WOJEWODA MAŁOPOLSKI WP-IV.431.2.22.2012 Kraków, dnia 21 lutego.2013 r. Towarzystwo Nasz Dom Al. Zjednoczenia 34 01-830 Warszawa WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r., Nr 149, poz. 887 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r., Nr 292, poz. 1720), ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. z 2007 r., Nr 201, poz. 1455) oraz upoważnienia do kontroli z 22 listopada 2012 r. (znak: WP-IV.431.2.21.2012) wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej przeprowadzona została kontrola problemowa w trybie zwykłym w Domu dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom, ul. Ruciana 6a, 30-803 Kraków. Kontrola została przeprowadzona 20 grudnia 2012 roku przez zespół kontrolny w składzie: Monika Sacha starszy inspektor, Teresa Marynowicz - starszy inspektor. Zakres kontroli obejmował: ocenę sposobu organizowania oraz jakości wsparcia i pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom przebywającym w placówkach opiekuńczowychowawczych oraz ocenę działań podejmowanych przez placówkę w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej, znalezienia rodziny przysposabiającej lub umieszczenia w rodzinnych formach opieki zastępczej. Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie 13.5. Wspieranie rodziny; podzadanie 13.5.2. Piecza zastępcza nad dzieckiem; działanie 13.5.2.5. Nadzór nad placówkami opiekuńczo-wychowawczymi, regionalnymi placówkami opiekuńczo-terapeutycznymi i interwencyjnymi ośrodkami preadopcyjnymi. Okres objęty kontrolą: od 1 stycznia 2011 r. oraz rok 2012 do dnia kontroli. 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 * tel. 12 39 21 591 * fax 12 39 21 424 http://www.malopolska.uw.gov.pl
Ustaleń kontrolnych dokonano w oparciu o dokumentację, a także ustne i pisemne wyjaśnienia złożone przez Panią Katarzynę Lipską, Dyrektora Domu dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom w Krakowie. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych działalność Domu dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom, ul. Ruciana 6a, 30-803 Kraków w zakresie objętym kontrolą oceniam: pozytywnie. Ocena powyższa wynika z faktu nie stwierdzenia nieprawidłowości, naruszeń prawa lub uchybień w zakresie objętym kontrolą. Sformułowanie powyższej oceny nastąpiło na podstawie następujących ustaleń: 1) analizy dokumentacji 11 wychowanków placówki, 2) analizy dokumentacji prowadzonej przez specjalistę, 3) analizy Ankiety dotyczącej placówki opiekuńczo-wychowawczej, 4) analizy Ustaleń w zakresie realizacji zadań placówki opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego. Ustalenia kontroli: 1. Ocena sposobu organizowania oraz jakość wsparcia i pomocy psychologicznopedagogicznej dzieciom przebywającym w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz rozporządzenia MPiPS z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych (Dz. U. z 2007 r., Nr 201, poz. 1455). Dom dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom, ul. Ruciana 6a, 30-803 Kraków jest placówką opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego. W celu pełnej realizacji zadania placówka zatrudnia 2 psychologów (1,5 etat), pedagoga (1 etat), pracownika socjalnego (2/5 etatu). Specjaliści posiadają odpowiednie kwalifikacje do pracy wynikające z art. 98 ust. 1 pkt 2, pkt 3 i pkt 6 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r., nr 149, poz. 887 z późn. zm.). W Domu prowadzona jest terapia indywidualna dla wychowanków. Terapia prowadzona jest przez psychologa i pedagoga. W 2011 roku 16 wychowanków korzystało z terapii indywidualnej, a w 2012 roku 17 wychowanków. W Placówce nie prowadzi się socjoterapii grupowej. Od września 2012 roku jeden wychowanek uczęszcza na zajęcia socjoterapeutyczne prowadzone na terenie Szkoły Podstawowej Nr 3 w Tarnowie, zajęcia odbywają się raz w tygodniu 2 godziny lekcyjne. Wychowankowie objęci są pomocą w nauce, w odrabianiu lekcji przez wychowawców zatrudnieniowych w placówce. Dla dzieci mających trudności w nauce szkolnej prowadzone były zajęcia korekcyjno-kompensacyjne wspierające proces uczenia się i przygotowania do zajęć szkolnych. Prowadzony był program zajęć wyrównawczych i rewalidacyjnych oraz program terapii pedagogicznej z wychowankami mającymi deficyty rozwojowe. Dzieci z nadpobudliwością psychoruchową uczestniczyły w zajęciach o charakterze relaksacyjnym, wyciszającym oraz w zajęciach ruchowych, które stwarzają możliwość rozładowania nadmiaru emocji i wyciszenie. Zajęcia dostosowane były do indywidualnych potrzeb dzieci, prowadzone były 2 razy w tygodniu w ścisłej współpracy z nauczycielami szkół. 2
Wychowankowie korzystali również z zajęć wyrównawczych i korekcyjnych poza placówką (np. logopeda). W szkołach organizowane są zajęcia wyrównawcze, z których również korzystają wychowankowie (w 2011 r. 7 dzieci, w 2012 r. 9 dzieci). Wychowankowie korzystają z zajęć terapeutycznych w zakresie deficytów szkolnych (w 2011 roku - 5 dzieci, w 2012 roku 9 dzieci). Zajęcia te prowadzone są przez nauczycieli przedmiotów, pedagogów i oligofrenopedagogów w szkołach, do których uczęszczają wychowankowie. Psycholog i pedagog zatrudnieni w placówce prowadzą arkusze badań i obserwacji psychologicznych i pedagogicznych. W nich opisują tematy badań, wyniki i obserwacje dzieci, będące efektem prowadzonych badań. Placówka prowadzi także karty udziału w zajęciach prowadzonych przez specjalistów. Karty zawierają opis przebiegu zajęć. Kontrolowana Placówka w sposób prawidłowy realizuje zadania związane z organizowaniem i udzielaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom przebywającym w placówce opiekuńczo-wychowawczej. W trosce o prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny swoich podopiecznych w Domu Dziecka prowadzone były zróżnicowane zajęcia realizowane w kołach zainteresowań: teatralnym, filatelistycznym, sportowym, młodego artysty, plastycznym, kulinarnym. W ramach koła teatralnego dzieci wystąpiły z przedstawieniem Uśmiech trwa tylko chwilę, ale we wspomnieniach może żyć wiecznie P. Faber w Zakładzie Karnym. W ramach koła plastycznego prowadzone były warsztaty terapii zajęciowej realizujące cykl Ja i świat. Koło młodego artysty uczyło twórczej pracy różnorodnymi technikami plastycznymi oraz dbania o wystrój i estetykę pomieszczeń. Koło sportowe zapewniało dzieciom doskonalenie sprawności ruchowej, nabywanie umiejętności w zakresie poszczególnych dyscyplin sportowych, wyjścia na lodowisko, do parku wodnego. W Placówce działało też Koło filatelistyczne współpracujące z Zarządem Okręgu Filatelistycznego w Tarnowie. 2. Ocena działań podejmowanych przez placówkę w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej, znalezienia rodziny przysposabiającej lub umieszczenia w rodzinnych formach opieki zastępczej, wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz rozporządzenia MPiPS z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. z 2007 r., Nr 201, poz. 1455). W placówce opiekuńczo-wychowawczej ul. Ruciana 6a, 30-803 Kraków w dniu kontroli przebywało 17 dzieci. Wśród nich były: 3 sieroty naturalne (2011 rok), 2 sieroty naturalne (2012 rok), 3 półsieroty (2011 rok), 2 półsieroty (2012 rok). W przypadku 2 dzieci oboje rodzice zostali pozbawieni praw rodzicielskich. Dzieci z uregulowaną sytuacją prawną zostały zgłoszone do ośrodka adopcyjnego w celu poszukiwania rodziny przysposabiającej. W kontrolowanej placówce przebywają dzieci w wieku 9-20 lat. Wychowankowie korzystają z leczenia w specjalistycznych poradniach, m.in. alergologicznej, endokrynologicznej, okulistycznej, ortopedycznej, nefrologicznej, ortodontycznej, logopedycznej, poradni zdrowia psychicznego. Dom dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom, ul. Ruciana 6a, 30-803 Kraków w ramach realizacji kontrolowanego zadania, współpracuje z Małopolskim Ośrodkiem Adopcyjnym. Z danych zawartych w ankiecie wypełnionej przez Dyrektora placówki wynika, iż w 2012 roku 5 wychowanków zostało zgłoszonych do MOA w celu poszukiwania rodziny przysposabiającej. W 2011 roku 3 dzieci zostało umieszczonych w rodzinach zastępczych. W 2011 roku 1 wychowanek powrócił do rodziny biologicznej, w 2012 roku 3
4 wychowanków. W 2011 roku 6 wychowanków zostało usamodzielnionych, w 2012 roku 1 wychowanek. Za utrzymywanie kontaktów z rodzinami wychowanków odpowiedzialny jest wychowawca bezpośrednio pracujący z dzieckiem, pracownik socjalny oraz koordynator. W 2011 roku udzielono 11 porad w zakresie ustawy o pomocy społecznej, korzystania z pomocy finansowej i rzeczowej, prawa rodzinnego i opiekuńczego, poszukiwania pracy i szkolenia zawodowego. W 2011 roku kontrolowana placówka współpracowała z 13 rodzinami, w 2012 roku z 17 rodzicami. W 2011 roku 13 dzieci wyjeżdżało systematycznie do domów rodzinnych, a w 2012 roku 15 wychowanków. Rodzice zapraszani są do placówki, pracownik socjalny i wychowawca odwiedza ich w domu. Sporządzana jest wówczas Karta pracy socjalnej, w której zawarte są następujące informacje: diagnoza (ocena aktualnej sytuacji życiowej rodziny), plan pracy socjalnej, rejestr działań socjalnych w rodzinie, który zawiera datę, działania rodziny pracownika socjalnego, termin realizacji. Współpraca z rodziną naturalną realizowana jest m.in. poprzez: przeprowadzanie wywiadu w domu rodzinnym i dokonywanie analizy sytuacji rodzinnej dziecka, utrzymywanie kontaktu z rodziną wychowanków na terenie placówki i w miejscu zamieszkania rodziców dziecka, angażowanie rodziców w życie i sprawy dziecka, motywowanie do podjęcia terapii rodzinnej w specjalistycznych ośrodkach, udzielanie porad rodzinom w zakresie regulowania spraw bytowych oraz rozwiązywania problemów wynikających z niewydolności społecznej. W każdej grupie wychowawczej prowadzony jest Arkusz kontaktów z rodziną, w którym to opisany jest przebieg kontaktu, imię i nazwisko rodzica oraz podpis wychowawcy. Co pół roku wychowawcy piszą sprawozdanie z planu pracy z rodzinom. Placówka, w okresie objętym kontrolą, prowadziła zajęcia edukacyjne dla rodziców. W 2011 roku prowadzone były indywidualne spotkania pt. Spotkania z rodzicami w zakresie: pozytywnych postaw społecznych, prawidłowych wzorców rodzicielskich, uświadamiania oczekiwań emocjonalnych i psychicznych dziecka, praca nad rozwijaniem zdolności opiekuńczo-wychowawczych rodziców, z zajęć tych skorzystało 9 rodziców. W 2012 roku prowadzone były indywidualne spotkania pt. Spotkania z rodzinami i otoczeniem rodziny w zakresie pozytywnych postaw społecznych, prawidłowych wzorców rodzicielskich, uświadamianie oczekiwań emocjonalnych i psychicznych dziecka, praca nad rozwojem zdolności opiekuńczo-wychowawczych rodziców, motywowanie do utrzymywania absencji, pomocy i porady w zakresie radzenia sobie z nałogiem, zachęcanie do kontaktów z dzieckiem przebywającym w placówce, nauka wspólnego konstruktywnego spędzania czasu z dziećmi, z zajęć skorzystało 15 rodziców. W Placówce nie była prowadzona terapia rodzin z uwagi na brak osób z uprawnieniami. Pracownicy natomiast starali się motywować rodziny do podjęcia terapii w Specjalistycznej Poradni Profilaktyczno-Terapeutycznej w Tarnowie, ul. Szujskiego 25. Placówka udzielała wsparcia psychologiczno-pedagogicznego rodzicom, organizowała różne uroczystości (np. imieniny i urodziny dzieci, I Komunie św., bierzmowanie, Dzień Matki, Dzień Dziecka, Wigilia), na które są zapraszani rodzice wychowanków. Kontrolowana placówka, w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej, podejmowała takie działania, jak: uregulowanie sytuacji prawnej dzieci, urlopowanie dzieci, kontrola warunków mieszkaniowych rodziców, przekazywanie informacji rodzicom o postępach 4
dziecka, w niektórych przypadkach motywowanie do dalszych odwiedzin i telefonów, kierowanie na terapię uzależnionych, współuzależnionych. Ustalenia z kontroli w zakresie oceny sposobu organizowania oraz jakości wsparcia i pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom przebywającym w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz oceny działań podejmowanych przez placówkę w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej, znalezienia rodziny przysposabiającej lub umieszczenia w rodzinnych formach opieki zastępczej zostały zawarte w projekcie wystąpienia do którego treści Dyrektor Domu dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom, ul. Ruciana 6a, 30-803 Kraków nie wniosła zastrzeżeń. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych w Domu dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom, ul. Ruciana 6a, 30-803 Kraków nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w zakresie objętym kontrolą, w związku z powyższym do Placówki nie zostaną wystosowane zalecenia pokontrolne. Z up. Wojewody Małopolskiego (-) mgr Renata Grochal Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza im. Janusza Korczaka, ul. Brodzińskiego 14, 33-100 Tarnów. 5