Polityka zatrudnienia / rynku pracy UE Maciej Frączek
PLAN PREZENTACJI Co to jest Europejska Strategia Zatrudnienia? Otwarta metoda koordynacji Ewolucja ESZ Obecny kształt ESZ Wytyczne dotyczące zatrudnienia Różne wymiary ESZ
Europejska Strategia Zatrudnienia (ESZ) Europejska strategia zatrudnienia (poprzez otwartą metodę koordynacji ) umożliwia krajom UE wymianę informacji, prowadzenie dyskusji i koordynowanie polityki zatrudnienia. ESZ jest corocznym programem planowania, monitorowania, kontrolowania i dostosowania polityk prowadzonych przez kraje członkowskie w celu skoordynowania instrumentów stosowanych m.in. do ograniczania bezrobocia i tworzenia nowych miejsc pracy.
Otwarta metoda koordynacji Otwarta metoda koordynacji odbywa się na poziomie ponadnarodowym, z ograniczonym udziałem instytucji UE i jest praktycznie całkowicie w rękach państw członkowskich. Opiera się w głównej mierze na mechanizmach miękkiego prawa (soft law) takich jak wytyczne, wskazówki, porównywanie do określonych standardów bądź wzorców oraz dzielenie się doświadczeniami i własną praktyką, określanie wspólnych celów (m.in. w postaci wskaźników ekonomicznych i statystycznych). Oznacza to równocześnie, iż metoda ta nie przewiduje oficjalnych sankcji dla państw opóźniających się we wdrażaniu jej założeń. [Marcickiewicz, Otwarta ]
Otwarta metoda koordynacji modelowy przebieg 1. Decyzja polityczna, 2. Określenie wytycznych, wskaźników i sposobu oceny, 3. Plany działania, 4. Monitoring i ocena, 5. Korekta działań i wytycznych, propozycje legislacyjne, nowe instrumenty. [Marcickiewicz, Otwarta ]
Otwarta metoda koordynacji cechy charakterystyczne a) Komisja - inicjator, koordynator i organizator sieci eksperckich; b) Rada decyzje; c) Parlament informowany; d) Państwa członkowskie realizacja; e) Brak twardego prawa; f) Cykliczność; g) Cel - wzajemne uczenie się państw. [Marcickiewicz, Otwarta ]
Ewolucja ESZ 1 Początek ESZ Traktat Amsterdamski, Szczyt luksemburski (1997) ESZ oparta została na 4 filarach: Zatrudnialność - w ramach tego filaru wprowadzono doradztwo zawodowe, ustawiczne kształcenie bezrobotnych, organizowanie kursów podnoszących lub zmieniających ich kwalifikacje tak, aby mieli oni szansę powrotu na rynek pracy. Przedsiębiorczość - zainicjowano zmiany w zasadach zakładania działalności gospodarczej, aby dać obywatelom UE swobodę działania i zwiększyć szansę na powstawanie nowych miejsc pracy. Zdolność adaptacyjna pracowników i pracodawców - filar ten ma na celu propagowanie elastycznych form zatrudnienia, nowoczesnych form zarządzania organizacją, przeprowadzanie szkoleń pracowników w celu podniesienia ich zdolności adaptacyjnych do zmieniającej się sytuacji rynkowej. Równość szans - dążenie do aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych oraz zrównanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy. W obrębie tego filaru postulowano również konieczność przeprowadzania prób pogodzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym.
Ewolucja ESZ 2 Szczyt lizboński (2000) i szczyt sztokholmski (2001) Określone zostały następujące cele, które miały być zrealizowane do 2010 r.: poziom stopy zatrudnienia ogółem równy 70%, poziom stopy zatrudnienia kobiet równy 60%, poziom stopy zatrudnienia osób w wieku 55 64 lata równy 50%.
Ewolucja ESZ 3 2003 nowe cele i wytyczne ESZ (Europejska strategia pełnego zatrudnienia i lepszej pracy dla wszystkich) Cele: pełne zatrudnienie, polepszenie jakości i wydajności pracy, wzmocnienie spójności i integracji społecznej.
Ewolucja ESZ 4 2003 nowe cele i wytyczne ESZ (Europejska strategia pełnego zatrudnienia i lepszej pracy dla wszystkich) Wytyczne: Aktywne i prewencyjne działanie na rzecz bezrobotnych i biernych zawodowo, Tworzenie miejsc pracy i przedsiębiorczość, Promocja adaptacyjności i mobilności na rynku pracy, Promocja rozwoju kapitału ludzkiego i kształcenia ustawicznego, Wzrost podaży pracy i promowanie aktywnego starzenia się, Polityka równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, Wspieranie integracji i zwalczanie dyskryminacji osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy, Rozwijanie finansowych zachęt do podjęcia pracy, Ograniczenie szarej strefy zatrudnienia, Zmniejszenie regionalnych zróżnicowań w zatrudnieniu.
Ewolucja ESZ 5 2005 rewizja Strategii Lizbońskiej Przyjęto Zintegrowany Pakiet Wytycznych na rzecz wzrostu i zatrudnienia, który połączył Ogólne Wytyczne Polityki Gospodarczej z Wytycznymi Zatrudnienia. Wytyczne w zakresie zatrudnienia zostały ukierunkowane przede wszystkim na przyciąganie większej liczby osób do pracy oraz zwiększenie ich zdolności przystosowywania się do zmieniających warunków poprzez inwestycje w kapitał ludzki.
ESZ obecnie Pakiet dotyczący zatrudnienia 1 Zainicjowany w 2012 r. przez Komisję Europejską. Pakiet dotyczący zatrudnienia opiera się na Programie na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia w ramach strategii Europa 2020. Pakiet ma na celu: wspieranie tworzenia miejsc pracy ograniczenia opodatkowania pracy skutecznego wykorzystywania dotacji przeznaczonych na pomoc w zatrudnianiu wykorzystywania potencjału kluczowych sektorów, takich jak zielona gospodarka, technologie informacyjno-komunikacyjne, czy też sektor zdrowotny i sektor usług opiekuńczych.
ESZ obecnie pakiet dotyczący zatrudnienia 2 przywrócenie rynkom pracy dynamiki pomaganie pracownikom w udanej zmianie pracy lub powrocie do pracy mobilizacja wszystkich zainteresowanych podmiotów na rzecz realizacji wymaganych reform inwestowanie w umiejętności oparte na lepszym przewidywaniu i monitorowaniu zapotrzebowania wspieranie swobodnego przepływu pracowników. usprawnienie zarządzania strategiami w zakresie zatrudnienia ściślejsze ich monitorowanie wraz z krajami UE, by problemy socjalne i związane z zatrudnieniem nie były traktowane drugorzędnie w porównaniu z problemami gospodarczymi [Serwis]
ESZ obecnie koordynacja polityki zatrudnienia wytyczne dotyczące zatrudnienia: wspólne priorytety i cele polityki zatrudnienia. Są one proponowane przez Komisję, uzgadniane przez rządy krajowe, a następnie przyjmowane przez Radę UE, wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu: oparte na a) ocenie sytuacji w zakresie zatrudnienia w Europie; b) wdrażaniu wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia; c) analizie projektu krajowych programów reform przez Komitet Zatrudnienia. Stanowi ono element rocznej analizy wzrostu gospodarczego. Jest publikowane przez Komisję, a przyjmowane przez Radę UE, krajowe programy reform: przedkładane przez rządy krajowe i analizowane przez Komisję pod kątem zgodności ze strategią Europa 2020, zalecenia dla poszczególnych krajów: wydawane przez Komisję i oparte na ocenie krajowych programów reform. [Serwis]
Aktualne Wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia (obowiązujące od 2010) Płaszczyzna odniesienia: Strategia Europa 2020 Wytyczna 7: Zwiększenie uczestnictwa kobiet i mężczyzn w rynku pracy, ograniczanie bezrobocia strukturalnego i promowanie jakości zatrudnienia. Wytyczna 8: Rozwijanie zasobów wykwalifikowanej siły roboczej odpowiadającej potrzebom rynku pracy oraz promowanie uczenia się przez całe życie. Wytyczna 9: Poprawa jakości i wydajności systemów kształcenia i szkolenia na wszystkich poziomach oraz zwiększenie liczby osób podejmujących studia wyższe lub ich odpowiedniki. Wytyczna 10: Promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa. [Decyzja, 2010]
ESZ a strategia Europa 2020 Zgodnie ze strategią Europa 2020, ESZ ma na celu stworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy w całej UE. Strategia zatrudnienia wspiera działania, które pozwolą do roku 2020 osiągnąć następujące cele główne: * podwyższenie wskaźnika zatrudnienia w grupie wiekowej 20 64 lata do 75 proc. * obniżenie odsetka osób zbyt wcześnie kończących naukę do poziomu poniżej 10 proc i podwyższenie odsetka osób w grupie wiekowej 30 34 kończących uczelnie wyższe do co najmniej 40 proc. * zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o co najmniej 20 mln.
Inicjatywy przewodnie w ramach strategii Europa 2020 [Serwis] Podstawowe znaczenie dla realizacji celów strategii Europa 2020 mają działania wymienione w inicjatywie przewodniej Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia. Jej celem jest przyspieszenie procesu reformowania rynku pracy, tak by obywatele łatwiej mogli podwyższać swoje kwalifikacje i dostosowywać je do przyszłych potrzeb pracodawców, by powstały nowe miejsca pracy, a unijne przepisy w zakresie zatrudnienia zostały zaktualizowane i uproszczone. Istotne są także 2 inne inicjatywy: Mobilna młodzież (zwiększenie szans młodych ludzi na znalezienie pracy poprzez ułatwianie studentom i stażystom zdobywania doświadczenia za granicą), oraz Europejski program walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (ograniczanie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym).
Obecne cele strategiczne ESZ impuls do odnowy polityki flexicurity, polegający na zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych stron we wzmacnianie elementów tej polityki i ulepszanie mechanizmów służących do monitorowania krajowych rozwiązań z zakresu flexicurity, opracowywanie, we współpracy z krajami UE i partnerami społecznymi, nowej koncepcji jakości pracy, badanie wpływu polityki zatrudnienia, a w szczególności płac, opodatkowania i opłacalności pracy, na sytuację makroekonomiczną w poszczególnych krajach członkowskich oraz w całej UE, opracowywanie podstawowych zasad polityki wspierającej tworzenie miejsc pracy, badanie wpływu zmian klimatu na rynki pracy, zatrudnienie wśród młodzieży, praca na własny rachunek. [Serwis]
Wykorzystane źródła i polecane opracowania Wiśniewski Z., Zawadzki K., red. [2010], Aktywna polityka rynku pracy w Polsce w kontekście europejskim, WUP, UMK, Toruń. Komisja Europejska [2007], Dziesięć lat europejskiej strategii zatrudnienia (ESZ), Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans. Komisja Europejska [2010], Europa 2020 Strategia dla inteligentnego, zrównoważonego i integrującego wzrostu, COM (2010) 2020. Marcickiewicz P., Otwarta metoda koordynacji (http://eup.wse.krakow.pl/?page_id=146). Serwis Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego (http://ec.europa.eu/social/home.jsp?langid=pl). Decyzja Rady z dnia 21 października 2010 r. w sprawie wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich (2010/707/EU).