(12)OPIS PATENTOW Y (19) P L (11) 158550 (13) B1

R Z E C ZPO SPO LITA P O L SK A (12)OPIS PATENTOW Y (19) P L (11) 158550 (13) B1 Urząd Patentow y R zeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 278881 D ata zgłoszenia: 13.04.1989 (51)IntCl5: F16CF16C1/26 F16P 1/00 (54)Osłona ochronna wału, zwłaszcza przegubowego do maszyn rolniczych (43)Zgłoszenie ogłoszono: 15.10.1990 B U P 21/90 (73) U praw niony z p a ten tu : "AGROMET" Fabryka Maszyn Rolniczych, Lublin, PL (72) T w ó rc a w y n a la z k u : Edward Franczak, Lublin, PL (45) O udzieleniu p a te n tu ogłoszono: 30.09.1992 W U P 09/92 PL 158550 B1 I. Osłona ochronna walu, zwłaszcza przegubowego do maszyn rolniczych złożona z wsuniętych teleskopowo, (5 7 ) jedna w drugą, rur osłaniających wał i osłaniających przeguby lejkowatych osłon oraz łączących te części łożysk ślizgowych z powierzchniami ślizgowym i usytuowanym i w rowku widełek przegubu lub wału mających postać przeciętego na obwodzie pierścienia z rowkam i uelastyczniającymi i usytuowanym i poosiowo, po jednej stronie, obejmującymi rurę osłonow ą wału łapkami, których zewnętrzne powierzchnie są częściami powierzchni walcowej zewnętrznej pierścienia a wewnętrzne, skierowane do tej rury powierzchnie są częściami powierzchni walcowej, na których usytuowane są czopy wnikające w otw ory ściany rury osłonowej, znamienna tym, że zewnętrzna walcowa powierzchnia łożyska ślizgowego (6) podzielona jest rowkam i (18) na segmenty (19). z których każdy ma przebiegający prom ieniow o otwór (21), którego wylot (22) usytuow any jest pom iędzy powierzchniami śizgowym i (9) i wybranie oporowe (23) z powierzchniami oporową obw odow o (24) i oporow ą przeciwprzesuwnie poosiow o (25), przy czym rowki, otwory, powierzchnie oporowe obw odow o i czopy (15) położone są w równych odstępach kątowych a lejkowata osłona (4, 4a) ma walcowe gniazdo (29) o średnicy odpowiadającej średnicy zewnętrznej powierzchni walcowej łożyska na powierzchni wklęsłej którego usytowanc są dwa wieńce zębów (30) i (31) oddalone od siebie poosiow o o odległość zawartą na łożysku (6) poosiow o między powierzchnią oporow ą przeciwprzesuwną

O S Ł O N A O C H R O N N A W A Ł U,ZW Ł A S Z C Z A P R Z E G U B O W E G O DO MASZ YN R O L N I C Z Y C H Z a s t r z e ż e n i a p a t e n t o w e 1. Osłona ochronna wału,zwłaszcza przegubowego do maszyn rolniczych złożona z wsuniętych teleskopowo, jedna w drugą rur osłaniających wał i osłaniających przeguby lejkowatych osłon oraz łączących te części łożysk ślizgowych z powierzchniami ślizgowymi usytuowanymi w rowku widełek przegubu lub wału mających postać przeciętego na obwodzie pierścienia z rowkami uelastyczniającymi i usytuowanymi poosiowo po jednej stronie, obejmującymi rurę osłonową wału łapkami, których zewnętrzne powierzchnie są częściami powierzchni walcowej zewnętrznej pierścienia a wewnętrzne skierowane do tej rury powierzchnie są częściami powierzchni walcowej, na których usytuowane są czopy wnikające w otwory ściany rury osłonowej, z n a m i e n n a t y m, że zewnętrzna walcowa powierzchnia łożyska ślizgowego /6/ podzielona jest rowkami /18/ na segmenty /19/, z których każdy ma przebiegający promieniowo otwór /21/, którego wylot /22/ usytuowany jest pomiędzy powierzchniami ślizgowymi /9/ i wybranie oporowe /23/ z powierzchniami oporową obwodowo /24/ i oporową przeciwprzesuwnie poosiowo /25/, przy czym rowki, otwory, powierzchnie oporowe obwodowo i czopy /15/ położone są w równych odstępach kątowych a lejkowata osłona /4, 4A/ ma walcowe gniazdo /29/ o średnicy odpowiadającej średnicy zewnętrznej powierzchni walcowej łożyska na powierzchni wklęsłej, którego usytuowane są dwa wieńce zębów /30 i 31/ oddalone od siebie poosiowo o odległość zawartą na łożysku /6/ poosiowo między powierzchnią oporową przeciwprzesuwną /25/ a skrajem /32/ powierzchni walcowej łapek, które to wieńce położone są względem siebie na obwodzie gniazda tak, ze zęby jednego wieńca usytuowane są na wprost przestrzeni międzyzębnych drugiego, a ilość i szerokość zębów wieńca wewnętrznego /30/ koresponduje z ilością i szerokością rowków /18/ łożyska, przy czym ponadto ma otwór /34/, w którym usytuowany jest wkręt /35/ blokujący obrót łożyska usytuowanego między wieńcami zębów w położeniu, w którym zęby wieńca wewnętrznego /30/ usytuowane są przy powierzchni /25/ oporowej przeciwprzesuwnie poosiowo. 2. Osłona ochronna według zastrz. 1, z n a m i e n n a t y m, że lejkowata osłona ma otwór smarowy /36/, którego wylot /37/ usytuowany jest na powierzchni gniazda /29/ w prostopadłej do osi gniazda płaszczyźnie, w której na powierzchni gniazda lezy wylot otworu /34/ przeznaczonego do pomieszczenia wkręta blokującego /35/ w odległości kątowej od tego otworu równej wielokrotności kąta wyznaczonego przez rozmieszczenie rowków /18/ łożyska ślizgowego w równych odstępach na obwodzie. * * * Przedmiotem wynalazku jest osłona ochronna wału,zwłaszcza przegubowego do maszyn rolniczych. Z opisu patentowego DE 3 221 007 znana jest osłona ochronna złożona z rury osłonowej i osłaniającej przegub lejkowatej nasadki oraz łączącego te części i utrzymującego na wale łożyska ślizgowego, które ma postać przeciętego na obwodzie pierścienia z rowkami uelastyczniającymi, umożliwiającymi rozchylenie końców i nasadzenie na wale oraz z usytuowanymi po jednej stronie łapkami obejmującymi rurę i utrzymującymi ją wnikającymi w otwory ściany rury czopami położonymi na powierzchniach łapek skierowanych do wału a po drugiej stronie łapki elastyczne, które usytuowane w przeznaczonych dla nich gniazdach lejkowatej nasadki osłaniającej przegub wału utrzymują trwałe jej połączenie z pierścieniem łożyskowym i połączenie tego pierścienia z rurą osłonową wału. Z polskiego opisu patentowego nr 119 172 znane jest osłona, która ma dwa segmenty z kołnierzami ślizgowymi usytuowanymi w rowku obwodowym wału i grupy skierowanych do wału czopów usytuowanych w otworach wykonanych w rurze osłonowej. Segmenty te unieruchamiają poosiowo rurę osłony i łożyskują osłonę na wale.

158 550 3 Celem wynalazku jest uzyskanie konstrukcji charakteryzującej się dużym stopniem sztywności połączenia lejkowatej osłony z łożyskiem ślizgowym i z wałem. Osłona ochronna wału, zwłaszcza przegubowego do maszyn rolniczych, złożona z rur osłaniających wał i osłaniających przeguby lejkowatych osłon oraz łączących te części łożysk ślizgowych z powierzchniami ślizgowymi usytuowanymi w rowku widełek przegubu lub wału mających postać przeciętego na obwodzie pierścienia z rowkami uelastyczniającymi i usytuowanymi poosiowo po jednej stronie, obejmującymi rurę osłonową wału łapkami, których zewnętrzne powierzchnie są częściami powierzchni walcowej zewnętrznej pierścienia a wewnętrzne, skierowana do tej rury powierzchnie są częściami powierzchni walcowej, na której usytuowane są czopy wnikające w otwory ściany rury osłonowej według wynalazku charakteryzuje się tym, ze zewnętrzna walcowa powierzchnia łożyska ślizgowego podzielona jest rowkami na segmenty, z których każdy ma przebiegający promieniowo otwór, którego wylot usytuowany jest pomiędzy powierzchniami ślizgowymi i wyoranie oporowe z powierzchniami oporową obwodowo i oporową przeciwprzesuwnie poosiowo, przy czym rowki, otwory, powierzchnie oporowe obwodowo i czopy położone są w równych odstępach kątowych. Lejkowata osłona ma walcowe gniazdo o średnicy korespondującej ze średnicą zewnętrzną powierzchni walcowej łożyska, na powierzchni wklęsłej którego to gniazda usytuowane są dwa wieńce zębów oddalone od siebie poosiowo o odległość zawartą na łożysku ślizgowym poosiowo między powierzchnią oporową przeciwprzesuwną a skrajem powierzchni walcowej łapek, które to wieńce położone są względem siebie na obwodzie gniazda tak, że zęby jednego wieńca usytuowane są na wprost przestrzeni międzyzębnych drugiego. Ilość i szerokość zębów wieńca wewnętrznego, bardziej oddalonego od skraju gniazda położonego przy skraju lejkowatej osłony, odpowiada liczbie i szerokości rowków łożyska ślizgowego. Lejkowata osłona ma otwór, w którym usytuowany jest wkręt blokujący obrót łożyska usytuowanego między wieńcami zębów w położeniu, w którym zęby wieńca wewnętrznego usytuowane są przy powierzchni oporowej przeciwprzesuwnie poosiowo. Lejkowata osłona ma ponadto otwór smarowy, którego wylot usytuowany jest na powierzchni gniazda w prostopadłej do osi gniazda płaszczyźnie, w której na powierzchni gniazda leży wylot otworu przeznaczonego do pomieszczenia wkręta blokującego w odległości kątowej od tego otworu równej wielokrotności kąta wyznaczonego przez rozmieszczenie rowków łożyska ślizgowego w równych odstępach na obwodzie. Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przykładzie wykonania na rysunkach,na których fig. 1 przedstawia fragment osłony z częściowymi wyrwaniami ilustrującymi głównie w części górnej połączenie rury osłonowej zewnętrznej, a w części dolnej alternatywne połączenie dla rury wewnętrznejj fig. 2 - widok lejkowatej osłony w kierunku poosiowym, fig.3 - fragment przekroju wzdłuż linii A - A zaznaczonej na fig. 2; fig. 4 i 5 - łozysko ślizgowe w widokach, fig. 6- łozysko w przekroju wzdłuż linii B - B na fig. 4, a fig. 7 przekrój łożyska wzdłuż linii C - C na fig. 5. Osłona ochronna ma dwie umieszczone jedna w drugiej, rury zewnętrzną 1 i wewnętrzną 2, osłaniające wał 3 i lejkowate osłony 4, 4A osłaniające przeguby / rysunek pokazuje jeden przegub/ wału 5 oraz łączące te części łożyska ślizgowe 6. Łożysko ślizgowe ma postać przeciętego na obwodzie okrągłego pierścienia z rowkami uelastyczniającymi 7 i z powierzchniami ślizgowymi cylindrycznymi 8 i bocznymi 9 usytuowanymi w rowku 10 widełek 11 osadzonych na wale. Z jednej strony pierścienia usytuowane są łapki 12, których powierzchnie zewnętrzne 13 są częściami powierzchni walcowej zewnętrznej pierścienia, a wewnętrzne 14 skierowane do rury osłonowej są częściami powierzchni walcowej, na której usytuowane są czopy 15 wnikające w otwory 16, 17 ścian rur osłonowych. Zewnętrzna powierzchnia łożyska jest podzielona przebiegającymi równolegle do tworzących powierzchni walcowej rowkami 18 na segmenty 19. Każdy z nich, w równych odległościach od brzegów 20 sąsiednich rowków 18 ma przebiegający promie n i o w o o twór 21, którego wylot 22 usytuowany jest pomiędzy powierzchniami ślizgowymi 9 i wybranie oporowe 23 z powierzchniami oporową obwodowo 24 i oporową przeciwprzesuwnie poosiowo 25. Rowki, otwory, powierzchnie oporowe obwodowo i łapki 12 z czopami 15 położone są w odstępach kątowych co 60. Powierzchnie wklęsłe łapek są częściami powierzchni walcowej o średnicy zewnętrznej rury zewnętrznej 1. Dla współosiowego uchwycenia rur osłonowych przewidziano, rozstawione co 60 czopy,

4 158 550 których części maję różne przekroje poprzeczne większe 26 dla rury zewnętrznej mającej większą średnicę zewnętrzną, która wobec tego ma większe otwory i mniejszych 27 dla mających mniejsze otwory rur osłonowych wału wewnętrznego 2 o mniejszej średnicy. Skokowe przejście przekrojów poprzecznych czopów położone jest na powierzchni przejściowej 28 o średnicy odpowiadającej zewnętrznej średnicy wewnętrznej rury osłonowej wału. Lejkowata osłona ma walcowe gniazdo 29, na powierzchni wklęsłej którego usytuowane są dwa wieńce zębów wewnętrzny 30 i skrajny 31 oddalone od siebie poosiowo o odległość zawartą poosiowo, między powierzchnią oporowę przeciwprzesuwną 25 łożyska a skrajem 32 jego powierzchni walcowej. Zęby jednego wieńca usytuowane są na wprost przestrzeni międzyzębnych drugiego. Szerokość zębów wieńca wewnętrznego 30, a więc tego, który bardziej oddalony jest od skraju 33 gniazda będącego skrajem lejkowatej osłony koresponduje z szerokością rowków 18 łożyska. Do unieruchomienia łożyska ślizgowego w gnieździe służy otwór 34 z wkrętem 35 blokującym obrót, a do doprowadzenia smaru do otworów 21 łożyska przewidziano ukośny otwór smarowy 36, którego wylot 37 usytuowany jest na powierzchni gniazda w prostopadłej do osi gniazda płaszczyźnie, w której na powierzchni gniazda leży wylot otworu 34 przeznaczonego dla wkręta, przy czym kątowo położony jest od tego otworu w odległości 180. Pod łbem wkręta unieruchomiony jest zaczep 39 dla łańcucha nie pokazanego na rysunkach. Montaż osłony polega na równoczesnym osadzeniu łożyska ślizgowego, powierzchniami ślizgowymi 9 w rowku 10 widełek przegubu 11, a czopami 15 w otworach 16 lub 17 ściany rury osłonowej wału. Po wykonaniu tej czynności z końca wału przeciwległego do przegubu na łożysko ślizgowe nasuwa się lejkowatą nasadkę wprowadzając zęby w jej gnieździe w rowki 18 łożyska, przesuwa do oporu, który stawiają zęby skrajnego wieńca zębów 31 i obraca jedną z tych części do oparcia się powierzchni bocznych 40 zębów wieńca wewnętrznego 30 o powierzchnię oporową obwodowo 24 łożyska. W położeniu tym poosiowe przemieszczenie tych części jest uniemożliwione. Obrót łożyska położonego między wieńcami zębów jest blokowany wkrętem, który po włożeniu w otwór zaczepu 39 wprowadza się przez otwór 34 lejkowatej nasadki w otwór 21 łożyska ślizgowego.

155 55C Zakład Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 5000 zł.