KAMPANIA KRAKÓW MOBILNY Kampania społeczna Kraków Mobilny organizowana przez Urząd Miasta Krakowa, Fundację Partnerstwo dla Środowiska oraz koncern Toyota to szeroko zakrojona akcja edukacyjna, która ma na celu zaangażowanie krakowian w działania na rzecz poprawy ochrony powietrza, bezpieczeństwa na drogach oraz mobilności na terenie Krakowa i okolic. Zainaugurowana zostanie w trakcie obchodów Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu (18-22 września 2012). Inspirowanie Krakowian do działania Poprzez kampanię Mobilny Kraków, organizatorzy będą zachęcali, inspirowali i wspierali: podróżujących po Krakowie do korzystania z pojazdów ekologicznych, w tym rowerów, transportu publicznego oraz pojazdów hybrydowych i elektrycznych 1, uczniów z krakowskich szkół do kreowania szkolnych koalicji 2 na rzecz propagowania przyjaznych dla środowiska dojazdów do szkoły, pracodawców do przygotowania i wdrożenia planów mobilności 3, propagujących rozwiązania zrównoważonego transportu, przy udziale swoich pracowników i dostawców. 1 Pojazdy hybrydowe to takie, które są w stanie przejechać co najmniej 30-50 km w trybie elektrycznym. W najbliższych latach, realne ograniczenia w emisji dwutlenku węgla będą związane z ciągłym udoskonalaniem technologii silników wewnętrznego spalania oraz z innymi działaniami w kierunku poprawy efektywności energetycznej pojazdów konwencjonalnych. Dlatego też pojazdy hybrydowe, w których źródłem napędu jest silnik spalinowy wspomagany przez silnik elektryczny, odegrają istotną rolę w osiągnięciu długofalowego celu elektryfikacji pojazdów. 2 Koalicje szkolne to niesformalizowane grupy osób, które deklarują wspólne działanie na rzecz usprawnienia mobilności swojej szkoły poprzez przygotowanie planu mobilności jako elementu programu wdrażania standardu ekologicznej szkoły www.ekoszkola.pl (przyznany międzynarodowy certyfikat Zielonej Flagi). Koalicje zazwyczaj będą skupione na jednej szkole bądź zespole szkół. Nie wyklucza się jednak koalicji międzyszkolnych, które angażują kilka jednostek we wspólne działania. 3 Plan mobilności (ang. mobility plan, travel plan, trip reduction plan, green commuter plan, company travel plan) to pakiet działań informacyjnych, doradczych, organizacyjnych, koordynacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych, które mają na celu zmianę zachowań podróżujących, w szczególności w zakresie ograniczenia użytkowania samochodów prywatnych. W konsekwencji celem jest poprawa warunków dostępności transportowej obiektu lub kompleksu obiektów, a także poprawa jakości przestrzeni publicznej w jego otoczeniu.
E-mobilność to przyszłość Zgodnie z przyjętą polityką Unii Europejskiej, pojazdy o napędzie elektrycznym w przyszłości będą jednym z najważniejszych środków transportu publicznego i indywidualnego w aglomeracjach miejskich, głównie z uwagi na konieczność zmniejszenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Mając ten fakt na uwadze, kampania Mobilny Kraków zamierza propagować wykorzystanie pojazdów elektrycznych i hybrydowych na terenie Krakowa. W celu przyspieszenia przyszłości elektrycznej, Miasto Kraków będzie realizować program e-mobilności dla Krakowa poprzez wprowadzanie (pilotażowo na okres 12 miesięcy) systemu zachęt dla użytkowników pojazdów elektrycznych i hybrydowych zarejestrowanych w Krakowie. Wyniki pilotażu będą podstawą do wprowadzenia systemu zachęt do Polityki Transportu Zrównoważonego Miasta Krakowa 4, w tym: dostępu do stref z ograniczonym ruchem, bezpłatnego parkowania, możliwości korzystania z bus pasów, wprowadzania samochodów elektrycznych i hybrydowych do komunikacji miejskiej oraz flot służb komunalnych (miejskich). W przyszłości Kraków przystąpi do budowy sieci publicznych punktów ładowania i będzie się ubiegać, wzorem innych miast UE, o zwolnienia z opłaty rejestracyjnej oraz dopłat dla pojazdów elektrycznych, zgodnie z planami Ministerstwa Gospodarki w tym zakresie. 5 Szkolne plany mobilności Codzienne dojazdy do szkoły są ważnym generatorem ruchu drogowego w mieście, dlatego szkoły liczące ponad 500 uczniów będą w centrum uwagi kampanii Kraków Mobilny. Z uwagi na edukacyjny charakter Kampanii, wszystkie szkoły w Krakowie 4 Celem Polityki Transportu Zrównoważonego Miasta Krakowa jest stworzenie korzystnych warunków dla sprawnego, bezpiecznego, ekonomicznego i ograniczającego uciążliwość dla środowiska przemieszczania osób i towarów. Cel ten został wyznaczony przez Radę Miasta Krakowa uchwałą RMK XVIII/225/07 w sprawie przyjęcia Polityki Transportowej dla Miasta Krakowa na lata 2007-2015 z dnia 4 lipca 2007 roku. 5 Ministerstwo Gospodarki (2012) Uwarunkowania Wdrożenia Zintegrowanego Systemu E-mobilności w Polsce. Ministerstwo Gospodarki, Departament Innowacji i Przemysłu - www.mg.gov.pl/files/upload/16447/2012-07- 04%20skan%20Uwarunkowanie.pdf
i w okolicach (ok. 1000 szkół) będą miały możliwość przygotowania własnego autorskiego szkolnego planu mobilności, aby przyczynić się do przekonania, że wykorzystanie proekologicznych środków transportu przez każdego z nas jest nie tylko możliwe, ale niezbędne dla odkorkowania miasta. We wrześniu uczniowie, rodzice, nauczyciele oraz pozostałe osoby związane ze szkołą, będą mogły zgłosić swoją jednostkę do udziału w kampanii Kraków Mobilny. Co najmniej 20 szkół zakwalifikowanych do kampanii otrzyma wsparcie merytoryczne i finansowe w przygotowaniu oraz wdrożeniu autorskiego planu mobilności 6, polegające na pomocy w zakresie: dokumentacji dojazdów do szkoły wg środka transportu, analizie dojazdów do szkoły pod kątem wybrania priorytetów działań, wypracowaniu i wdrożeniu inicjatywy, działania bądź projektu w celu zmiany zachowań podróżujących, ponownej dokumentacji dojazdów do szkoły w celu oceny skuteczności podjętych działań oraz ich oddziaływania na środowisko naturalne. Dzięki planom mobilności, szkoły uczestniczące w kampanii w mierzalny sposób: zmniejszą liczbę podróży realizowanych samochodem konwencjonalnym w dojazdach uczniów, nauczycieli i rodziców do szkoły, przyczynią się do zapewnienia infrastruktury dla rowerzystów i pieszych, poprawy jakości usług transportu publicznego, poprawią bezpieczeństwo podróży po mieście, zmniejszą swoje oddziaływanie na środowisko naturalne w przeliczeniu na jednostki CO 2. Doświadczenia zagraniczne wykazują, że zarządzanie mobilnością realizowane w szkołach może przynieść w przypadku jednorazowych akcji (np. szkolny Dzień bez Samochodu ) nawet 16% redukcję podróży realizowanych samochodem, głównie na rzecz podróży 6 Fundacja Partnerstwo dla Środowiska zorganizuje wsparcie specjalistów, opierając się m. in. na Urzędzie Miasta Krakowa, Politechnice Krakowskiej, Europejskiej Platformie na rzecz Zarządzania Mobilnością (EPOMM), międzynarodowej sieci Eco-Schools, Stowarzyszeniu Kraków Miasto Rowerów, firmie Toyota oraz innymi partnerami współpracującymi z Fundacją.
pieszych i rowerowych. W ujęciu długoterminowym udział samochodów w podróżach może spaść i utrzymywać się na poziomie 5%-10%, w odniesieniu do stanu sprzed wdrożenia projektu. 7 Nie tylko szkoły. Propagowanie planów mobilności wśród krakowskich szkół ma zainspirować i zmobilizować pracodawców do przygotowania i wdrażania takich planów dla własnych obiektów. Wynika to z przekonania, że rozwiązanie problemów związanych z mobilnością wymaga wspólnego działania władz samorządowych, instytucji użytku publicznego, firm, organizacji społecznych oraz wszystkich osób przemieszczających się po mieście. Każdy plan mobilności przekłada się na korzyści zarówno dla sporządzającego jak i dla udrożnienia przestrzeni publicznej Miasta. Plany mobilności integrują w jeden pakiet instrumenty zarządzania mobilnością, związane z wykorzystywaniem potencjału działań informacyjnych, doradczych, organizacyjnych, koordynacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych. W ramach planów mobilności, wdraża się również rozwiązania dotyczące polityki parkingowej (np. likwidacja części miejsc postojowych na terenie instytucji), projekty tzw. małej infrastruktury (stojaki dla rowerów, prysznice dla cyklistów, etc.) oraz instrumenty finansowe zachęcające do podróżowania proekologicznymi środkami transportu lub zniechęcające do jazdy samochodem np. dotacje do biletów transportu publicznego. 8 Dołącz i Ty Kampania Kraków Mobilny będzie kształtowana i realizowana jako przedsięwzięcie partnerskie pomiędzy Miastem Kraków a organizacjami pozarządowymi oraz firmami, dla których poprawa ochrony środowiska poprzez wspólne działania na rzecz propagowania transportu zrównoważonego stanowi priorytet. Organizatorzy zakładają, że do kampanii dołączą kolejne instytucje publiczne, organizacje pozarządowe i firmy działające na terenie Krakowa w szczególności te, których działalność 7 Zarządzanie zachowaniami komunikacyjnymi, materiały dydaktyczne w zakresie transportu, STUDY & TEACHING MATERIAL download centre, 2003, http://www.euportal.net/material/downloadarea/kt7_wm_pl.pdf 8 Smid, P, Lukesova, P, Mourek, D (2011) Plany Mobilności. Kraków: Fundacja Partnerstwo dla Środowiska www.fpds.pl
generuje ruch drogowy w mieście (centra handlowe, duże przedsiębiorstwa, uczelnie, szpitale, szkoły czy też jednostki administracji publicznej). Organizatorzy oczekują, że każda organizacja angażująca się w kampanię nawiąże współpracę z wybraną szkołą bądź grupą szkół aby dzielić się z nią doświadczeniami. Im więcej partnerów i donatorów włączy się do kampanii, tym więcej szkół będzie mogło otrzymać wsparcie merytoryczne i finansowe dopasowane do swoich potrzeb, uwarunkowań i możliwości. KONTAKT Mobilny Kraków: Koordynacja: Rafał Serafin, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska rafal.serafin@fpds.pl, 601 402 117 Komitet Sterujący: Prof. Wiesław Starowicz (przewodniczący) Łukasz Szewczyk Grzegorz Sapoń Ewa Olszowska Dej Mariusz Szałkowski Jan Okulicz-Kozaryn Doradca Prezydenta Krakowa Z-ca dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej UMK Z-ca Dyrektora ds. Transportu Publicznego, Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu Dyrektor Wydziału Kształtowania Środowiska UMK Dyrektor, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Doradca Prezesa Toyota Motor Poland/Polska Izba Motoryzacyjna wieslaw.starowicz@um.krakow.pl lukasz.szewczyk@um.krakow.pl gsapon@zikit.krakow.pl ewa.olszowska@um.krakow.pl jan.okulicz@toyota.pl Plany mobilności: Katarzyna Nosal, Politechnika Krakowska knosal@pk.edu.pl Współpraca ze szkołami: Beata Kunc, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska beata.kunc@fpds.pl E-mobilność: Jan Okulicz-Kozaryn, Toyota Motor Poland/Polska Izba Motoryzacyjna jan.okulicz@toyota.pl