Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Biologia, pierwszy poziom Sylabus modułu: Ekologia modułu: 1BL_19 1. Informacje ogólne koordynator dr hab. prof. UŚ Piotr Skubała modułu/wariantu rok akademicki 2014/2015 semestr I (zimowy) forma studiów stacjonarne sposób ustalania oceny Ocenę końcową stanowi średnia arytmetyczna ocen z laboratorium (0,5) oraz egzaminu końcowej modułu (0,5). Ocena z laboratorium jest średnią arytmetyczną oceny końcowej z kolokwiów cząstkowych, raportów końcowych i oceny ciągłej aktywności studenta na zajęciach. Uzyskanie pozytywnej oceny z laboratorium umożliwia przystąpienie do egzaminu Na ocenę z ćwiczeń składa się średnia ważona z: - kolokwia (80%). - raporty końcowe z ćwiczeń (15%) - ocena ciągła aktywności studenta na ćwiczeniach (5%) Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest ocena pozytywna z ćwiczeń. Wykłady i ćwiczenia są prowadzone przez pracowników Katedr Ekologii i Hydrobiologii 2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta nazwa Wykład prowadzący treści zajęć metody prowadzenia zajęć dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej studenta opis pracy własnej studenta 1BL_19_fs_1 dr hab. prof. UŚ Piotr Skubała, prof. dr hab. Małgorzata Strzelec Temat 1. Prawa natury w świetle badań ekologii. Różnorodność biologiczna stopień poznania i znaczenie. Temat 2. Interakcje międzygatunkowe. Znaczenie interakcji symbiotycznych dla funkcjonowania ekosystemów lądowych i wodnych Temat 3. Populacje roślin i zwierząt. Czynniki ograniczające rozmieszczenie organizmów. Temat 4. Podstawowe zasady organizacji biocenoz. Zmiany kierunkowe i niekierunkowe w biocenozach. Temat 5. Struktura i funkcjonowanie ekosystemów. Usługi ekosystemowe. Temat 6. Wpływ wybranych czynników środowiskowych na różnorodność organizmów wodnych Temat 7. Reakcja biocenozy na zaburzenia środowiska jak w opisie modułu 15 40 Samodzielne przyswojenie wiedzy. Praca z zalecaną literaturą przedmiotu: podstawową jak i uzupełniającą. Utrwalanie, poszerzanie i systematyzowanie wiedzy. Przygotowanie do egzaminu na podstawie treści wykładów, ćwiczeń i zalecanej literatury przedmiotu. organizacja zajęć Wykłady odbywają się raz w tygodniu, po 2 godziny lekcyjne (45 minut) w Auli, ul. Bankowa 9
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2 obowiązkowa uzupełniająca adres strony www zajęć informacje dodatkowe nazwa Laboratorium prowadzący treści zajęć 1. Falińska K. 1996. Ekologia roślin. Podstawy teoretyczne, populacje, zbiorowiska, procesy. PWN, 2. Kajak Z. 1998. Hydrobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. PWN, 3. Krebs Ch. J. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. PWN, 4. Weiner J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. PWN, 1. Allan J. Dawid. 1998. Ekologia wód płynących. PWN, 2. Begon M., Mortimer M. 1989. Ekologia populacji. Studium porównawcze zwierząt i roślin. PWRiL, 3. Collier B.D., Cox G.W., Johson A.W., Miller Ph.C. 1978. Ekologia dynamiczna. PWRiL, 4. Kornaś J., Medwecka-Kornaś M. 2002. Geografia roślin. PWN, 5. Lampert W., Sommer U. 1996. Ekologia wód śródlądowych. PWN, 6. Odum E.P. 1977. Podstawy ekologii. PWRiL, 7. Podbielkowski Z. 1990. Roślinność kuli ziemskiej. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, 8. Pianka E.R. 1981. Ekologia ewolucyjna. PWN, 9. Remmert H. 1995. Ekologia. PWRiL, 10. Stańczykowska A. 1990. Ekologia naszych wód. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, 11. Strzelec M., Spyra A., Serafiński W. 2010. Biologia wód śródlądowych. Skrypt dla studentów studiów I i II stopnia na kierunkach biologia i ochrona środowiska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. 12. Trojan P. 1975. Ekologia ogólna. PWN, 13. Więckowski S. 1998. Ekologia ogólna. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz. Bieżące informacje dla studentów zamieszczone są na tablicach ogłoszeniowych Katedr Ekologii i Hydrobiologii. dr hab. Anna Orczewska, dr hab. Grażyna Madej, mgr Joanna Kohyt, prof. dr hab. Stanisław Cabała (Katedra Ekologii) Temat 1. Wpływ gatunków obcych na funkcjonowanie ekosystemów słodkowodnych Temat 2. Zmienność populacji na przykładzie zooplanktonu Temat 3. Horyzontalne i pionowe rozmieszczenie planktonu w jeziorach Temat 4. Formy życiowe roślin, spektra biologiczne, diagramy klimatyczne i klimaty świata (kolokwium z tematów nr 1-3) Temat 5. Strefy roślinne kuli ziemskiej i piętra roślinne w górach Temat 6. Struktura troficzna biocenoz. Przepływ energii przez ekosystem (kolokwium z tematów 4-5). Temat 7. Abiotyczne czynniki ekologiczne światło, woda, temperatura, gleba (kolokwium z tematu nr 6). Temat 8. Przystosowania roślin do życia w wodzie Temat 9. Badania populacji roślin (kolokwium z tematów 7-8) Temat 10. Struktura przestrzenna biocenoz Temat 11. Rozrodczość, śmiertelność, struktura wiekowa Temat 12. Metody oceny zagęszczenia zwierząt Temat 13. Różnorodność gatunkowa w biocenozie (kolokwium z tematów 10-13)
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 3 metody prowadzenia zajęć dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej studenta opis pracy własnej studenta organizacja zajęć obowiązkowa uzupełniająca adres strony www zajęć informacje dodatkowe Na wstępie zajęć odbywa się prelekcja oraz dyskusja ze studentami dotycząca omawianego zagadnienia. Ćwiczenia laboratoryjne wykonywane pod nadzorem prowadzącego. Wykonywane są w zespołach na podstawie instrukcji. Otrzymane wyniki badan są analizowane i prezentowane przez studentów. Dyskusja końcowa stanowi podsumowanie realizowanego tematu badawczego. 60 30 Zdobycie podstaw teoretycznych adekwatnych do zakresu ćwiczeń. Praca z zaleconymi podręcznikami. Przygotowanie do kolokwium pisemnego. Ćwiczenia laboratoryjne jeden raz w tygodniu w czterogodzinnych blokach (4 x 45 minut), w budynku przy ulicy Bankowej 9. Zajęcia odbywać się będą w sali 26. 1. Falińska K. 1996. Ekologia roślin. PWN, 2. Podbielkowski Z., Podbielkowska M. 1992. Przystosowania roślin do środowiska. WSiP. 3. Kajak Z. 2001. Hydrobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. PWN, 4. Krebs Ch. 1996. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności PWN, 5. Weiner J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. PWN, 1. Allan J. David. 1998. Ekologia wód płynących. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2. Begon M., Mortimer M., Thompson D.J. 1999. Ekologia populacji. Studium porównawcze zwierząt i roślin. PWN, 3. Kornaś J., Medwecka-Kornaś M. 2002. Geografia roślin. PWN, 4. Lampert W., Sommer U. 1996. Ekologia wód śródlądowych. PWN, 5. Pianka E. R. 1981. Ekologia ewolucyjna. PWN, 6. Podbielkowski Z. 1990. Roślinność kuli ziemskiej. WSiP., 7. Podbielkowski Z., Tomaszewicz H. 1996. Zarys hydrobotaniki. PWN, 8. Górecki A., Kozłowski J., Gębczyński M. Ćwiczenia z Ekologii, Kraków-Białystok. 9. Trojan P. 1980. Ekologia ogólna. PWN, Warszawa 10. Podbielkowski Z. 1991. Geografia roślin. WSiP, 11. Strzelec M., Spyra A., Serafiński W. 2010. Biologia wód śródlądowych. Skrypt dla studentów studiów I i II stopnia na kierunkach biologia i ochrona środowiska. Wyd. UŚ, Katowice. nazwa Konsultacje prowadzący treści zajęć metody prowadzenia zajęć dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej studenta wszyscy prowadzący zajęcia laboratoryjne i wykłady zagadnienia związane z tematami zajęć laboratoryjnych i wykładów jak w opisie modułu
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4 opis pracy własnej studenta organizacja zajęć obowiązkowa uzupełniająca adres strony www zajęć informacje dodatkowe jak w opisie modułu Konsultacje (dyskusje, wyjaśnienia) w trakcie godzin określonych przez każdego z pracowników taka jak do wykładu i laboratorium taka jak do wykładu i laboratorium 3. Opis sposobów efektów kształcenia modułu Egzamin pisemny (-y) zajęć Kolokwium (-y) zajęć 1BL_19_w_1 1BL_19_fs_1 dr hab. prof. UŚ Piotr Skubała; prof. dr hab. Małgorzata Strzelec Treści objęte wykładami i laboratoriami, uzupełnione o wiadomości uzyskane przez studenta podczas pracy własnej z zaleconą literaturą przedmiotu. Do egzaminu mogą przystąpić studenci, którzy uzyskali pozytywną ocenę z zaliczenia całości ćwiczeń laboratoryjnych. Za każdą poprawną odpowiedź student otrzymuje określoną liczbę punktów. Do ustalenia ostatecznej oceny stosuje się następującą skalę: 91-100% pkt: bdb 81-90% pkt: +db 71-80% pkt: db 61-70% pkt: +dst 51-60% pkt: dst 0-50% pkt: ndst Egzamin końcowy ma charakter pisemny, testowo-opisowy. Zakres materiału: weryfikacja wiedzy obejmująca treści z wykładów, laboratorium i zalecaną w sylabusie literaturę przedmiotu: podstawową i uzupełniającą. Część pytań egzaminacyjnych może mieć charakter testu wyboru, część będzie wymagała krótkiego opisu problemu. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest obecność na wszystkich ćwiczeniach (w razie choroby, czy innej ważnej przyczyny nieobecności, student jest winny zaliczyć dany temat ćwiczeń u prowadzącego) i uzyskanie pozytywnej oceny z ćwiczeń. Czas trwania egzaminu - 1h. 1BL_19_w_2 dr hab. Anna Orczewska, dr hab. Grażyna Madej, mgr Joanna Kohyt, prof. dr hab. Stanisław Cabała (Katedra Ekologii)
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 5 Pisemne kolokwium obejmujące zakres zagadnień ujętych w opisie zajęć i przekazywanych w trakcie laboratorium, uzupełnione o wiadomości uzyskane przez studenta podczas pracy własnej z zalecaną literaturą obowiązkową. Kolokwium pisemne jest przeprowadzone na zakończenie bloku ćwiczeń laboratoryjnych dotyczących określonej tematyki, zgodnie z planem podanym poniżej, przy opisie tematów ćwiczeń. Student otrzymuje zestaw pytań testowych lub problemowych. W przypadku pytań testowych, za każdą poprawną odpowiedź student otrzymuje określoną liczbę punktów. Do ustalenia ostatecznej oceny stosuje się następującą skalę w odniesieniu do poprawnych odpowiedzi: 91-100% pkt: bdb 81-90% pkt: +db 71-80% pkt: db 61-70% pkt: +dst 51-60% pkt: dst 0-50% pkt: ndst W przypadku pytań problemowych każde z nich oceniane jest oddzielnie w skali od 2 (ndst) do 5 (bdb). W tym przypadku ocena końcowa jest średnią arytmetyczną ocen z pytań. Skala ocen: bdb powyżej 4,76 + db od 4,26 do 4,75 db od 3,76 do 4,25 + dst od 3,26 do 3,75 dst od 2,76 do 3,25 W przypadku braku pozytywnego zaliczenia kolokwium możliwa jest jego poprawa w terminie wyznaczonym przez prowadzącego, ale nie przekraczającym dwóch tygodni od momentu zrealizowanego tematu, którego dotyczyło kolokwium. Oceną z kolokwium jest wówczas średnia wyników z obydwu terminów. Sprawdziany w terminach podanych w harmonogramie laboratoriów mają charakter pisemny testowo-opisowy, zawierają również zadania do rozwiązania (kalkulatory): sprawdzona jest zarówno wiedza, jak i umiejętności wykorzystania tej wiedzy zdobyte w trakcie zajęć ćwiczeniowych z przedmiotu. Czas trwania kolokwium ok. 20 min. Raport końcowy z ćwiczeń (-y) zajęć 1BL_19_w_3 dr hab. Anna Orczewska, dr hab. Grażyna Madej, mgr Joanna Kohyt, prof. dr hab. Stanisław Cabała (Katedra Ekologii) Wiedza i praktyczne umiejętności w rozwiązywaniu zadanych problemów. Wymagania: podstawowe wiadomości związane z tematyką każdych zajęć (podawane każdorazowo na zajęciach poprzednich przez osobę prowadzącą zajęcia), które umożliwią aktywny i sprawny udział w kolejnych zajęciach laboratoryjno-ćwiczeniowych. Za każde sprawozdanie student może otrzymać maksymalnie 5 pkt, przeliczonych na oceny według poniższej skali: 5 pkt: bdb 4,5 pkt: db+ 4 pkt: db 3,5 pkt: dst+ 3 pkt: dst
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 6 2 pkt: ndst Ostateczna ocena jest średnią arytmetyczną ze wszystkich raportów. Student składa sprawozdania przygotowane zgodnie ze wskazówkami prowadzącego po odbyciu poszczególnych tematów. Dostarczenie terminowe poprawnych sprawozdań jest podstawą zaliczenia tej części modułu. Ocena ciągła aktywności aktywności studenta w trakcie laboratorium (-y) zajęć 1BL_19_w_4 dr hab. Anna Orczewska, dr hab. Grażyna Madej, mgr Joanna Kohyt, prof. dr hab. Stanisław Cabała (Katedra Ekologii) Znajomość zalecanej przez prowadzących literatury przedmiotu do bieżących zajęć, aktywne uczestnictwo w zajęciach, zrozumienie wykonywanych eksperymentów i przeprowadzanych analiz, umiejętność analizy wyników, przygotowanie pisemnego raportu z ćwiczeń. Ocenie podlega przygotowanie teoretyczne do bieżących zajęć, zaangażowanie studenta w prace laboratoryjne, udział w dyskusji dotyczącej podejmowanych problemów badawczych. Aktywność studenta oceniana jest na każdych zajęciach laboratoryjnych w skali 1 (aktywny) lub 0 (nieaktywny). Ocena końcowa jest obliczona według następującej skali: 12-13 pkt: bdb 11 pkt: db+ 9-10 pkt: db 8 pkt: dst+ 6-7 pkt: dst 5 pkt: ndst Obserwacja pracy studenta w trakcie zajęć laboratoryjnych, ocena: poprawności wykonywanych analiz, zaangażowania w dyskusję naukową, odpowiedzi na pytania kontrolne, poprawności wykonania raportów. Negatywna ocena ciągła skutkuje brakiem zaliczenia