UBEZPIECZENIOWE, WYWIADY, OPINIE



Podobne dokumenty
Warszawa, 25 października 2012 r. Raport PIU Polski Rynek Bancassurance II Q 2012

Wybrane akty prawne krajowe i europejskie

Marcin Z. Broda Casco na czerwonym Ubezpieczenia komunikacyjne w I kwartale 2010 r.

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

Analiza rynku brokerskiego w Polsce w latach

Miejsce ubezpieczeń w gospodarce narodowej

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance II kwartał Warszawa, 18 października 2018 r.

Projekt U S T A W A. z dnia

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance III kwartał Warszawa, 21 grudnia 2018 r.

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance IV kwartał Warszawa, 26 marca 2019 r.

Dobre wyniki w trudnych czasach

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance I kwartał Warszawa, 7 czerwca 2019 r.

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance Warszawa, 29 kwietnia 2016 r.

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance Warszawa, 18 marca 2015 r.

Katarzyna Kot Izabela Michalczyk

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance po 1 kw Warszawa, 2 czerwca 2014 r.

Spis treści CZĘŚĆ I. UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance I kwartał Warszawa, 23 czerwca 2017 r.

Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2015 roku

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance Warszawa, 31 marca 2017 r.

Podatek od niektórych instytucji finansowych - zagrożenie dla klientów ubezpieczycieli. Warszawa, 21 lutego 2011 r.

Prezentacja wyników finansowych za IV kwartał i cały rok Warszawa, 16 marca 2011 r.

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance I kw Warszawa, 30 września 2016 r.

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance II kw Warszawa, 27 października 2016 r.

Wyzwania regulacyjne i samoregulacyjne w zakładach ubezpieczeń III Ogólnopolska Konferencja Compliance, Warszawa listopada 2014 r.

BZ WBK- Aviva Towarzystwa Ubezpieczeń 5 lat na rynku bancassurance. Warszawa, r.

Wyniki finansowe zakładów ubezpieczeń w I kwartale 2014 roku 1

Kinga Wiśniewska Coraz bardziej niespokojnie. Wyniki komunikacji po III kwartale 2014 r.

Otwarte fundusze emerytalne (OFE) w Polsce: perspektywy dla rynku w 2013 roku po mocnym roku 2012

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance III kw Warszawa, 05 grudnia 2016 r.

Raport o reklamacjach i odwołaniach klientów Grupy ERGO Hestia. Raport nr 18. IV kwartał 2016 Podsumowanie 2016

Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2014 roku

Anna Trzcińska Końca nie widać. Wyniki komunikacji po II kwartale 2014 r.

Raport o skargach i odwołaniach klientów ERGO Hestii

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance I kwartał Warszawa, 5 czerwca 2018 r

Jak ubezpieczenia zmieniają Polskę i Polaków? Warszawa, 8 października 2018 r.

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance IV kwartał Warszawa, 16 kwietnia 2018 r.

URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO. WARSZAWA, 2011 r.

Rynek OFE w liczbach marzec 2013 r.

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

Kinga Wiśniewska Dewastacja rynku. Wyniki komunikacji w 2014 r.

Marta Kasperek Wysokie przypisy, słabe zyski Wyniki finansowe ubezpieczycieli Ŝyciowych w 2008 r.

Wyniki finansowe grupy CU Polska w I półroczu 2007 roku

Wyniki finansowe zakładów ubezpieczeń w okresie trzech kwartałów 2014 roku 1

Raport PIU Polski rynek bancassurance 2011

REGULACJE PRAWNE W KONTEKŚCIE WŁĄCZENIA FINANSOWEGO W POLSCE

PARLAMENT EUROPEJSKI

Forma prawna Agent Ubezpieczyciel. Euro Bank S.A. Okres Odpowiedzialności Wiek Zwrot kapitału lat (włącznie)

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance III Q Warszawa, 10 grudnia 2012 r.

Partner raportu. Bancassurance. ewolucja współpracy banków z ubezpieczycielami

Top 5 Polscy Giganci

WZROST ŚWIADOMOŚCI UBEZPIECZENIOWEJ A PERSPEKTYWY ROZWOJU UBEZPIECZEŃ ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ

Wyniki finansowe zakładów ubezpieczeń w 2013 roku 1

ZA OKRES OD DO

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance 1 kw Warszawa, 10 czerwca 2013 r.

Ubezpieczenie na życie z funduszem kapitałowym jako forma długoterminowego oszczędzania

Ubezpieczenia na życie z UFK z perspektywy zakładu ubezpieczeń. Wolfgang Stockmeyer Prezes Zarządu Benefia TU na Życie S.A. Vienna Insurance Group

Wyniki finansowe otwartych funduszy emerytalnych i powszechnych towarzystw emerytalnych w 2013 roku a

Wyniki finansowe zakładów ubezpieczeń w I półroczu 2014 roku 1

Działalność brokerów ubezpieczeniowych w 2007 r.

Anna Trzcińska Powrót do przeszłości. Wyniki komunikacji po I kwartale 2013 r.

PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

Anna Trzcińska, Kinga Wiśniewska W regulacyjnym zawieszeniu. Wyniki życiówki po I kwartale 2015 r.

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance II kwartał Warszawa, 5 października 2017 r.

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

Grupa PZU oraz polski rynek ubezpieczeniowy na tle Europy w 2012 roku w kontekście planowanego wejścia w życie unijnej dyrektywy Solvency II

Działalność brokerów ubezpieczeniowych w roku 2005

Architektura rynku bancassurance. Potrzeby klienta a doświadczenia STBU Advance

Polscy Giganci BIS. Forma prawna Agent: Ubezpieczyciel: Euro Bank S.A. Okres Odpowiedzialności: Wiek: Zwrot kapitału: lat

Mundialowa Inwestycja

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance III kwartał Warszawa, 15 grudnia 2017 r.

W I kwartale Grupa PZU zarobiła ponad 800 mln zł.

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

Z Łukaszem Kalinowskim, prezesem AIG PTE S.A., rozmawia Małgorzata Dygas

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

dr Hubert Wiśniewski 1

Tabela 1. Podobieństwo wskazane przez JSA we fragmencie w badaniu nr X przy współczynniku podobieństwa 80%.

Działalność przedsiębiorstw leasingowych w 2014 roku

Rynek OFE w liczbach marzec 2014 r.

Ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe) są jeszcze niedocenianym elementem działalności wielu zamawiających.

Marcin Z. Broda Rok próby Wyniki finansowe ubezpieczycieli majątkowych w 2010 r.

RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W I KWARTALE 2013 ROKU DNI/A/K/201303/001. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2013

Raport PIU Polski Rynek Bancassurance II Q Warszawa, 15 września 2015 r.

Wyniki Grupy PZU za I kwartał 2010 roku

Opłata za zarządzanie

Szkoda spowodowana pojazdem zarejestrowanym poza granicami Polski

Ubez piecz enie ersalne saln D am a en e t n ow o a a S t S rat ra eg e i g a

RYNEK. Stan na grudzień 2008 r. OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W IV KWARTALE 2013 ROKU DNI/A/K/201312/001

Jak zbierać plony? Krótkoterminowo ostrożnie Długoterminowo dobierz akcje Typy inwestycyjne Union Investment

Forma prawna Agent Ubezpieczyciel. Euro Bank S.A. Okres Odpowiedzialności Wiek Zwrot kapitału lat (włącznie) Zysk Składka Instrument bazowy

111,4 Dynamika składki przypisanej brutto w 2017 r.

Ubezpieczenia w liczbach Rynek ubezpieczeń w Polsce

,,Klient-Regulator-Kapitał. Jak zapewnić wartość rynku ubezpieczeń w warunkach ciągłej zmiany? VI Kongres Polskiej Izby Ubezpieczeń

6. SPRAWOZDANIE FINSANOWE GRUPY KAPITAŁOWEJ WDB BROKERZY UBEPIECZENIOWI S.A. ZA 2016 ROK - ZAŁACZNIK

Kinga Wiśniewska Pod wodą bez tlenu. Wyniki komunikacji w 2013 r.

Raport o reklamacjach i odwołaniach klientów Grupy ERGO Hestia. Raport nr 20. II półrocze 2017 Podsumowanie 2017

RYNEK OTWARTYCH FUNDUSZY EMERYTALNYCH W I KWARTALE 2012 ROKU DNI/A/K/201203/001. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego Warszawa 2012

Transkrypt:

TEMAT MIESIĄCA Direct w Polsce Ubezpieczenia sprzedawane metodą direct, a więc przez telefon i internet, stają się coraz bardziej popularne. W Polsce w 2005 roku stanowiły zaledwie 0,82 proc., w 2007 roku było to już 2 proc, a w 2008 4 proc. wszystkich sprzedanych polis. To jednak niewiele w porównaniu np. z Wielką Brytanią, gdzie ich udział wynosi około 40 proc. rynku. Pierwsze produkty sprzedawane metodą direct w naszym kraju pojawiły się w 2003 roku i były to ubezpieczenia komunikacyjne. Przełomowy okazał się rok 2007, gdy na rynek polski wkroczyło kilku graczy z europejskim doświadczeniem. Powstały również internetowe portale branżowe, porównujące oferty poszczególnych ubezpieczycieli. Obecnie na rynku są dostępne ubezpieczenia komunikacyjne, mienia, podróży oraz proste ubezpieczenia na życie. Sam segment polis sprzedawanych w Polsce drogą direct jest wart ok. 350 mln zł. Badania pokazują, że około 90 proc. klientów wybiera ubezpieczyciela direct w związku z atrakcyjną składką za ubezpieczenie. Rynek ubezpieczeń direct jaki jest i będzie? Czy warunki i otoczenie prawne oraz świadomość klientów sprzyjają jego rozwojowi? Opinie: Jan Grzegorz Prądzyński, prezes PIU Piotr Nowak, Naczelnik Wydziału Praktyk Rynkowych Departamentu Ochrony Klientów Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego Maciej Woliński, Dyrektor ds. Zarządzania Siecią Sprzedaży, PZU SA Decyzje KNF dotyczące rynku ubezpieczeniowego AKTUALNOŚCI UBEZPIECZENIOWE, WYWIADY, OPINIE Ubezpieczenia direct osiągają dojrzałość - rozmowa ze Sławą Cwalińską Weychert, wiceprezes Link4 Towarzystwa Ubezpieczeń S.A. i Link4 Life Towarzystwa Ubezpieczeń na Życie SA Czas na e-ubezpieczenia! Nie jest źle - koniunktura w sektorze w I kw. 2009 r. PRAWO, WYKŁADNIA, PORADY BRANŻOWE Z orzecznictwa Sądu Najwyższego Pasażer nie jest kierującym pojazdem Siedzący na przednim siedzeniu pasażer, który poprzez szarpnięcie kierownicą zmienia kierunek jazdy pojazdu mechanicznego, nie jest kierującym tym pojazdem, a za spowodowaną przez niego szkodę nie przysługuje odszkodowanie z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 sierpnia 2008 r. I CSK 56/2008). Odmowa wypłaty odszkodowania

Ustalenie, że zakład ubezpieczeń odmówił powodowi wypłaty odszkodowania z uwagi na korzystanie z budynku uszkodzonego w trakcie pożaru bez odpowiednich zezwoleń i odbioru, wymagało uwzględnienia tej okoliczności przy ocenie istnienia normalnego związku przyczynowego pomiędzy nienależytym wykonaniem umowy przez pozwanego, a szkodą związaną z odmową wypłaty odszkodowania powodowi przez zakład ubezpieczeń (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 22 lutego 2008 r.v CSK 444/2007). Propozycje Rzecznika Przymusowy wykup akcji akcjonariuszy mniejszościowych, Robert Siwik Wzorem ustawodawstw państw europejskich wprowadzono do polskiego prawa instytucję przymusowego wykupu akcji drobnych akcjonariuszy przez akcjonariuszy większościowych. Instytucja ta, zwana potocznie squeeze out (tzw. wyciśnięcie ) jest stosunkowo nową, a zarazem jedną z najbardziej spornych instytucji prawa polskiego, która swoje uregulowanie znajduje przede wszystkim w art. 418 Kodeksu spółek handlowych (dalej jako KSH ). FUNDUSZE EMERYTALNE Działalność inwestycyjna funduszy emerytalnych W kwietniu br. Komisja Nadzoru Finansowego podała do publicznej wiadomości stopy zwrotu OFE za okres od 31 marca 2006 roku do 31 marca 2009 roku. Był to jeden z najbardziej dynamicznych okresów w historii polskiego rynku finansowego. Na pierwszą połowę badanego okresu przypadł koniec długoletniej hossy oraz osiąganie kolejnych rekordów przez indeksy giełdowe, natomiast druga stała pod znakiem poważnej bessy będącej następstwem sytuacji w gospodarce amerykańskiej, a w szczególności załamania się tamtejszego rynku nieruchomości. W ciągu osiemnastu miesięcy główne indeksy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie straciły ponad 60%. Aktualności: Ranking funduszy emerytalnych maj 2009 r. Aktywa funduszy emerytalnych Maj przyniósł kolejny, trzeci już z rzędu wzrost wartości środków zgromadzonych na kontach otwartych funduszy emerytalnych. W skali minionego miesiąca aktywa OFE wzrosły o +1,5%, osiągając poziom 147 mld PLN. Gdy spojrzymy na dane miesięczne okaże się, że to najwyższa wartość środków, jaką mieli pod swoją opieką zarządzający funduszami emerytalnymi od początku reformy systemu. Transfery uczestników OFE Zamiast bronić zaszkodzi? Śmieciowe obligacje Rolę akwizytora OFE trzeba ograniczyć

Komisja Nadzoru Finansowego zagięła parol na akwizytorów funduszy emerytalnych. Chce, by za nakłanianie członków do zmiany OFE groziła nawet milionowa kara. Emerytura za pracę w gettach LISTY, SKARGI, POSTULATY Zagrożenia bancassurance, Małgorzata Więcko, Biuro Rzecznika Ubezpieczonych Sprzedaż ubezpieczeń poprzez kanał bankowy z roku na rok stanowi coraz większą część przychodu firm ubezpieczeniowych oraz instytucji finansowych. Za pośrednictwem banków, klienci zawierają zarówno umowy ubezpieczenia mienia, jak i ubezpieczenia osobowe. Współpraca bankowo-ubezpieczeniowa stanowi jednak również coraz większe zagrożenie dla konsumentów. Zauważając pojawiające się problemy w tym zakresie, Rzecznik Ubezpieczonych w grudniu 2007 r. opracował raport, w którym przedstawił podstawowe problemy bancassurance w Polsce. Jednym z zasadniczych celów sporządzenia Raportu było zainteresowanie środowiska ubezpieczeniowego oraz instytucji finansowych w Polsce obserwowanymi w praktyce nieprawidłowościami, zwrócenie uwagi na potrzebę dogłębnego zbadania tychże kwestii oraz wprowadzenie zmian mających na celu ochronę osoby, która ostatecznie ponosi koszty ochrony ubezpieczeniowej przy usługach bankowych. Dotychczas jedynym efektem Raportu są będące już niemal na ukończeniu prace Związku Banków Polskich nad Rekomendacją dobrych praktyk na polskim rynku bancassurance w zakresie ubezpieczeń ochronnych powiązanych z produktami bankowymi. Przyczynienie się małoletniego do powstania szkody a odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, mgr Paweł Wawszczak, Biuro Rzecznika Ubezpieczonych W 2007 roku w Polsce miało miejsce 5 708 wypadków drogowych z udziałem dzieci w wieku 0-14 lat. W zdarzeniach tych 156 dzieci poniosło śmierć, a 754 doznało obrażeń. Najwięcej ofiar odnotowano w grupie wiekowej od 7 do 14 lat. W 672 przypadkach zachowanie małoletnich stanowiło bezpośrednią lub pośrednią przyczynę wypadku drogowego. Obserwacje Biura Rzecznika Ubezpieczonych wskazują na istnienie pewnych implikacji związanych z ustalaniem przez zakłady ubezpieczeń zakresu swojej odpowiedzialności za szkody wyrządzone w związku z ruchem pojazdu mechanicznego, gdy odpowiedzialność posiadacza pojazdu oparta jest na zasadzie ryzyka, zaś zachowanie małoletniego poniżej trzynastego roku życia stanowiło wyłączną lub konkurencyjną przyczynę szkody. GOSPODARKA, RYNKI FINANSOWE Przeciwdziałanie skutkom kryzysu finansowego w UE, prof. dr hab. Artur Nowak-Far Nie sądzę, by światowy kryzys finansowy był zjawiskiem jednolitym ani w przestrzeni, ani w czasie. Innymi słowy, jakkolwiek jego cykl rozpoczął się w

Stanach Zjednoczonych, jego wpływ na światową gospodarkę oraz jego przebieg nie jest i nie będzie taki sam w każdym regionie świata. Dwadzieścia ustaw na dwudziestolecie Działalność legislacyjna nie jest może tak spektakularnym symbolem polskiej demokracji jak np. obrady Okrągłego Stołu, ale pozwoliła ona polskiej gospodarce na pozbycie się bagażu PRL oraz przyjęcie europejskich i światowych standardów mówi Andrzej Arendarski, Prezes Krajowej Izby Gospodarczej, Wiceprezes Eurochambres, komentując listę 20 kluczowych zmian prawnych, opublikowaną przez KIG okazji obchodów 20 lecia przemian demokratycznych w Polsce. Parlament z założonymi rękami Polscy przedsiębiorcy oczekiwali, że od początku 2009 roku Rząd i Parlament ostro wezmą się do pracy nad wprowadzaniem rozwiązań antykryzysowych. Tymczasem Parlament w pierwszym kwartale 2009 roku praktycznie nie zaingerował legislacyjnie na wydarzenia kryzysowe i nie wykorzystał szansy na uchwalenie ustaw zmniejszających dolegliwość kryzysu finansowego dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych wynika z kolejnej edycji Barometru przyjazności legislacyjnej Sejmu dla gospodarki i przedsiębiorczości, przygotowanego przez Krajową Izbę Gospodarczą. UNIA EUROPEJSKA Sprint z przeszkodami, Paweł Rygalski Od lipca przewodnictwo w Unii Europejskiej obejmie Szwecja. Jakie wyznaczy sobie cele? Prognozowanie wydarzeń politycznych jest na ogół obarczone dużym ryzykiem, biorąc jednak pod uwagę ciągłą i w miarę zrównoważoną politykę kolejnych prezydencji w UE na przestrzeni prawie trzydziestu pięciu lat, można się pokusić o próbę nakreślenia priorytetów skandynawskiego przewodnictwa we Wspólnocie. Wespół w zespół, Elżbieta Kaca Nawet z pozoru błaha regulacja unijna może powodować straty bądź zyski dla całego sektora gospodarki. W ciągu pierwszych pięciu lat naszego członkostwa negocjowanych było wiele unijnych aktów, które miały ogromne znaczenie dla Polski dyrektywa REACH, nowy kształt polityki spójności, pakiet klimatyczny, przegląd Wspólnej Polityki Rolnej. Dlatego istotna jest mobilizacja w obronie swoich interesów różnych grup nacisku na odpowiednio wczesnym poziomie procesu decyzyjnego. PERSONALIA Adam H. Pustelnik prezesem dwóch spółek Signal Iduna PIU ma nowego prezesa Jan Grzegorz Prądzyński Zmiany w zarządzie i PTU Amplico Life chce nowego prezesa Nowy dyrektor Departamentu Inwestycji w Nordea PTE - Paweł Wilkowiecki,

Artur Kluczny odwołany z KNF UBEZPIECZENIOWY KALEJDOSKOP Wiadomości z kraju PIU występuje do KE i TK w sprawie holowania Dane osobowe dopiero po podpisaniu umowy Polski rynek ubezpieczeniowy na 11 miejscu w Europie Europejski Samorząd Ubezpieczycieli CEA opublikował wstępne dane za 2008 rok. Wynika z niego, że Polska pod względem zebranych składek zajmuje 11 miejsce pośród największych rynków ubezpieczeniowych w Europie. Perspektywy rozwoju ubezpieczeń zdrowotnych różne scenariusze Klientom brakuje wiedzy na temat polis ubezpieczeniowoinwestycyjnych Kiepski wynik PTU Zwolnienia w Link4 Link4 zorganizowało spotkanie władz z pracownikami obu towarzystw: życiowego i majątkowego, na którym usłyszeli oni, że ubezpieczyciel musi dokonać redukcji kosztów funkcjonowania Link4 TU i Link4 Life, w związku z czym dojdzie do zwolnień wśród załogi. Link4 zaprzestaje kampanii reklamowej Polisy na życie: można na rok zawiesić składki Kryzys zmusza nas do zmiany planów AIG nie dla PZU Zarząd AIG Europe wydał oświadczenie, z którego wynika, że spółki amerykańskiego ubezpieczyciela w Europie Środkowo-Wschodniej nie są na sprzedaż. Akcje PZU w górę Nowoczesne Mobilne Biuro w PZU Ergo Hestia bardziej konkurencyjna Brokerzy wybrali Ergo Hestię Spółki grupy Commercial Union Polska zmieniają nazwy na Aviva SIGNAL IDUNA prezentuje interaktywną platformę UNIQA udoskonala likwidację szkód Mondial Assistance pracuje dla ING TUnŻ Konkurs UFG dla policji Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny postanowił rozpocząć promowanie policji jako partnera w procesie eliminowania zjawiska nieubezpieczonych pojazdów poruszających się po polskich drogach. Wiadomości z zagranicy trzeba będzie dopisać!!!! EKSPERTYZY, ANALIZY, OPINIE Rynek PPE w 2008 roku

Analizując poszczególne dane liczbowe dotyczące pracowniczych programów emerytalnych za rok 2008 oraz porównując je z odpowiednimi danymi za lata 2004-2007, nie odnotowuje się diametralnych zmian, wywołanych przez kryzys finansowy, który w Polsce ujawnił się w drugiej połowie 2008 r. stwierdza Komisja Nadzoru Finansowego w przygotowanym raporcie na temat pracowniczych programów emerytalnych w 2008 roku. W tym okresie zarejestrowano 77 nowych ppe, o 15 ppe więcej niż w 2007 r. Pozytywnym zjawiskiem odnotowanym w 2008 r. jest fakt objęcia kolejnych 12,7 tys. osób dodatkowym zabezpieczeniem emerytalnym (w 2007 r. 20,0 tys. osób). Negatywnym zjawiskiem, który ma bezpośredni związek z sytuacją na rynkach finansowych, jest spadek wielkości aktywów zgromadzonych w ramach ppe o 5,2%. Dla porównania, wartość aktywów zgromadzonych na indywidualnych kontach emerytalnych spadła w 2008 r. w porównaniu do roku poprzedniego o 13,4 %.