RZECZPOSPOLITAPOLSKA(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITAPOLSKA(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: Rzeczypospolitej Polskiej (51) IntCl5: F16K 1/48 F16K 41/02 (54) Zawór regulujący (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 07/92 (73) Uprawniony z patentu: Zakłady Automatyki "POLNA" S.A., Przemyśl, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 05/94 (72) Twórcy wynalazku: Stanisław Jamroz, Przemyśl, PL Adam Buben, Przemyśl, PL PL B1 (57) 1. Zawór regulujący składający się z korpusu, wewnątrz którego znajduje się przegroda zaopatrzona w otwór, w którym osadzone jest gniazdo, do którego przylega grzyb, w który to grzyb wkręcony jest trzpień wyprowadzony na zewnątrz zaworu i uszczelniony w dławnicy, znamienny tym, ze trzpień (10) zakończony jest nacięciem (11) wykonanym wzdłuż osi oraz zaopatrzony jest w osiowy stożkowy otwór (12), w którym umieszczony jest rozpierający element (13) oparty o dno nagwintowanego otworu (9) w grzybie (7) i trzpień ten osadzony jest z dławicy (14) w dwóch ślizgowych tulejach (15) i (16), a dławica dociskana jest do korpusu płytą dociskową (22), która połączona jest z korpusem śrubami (23), przy czym płyta dociskowa zaopatrzona jest w otwory (25) do mocowania napędu. Fig 1

2 Zawór regulujący Zastrzeżenia patentowe 1. Zawór regulujący składający się z korpusu, wewnątrz którego znajduje się przegroda zaopatrzona w otwór, w którym osadzone jest gniazdo, do którego przylega grzyb, w który to grzyb wkręcony jest trzpień wyprowadzony na zewnątrz zaworu i uszczelniony w dławnicy, znamienny tym, że trzpień (10) zakończony jest nacięciem (11) wykonanym wzdłuż osi oraz zaopatrzony jest w osiowy stożkowy otwór (12), w którym umieszczony jest rozpierający element (13) oparty o dno nagwintowanego otworu (9) w grzybie (7) i trzpień ten osadzony jest z dławicy (14) w dwóch ślizgowych tulejach (15) i (16), a dławica dociskana jest do korpusu płytą dociskową (22), która połączona jest z korpusem śrubami (23), przy czym płyta dociskowa zaopatrzona jest w otwory (25) do mocowania napędu. 2. Zawór według zastrz. 1, znamienny tym, że na obwodzie grzybka (7) umieszczony jest elastyczny pierścień (26), który unieruchomiony jest oporowym pierścieniem (29). 3. Zawór według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że dławica (14), w dolnej części, połączona jest z odcinkiem rury (34) osadzonym na zewnątrz górnej części grzyba, przy czym grzyb posiada wykonane, równolegle do osi, przelotowe otwory (35). * * * Przedmiotem wynalazku jest zawór regulujący przeznaczony do regulacji przepływu cieczy lub gazu. Znany zawór regulujący składa się z korpusu, wewnątrz którego znajduje się przegroda leżąca w osi przepływu, dzieląca wnętrze zaworu na symetryczne przestrzenie. Pośrodku przegrody wykonany jest otwór z płaską powierzchnią uszczelniającą. W otworze tym umieszczone jest gniazdo zaopatrzone w płaski kołnierz, który opiera się na powierzchni uszczelniającej. Gniazdo posiada powierzchnię przylegania, która styka się z dolną częścią grzyba. Górna część grzyba ma kształt walca i osadzana jest przesuwnie w dolnej części dławnicy. Ponadto w osi górnej części grzyba jest wykonany nagwintowany otwór, w który wkręcony jest trzpień zabezpieczony kołkiem. Trzepień wyprowadzony jest na zewnątrz zaworu poprzez otwór dławnicy. Otwór ten posiada przewężenie, na którym oparte jest uszczelnienie trzpienia. Uszczelnienie ściskane jest przy pomocy tulejki, która opiera się na dźwigni dociskowej połączonej z dławnicą śrubami. Dławnica, w pobliżu dolnej krawędzi, posiada kołnierz, który przykręcony jest do korpusu przy pomocy śrub. Zawór regulujący przystosowany jest do połączenia z napędem i w tym celu dławnica zaopatrzona jest, w górnej części, w gwint zewnętrzny zakończony kołnierzem oporowym. Na tym kołnierzu opiera się rama napędu, która przykręcana jest do dławnicy nakrętką. Odmiana tego zaworu, z obciążonym grzybem, posiada dodatkowy odcinek rury, szczelnie i trwale połączony z obwodem grzyba. Do wewnętrznej powierzchni rury przylega uszczelnienie osadzone na zewnątrz dolnej części dławnicy. Utworzona przestrzeń, między dolną częścią dławnicy i górną powierzchnią grzyba oraz organiczona ściankami rury połączona jest z komorą znajdującą się pod grzybem przy pomocy przelotowego otworu wykonanego w grzybie równolegle do jego osi. Celem wynalazku jest udoskonalenie tej konstrukcji. W zaworze regulującym, według wynalazku, trzpień, w części wkręcanej w grzyb, zakończony jest nacięciem wykonanym wzdłuż osi oraz zaopatrzony jest w osiowy stożkowy otwór, w którym umieszczony jest element rozpierający. Połączenie trzpienia z grzybem zostaje unieruchomione na skutek rozwarcia się naciętej części trzpienia wewnątrz grzyba, po oparciu się elementu rozpierającego na dnie nagwintowanego otworu grzyba. W celu zapewnienia dokładniejszego prowadzenia trzpienia w dławnicy, trzpień osadzony jest w dwóch ślizgowych

3 tulejach. Dławnica dociskana jest do korpusu płytą dociskową, która połączona jest z korpusem śrubami. Płyta dociskowa zaopatrzona jest w otwory do mocowania napędu. W celu zwiększenia szczelności zawór może być zaopatrzony w miękkie uszczelnienia grzyba zaworu w gnieździe. Konstrukcja ta charakteryzuje się tym, że na obwodzie grzyba umieszczony jest elastyczny pierścień, który unieruchomiony jest oporowym pierścieniem. Zawór, według wynalazku, w wykonaniu z odciążonym grzybem posiada dławicę, która w dolnej części połączona jest z odcinkiem rury. Wewnętrzna powierzchnia tej rury przylega do uszczelnienia osadzonego na zewnątrz górnej części grzyba. W celu wyrównania ciśnienia w przestrzeni nad i pod grzybem, grzyb zaopatrzony jest w co najmniej jeden otwór równoległy do osi grzyba. Zaletą zaworu według wynalazku jest ułatwiony montaż i demontaż grzyba na trzpieniu, dokładne prowadzenie trzpienia w dławnicy, uproszczenie konstrukcji mocowania napędu oraz zapewnienie optymalnych własności hydraulicznych. Przedmiot wynalazku przedstawiono, w przykładzie wykonania, na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia zawór regulujący w przekroju wzdłuż osi przepływu x - x, fig. 2 - widok zaworu z góry, fig. 3 - grzyb zaworu z miękkim uszczelnieniem w przekroju, a fig. 4 - przedstawia zawór regulujący zaopatrzony w grzyb odciążony w przekroju wzdłuż osi przepływu x - x. Korpus 1, wykonany w postaci odlewu, zaopatrzony jest w przegrodę 2, która umieszczona jest poniżej osi przepływu x - x. W przegrodzie wykonany jest otwór 3, który posiada stożkową uszczelniającą powierzchnię 4. W otworze tym, na gwincie, osadzone jest gniazdo 5 zaopatrzone w stożkowy kołnierz 6, który przylega do stożkowej uszczelniającej powierzchni w przegrodzie. Z wewnętrzną powierzchnią gniazda styka się grzyb 7. W dolnej części grzyba wykonane jest nacięcie 8, pomocne w czasie nakręcania grzyba na trzpień. W górnej części grzyba, w jego osi, wykonany jest nieprzelotowy, nagwintowany otwór 9. W otwór ten wkręcony jest trzpień 10. W dolnej, nagwintowanej, części trzpień posiada nacięcie 11 wykonane wzdłuż jego osi oraz stożkowy otwór 12. W otworze tym umieszczony jest rozpierający element 13 w postaci kulki. Element rozpierający opiera się na dnie nagwintowanego otworu 9 oraz na ściankach stożkowego otworu 12. Trzpień osadzony jest w dławnicy 14, w której prowadzony jest przez tuleję 15 i górną tuleję 16 oraz uszczelniony jest przez znane uszczelnienie 17 umieszczone między tulejami. Dolna tuleja osadzona jest w dławnicy na stałe, a górna przesuwnie i dociskana jest do uszczelnienia dźwignią dociskową 18 połączoną z dławnicą śrubami 19 z nakręconymi na nie nakrętkami 20. Szczelność między korpusem a dławnicą zapewnia uszczelka 21. Dławnica dociskana jest do korpusu przez płytę dociskową 22, która połączona jest z korpusem śrubami 23 zaopatrzonymi w nakrętki 24. Ponadto płyta dociskowa zaopatrzona jest w dwa, symetrycznie rozmieszczone, otwory 25 przeznaczone do mocowania, nieuwidocznionego na rysunku, napędu. Odmiana zaworu regulującego z grzybem wyposażonym w miękkie uszczelnienie posiada grzyb 7, w który wkręcony jest trzpień 10. W stożkowym otworze trzpienia jest umieszczony rozpierający element 13 w postaci stożka. Ponadto górna część tego grzyba zaopatrzona jest w podtoczenie 26 i zakończona jest gwintem zewnętrznym 27. W podtoczeniu spoczywa elastyczny pierścień 28. Pierścień ten dociskany jest do grzyba, poprzez oporowy pierścień 29, nakrętką 30, która nakręcona jest na gwint zewnętrzny grzyba. Nakrętka ta zabepieczona jest przed przypadkowym odkręceniem przy pomocy wkręta 31. Zawór regulujący uwidoczniony na fig. 4 posiada odmiennie ukształtowaną dławnicę 14, której dolna część połączona jest szczelną spoiną 32 z odcinkiem rury 33. Wewnętrzna powierzchnia tej rury przylega do uszczelnienia 34, które osadzone jest w rowku wykonanym w górnej części grzyba. Ponadto grzyb posiada, równoległe od osi przelotowe otwory 35. W czasie montażu, w stożkowym otworze trzpienia 10 umieszcza się element rozpierający 13 w postaci stożka albo kulki. Stosując, nieuwidoczniony na rysunku, element montażowy w wycięciu 8 łączy się przez wkręcanie trzpień 10 z grzybem 7. W końcowej fazie skręcanie następuje oparcie się rozpierającego elementu 13 na ściankach stożkowego otworu 12 i na dnie nagwintowanego otworu 9. Dalsze skręcanie powoduje rozparcie się trzpienia wzdłuż nacięć 11 i zakleszczenie się trzpienia w nagwintowanym otworze grzyba. Zakleszczenie to jest wystar-

4 czającym zabezpieczeniem przed samoczynnym rozkręceniem obu elementów, a przy tym możliwe jest celowe rozłączenie grzybka od trzpienia. Po skręceniu z grzybem trzpień 10 umieszcza się w tulejach 15 i 16 oraz w uszczelnieniu 17 dławicy 14. Dławicę, wraz z trzpieniem i grzybem, osadza się na uszczelce 21 w korpusie 1 i unieruchamia płytą dociskową 22, którą łączy się z korpusem przy użyciu śrub 23 i nakrętek 24. W przypadku zaworu posiadającego grzyb 7 zaopatrzony w elastyczny pierścień 28 należy dodatkowo wyregulować docisk wstępny nakrętki 30 i zabezpieczyć ją przed odkręcaniem przy użyciu wkręta 31. W czasie pracy zaworu regulującego, niewidoczny na rysunku, napęd przesuwa trzpień 10 w dławicy 14 powodując zmianę położenia grzyba 7 względem gniazda 5. Dzięki temu uzyskuje się zmianę przepływu medium przez zawór. W czasie pracy zaworu przedstawionego na fig.4 następuje, dodatkowo, wyrównywanie się ciśnień w przestrzeni pod grzybem z przestrzenią nad grzybem i dzięki temu, w znacznym stopniu, odciążony zostaje napęd. Fig. 2

5 Fi g. 3 Fig.4

6 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena zł