Nowa perspektywa 2014-2020 Lublin 20.06.2013 r.
Budżet WPR - projekt BUDŻET WPR: 373,179 mld EUR BUDŻET WPR - POLSKA: 28,6 mld EUR BUDŻET PROW: 84,936 mld EUR BUDŻET PROW - POLSKA: 9,8 mld EUR BUDŻET I FILAR: 277,851 mld EUR BUDŻET I FILAR - POLSKA: 18,8 mld EUR
Elastyczność między filarami W zakresie zasad przesuwania środków finansowych między filarami Rada, zgodnie z porozumieniem w sprawie WRF 2014 2020, przyjęła, że możliwe jest dokonywanie przesunięć do 15% koperty krajowej z I na II filar lub z II na I filar, a dla niektórych państw członkowskich, w tym Polski, możliwość przesunięcia 25% koperty krajowej z II na I filar.
Planowane stawki płatności w euro państwa członkowskie (bez 25% przeniesienia z II filaru)
Planowane stawki płatności w euro w Polsce na tle średniej UE (bez 25% przeniesienia z II filaru)
Planowane stawki płatności w euro państwa członkowskie (z 25% z II filaru)
Planowane stawki płatności w euro w Polsce na tle średniej UE (z 25% z II filaru)
Kampania 2014
Kampania 2014 Realizacja płatności na dotychczasowych zasadach: Jednolita płatność obszarowa Wsparcie specjalne (Państwo członkowskie może wystąpić z wnioskiem do KE) Płatności uzupełniające (Państwo członkowskie może wystąpić z wnioskiem do KE) ONW Rolnośrodwiskowe tylko wnioski kontynuacyjne Zalesienia tylko wnioski kontynuacyjne Wysokość dopłat na podobnym poziomie jak w 2013
??? Kampania 2015-2020???
2015-2020 Płatności obowiązkowe dla wszystkich państw członkowskich Płatności podstawowe [SAPS] - do 43% rocznej koperty finansowej dla kraju Płatność za praktyki rolnicze korzystne dla klimatu i środowiska (Greening) - co najmniej 30% koperty finansowej Płatności dobrowolne Wsparcie powiązane z produkcją - do 12% rocznej koperty finansowej Płatność z tytułu obszarów o ograniczeniach naturalnych - do 5% rocznego pułapu krajowego Płatność dla młodych rolników - do 2% koperty finansowej ALBO Obowiązkowy dla wszystkich państw członkowskich (rolnik ma swobodę wyboru) System wsparcia dla drobnych producentów rolnych - do 10% koperty krajowej 11
Zasady ogólne - System SAPS
Zasady ogólne - System SAPS Możliwość kontynuowania uproszczonego systemu płatności bezpośrednich SAPS do 2020 r. W Polsce nie trzeba będzie wdrażać skomplikowanego systemu uprawnień do płatności. Wsparcie nadal będzie przyznawane do wszystkich kwalifikujących się hektarów. Do powierzchni uprawnionej zaliczone zostaną również grunty dotychczas niekwalifikowane w związku z brakiem spełniania wymogu dobrej kultury rolnej w dniu 30 czerwca 2003 r. (DR-10).
Zasady ogólne - płatności uzupełniające Państwa stosujące SAPS będą miały możliwość kontynuowania - na złożony przez państwa członkowskie wniosek - do 2020 r. wsparcia z budżetu krajowego dla sektorów wspieranych obecnie w ramach płatności uzupełniających grupa upraw podstawowych czyli m.in. zboża, rośliny oleiste, wysokobiałkowe, paszowe oraz płatność zwierzęca do TUZ, chmiel, tytoń, skrobia ziemniaczana.
Zasady ogólne - płatności uzupełniające Pomoc ta będzie stopniowo zmniejszana. W latach 2015 2020 jej wysokość względem kwoty płatności uzupełniających zatwierdzone na 2013 może wynieść odpowiednio 70%. 60%, 50%, 40%, 30% i 20%. Szacunkowo: 336 821 tys. EUR w 2015 r., 288 704 tys. EUR w 2016 r., 240 587 tys. EUR w 2017 r., 192 469 tys. EUR w 2018 r., 144 352 tys. EUR w 2019 r., 96 235 tys. EUR w 2020 r. łącznie 1 299 167 tys. EUR.
Płatność za zazielenienie
Zasady ogólne - Płatność za zazielenienie Zazielenienie ma być realizowane poprzez: trzy praktyki zazielenienia: dywersyfikacja upraw, utrzymanie TUZ, utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA) na gruntach rolnych, albo praktyki równoważne przynoszące korzyści dla klimatu i środowiska równoważne lub wyższe niż ww. praktyki zazielenienia: programy rolnośrodowiskowo klimatyczne (które są równorzędne co do efektów środowiskowych ww. praktyk) lub krajowe lub regionalne mechanizmy certyfikacji środowiskowej.
Zasady ogólne - Płatność za zazielenienie Rada proponuje, by gospodarstwa ekologiczne były automatycznie objęte płatnością zieloną, natomiast rolnicy gospodarujący na obszarach Natura 2000 oraz objętych Ramową Dyrektywą Wodną (RDW) otrzymywaliby płatność zieloną pod warunkiem realizacji praktyk zazielenienia.
w tym uprawa główna nie może pokrywać więcej niż 75% gruntów ornych a dwie uprawy główne łącznie nie mogą pokrywać więcej niż 95% gruntów ornych. Płatność za zazielenienie - Dywersyfikacja upraw Rada ustanowiła próg zwalniający gospodarstwo z realizacji dywersyfikacji upraw na poziomie 10 ha (co oznacza, iż w warunkach polskich 75% gospodarstw będzie wyłączonych z tego obowiązku) oraz wprowadziła dwustopniowy system realizacji praktyki w gospodarstwach: posiadających od 10 do 30 ha gruntów ornych będą musiały posiadać 2 różne uprawy na gruntach ornych, w tym uprawa główna nie powinna zajmować więcej niż 75 % gruntów ornych; powyżej 30 ha gruntów ornych będą musiały posiadać minimum 3 uprawy na gruntach ornych;
Płatność za zazielenienie - Dywersyfikacja upraw Wyłączone z obowiązku dywersyfikacji upraw będą gospodarstwa: w których ponad 75% kwalifikujących się gruntów rolnych to użytki zielone lub uprawy rosnące pod wodą przez znaczną część roku lub przez znaczną część cyklu uprawy, albo ich połączenie w których na powierzchni ponad 75% kwalifikowalnych gruntów rolnych realizowane jest program rolnośrodowiskowo klimatyczny równoważny do zazielenienia
Płatność za zazielenienie - Dywersyfikacja upraw Wyłączone z obowiązku dywersyfikacji upraw będą gospodarstwa: w których ponad 75% gruntu ornego w gospodarstwie jest w całości wykorzystywane do produkcji trawy lub innych pasz zielnych, odłogowany, w całości pod uprawami strączkowymi lub ich połączenie w których rolnik co roku wymienia ponad 50% całości swoich gruntów ornych z innymi rolnikami, pod warunkiem, że udowodni, iż każda działka jego gruntu ornego jest przeznaczona pod inną uprawę w porównaniu z poprzednim rokiem kalendarzowym
Płatność za zazielenienie -Trwałe użytki zielone Rada utrzymała realizację TUZ na poziomie gospodarstwa na podstawie roku referencyjnego 2014 rolnik mógłby przekształcić max 5% TUZ. w celu uproszczenia przepisów oraz w odpowiedzi na sugestie państw członkowskich wprowadzono zapisy umożliwiające państwu członkowskiemu ustanowienie tego wymogu także na poziomie regionalnym lub krajowym. Zastosowanie tego rozwiązania będzie możliwe w państwie członkowskim, w którym: współczynnik udziału TUZ do całkowitej powierzchni użytków rolnych (tzw. ratio) w 2012 r. nie zmniejszył się lub zmniejszył się o mniej niż 5% (p.cz. zobowiązane będą do utrzymania tego współczynnika na poziomie krajowym, regionalnym lub podregionu) lub został ustanowiony system monitoringu do śledzenia zmian wielkości współczynnika udziału TUZ do całkowitej powierzchni gruntów rolnych, który pozwoliłby na skuteczne i szybkie wdrożenie środków zaradczych w sytuacji, kiedy współczynnik ten ulega zmniejszeniu.
Płatność za zazielenienie obszary proekologiczne (EFA) W gospodarstwach o powierzchni większej niż 15 ha kwalifikowalnych gruntów rolnych (z wyłączeniem TUZ) będzie istniał obowiązek przeznaczenia odpowiedniego procentu powierzchni na obszary EFA, z wyłączeniem TUZ. Od dnia 1.01.2014 r. powinien wynosić on 5%. Od roku 2018 możliwe będzie podwyższenie odsetka EFA do 7% po przedstawieniu raportu ewaluacyjnego przez KE. Z obowiązku wyłączone będą gospodarstwa, w których: ponad 75% kwalifikujących się gruntów rolnych to użytki zielone lub uprawy rosnące pod wodą przez większą cześć roku lub przez znaczną część cyklu uprawy, lub ich połączenie, powyżej 75% gruntów ornych jest w całości wykorzystywanych do produkcji trawy lub innych pasz zielnych, odłogowanych, będących pod uprawami roślin strączkowych lub ich połączenie, na powierzchni ponad 75% kwalifikowalnych gruntów rolnych realizowane jest program rolnośrodowiskowo klimatyczny równoważny do zazielenienia.
Dobrowolna płatność związaną z produkcją
Dobrowolna płatność związaną z produkcją Państwo członkowskie może przeznaczyć do 12% koperty finansowej dla kraju na specyficzne wsparcie związek z produkcją. Płatności te będzie można przyznawać następującym sektorom i rodzajom produkcji: zboża, nasiona oleiste, rośliny wysokobiałkowe, rośliny strączkowe, len, konopie, ryż, orzechy, ziemniak skrobiowy, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso baranie i mięso kozie, wołowina i cielęcina, oliwa z oliwek, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, burak cukrowy, trzcina cukrowa i cykoria, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji.
Dobrowolna płatność z tytułu obszarów o ograniczeniach naturalnych Dodatkowa płatność przyznawana rolnikom uprawnionym do płatności podstawowej, których gospodarstwa w całości lub w części są położone na obszarach o ograniczeniach naturalnych tych samych jak te wspierane w ramach II filara WPR. Do 5% koperty finansowej dla kraju.
Dobrowolna płatność dla młodych rolników Dodatkowa płatność przyznawana corocznie rolnikom, którzy nie ukończyli 40 roku życia. Wsparcie przyznawane maksymalnie przez okres 5 lat. Płatność ma charakter płatności powierzchniowej w wysokości 25% płatności podstawowej. Państwo członkowskie ma możliwość ustalenia maksymalnej powierzchni, do której przyznawane jest wsparcie na poziomie nie niższym niż 25 ha lub nie niższym niż średnia wielkość gospodarstwa w kraju. Możliwe jest również zastosowanie kwoty ryczałtowej, określanej na podstawie średniej wielkości gospodarstw przejętych przez młodych rolników w danym p.cz. w ostatnim okresie referencyjnym.
Płatność dla małych gospodarstw
Płatność dla małych gospodarstw Instrument dobrowolny dla rolników (rolnicy sami będą mogli zadecydować o skorzystaniu z niego). Ryczałtowa płatność zastępująca pozostałe płatności. Rolnicy korzystający z tej formy pomocy zostaliby wyłączeni z kontroli spełniania wymogów wzajemnej zgodności, a także zostaliby zwolnieni z konieczności stosowania praktyk w zakresie zazielenienia.
Płatność dla małych gospodarstw c.d. Na wsparcie w ramach tego instrumentu można przeznaczyć do 10% krajowej koperty finansowej. Wysokość pomocy dla małych gospodarstw może zostać określona jako: Kwota nieprzekraczająca 15% średniej płatności krajowej na beneficjenta; Kwota odpowiadająca średniej płatności krajowej na hektar pomnożona przez liczbę odpowiadającą liczbie hektarów wynoszącą maksymalnie trzy. Kwota równa sumie płatności, jakie przysługiwałyby rolnikowi w systemie podstawowym, jednak nie większej niż 1 000 euro.
Liczba rolników otrzymująca płatności do 1000 euro Województwo Kwota UE <1000 EURO Kampania 2011 Kampania 2012 Liczba beneficjentów poniżej 1000 EURO Kwota UE+PL <1000 EURO Kwota UE <1000 EURO Kwota UE+PL <1000 EURO dolnośląskie 30 241 26 065 25 673 22 809 kujawsko-pomorskie 24 161 19 231 19 476 16 236 lubelskie 100 130 80 627 79 492 67 109 lubuskie 10 023 8 827 8 721 7 911 łódzkie 68 737 53 921 57 206 47 192 małopolskie 101 353 91 181 87 014 79 791 mazowieckie 104 042 83 175 86 294 72 689 opolskie 13 756 11 593 11 921 10 507 podkarpackie 97 392 88 106 83 125 76 619 podlaskie 26 974 20 849 22 254 18 273 pomorskie 14 748 12 075 12 287 10 616 śląskie 34 369 30 551 29 055 26 423 świętokrzyskie 58 121 48 715 44 737 38 779 warmińsko-mazurskie 13 736 11 668 11 782 10 391 wielkopolskie 52 567 42 872 42 659 36 511 zachodniopomorskie 11 192 9 730 9 512 8 502 Polska 761 542 639 186 631 208 550 358
Aktywny rolnik Uproszczono definicję aktywnego rolnika poprzez rezygnację z odniesienia do osiąganych przez rolnika przychodów i jednoczesne ustanowienie tzw. listy negatywnej, tj. listy podmiotów, które z założenia nie będą mogły ubiegać się o płatności bezpośrednie, chyba że udowodnią, że płatności te stanowią przynajmniej 5% ich rocznych przychodów z działalności pozarolniczej (np. lotniska, obszary rekreacyjne czy sportowe).
Dyscyplina finansowa W przypadku konieczności zastosowania dyscypliny finansowej (mechanizm obniżenia płatności bezpośrednich przy zagrożeniu przekroczenia limitów wydatków na I filar WPR ustalonych dla budżetu wieloletniego) obejmie ona gospodarstwa rolne otrzymujące ponad 2 tys. EURO.
PROW 2014-2020 PŁATNOŚCI ZINTEGROWANE Z SYSTEMEM ZARZĄDZANIA I KONTROLI MINIMUM 25% KOPERTY EFFROW PRZEZNACZONE NA ŁAGODZENIE I ADAPTACJĘ ZMIAN KLIMATU ORAZ ŚRODKI ROLNOŚRODOWISKOWOKLIMATYCZNE, ROLNICTWO EKOLOGICZNE, ONW. 34
Płatności z tytułu obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami PROW 2014-2020 Płatności dla rolników na obszarach górskich i innych obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami udzielane są rocznie na hektar użytków rolnych w celu zrekompensowania rolnikom dodatkowych kosztów i dochodów utraconych w wyniku ograniczeń dla produkcji rolnej na danym obszarze. Płatności udziela się rolnikom, którzy zobowiązują się do kontynuowania działalności rolniczej na tych obszarach. W latach 2014-2017 państwa członkowskie mogą udzielać płatności w ramach omawianego środka rolnikom na obszarach, które w okresie programowania 2007-2013 kwalifikowały się na mocy art. 36 lit. a) pkt (ii) rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, ale wskutek nowego wytyczenia obszarów obecnie nie kwalifikują się już do wsparcia. Płatności te zmniejszają się stopniowo, poczynając od 2014 r., w którym przyznaje się 80% płatności otrzymanej w 2013 r., a kończąc na 20% płatności w 2017 r. 35
Płatności z tytułu obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami PROW wielkość pomocy Płatności z tytułu obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami: 300 Euro - maksymalna kwota na hektar rocznie na obszarach górskich 250 Euro - maksymalna kwota na hektar rocznie na innych obszarach 25 Euro - minimalna kwota na hektar rocznie 36
Płatności dla obszarów Natura 2000 i płatności związane z Ramową Dyrektywą Wodną Zakres Wsparcie w celu rekompensacji poniesionych kosztów i utraconych dochodów wynikających z niedogodnościami na danych obszarach (Dyrektywa Ptasia i Siedliskowa, Ramowa Dyrektywa Wodna). Wsparcie może być udzielone tylko dla wymagań wykraczających poza odpowiednie obowiązkowe normy/ Beneficjenci Rolnicy Prywatni właściciele lasów Stowarzyszenia właściciel lasów Inne osoby gospodarujące gruntami, w uzasadnionych przypadkach Poziom wsparcia 500 na hektar rocznie max w pierwszym roku do 5 lat 200 na hektar max 50 na hektar min dla Płatności RDW Maksymalna kwota może wzrosnąć w uzasadnionych przypadkach 37
Środek rolnośrodowiskowoklimatyczny Zakres Wsparcie dostępne na obszarze całego terytorium państwa członkowskiego zgodnie z krajowymi, regionalnymi i lokalnymi szczególnymi potrzebami i priorytetami. Wsparcie podejmuje się dobrowolnie i obejmuje co najmniej 1 zobowiązanie rolnośrodowiskowoklimatyczne dotyczące gruntów rolnych. Płatności rolnośrodowiskowoklimatyczne obejmują jedynie zobowiązania, które wykraczają poza odpowiednie obowiązkowe normy. Wsparcie może być udzielane także dla zachowania zasobów genetycznych w rolnictwie. Beneficjenci Rolnicy Grupy rolników Grupy rolników i inni właściciele gruntów Inni właściciele gruntów, w należycie uzasadnionych przypadkach Grupy innych właścicieli gruntów, w należycie uzasadnionych przypadkach 38
Środek rolnośrodowiskowoklimatyczny Stawka wsparcia 600 na hektar rocznie na uprawy jednoroczne 900 na hektar rocznie na specjalne uprawy wieloletnie 450 na hektar rocznie na inne użytkowanie gruntów 200 na hektar rocznie na rzecz rolników na dużą jednostkę przeliczeniową DJP na lokalne rasy zwierząt gospodarskich, których hodowla jest zagrożona. 39
Środek rolnośrodowiskowoklimatyczny Wymagania szczegółowe Płatności obejmują jedynie zobowiązania, które wykraczają poza odpowiednie obowiązkowe normy obejmujące: odpowiednie obowiązkowe wymogi wzajemnej zgodności, zielone środki Filaru 1, minimalne wymagania dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin oraz innych krajowych zobowiązań Zobowiązania podejmuje się na okres od 5 do 7 lat; w uzasadnionych przypadkach okres może być dłuższy; roczne przedłużenie po zakończeniu okresu początkowego Płatności rekompensują całość lub część dodatkowych kosztów i utraconych dochodów w wyniku podjętych zobowiązań. Koszty transakcyjne mogą być dodane (max 20% premii wypłaconej z tytułu zobowiązania lub 30% w przypadku podejmowanego zobowiązania przez grupę rolników) 40
Zakres Rolnictwo ekologiczne Dobrowolne wsparcie na utrzymanie lub przejście na praktyki i metody rolnictwa ekologicznego określonego w Rozporządzeniu 834/2007. Wsparcie może być udzielane tylko do zobowiązań wykraczających poza odpowiednie obowiązkowe normy. Zobowiązania podejmuje się na okres od 5 do 7 lat; w uzasadnionych przypadkach okres może być dłuższy; roczne przedłużenie po zakończeniu okresu początkowego. Beneficjenci Rolnicy Grupy rolników Poziom wsparcia 600 na hektar rocznie na uprawy jednoroczne 900 na hektar rocznie na specjalne uprawy wieloletnie 450 na hektar rocznie na inne użytkowanie gruntów 41
Usługi leśnośrodowiskowe i klimatyczne oraz ochrona lasów Zakres Wsparcie na hektar dla operacji obejmujące co najmniej 1 zobowiązanie leśnośrodowiskowe na okres od 5 do 7 lat (w uzasadnionych przypadkach, dłuższy okres możliwy dla odpowiednich typów zobowiązań). Zobowiązania wychodzące poza wymogi obowiązkowe (plan urządzania lasu lub inne krajowe wymagania) określone w programie. Ochrona i promocja leśnych zasobów genetycznych poza zobowiązaniem leśnośrodowiskowym. Beneficjenci Posiadacze lasów, gminy i ich stowarzyszenia Podmioty zarządzające lasami państwowymi, o ile są niezależne od budżetu państwa Podmioty prywatne, gminy i ich stowarzyszenia 42
Usługi leśnośrodowiskowe i klimatyczne oraz ochrona lasów Kwota wsparcia Rekompensata całości lub części dodatkowych kosztów lub utraconych dochodów W razie potrzeby, koszty transakcyjne do wartości max 20% premii Max kwota wsparcia: 200 /ha/rok (w uzasadnionych przypadkach możliwe podniesienie kwoty wsparcia) Wymagania szczegółowe Wsparcie uzależnione od przedłożenia planu urządzenia lasu lub równorzędnego instrumentu zgodnie zgodnego ze zrównoważoną gospodarką leśną Akta delegowane Rodzaje operacji kwalifikujące się do ochrony i promocji leśnych zasobów genetycznych 43
Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego Zakres Wsparcie obejmuje: Koszty ustanowienia Roczną premię na hektar w celu pokrycia kosztów utrzymania, w tym wczesnego i późnego oczyszczania, przez okres max10 lat Kwalifikowane zarówno grunty rolnicze, jak i nierolnicze Sadzone gatunki powinny być dostosowane do warunków środowiskowych i klimatycznych danego obszaru i spełniają minimalne wymagania w zakresie ochrony środowiska Wsparcia nie udziela się na sadzenie zagajników o krótkiej rotacji, choinek świątecznych lub szybko rosnących drzew przeznaczonych na produkcję energii Na obszarach, gdzie zalesianie jest utrudnione, ze względu na surowe warunki glebowe i klimatyczne, wsparcia udziela się na sadzenie innych wieloletnich gatunków drzewiastych, jak krzewy i krzaki odpowiednie do warunków lokalnych Beneficjenci Prywatni właściciele i dzierżawcy gruntów, gminy i ich stowarzyszenia Stawka wsparcia Zasady pomocy państwa dla sektora leśnego 44
Zakładanie systemów rolnoleśnych Zakres Wsparcie obejmuje: Koszty ustanowienia Roczna premia na hektar w celu pokrycia kosztów utrzymania przez okres max 3 lat Systemy rolnoleśne" oznaczają systemy użytkowania gruntów, w którym drzewa uprawia się w połączeniu z rolnictwem ekstensywnym na tym samym gruncie Maksymalna liczba zasadzonych drzew na hektar określana przez państwa członkowskie, uwzględniająca lokalne warunki glebo-klimatyczne, gatunki leśne i konieczność zapewnienia ciągłości rolniczego użytkowania gruntów Beneficjenci Prywatni właściciele i dzierżawcy gruntów, gminy i ich stowarzyszenia Stawka wsparcia 80% kwoty kwalifikującej się inwestycji w zakładanie systemów rolnoleśnych 45
Dziękuję za uwagę Andrzej Bieńko Dyrektor Lubelskiego Oddziału Regionalnego