Pamięć operacyjna Paulina Ziomkowska Kognitywistyka 3 rok
Pamięć operacyjna (WM) cześć pamięci krótkotrwałej Jest definiowana jako system, który aktywnie przechowuje informacje w umyśle aby wykonać werbalne bądź niewerbalne zadania, takie jak rozumowanie, porównywanie lub też wykorzystanie danych w późniejszym rozwiązywaniu problemów. WM może przechowywać tylko określoną ilość (±7) informacji, jednakże jej pojemność może zostać zwiększona dzięki różnym ćwiczeniom.
Pamięć operacyjna (WM) cześć pamięci krótkotrwałej Termin pamięć operacyjna (ang. working memory) został użyty po raz pierwszy w 1960r. przez m.in. Millera, Galantera i Pribrama, który to termin odnosił się do porównania umysłu ludzkiego do komputera. W 1986r. Alan Baddeley stworzył swój pierwszy model WM
A. Baddeley, 2000
Pamięć operacyjna (WM) cześć pamięci krótkotrwałej Procesy poznawcze angażują również systemy uwagowy oraz wykonawczy do kontroli nad pamięcią krótkotrwałą, która umożliwia tymczasową integrację informacji, ich przetwarzanie, usuwanie oraz przywracanie. Te procesy są jednak zależne od wieku, jako, że pamięć operacyjna jest połączona z rozwojem poznawczym - badania pokazują, że pojemność zmniejsza się wraz z wiekiem.
Umiejscowienie poszczególnych funkcji stało się możliwe dzięki neuroobrazowaniu. Pozwala to stwierdzić, że jedną z lokalizacji WM jest kora przedczołowa. Rozróżnia się dwie części: grzbietowo-boczną(dlpfc) oraz brzuszno-boczną(vlpfc). Uważa się, że DLPFC odpowiada za pamięć przestrzenną (dot. WM) natomiast VLPFC za pamięć nieprzestrzenną.
Inne rozróżnienie pozwala twierdzić, że VLPFC tylko i wyłącznie utrzymuję informację, natomiast DLPFC jest zaangażowana w przetwarzanie a następnie zapisywanie otrzymanego materiału.
Neuroobrazowanie ujawniło, że WM nie jest ograniczona tylko do PFC, ale jest rozrzucona po całej korze. Jest tendencja do większej aktywności prawej półkuli przy zadaniach przestrzennych a lewej przy werbalnych oraz związanych z rozpoznawaniem obiektów. Większa aktywacja przy zadaniach werbalnych lewej półkuli może być związana z tym, że ośrodek Brocka jest zaangażowany w produkcję mowy.
Jednomyślny staje się pogląd, że w zadaniach dla pamięci operacyjnej uczestniczą sieci PFC oraz części płata ciemieniowego. Badanie pokazały, że podczas WM połączenia między oboma obszarami wzmaga się.
Inne badania zademonstrowały, że owe obszary są niezbędne dla pamięci operacyjnej, że nie są przypadkowo aktywowane podczas zadań dot. WM, ale ich zablokowanie prowadzi do osłabienia wykonywania zadań.
Zaobserwowano aktywność PFC w różnorodnych zadaniach wymagających użycia funkcji wykonawczych. Doprowadziło to badaczy do sformułowania tezy, że rolą PFC w WM może być kontrolowanie uwagi, wybieranie strategii, manipulowanie informacjami, a nie tylko zdolnością do utrzymywania informacji.
Zachowywanie informacji jest raczej atrybutem tylnich części mózgu, włącznie z korą ciemieniową. Niektórzy badacze interpretują aktywność w korze ciemieniowej jako odbicie funkcji wykonawczych, ponieważ te same obszary są aktywowane w innych zadaniach wymagających uwagi, a nie pamięci.
WM dotyczy dwóch procesów o różnej neuroanatomicznej lokalizacji w płacie czołowym i ciemieniowym. Pierwsza, selekcja: operacja, która odzyskuje najbardziej istotne informacje, i druga, aktualizowanie: operacja, która przemieszcza uwagę na odzyskane fragmenty.
Aktualizacja uwagi dotyczy tymczasowej aktywacji w ogonowej części bruzdy czołowej górnej oraz w tylniej korze ciemieniowej. Podczas wzrastającego zapotrzebowania na wybiórcze zmiany aktywacji w przedniej części bruzdy czołowej górnej oraz tylni zakręt obręczy.
Zdefiniowanie zróżnicowanych funkcji ośrodków mózgu zaangażowanych w WM zależy od zadania zdolnego do rozróżnienia tych funkcji. W większość badań dotyczących neuroobrazowania pamięci operacyjnej używano zadań polegających na rozpoznawaniu, takich jak delayed response task jednej z kilku stymulacji, lub n-back task.
Zaletą zadań polegających na rozpoznawaniu jest m.in. to, że prawie nie wymaga ruchu (trzeba przycisnąć jeden z dwóch przycisków). Eksperymentalne badania oraz badania nad indywidualną różnicą WM użyły zostały przeprowadzone z wykorzystaniem zadań przypominających.
Przeprowadzono kilka badań wspomaganych neuroobrazowaniem dotyczących Reading span task oraz powiązanych zadań. Podczas tych zadań został zaobserwowany wzrost aktywacji w PFC, a w kilku innych zadaniach również w ACC.
Ludzie wypadali lepiej gdy obserwowano w tych obszarach większą aktywację, ponadto była ona skorelowana z czasem sugerując, że aktywność neuronów w tych dwóch obszarach była lepiej skoordynowana dzięki silnemu połączeniu.
Bliografia: 1. Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B., Psychologia poznawcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 Strony internetowe: 1.http://www.kognitywistyka.net/encyklopedia/pamiec.html 2. http://wwwpsych.stanford.edu/~ashas/cognition%20textbook/chapter 6.pdf