Co nauczyciel wiedzieć powinien? WaŜne pojęcia
WaŜne pojęcia WYCHOWANIE to mądre towarzyszenie uczniowi na drodze jego rozwoju i stworzenie mu wartościowego środowiska wychowawczego. W jego wyniku uczeń poznaje kim jest i otrzymuje podpowiedź od nauczyciela - wychowawcy kim moŝe być. Praca nauczyciela wychowawcy to nie praca rzeźbiarza, urabiającego bezkształtny materiał według własnych lub narzuconych koncepcji, ale raczej ogrodnika, pochylającego się z troską nad powierzonymi jego opiece sadzonkami.
WaŜne pojęcia PRACA to główny rodzaj aktywności ludzi w Ŝyciu dorosłym, która określa ich znaczenie i pozycję w społeczeństwie, stanowi główne źródło dochodów oraz wywiera wpływ na styl Ŝycia i poziom ogólnego rozwoju.
WaŜne pojęcia Zawód - zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, będących świadczeniami na rzecz innych osób, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki.
WaŜne pojęcia Kariera zawodowa - to osiągnięcie wyznaczonego celu (poprzez wybór optymalnej ścieŝki edukacyjno-zawodowej, znalezienie odpowiedniej pracy i dostosowanie się do trendów zgodnie z obserwacjami rynku pracy) oraz wysokiej pozycji zawodowej, a takŝe zdobywanie coraz lepszych stanowisk, przebieg naszej pracy i czas jej oddany.
WaŜne pojęcia DORADZTWO ZAWODOWE - to pomoc polegająca na udzieleniu indywidualnej porady zawodowej na kolejnych etapach dokonywania wyboru typu szkoły, kierunku kształcenia zatrudnienia, przekwalifikowywania się, ponownego zatrudnienia w przypadku utraty pracy. Porada taka wymaga interakcji zachodzącej między radzącym się uczniem bądź dorosłym a udzielającym porady doradcą zawodowym.
Co nauczyciel wiedzieć powinien? Czynniki warunkujące wybór zawodu A. Paszkowska-Rogacz: Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej,, KOWEZ, W-wa, 2002
Czynniki warunkujące wybór zawodu 1. Czynniki wewnętrzne związane z rozwojem ogólnym i zawodowym człowieka oraz jego cechy indywidualne. 2. Czynniki zewnętrzne - sytuacyjne i wychowawcze związane z wyborem zawodu.
Czynniki warunkujące wybór zawodu Nauczyciel wychowawca powinien tak organizować czynniki zewnętrzne, aby wpłynęły na jak największą grupę czynników wewnętrznych.
Czynniki wewnętrzne 1. Znajomość siebie samego 2. Umiejętność poszukiwania pracy 3. Znajomość ścieŝek edukacyjnych
Poznanie siebie Samoocena - postawa wobec samego siebie, zwłaszcza wobec własnych moŝliwości oraz innych cech wartościujących społecznie. Samoocena jest poczuciem własnej wartości (wg A. Janowski). /wysoka, niska, adekwatna, nieadekwatna/
Poznanie siebie ZAINTERESOWANIA UZDOLNIENIA STAN ZDROWIA I CECHY FIZYCZNE OSOBOWOŚĆ - SKŁONNOŚCI ZAWODOWE
Zainteresowania Zainteresowania - to specyficzne nastawienia poznawcze pełniące waŝną funkcję w ukierunkowywaniu aktywności i pobudzające do określonej działalności. Sprzyjają nabywaniu wiedzy oraz kształtowaniu pewnych umiejętności, poniewaŝ powodują łatwiejsze spostrzeganie, zapamiętywanie i uczenie się treści. Wpływają na postępy w nauce szkolnej Determinują wybór i ukończenie szkoły Mają wpływ na wybór zawodu i zadowolenia z wykonywanej pracy Określają wybór hobby
Uzdolnienia Zdolność pewna sprawność do wykonywania czynności lub moŝliwość, dzięki której człowiek zdobywa wiadomości, umiejętności, sprawności (wg B Hornowski). Poziom zdolności zaleŝy od czynników wrodzonych, wychowania, aktywności, pracowitości (wg W. Szewczuk). Zdolności spełniają waŝną rolę w Ŝyciu człowieka. Decydują o sukcesach i zadowoleniu, o niejednakowych efektach uczenia się i pracy. Uświadomienie sobie własnych uzdolnień przed podjęciem decyzji o wyborze zawodu jest niezwykle istotne, poniewaŝ róŝne zawody wymagają róŝnych uzdolnień. /Ogólne lub specjalne/
Osobowość skłonności zawodowe Osobowość wg Eysencka to: względnie trwała organizacja charakteru, temperamentu, intelektu i właściwości fizycznych, które determinują specyficzne sposoby przystosowywania do otoczenia. J.L. Holland wyróŝnia 6 typów osobowości zawodowych. Wg jego koncepcji kaŝdy typ (stanowiący zespół cech osobowości) szuka dla siebie odpowiedniego środowiska pracy, miejsca wśród ludzi i sposobu zachowania.
J.L. Holland wyróŝnia 6 typów osobowości zawodowej: SPOŁECZNY REALISTYCZNY BADAWCZY KONWENCJONALNY PRZEDSIĘBIORCZY ARTYSTYCZNY
Stan zdrowia i cechy fizyczne Przy wyborze zawodu naleŝy uwzględniać cechy fizyczne, które obejmują właściwości budowy i funkcjonowania organizmu : wygląd zewnętrzny budowa ciała deficyty funkcjonowanie fizyczne stan zdrowia schorzenia przewlekle funkcjonowanie poszczególnych narządów
WaŜne o zdrowiu Do wykonywania kaŝdego zawodu istnieją określone wymagania zdrowotne. KaŜda dysfunkcja organizmu i choroba przewlekła daje wiele przeciwwskazań ograniczając moŝliwości nauki i wykonywania pewnych zawodów. Odpowiednio wcześnie naleŝy informować uczniów o konieczności uwzględniania przeciwwskazań zdrowotnych, aby uniknąć błędów i rozczarowania zmuszającego do zmiany szkoły i przekwalifikowania.
Przeciwwskazania zdrowotne przykłady : - wady wzroku zakaz pracy na wysokości, obsługi maszyn w ruchu, prowadzenia pojazdów, cięŝkiej pracy fizycznej itp. - wady słuchu zakaz pracy w hałasie, na wysokości, ograniczenia na stanowiskach w bezpośrednim kontakcie z petentem - astma zakaz pracy w kontakcie z alergenami, w zmiennych lub trudnych warunkach klimatycznych - schorzenia ortopedyczne zakaz dźwigania, cięŝkiej pracy fizycznej, pracy w pozycji przymusowej
Znajomość samego siebie czyli... - realistyczne postrzeganie własnej osoby - pozytywne relacje z ludźmi - odporność na zmiany i stała ciekawość poznawcza - umiejętność stawiania sobie celów i ich planowa realizacja Pozwala na przyjęcie elastycznej i otwartej postawy, dzięki której ewentualna poraŝka nie zmienia się w klęskę Ŝyciową, ale staje się wyzwaniem pobudzającym do dalszych działań.
Poznanie świata zawodów Podstawę decyzji zawodowej stanowi znajomość świata pracy. Konieczne jest mobilizowanie młodzieŝy do zdobywania usystematyzowanej wiedzy o zawodach oraz konfrontowania wymagań ze swoimi predyspozycjami.
Charakterystyka zawodu obejmuje: zadania i czynności, wymagania psychologiczne, wymagania fizyczne i zdrowotne, środowisko pracy i narzędzia,
Umiejętność poszukiwania pracy -znajomość wiedzy o prawach rządzących rynkiem pracy, - znajomość metod i standardów poszukiwania pracy, - umiejętność utrzymania pracy.
Poznanie szkół i ścieŝek edukacyjnych 1. Wiedza o strukturze systemu edukacji RP 2. Znajomość oferty szkół w środowisku lokalnym 3. Znajomość oferty szkół w regionie 4. Świadomość moŝliwości uczenia się przez całe Ŝycie.
WaŜne umiejętności 1. posługiwania się nowoczesną techniką informatyczną 2. komunikowania się, 3. rozwiązywania problemów, 4. wysłuchiwania innych i uwzględniania ich punktów widzenia, 5. korzystania z róŝnych źródeł informacji, 6. porozumiewania się w kilku językach, 7. łączenia i porządkowania wiedzy, 8. radzenia sobie z nietypowością i złoŝonością, 9. organizowania i oceniania własnej pracy, 10.pracy w grupie.
WaŜne role nauczyciela - wychowawcy 1. Uświadomienie uczniowi znaczenia posiadania wiedzy o sobie samym w kontekście dokonywania wyborów zawodowych oraz pomoc w zdobywaniu jej. 2. Przekazanie uczniowi wiedzy i umiejętności z nauczanego przedmiotu na poziomie, który pozwoli mu wejść na wyŝszy szczebel kariery zawodowej /egzaminy, zaplanowanie ścieŝki kariery/. 3. WyposaŜenie ucznia w wiedzę i umiejętności niezbędne w dokonywaniu trafnych decyzji edukacyjnych i zawodowych 4. Kształtowanie umiejętności społecznych 5. Współdziałanie z rodzicami w zakresie aktywizacji zawodowej dziecka.