Realizacja programu Gwarancje dla Młodzieży w Polsce 27 maja 2014 r. zgodnie zaleceniami Rady Europejskiej weszła w życie nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Poza przepisami poprawiającymi działania urzędów pracy, dokument wprowadza instrumenty dedykowane młodym bezrobotnym do 30 roku życia. Są to m.in. bony stażowe, zatrudnieniowe, szkoleniowe, na zasiedlenie. Elementem uzupełniającym nowelizację jest program niskooprocentowanych pożyczek dla studentów i absolwentów Pierwszy biznes Wsparcie na starcie. Warto podkreślić, że właśnie znowelizowane przepisy umożliwiają skorzystanie z nowych narzędzi wyłącznie zarejestrowanym bezrobotnym. Oznacza to, że wielu młodych swoją aktywność na rynku pracy będzie musiała rozpocząć od wizyty w pośredniaku. Inaczej nowe instrumenty będą poza ich zasięgiem. Bon szkoleniowy Bon szkoleniowy przyznawany jest na wniosek bezrobotnego do 30 roku życia przez starostę. Co trzeba zrobić, aby go otrzymać? 1. Zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna 2. Wskazać szkolenie, które chcemy odbyć 3. Stworzyć plan działania z pracownikami urzędu pracy. Taki plan gwarantuje skierowania bezrobotnego na wskazane przez niego szkolenie oraz opłacenia kosztów, które zostaną poniesione w związku z jego podjęciem. (chodzi np. o koszty dojazdu, Art. 66k., ust 1.) Plan działania jest opracowywany głównie po to, aby uprawdopodobnić próbę podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej. (Art. 66k., ust 2.). Obecne przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wynosi 3976,80 zł. Na pomoc w takiej kwocie może liczyć bezrobotny ubiegający się o bon szkoleniowy. W ramach bonu bezrobotnemu zostaną sfinansowane koszty: (Art. 66k., ust 4.) jednego lub kilku szkoleń, w tym kosztów kwalifikacyjnego kursu zawodowego i kursu nadającego uprawnienia zawodowe w formie wpłaty na konto instytucji szkoleniowej; niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych w formie wpłaty na konto wykonawcy badania; przejazdu na szkolenia w formie ryczałtu wypłacanego bezrobotnemu w wysokości:
a) do 150 zł w przypadku szkolenia trwającego do 150 godzin, b) powyżej 150 zł do 200 zł w przypadku szkolenia trwającego ponad 150 godzin; zakwaterowania, jeśli zajęcia odbywają się poza miejscem zamieszkania w formie ryczałtu wypłacanego bezrobotnemu w wysokości: a) do 550 zł w przypadku szkolenia trwającego poniżej 75 godzin, b) powyżej 550 zł do 1100 zł w przypadku szkolenia trwającego od 75 do 150 godzin, c) powyżej 1100 zł do 1500 zł w przypadku szkolenia trwającego ponad 150 godzin. Powyższe koszty zostaną sfinansowane do wysokości określonej w bonie szkoleniowym, a bezrobotny pokrywa koszty przekraczające ten limit. Bon stażowy Podobnie jak bon szkoleniowy bon stażowy przyznawany jest bezrobotnemu do 30 roku życia. W ramach tego wsparcia bezrobotny otrzymuje gwarancję skierowania do odbycia stażu u pracodawcy wskazanego przez niego na okres 6 miesięcy. Warunkiem przyznania tego bonu jest zobowiązanie pracodawcy do zatrudnienia bezrobotnego po zakończeniu stażu przez okres 6 miesięcy (Art. 66l. ust. 1). Również i w tym przypadku potrzebny jest indywidualny plan działania (Art. 66l. ust. 2). Pracodawcy, który zatrudni bezrobotnego przez deklarowany okres 6 miesięcy, starosta wypłaca premię w wysokości 1500 zł (Art. 66l. ust. 4) ale musi pamiętać, że pomoc udzielona w ramach bonu stażowego musi być zgodna z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis (Art. 66l. ust. 4). W ramach bonu stażowego starosta finansuje: (Art. 66l. ust. 6) koszty przejazdu do i z miejsca odbywania stażu w formie ryczałtu, do wysokości 600 zł, wypłacanego bezrobotnemu w miesięcznych transzach w wysokości do 100 zł, łącznie ze stypendium; koszty niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych w formie wpłaty na konto wykonawcy badania; Kwoty te podlegają waloryzacji z dniem 1 czerwca o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku. (Art. 66l. ust. 7) Staż może trwać do 6 miesięcy lub do 12 miesięcy. W okresie odbywania stażu przysługuje stypendium do wysokości 5325,48 zł oraz w przypadku udokumentowanej niezdolności do pracy, przypadającej w okresie odbywania stażu, pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia lub przysługują im zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa.
Obowiązki pracodawcy przyjmującego stażystę Należy zaznaczyć, że wsparcie w postaci bonu stażowego obliguje pracodawcę do spełnienia jakościowych wymogów dotyczących stażu, na podstawie których starosta wydaje bezrobotnemu zaświadczenie o odbyciu stażu. Po pierwsze staż musi odbywać się według programu określonego w umowie. Przy ustalaniu programu powinny być uwzględnione predyspozycje psychofizyczne i zdrowotne, poziom wykształcenia oraz dotychczasowe kwalifikacje zawodowe bezrobotnego. Program powinien określać: 1) nazwę zawodu lub specjalności, której program dotyczy; 2) zakres zadań wykonywanych przez bezrobotnego; 3) rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych; 4) sposób potwierdzenia nabytych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych; 5) opiekuna osoby objętej programem stażu. Po drugie, pracodawca po zakończeniu realizacji programu, wydaje opinię zawierającą informacje o zadaniach realizowanych przez bezrobotnego i umiejętnościach praktycznych pozyskanych w trakcie stażu. Po trzecie, na wniosek bezrobotnego odbywającego staż pracodawca jest obowiązany do udzielenia dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu. Za ostatni miesiąc odbywania stażu pracodawca jest obowiązany udzielić dni wolnych przed upływem terminu zakończenia stażu. Podsumowując, realizacja bonu stażowego wygląda następująco: 1. Rejestrujemy się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. 2. Tworzymy wraz z pracownikiem urzędu Indywidualny Plan Działania. 3. Po przyznaniu bonu wskazujemy staż, który chcemy odbyć. 4. Odbywamy staż przez 6 lub 12 miesięcy. 5. Jeśli po tym okresie pracodawca zatrudni nas na okres 6 miesięcy, otrzyma jednorazową premię w wysokości 1500 zł. Bon zatrudnieniowy Kolejnym narzędziem skierowanym dla bezrobotnych poniżej 30 toku życia jest bon zatrudnieniowy, który stanowi dla pracodawcy gwarancję refundacji części kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem bezrobotnego, któremu powiatowy urząd pracy przyznał ten bon. Przyznanie bonu zatrudnieniowego następuje na podstawie indywidualnego planu działania ustalanego w porozumieniu z pracownikiem urzędu pracy. (Art. 66m. ust. 3)
Aby pracodawca mógł dostać wsparcie w ramach bonu zatrudnieniowego, jest obowiązany do zatrudnienia bezrobotnego przez okres 18 miesięcy. (Art. 66m. ust. 5) Realizacja bonu zatrudnieniowego następuje na podstawie umowy zawieranej przez starostę z pracodawcą. (Art. 66m. ust. 6) W ramach umowy pracodawcy zostanie zrefundowana część kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne, przez okres 12 miesięcy, w wysokości do 8318,1 zł czyli 823,60 zł miesięcznie w okresie pierwszych 90 dni i 646,70 zł miesięcznie w okresie kolejnych dni. (Art. 66m. ust. 7) Ważną cechą bonu zatrudnieniowego jest zobowiązanie pracodawcy do dalszego zatrudniania skierowanego bezrobotnego przez okres 6 miesięcy po zakończeniu okresu refundacji. (Art. 66m. ust. 8). Dzięki temu bon zatrudnieniowy nie jest tylko sposobem zmniejszenia kosztu zatrudnienia, ale także zobowiązaniem pracodawcy do przygotowania miejsca pracy, które po okresie wsparcia będzie utrzymane przynajmniej przez pół roku. Pozytywnie oceniamy także zapis mówiący o konieczności zwrotu (pełnej z odsetkami lub części) otrzymanej pomocy w przypadku niewywiązania się pracodawcy z obowiązku zatrudniania bezrobotnego przez okres 18 miesięcy (Art. 66m. ust. 9). W przypadku rozwiązania umowy o pracę przez skierowanego bezrobotnego lub z jego winy, pracodawca nie zwraca refundacji otrzymanej za okres zatrudnienia skierowanego bezrobotnego. Podobnie jak w przypadku bonu szkoleniowego refundacja stanowi pomoc udzielaną zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis. Podsumowując, realizacja bonu stażowego wygląda następująco: 1. Rejestrujemy się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna 2. Tworzymy wraz z pracownikiem urzędu Indywidualny Plan Działania 3. Po przyznaniu bonu wskazujemy pracodawcę, u którego chcielibyśmy pracować 4. Pracodawca zatrudnia nas na okres 18 miesięcy, przy czym przez 12 miesięcy otrzymuje refundację części kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne. Bon na zasiedlenie Nowym instrumentem wsparcia bezrobotnych do 30 roku życia, budującym mobilność młodych Polaków jest bon na zasiedlenie. Przyznawany jest on bezrobotnemu w związku z podjęciem przez niego, przez okres co najmniej 6 miesięcy, poza miejscem dotychczasowego zamieszkania zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej, jeżeli: (Art. 66l. ust. 1)
z tytułu ich wykonywania będzie osiągał wynagrodzenie lub przychód w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto miesięcznie oraz będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym; odległość od miejsca dotychczasowego zamieszkania do miejscowości, w której bezrobotny zamieszka wynosi co najmniej 80 km lub czas dojazdu do tej miejscowości i powrotu do miejsca dotychczasowego zamieszkania środkami transportu zbiorowego przekracza łącznie co najmniej 3 godziny dziennie; Bezrobotny w ramach bonu na zasiedlenie otrzyma do 2-krotności przeciętnego wynagrodzenia za pracę, (czyli 7953,6 zł stan na maj 2014), które może przeznaczyć na pokrycie kosztów zamieszkania związanych z podjęciem zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej. (Art. 66l. ust. 2). Wsparcie na zasiedlenie obliguje bezrobotnego do: (Art. 66l. ust. 3) dostarczenia do powiatowego urzędu pracy, w terminie do 30 dni, oświadczenia i dokumentu potwierdzającego podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej udokumentowania do 8 miesięcy od dnia otrzymania bonu faktu pozostawania w zatrudnieniu, wykonywania innej pracy zarobkowej lub prowadzenia działalności gospodarczej przez okres 6 miesięcy. Dopuszcza się zmianę pracy w trakcie okresu objętego bonem na zasiedlenie. W tym przypadku bezrobotny jest zobowiązany w terminie 7 dni od dnia podjęcia nowego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej, przedstawić powiatowemu urzędowi pracy oświadczenie o tym fakcie oraz oświadczenie o spełnieniu warunku. (Art. 66l. ust. 3) Powyższe dokumenty można przesłać także w wersji elektronicznej (Art. 66l. ust. 4). W przypadku nie wywiązania się z obowiązków informacyjnych względem urzędu pracy bezrobotny jest zobowiązany, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania starosty do zwrotu pełnej lub części kwoty proporcjonalnie do udokumentowanego okresu pozostawania w zatrudnieniu, wykonywania innej pracy zarobkowej lub prowadzenia działalności gospodarczej. (Art. 66l. ust. 5). Podsumowując, realizacja bonu stażowego wygląda następująco: 1. Rejestrujemy się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna 2. Tworzymy wraz z pracownikiem urzędu Indywidualny Plan Działania 3. Po przyznaniu bonu zmieniamy miejsce zamieszkania
4. Przez co najmniej 6 miesięcy podejmujemy pracę zarobkową lub działalność gospodarczą w nowym miejscu. Pierwszy biznes - Wsparcie w starcie Gwarancje dla Młodych to nie tylko nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia, to także wsparcie przedsiębiorczości osób młodych. W tym celu Bank Gospodarstwa Krajowego na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej uruchomił program Wsparcie w Starcie. Projekt składa się z części pierwszej pilotażowej (realizowanej obecnie) oraz drugiej, ogólnopolskiej. Celem programu jest rozwój przedsiębiorczości wśród osób młodych oraz tworzenie nowych miejsc pracy jako elementów rozwoju rynku pracy, przeciwdziałaniu bezrobociu i promowaniu zatrudnienia. W ramach programu pilotażowego ze środków krajowych zostało przeznaczone 20 mln złotych. Pierwszy etap projektu skierowany jest do niezatrudnionych oraz niewykonujących innej pracy zarobkowej: absolwentów uczelni wyższych, do 48 miesięcy od dnia uzyskania dyplomu oraz studentów ostatniego roku studiów I i II stopnia ora jednolitych magisterskich. Pilotaż obejmuje tylko 3 województwa: mazowieckie, małopolskie oraz świętokrzyskie. Pożyczki stanowią pomoc de minimis i udzielane są przez pośredników finansowych: Krajowego. konsorcjum: Mazowiecki Regionalny Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. oraz Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza, Małopolski Fundusz Ekonomii Społecznej, Agencja Rozwoju Regionalnego w Starachowicach. Pośrednicy w pozostałych regionach będą wyłonieni w drodze przetargu przez Bank Gospodarstwa Osoby młode mogą ubiegać się o dwa rodzaje wsparcia pożyczkę podstawową na podjęcie działalności gospodarczej oraz (po 3 miesiącach spłacania rat kapitałowo odsetkowych) pożyczkę uzupełniającą, na utworzenie stanowiska pracy dla bezrobotnego, w tym dla bezrobotnego skierowanego przez powiatowy urząd pracy. Ważne jest, że o pożyczkę może starać się kilka osób planujących wspólnie prowadzić działalność. Wówczas mogą ubiegać się o kwotę proporcjonalną do liczby wnioskujących. Osoby spoza województw objętych pilotażem również mogą aplikować, jednak pod warunkiem prowadzenia działalności na terenie któregoś z tych województw. O pożyczkę mogą ubiegać się również osoby, które prowadziły kiedyś działalność gospodarczą pod warunkiem, że została ona zamknięta co najmniej 12
miesięcy przed złożeniem wniosku. Pożyczka podstawowa Wsparcie udzielane jest do kwoty 60 tys. zł, oprocentowane w wysokości ¼ stopy redyskonta weksli NBP (tj. aktualnie 0,69%), na okres 7 lat. Możliwa jest karencja w spłacie kapitału do 1 roku i nie obejmuje odsetek oraz nie wydłuża czasu spłaty pożyczki. Pożyczkobiorca zobowiązany jest przedstawić zabezpieczenie standardowe w postaci weksla in blanco lub poręczenie osoby fizycznej. Może również przedstawić inne zabezpieczenie, które podlega indywidualnej ocenie przez pośrednika finansowego. Pożyczka udzielana jest na podstawie wniosku zawierającego: opis przedsięwzięcia (z elementami biznesplanu przede wszystkim uproszczony rachunek przepływów pieniężnych), informację o planowanym miejscu zakładanej działalności, dyplom/zaświadczenie z uczelni o kontynuacji nauki na ostatnim roku, proponowaną formę zabezpieczenia spłaty pożyczki, wnioskowane kwoty pożyczki, okres spłaty (ewentualnie karencja) oświadczenie o nieprowadzeniu działalności gospodarczej w okresie roku przed złożeniem wniosku, zaświadczenie o pomocy de minimis (jeśli dotyczy), upoważnienie do przetwarzania danych osobowych, oświadczenie o niezatrudnieniu i niewykonywaniu innej pracy zarobkowej, na dzień złożenia wniosku informacje o stanie cywilnym (współmałżonek musi wyrazić zgodę) Pozytywnie oceniamy możliwość zarejestrowania działalności dopiero po pozytywnej decyzji pośrednika o możliwości udzielania pożyczki. Dzięki temu młode osoby mogą przygotować się do przyszłej działalności bez konieczności rejestrowania firmy przed uzyskaniem dofinansowania. Również bardzo pozytywnym zapisem jest informacji o braku opłat i prowizji przy udzielaniu pożyczki. Pożyczka uzupełniająca W ramach tego wsparcia pożyczkobiorca może otrzymać do 20 tys. zł, oprocentowane w wysokości ¼ stopy redyskonta weksli NBP (tj. aktualnie 0,69%). Terminy spłat uzależnione są od harmonogramu spłaty pożyczki podstawowej, a o wsparcie można ubiegać się już po 3 miesiącach spłacania pożyczki podstawowej. W przeciwieństwie do pożyczki podstawowej możliwe jest umorzenie kapitału, jeżeli utworzone stanowisko pracy dla osoby bezrobotnej utrzymane zostało przez minimum 1 rok, a spłaty pożyczki realizowane są
zgodnie z harmonogramem. Pożyczka udzielana jest na podstawie wniosku zawierającego: kosztorys przedsięwzięcia, informacji o sytuacji ekonomiczno-finansowej osoby/osób ubiegających się o pożyczkę, zaświadczenie z US oraz ZUS o niezaleganiu z wpłatami należności (max. 3 miesiące przed datą złożenia wniosku) proponowaną formę zabezpieczenia spłaty pożyczki (warunki podobne jak w przypadku pożyczki podstawowej) opinię PUP pod kątem dostępności zarejestrowanych w danym urzędzie pracy bezrobotnych o kwalifikacjach do wykonania pracy na planowym do utworzenia stanowisku skierowanie z PUP bezrobotnego na utworzone stanowisko (przy tworzeniu miejsca pracy dla bezrobotnego skierowanego przez PUP). Drugi etap programu rozpocznie się w IV kwartale 2014 roku, po tym jak zostanie podpisana umowa pomiędzy MPiPS, a zarządzającym - Bankiem Gospodarstwa Krajowego, który przeprowadzi przetarg na pośredników finansowych. W ramach programu do dyspozycji pożyczkobiorców będzie średniorocznie kwota około 60 mln zł. Główne zmiany w porównaniu z etapem pilotażowym to: objecie programem wszystkich bezrobotnych, zwiększenie kwoty pożyczki podstawowej i uzupełniającej o 20% (80 tys. I 24 tys.), możliwość skorzystania ze szkoleń i doradztwa w ramach uzyskanego wsparcia Drugi etap w głównej mierze zostanie sfinansowany z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, z planowaną alokacją w wysokości 50 mld euro. Finansowanie z tego źródła zostanie uruchomione dopiero w 2015. Podsumowanie Forum Młodych Lewiatan oraz Fundacja Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości pozytywnie oceniają proponowane zmiany i nowe instrumenty. Jesteśmy zdania, że wspieranie ludzi młodych wchodzących na rynek pracy jest kluczowym zadaniem przed jakim stoją obecnie rządzący. Mamy świadomość, że grupą, która najbardziej ucierpiała w na skutek spowolnienia gospodarczego są osoby młode, w tym szczególnie te trwale pozostające poza rynkiem pracy. Osoby te potrzebują dodatkowego wsparcia, które wyrówna szanse pomiędzy nimi a innymi osobami aktywnymi na rynku pracy. I właśnie do
nich skierowane są przede wszystkim bony stażowe, zatrudnieniowe, na zasiedlenie i szkoleniowe. Mamy nadzieję, że młodzi szczególnie ci, którzy pozostają poza rynkiem pracy dłużej niż 12 miesięcy skorzystają z nowych instrumentów. Pozytywnie oceniamy również rolę pracodawcy jako osoby, która nie tylko partycypuje w pomocy społecznej redukującej bezrobocie, a jest obligowany do tworzenia miejsca pracy w oparciu o otrzymaną pomoc. Dzięki temu osiągane są dwie korzyści kluczowe do rozwiązania problemu rosnącego bezrobocia. Pierwszym z nich jest redukcja kosztów pracy poprzez refundację części kosztów zatrudnienia, szkolenia czy transportu do miejsca pracy. Drugim jest budowanie odpowiedzialności za zatrudnionego bezrobotnego, który w czasie pracy, czy stażu, który jest częściowo finansowany przez państwo, przygotowuje się do późniejszego wykonywania pracy. To pracodawca musi w okresie objętym wsparciem przygotować pracownika do późniejszej pracy, gdyż w przeciwnym wypadku albo nie będzie zatrudniał osoby z pożądanymi kompetencjami i umiejętnościami albo będzie musiał zwrócić całość albo część otrzymanego wsparcia. Ważną częścią programu Gwarancje dla Młodzieży jest wsparcie w założeniu pierwszej działalności gospodarczej. Jesteśmy zdania, że sukces programu Wsparcie w starcie zależny jest od systematycznego i konsekwentnego doradztwa i szkoleń prowadzonych dla pożyczkobiorców. Tylko projekty, które są przemyślane i dopracowane w procesie konsultacji z doświadczonymi trenerami i praktykami biznesu prowadzą do redukcji bezrobocia oraz tworzenia nowych miejsc pracy. Ważnym elementem powinien być mentoring prowadzony w trakcie okresu na jaki jest udzielone wsparcie, gdyż młody przedsiębiorca który dopiero zaczyna prowadzić firmę powinien móc konsultować swoje działania z doświadczonymi partnerami.