Wspólna Polityka Rolna w nowej perspektywie finansowej na lata

Transkrypt

1 Wspólna Polityka Rolna w nowej perspektywie finansowej na lata Beniamin Gawlik Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi 27 listopada 2014 r.

2 Przebieg prac nad reformą WPR: : kierunkowa debata/konsultacje publiczne październik 2011: formalne rozpoczęcie prac nad reformą luty 2013: porozumienie szefów rządów w sprawie Wieloletnich Ram Finansowych (w tym ważne elementy WPR) marzec 2013: ustalenie stanowisk (mandatów) Rady oraz PE kwiecień-czerwiec 2013: intensywne rozmowy trójstronne wrzesień 2013: ostateczny kompromis polityczny między Radą i PE listopad-grudzień 2013: formalne przyjęcie aktów prawnych

3 MINISTRY OF AGRICULTURE 105,8 mld euro Polska największym beneficjentem budżetu UE ,8 mld EUR = 441,0 mld PLN PL FR DE ES IT BE UK RO EL HU PT CZ SK NL BG AT SE HR IE LU LT DK FI LV EE SL CY MT

4 Porównanie wysokości kopert finansowych na płatności bezpośrednie oraz na rozwój obszarów wiejskich dla Polski w latach oraz (mld EUR, ceny bieżące)

5 Środki w ramach płatności bezpośrednich i rozwoju obszarów wiejskich dla Polski w latach oraz (mld EUR, ceny bieżące)

6 Francja Niemcy Hiszpania Włochy Wielka Brytania Polska Grecja Rumunia Węgry Irlandia Dania Czechy Bułgaria Holandia Szwecja Austria Portugalia Finlandia Belgia Litwa Słowacja Łotwa Chorwacja Estonia Słowenia Cypr Luksemburg Malta 6,3 6,1 5,3 5,3 4,9 4,8 4,1 3,7 3,7 3,2 2,7 1,7 1,3 1,0 1,0 0,3 0,2 0,03 8,9 8,5 14,0 12,4 21,1 26,7 25,0 35,6 34,1 52,5 60 MINISTRY OF AGRICULTURE Koperty PB w latach (mld EUR, ceny bieżące) Źródło: PB - dok. Rady z dnia 25 września 2013 r. nr 13294/1/13 REV 1.

7 10,9 Polska 10,4 Włochy 9,9 Francja 8,3 Hiszpania 8,2 Niemcy 8,0 Rumunia Źródło: ROW - dok. Rady z dnia 26 września 2013 r. nr 13349/1/13 REV 1. 4,2 Grecja 4,1 Portugalia 3,9 Austria 3,5 Węgry 2,6 Wielka Brytania 2,4 Finlandia 2,3 Bułgaria 2,3 Chorwacja 2,2 Irlandia 2,2 Czechy 1,9 Słowacja 1,7 Szwecja 1,6 Litwa 1,0 Łotwa 0,8 Słowenia 0,7 Estonia 0,6 Dania 0,6 Holandia 0,6 Belgia 0,13 Cypr 0,10 Luksemburg 0,10 Malta MINISTRY OF AGRICULTURE 12 Koperty ROW w latach (mld EUR, ceny bieżące)

8 62,4 Francja 43,8 Niemcy 42,4 Hiszpania 37,1 Włochy 32,1 Polska 27,6 Wielka Brytania 20,4 Rumunia 18,2 Grecja 12,3 Węgry 10,7 Irlandia 8,8 Austria 8,3 Czechy 8,1 Portugalia Źródło: PB - dok. Rady z dnia 25 września 2013 r. nr 13294/1/13 REV 1; ROW - dok. Rady z dnia 26 września 2013 r. nr 13349/1/13 REV 1. 7,7 Bułgaria 6,9 Dania 6,6 Szwecja 6,0 Finlandia 5,9 Holandia 4,9 Litwa 4,6 Słowacja 4,2 Belgia 3,6 Chorwacja 2,7 Łotwa 1,8 Słowenia 1,7 Estonia 0,5 Cypr 0,3 Luksemburg 0,1 Malta 70 MINISTRY OF AGRICULTURE Koperty PB i ROW w latach (mld EUR, ceny bieżące) ROW 30 PB

9 Płatności bezpośrednie Stopniowe zbliżenie stawek płatności bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi Stopniowe wyrównanie płatności wewnątrz państw członkowskich Możliwość przesuwania środków finansowych między filarami (do 15% z I do II filaru lub do 25% z II do I filaru) Możliwość kontynuowania do 2020 r. wsparcia z budżetu krajowego (w państwach stosujących system SAPS) Degresywność płatności: obowiązkowa redukcja o 5% dla kwot powyżej 150 tys. euro w państwach, które nie wdrażają płatności do pierwszych hektarów

10 Łotwa Estonia Rumunia Bułgaria Litwa Słowacja Polska Portugalia Węgry Czechy Hiszpania Słowenia Austria Finlandia Malta Cypr Szwecja Irlandia Luksemburg Wielka Brytania Grecja Francja Niemcy Włochy Dania Belgia Holandia % zmiana stawki w 2020 r. w porównaniu do 2013 r. -1% -4% -4% -5% -7% -8% -8% -8% -9% -9% -10% -10% -10% -12% -13% -14% -15% -16% -18% -18% 2% 1% 37% 36% 51% 67% Stawka PB w 2020 r. [EUR/ha] 107% MINISTRY OF AGRICULTURE Stawki PB w 2020 r. oraz % zmiana stawek w porównaniu do 2013 r. 140% % 100% % zmiana stawki stawka w 2020 r % % % 20% % 0-20% % -200

11 System oparty na uprawnieniach do płatności lub kontynuowanie uproszczonego systemu płatności bezpośrednich SAPS do końca 2020 r. Płatności bezpośrednie (cd.) Płatności wyłącznie dla aktywnego rolnika: lista wykluczeń (np. lotniska, koleje, tereny sportowe i rekreacyjne) Nowe komponenty systemu płatności: - płatność zielona (30%), - płatność dla młodych rolników (2%) obowiązkowa dla p.cz. - płatność dla małych gospodarstw (10%) - płatność powiązana z produkcją (13+2%) - redystrybucyjna płatność do pierwszych hektarów (do 30%) - płatność dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi / ONW dobrowolna dla p.cz.

12 Zazielenienie płatności podstawowe zasady Praktyki obowiązkowe: - dywersyfikacja upraw (gospodarstwa ha: minimum 2 różne uprawy; powyżej 30 ha: minimum 3 uprawy), - utrzymanie trwałych użytków zielonych (TUZ), - utrzymanie obszarów proekologicznych (tzw. EFA; min. 5% gruntów ornych w gospodarstwie, po raporcie KE w 2017 r. odsetek może wzrosnąć do 7%) albo Praktyki równoważne: przynoszące ten sam, bądź wyższy poziom korzyści dla środowiska i klimatu jak praktyki obowiązkowe (np. niektóre działania rolno-środowiskowe II filara WPR albo krajowe lub regionalne systemy certyfikacji środowiskowej). Sankcje: pierwsze 2 lata 100% płatności zielonej, w kolejnych latach do 120% i 125%.

13 Zazielenienie propozycje KE i ostateczne ustalenia Dywersyfikacja upraw: wyłączone gospodarstwa do 3 ha GO; min. 3 uprawy; uprawa główna <70% GO, każda uprawa min. 5% Utrzymanie TUZ na poziomie z 2014 r. na poziomie gospodarstwa Obszary proekologiczne (EFA): bez wyłączeń, min. 7% powierzchni GO Bez praktyk równoważnych Dywersyfikacja upraw: wyłączone gospodarstwa do 10 ha; ha 2 różne uprawy, uprawa główna <75% GO; powyżej 30 ha min. 3 uprawy na GO; 2 uprawy główne <95 % GO Utrzymanie TUZ - realizacja dwustopniowa: na poziomie kraju i na poziomie gospodarstwa Obszary proekologiczne (EFA): wyłączone gospodarstwa do 15 ha; 5% powierzchni GO (możliwe 7% po 2017 r.) Praktyki równoważne oraz matryca przeliczeń

14 Płatności bezpośrednie (cd.) System dla małych gospodarstw: zamiast pozostałych płatności płatność ryczałtowa albo kwota płatności należna normalnie w systemie standardowym - limit 1250 euro/gospodarstwo (poniżej 1250 euro płatności otrzymywało w Polsce w 2011 roku około 730 tyś. gospodarstw (ok. 54% ogółu beneficjentów), które posiadały 2,2 mln ha (16% ogółu objętych płatnościami) wyłączenie z kontroli spełniania wymogów zasady wzajemnej zgodności zwolnienie ze stosowania praktyk zazielenienia.

15 Płatności bezpośrednie (cd.) Płatność dla młodych rolników: obowiązkowa dla państw członkowskich (do 2% koperty płatności), stawka podwyższona o 25% limit wspieranej powierzchni w zakresie od 25 do 90 ha (wyznaczy państwo członkowskie) Płatności związane z produkcją: - do 15% koperty krajowej (13% + 2% na rośliny strączkowe), - płatności będzie można stosować w wielu sektorach, ale nie w sektorze tytoniu

16 Liczba i powierzchnia kwalifikujących się do wsparcia drobnych gospodarstw oraz spełniające kryteria zazielenienia

17 Zarządzanie rynkami (Wspólna Organizacja Rynków Rolnych) Interwencja publiczna i prywatne przechowywanie produktów będą nadal stanowić podstawę siatki bezpieczeństwa Rozszerzono na wszystkie sektory tzw. klauzule ochronne (środki stosowane w sytuacjach nadzwyczajnych jak kryzys z zakażeniami E.coli) Ustanowiono rezerwę kryzysową (finansowana z redukcji płatności bezpośrednich) Kwoty w sektorze cukru przedłużone do września 2017 roku, kwoty w sektorze mleka wygasną w 2015 roku Zwiększono limit skupu interwencyjnego masła z 30 tys. do 50 tys. ton Refundacje wywozowe ustalono na poziomie zerowym i będą stosowane tylko jako środek zarządzania kryzysowego

18 Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich Ściślejsza koordynacja polityki rozwoju obszarów wiejskich z innymi politykami rozwojowymi za pośrednictwem wspólnych ram strategicznych (umowy partnerstwa państwa członkowskiego z KE) Utrzymanie swobody dla państw członkowskich i regionów w kształtowaniu programów ROW Brak osi programowych państwa decydują jakie działania wybrać dla osiągnięcia celów związanych z priorytetami UE dotyczącymi ROW 30% limitu środków EFRROW na cele środowiskowo-klimatyczne (działania dotyczące rolnictwa ekologicznego, programu rolno-środowiskowego, ONW, inwestycji o pozytywnych efektach środowiskowo-klimatycznych, działania leśne, NATURA 2000) Min. 5% środków na działania podejścia LEADER

19 Priorytety UE dotyczące wsparcia ROW 1. Wspieranie przekazywania wiedzy i innowacji 2. Zwiększenie konkurencyjności wszystkich rodzajów rolnictwa oraz zrównoważona gospodarka leśna 3. Promowanie organizacji łańcucha żywnościowego, w tym przetwarzanie i wprowadzanie do obrotu oraz zarządzanie ryzykiem 4. Odtwarzanie, ochrona i wzmacnianie ekosystemów 5. Promowanie efektywnego gospodarowania zasobami i przejścia na gospodarkę niskoemisyjną 6. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na OW

20 Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich (cd.) Utrzymanie możliwości wsparcia przetwórstwa rolno-spożywczego (wpisanie przetwórstwa do priorytetów) Utrzymanie działań ukierunkowanych na restrukturyzację, inwestycje i modernizację w rolnictwie Utrzymanie wsparcia dla młodych rolników (rozpoczynanie działalności, inwestycje, szkolenia) oraz drobnych producentów Nowa delimitacja obszarów z ograniczeniami naturalnymi (dawne ONW nizinne) najpóźniej od 2018 r. Rolnictwo ekologiczne wydzielono jako odrębne działanie Wsparcie systemów jakości żywności rozszerzone o działania informacyjno-promocyjne

21 Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich (cd.) Nowy zestaw działań związanych z zarządzaniem ryzykiem: ubezpieczenia, fundusze wzajemne i instrument stabilizacji dochodów Wsparcie tworzenia grup i organizacji producentów Rozszerzone możliwości wspierania współpracy, w tym rozwój krótkich łańcuchów dostaw, rozwój rynków lokalnych Innowacje mogą być realizowane w ramach różnych działań: transferu wiedzy, współpracy, inwestycji w środki trwałe Utrzymane działanie związane z usługami podstawowymi i odnową wsi Możliwość wykorzystania innych funduszy inwestycyjnych i rozwojowych w ramach podejścia LEADER

22 Działania przewidziane w projekcie polskiego PROW Priorytet 1 Priorytet 2 Priorytet 3 Priorytet 4 Priorytet 5 Priorytet 6 Transfer wiedzy i innowacji Doradztwo Współpraca Modernizacja gospodarstw rolnych Restrukturyzacja małych gospodarstw Premia dla młodych rolników Przetwórstwo i marketing artykułów rolnych Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych Podstawowe usługi ( ) - Targowiska Tworzenie grup producentów Program rolno-środowis kowo - klimatyczny Płatności dla obszarów ONW Rolnictwo ekologiczne Scalanie gruntów Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich LEADER Przywracanie potencjału produkcji rolnej

23 Projekt PROW wybrane działania Instrumenty służące doskonaleniu wiedzy rolników i innowacyjności sektora: Transfer wiedzy i innowacji szkolenia zawodowe dla rolników, posiadaczy lasów, projekty demonstracyjne, działania upowszechniające innowacyjne rozwiązania Doradztwo kompleksowe usługi doradcze dla rolników lub grup producentów, właścicieli w zakresie technologii produkcji, organizacji i zarządzania, ochrony środowiska; doskonalenie zawodowe doradców Współpraca wsparcie tworzenia i funkcjonowania grup operacyjnych na rzecz Innowacji, nowych i istniejących klastrów, współpracy między różnymi podmiotami w sektorze rolnym i spożywczym

24 Projekt PROW wybrane działania (cd.) Instrumenty wzmacniania powiązań w łańcuchu żywnościowym: Wsparcie przetwórstwa produktów rolnych, szczególnie lokalnego i ściśle powiązanego z rolnikami (do 50% kosztów kwalifikowalnych, wymóg zawierania z producentami rolnymi umów na 50% surowców) Grupy producentów ryczałtowa pomoc przez 5 lat na wdrożenie planu operacyjnego Wsparcie udziału w systemach jakości roczna płatność motywacyjna dla rolników lub ich grup Zarządzanie ryzykiem wsparcie inwestycyjne gospodarstw poszkodowanych w wyniku klęsk żywiołowych i działania zapobiegawcze

25 Dziękuję za uwagę!