uw.gov.pl
- 2 - Ustalenia kontroli przedstawiono w sporządzonym 15 września 2011 roku protokole, podpisanym bez zastrzeżeń 26 września 2011 roku przez Prezesa i Wiceprezesa Zarządu Stowarzyszenia. Na podstawie przedstawionych poniżej skróconych wyników kontroli, kontrolowaną działalność Organizatora ZAZ oceniam pozytywnie, pomimo stwierdzonej poważnej nieprawidłowości w zakresie realizacji warunku, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy. Na powyższe oceny składają się szczegółowe ustalenia kontroli, dotyczące spełniania warunków i obowiązków określonych w: 1. Art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy (osiąganie udziału osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności oraz zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną, na poziomie nie mniejszym niż 70% ogółu osób zatrudnionych w ZAZ). Skontrolowano zatrudnienie w styczniu 2010 roku oraz styczniu 2011 roku i ustalono, że w drugim ze sprawdzanych miesięcy warunek określony w art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy nie został spełniony. W styczniu 2011 roku osoby niepełnosprawne zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności oraz zaliczone do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną stanowiły przeciętnie 69,87 % ogółu osób zatrudnionych w ZAZ. Przyczyną powyższego jest brak ciągłości orzeczenia o stopniu niepełnosprawności pracownika ZAZ o inicjałach M.M. Do 31 grudnia 2010 roku pracownik ten posiadał umiarkowany stopień niepełnosprawności (ze wskazaniem 02-P), orzeczony przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Tarnowie. 13 kwietnia 2011 roku ww. Zespół wydał kolejne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, w którym zakwalifikował pracownika do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (również ze wskazaniem 02-P). Z treści orzeczenia wynika, że zostało ono wydane na wniosek zainteresowanego z 14 stycznia 2011 roku. Na okazanej do kontroli kopii orzeczenia brak jest adnotacji o dacie wpływu dokumentu do ZAZ, zanotowano jedynie datę potwierdzenia przez specjalistę ds. kadr i płac ZAZ zgodności kopii z oryginałem orzeczenia (27 kwietnia 2011 roku). Przyjmując na korzyść Organizatora ZAZ domniemanie, że orzeczenie wpłynęło do ZAZ w dniu jego wydania, tj. 13 kwietnia 2011 roku ustalono, co następuje: - nie zachodzą przesłanki określone w art. 2a ust. 1 ustawy 3 (ponieważ nie jest to pierwsze orzeczenie pracownika); - nie zachodzą przesłanki określone w art. 2a ust. 2 ustawy (ponieważ wniosek o wydanie orzeczenia został złożony później, niż w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność); - zachodzą przesłanki określone w art. 2a ust. 3 ustawy (tj. bez względu na datę złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia potwierdzającego 3 Art. 2 a ust. 1-3 ustawy obowiązuje od 1 stycznia 2011 roku - zgodnie z art. 1 pkt 1 i art. 14 ustawy z dnia 29 października 2010 roku o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 226, poz. 1475).
- 3 - niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych również w okresie do 3 miesięcy poprzedzających dzień przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia, jeżeli z treści tego orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna ). Na tej podstawie można zaliczyć pracownika o inicjałach M.M. do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych ponownie od 13 stycznia 2011 roku. Z uwagi na powyższe, w miesiącu styczniu 2011 roku przeciętny stan zatrudnienia osób nie posiadających orzeczenia wyniósł 21,39 (w tym M.M. do 12.01.2011 r.), osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności: 46,00, natomiast osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności 3,61 (w tym M.M. od 13.01.2011 r.). Oznacza to, że w styczniu 2011 roku osoby niepełnosprawne stanowiły przeciętnie 69,87% ogółu osób zatrudnionych w ZAZ. Z kolei udział osób niepełnosprawnych - w okresie od 1 do 12 stycznia 2011 roku - w ogóle osób zatrudnionych w ZAZ, w każdym z podanych dni wynosił 69,01% (liczba ogółem zatrudnionych w ZAZ: 71,00; w tym osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności: 46,00; z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności /bez M.M./: 3,00; nie posiadających orzeczenia /w tym M.M./: 22,00). Z wyjaśnień Organizatora ZAZ z 4 stycznia 2012 roku wynika, co następuje: Pracownik ZAZ o inicjałach M.M. na długo przed 31 grudnia 2010, tj. datą utraty ważności pierwszego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności był hospitalizowany w ośrodku psychiatrycznym, a po opuszczeniu szpitala przebywał na zasiłku chorobowym (na dowód powyższego okazano kopie druków ZUS ZLA potwierdzających niezdolność do pracy M.M. w okresie od 10 listopada 2010 roku do 20 kwietnia 2011 roku. Pracodawca nie jest stroną postępowania prowadzonego przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności i nie ma wpływu na termin jego zakończenia. Przed 31 grudnia 2010 roku ZAZ kontaktował się z jedynym opiekunem hospitalizowanego pracownika, który zapewniał, że niezbędne do wydania kolejnego orzeczenia dokumenty zostały złożone i wkrótce zostanie wyznaczony termin posiedzenia właściwego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Po kilkutygodniowym oczekiwaniu na dostarczenie orzeczenia, ZAZ podejmował kolejne próby ustalenia, na jakim etapie znajduje się sprawa wydania orzeczenia dla M.M. (opiekun zapewniał, że postępowanie jest w toku a zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności nie mógł udzielić informacji osobie nie będącej stroną w sprawie). Ostatecznie, przy wsparciu pracownika ośrodka pomocy społecznej ZAZ, ustalił, że wniosek wydanie kolejnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności opiekun M.M. złożył dopiero 14 stycznia 2011 roku. Uwzględniając powyższe wyjaśnienia, należy zgodzić się z Organizatorem ZAZ, że okoliczności, które doprowadziły do wydania i (jak założono) dostarczenia pracodawcy kolejnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności ww. pracownika dopiero w dniu 13 kwietnia 2011 roku (czego następstwem było naruszenie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy w okresie od 1 do 12 stycznia 2011 roku), miały charakter losowy, a sam wpływ ZAZ na terminowe załatwienie opisanej sprawy był ograniczony. 2. Art. 29 ust. 1a ustawy (wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną nie może być wyższy niż 35 % ogółu zatrudnionych).
- 4 - W kontrolowanych miesiącach spełniono powyższy warunek. 3. Art. 29 ust. 4 pkt 2 ustawy w związku z 11 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2007 roku w sprawie zakładów aktywności zawodowej (Dz. U. Nr 242, poz. 1776), zwanego dalej rozporządzeniem, (odpowiedni wymiar czasu pracy osób niepełnosprawnych). W kontrolowanych miesiącach spełniono warunek stosowania odpowiedniego wymiaru czasu pracy osób niepełnosprawnych. 4. Art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy (art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy - odpowiednie dostosowanie obiektu i pomieszczeń użytkowanych przez ZAZ). W przedstawionej decyzji Państwowej Inspekcji Pracy stwierdzono, że obiekt i pomieszczenia użytkowane przez ZAZ spełniają warunki określone w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy. ZAZ znajduje się pod nadzorem PIP - ostatnia kontrola, przeprowadzona w maju 2011 roku dotyczyła przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym technicznego bezpieczeństwa pracy osób niepełnosprawnych. 5. Art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy (art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy - zapewnienie doraźnej i specjalistycznej opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych). Na podstawie przedstawionych dokumentów stwierdzono, że pracownikom została zapewniona zarówno doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, jak i poradnictwo wraz z usługami rehabilitacyjnymi, z następującym zastrzeżeniem: Na potwierdzenie realizacji umowy zawartej 20.02.2004 r. z Miejską Przychodnia Lekarską Nr VI NZOZ Sp. z o.o. w Tarnowie, ul. Sowińskiego 19 (przedstawionej jako dowód na zapewnienie ww. świadczeń), okazano wystawiane w 2010 roku dla ZAZ przez zleceniobiorcę faktury VAT. W pozycji nazwa towaru/usługi faktur zapisano: ryczałt za badania profilaktyczne. Kwota ryczałtu pokrywała się z kwotą zapisaną w umowie. Według wyjaśnień organizatora ZAZ, ww. ryczałt opłacany jest nie tylko za badania profilaktyczne, ale również za świadczenia wynikające z art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przyjmując powyższe, kontrola zasugerowała Organizatorowi ZAZ wystąpienie do zleceniobiorcy z propozycją ewentualnego wprowadzenia zmiany w opisie nazwy usługi na fakturach w ten sposób, aby odpowiadała ona faktycznie zakupionym świadczeniom. 6. Art. 29 ust. 4 pkt 2 ustawy w związku z 12 rozporządzenia (czas trwania zajęć rehabilitacyjnych). W wybranym do kontroli miesiącu ZAZ umożliwił pracownikom udział w godzinnych zajęciach rehabilitacyjnych. 7. Art. 29 ust. 4 pkt 2 ustawy w związku z 13 rozporządzenia (działalność zespołu programowego oraz kierownika ZAZ dotycząca rehabilitacji zawodowej i społecznej pracowników niepełnosprawnych). Na przykładzie analizy dokumentacji wybranych pracowników niepełnosprawnych stwierdzono, że zespół programowy oraz kierownik ZAZ realizują zadania, o których mowa w 13 rozporządzenia.
- 5-8. Art. 29 ust. 3 pkt 1 ustawy (ograniczenia rodzaju działalności ZAZ). Profil działalności kontrolowanego ZAZ nie mieści się w katalogu ograniczeń przedmiotowych rodzaju działalności, o których mowa w cytowanym przepisie. 9. Art. 29 ust. 1 pkt 3 i ust. 4 pkt 3 ustawy w związku z art. 31 ust. 4 ustawy i 14-16 rozporządzenia (sposób tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu aktywności, zwanego dalej ZFA). W tej części kontroli sprawdzono okres od 1 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2010 roku. 9.1. Opracowanie i zatwierdzenie przez Organizatora ZAZ regulaminu ZFA, określającego w szczególności tryb i zasady przeznaczania środków z tego funduszu. Treść postanowień przedstawionego kontroli Regulaminu ZFA jest zgodna z rozporządzeniem, za wyjątkiem 3, w którym przy określaniu źródeł wpływów na ZFA, pominięto zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (art. 38 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). 9.2. Przechowywanie przez Organizatora ZAZ na wyodrębnionym rachunku bankowym środków ZFA i ewidencjonowanie tych środków. Środki ZFA przechowywane są na wyodrębnionym rachunku bankowym i ewidencjonowane przez Organizatora ZAZ. 9.3. Sposób tworzenia ZFA: przekazywanie uzyskanych dochodów, środków uzyskanych z tytułu zwolnień z podatków i opłat oraz zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Organizator przekazał na ZFA dochód za lata 2008-2010. Według przyjętych wyjaśnień, wysokość dochodu ustalono wg dwóch metod. Za rok 2008 z całkowitych przychodów i kosztów odjęte zostały koszty i przychody Organizatora ZAZ oraz koszty i przychody nie stanowiące podstawy opodatkowania; tak obliczony dochód przekazywano na ZFA. W latach 2009 i 2010 prowadzono odrębną ewidencję kosztów i przychodów dla ZAZ i przekazywano dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem oraz kosztami uzyskania przychodu ZAZ. Organizator ZAZ nie korzystał ze zwolnień z podatku od nieruchomości, podatku od czynności cywilno-prawnych i opłat. Zajmowane przez ZAZ pomieszczenia użytkowane są na podstawie dzierżawy części nieruchomości stanowiącej własność odrębnej firmy, a podatek od nieruchomości ciąży na jej właścicielu. Organizator ZAZ przekazuje na ZFA zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. 9.4. Sposób wykorzystywana ZFA. Wydatki finansowano zgodnie z katalogiem określonym w 15 rozporządzenia. Najczęściej wydatki te ponoszono w związku z: rekreacją i uczestnictwem osób niepełnosprawnych w życiu kulturalnym, pomocą w zaspokajaniu innych potrzeb socjalnych osób niepełnosprawnych, zakupem sprzętu pomagającego osobie niepełnosprawnej w samodzielnym życiu, usprawnianiem i dodatkowym oprzyrządowaniem stanowisk pracy oraz poprawą warunków pracy osób niepełnosprawnych. Środki ZFA wydatkowane na poprawę warunków pracy nie przekroczyły 30% rocznych wpływów ZFA. Przedstawiając ustalenia opisane w protokole kontroli oraz ocenę kontrolowanej działalności, na podstawie 18 ust. 1, 3 i 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2008 roku w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej
- 6 - i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 53, poz. 323), celem usunięcia stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości, wnoszę o: 1. Podjęcie i wykazanie działań zmierzających do utrzymania odsetka osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego oraz umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną, na poziomie co najmniej 70 % ogółu osób zatrudnionych w zakładzie aktywności zawodowej - zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy, w szczególności poprzez (dot. pkt 1 wystąpienia): - Zdyscyplinowanie pracowników ZAZ do składania z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym do właściwych organów wniosków o ustalenie stopnia niepełnosprawności oraz terminowego przedstawianie tych orzeczeń w ZAZ. W tym celu sugeruje się opracowanie mechanizmów skutecznego monitoringu terminowości orzeczeń pracowników ZAZ. - Podjecie działań zmierzających do zwiększenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ZAZ, do takiego poziomu, aby ewentualne nieprzewidziane okoliczności (np. nie przedstawienie orzeczenia, utrata stopnia niepełnosprawności, konieczność zatrudnienia dodatkowej osoby na zastępstwo za długotrwale nieobecnego pracownika bez orzeczenia o niepełnosprawności, nagłe wygaśnięcie lub rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem niepełnosprawnym), nie wpłynęły na spadek udziału osób niepełnosprawnych w ogóle zatrudnionych poniżej wymaganych 70%. - Każdorazowe umieszczanie przez osoby uprawnione na otrzymanej kopii orzeczenia nie tylko adnotacji o zgodności z oryginałem dokumentu, ale także daty jego wpływu do ZAZ. 2. Dostosowanie regulaminu ZFA do obowiązujących przepisów (dot. pkt 9.1 wystąpienia). 3. Wykorzystanie uwagi kontroli dot. ewentualnego wprowadzenia zmiany w opisie nazwy usługi na wystawianych przez Miejską Przychodnię Lekarską Nr VI NZOZ Sp. z o.o. w Tarnowie fakturach VAT w ten sposób, aby odpowiadała ona faktycznie zakupionym świadczeniom (dot. pkt 5 wystąpienia). W ciągu 30 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia, proszę o zawiadomienie o sposobie wykorzystania uwag i wykonania zaleceń pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. Z up. Wojewody Małopolskiego (-) mgr inż. Małgorzata Lechowicz Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej