S.1.431.3.13.2012.IJ-B PROTOKÓŁ kontroli doraźnej przeprowadzonej w Placówce Opiekuńczo Wychowawczej Nr 1 w Dębnie w dniach 06 07 grudnia 2012 r. Adres Placówki: Powiatowy Zespół Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Dębnie ul. Mickiewicza 30 b 74-400 Dębno Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Ilona Jackiewicz Bara starszy inspektor wojewódzki osoba kierująca zespołem, Renata Karwowska starszy inspektor wojewódzki, na podstawie Upoważnienia Nr 93/2012 z dnia 20 listopada 2012 r., wydanego przez Wojewodę Zachodniopomorskiego. Przedmiot kontroli: Zagadnienia ujęte w piśmie Biura Rzecznika Praw Dziecka znak: ZEW/414/54-19/2012/MT z dnia 05 listopada 2012 r. zbadanie przedmiotowej sprawy, w zakresie: 1. Równego i właściwego traktowania wychowanków. 2. Zapewnienia wychowankom odzieży odpowiedniej do pory roku. 3. Udzielania wychowankom odpowiedniej pomocy medycznej. 4. Stosowania przemocy fizycznej i psychicznej. Kontrolą objęto okres od 01 stycznia 2012 r. do 06 grudnia 2012 r. Wyjaśnień udzielały: Pani Maria Żukrowska Mróz dyrektor placówki, Pani Izabela Zaborska wicedyrektor, wychowawca. Ustalenia kontroli: Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez dyrektora panią Marię Żukrowską Mróz, wicedyrektora, wychowawcę panią Izabelę Zaborską, analizę ankiet przeprowadzonych wśród 14 wychowanków placówki oraz dodatkowo przeprowadzonej rozmowy z 6 wychowankami, 1 wychowawcą oraz analizę losowo wybranej dokumentacji. Wszyscy wychowankowie otrzymali informację, że mogą indywidualnie porozmawiać z osobami prowadzącymi kontrolę. W dniu 06 grudnia 2012 r. w placówce przebywało 29 wychowanków. Dwóch chłopców przebywało na długotrwałej ucieczce, 1 chłopiec przebywał w Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym w Chojnie i 1 chłopiec w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii w Szczecinie. Uchwałą Rady Powiatu w Myśliborzu z dnia 23 listopada 2011 r. utworzony został Zespół Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Dębnie w skład którego 1
wchodziły: Placówka Opiekuńczo Wychowawcza nr 1 w Dębnie oraz Placówka Opiekuńczo Wychowawcza Nr 2 w Barlinku. W związku ze zmniejszającą się liczbą dzieci kierowanych do zespołu placówek, podjęto decyzję o wygaszeniu Placówki Opiekuńczo Wychowawczej Nr 2 w Barlinku. W związku z powyższym w Placówce Opiekuńczo Wychowawczej Nr 1 w Dębnie umieszczonych zostało 12 wychowanków, którzy wcześniej przebywali w Placówce Opiekuńczo Wychowawczej Nr 2 w Barlinku: 1. X.Y. ur. r., przeniesiony/a został/a do Placówki w Dębnie w dniu 05.01.2012 r. Usamodzielnił/a się w dniu 29.08.2012 r. 2. X.Y. ur.. r., został/a przeniesiony/a do Placówki w Dębnie w dniu 05.01.2012 r. W Placówce Opiekuńczo Wychowawczej w Barlinku podjęto działania mające na celu umieszczenie dziecka w młodzieżowym ośrodku wychowawczym. Badania w rodzinnym ośrodku diagnostyczno konsultacyjnym przeprowadzono w dniu 31.01.2012 r. Sąd rodzinny postanowienie o umieszczeniu dziecka w MOW wydał w dniu 12.03.2012 r. Na podstawie tego postanowienia umieszczono wychowanka/ę w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Renicach w dniu 25.05.2012 r. Wychowanka/ek wakacje spędził/a w domu rodzinnym. W dniu 03.09.2012 r. odwieziona/y został/a do MOW w Renicach. Następnego dnia tj. 04.09.2012 r. samowolnie opuścił/a MOW. Do ośrodka został/a doprowadzony 24.09.2012 r. Następnego dnia tj. 25.09.2012 r. samowolnie opuścił/a młodzieżowy ośrodek. Został/a skreślony/a z listy wychowanków Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Renicach w dniu 29.10.2012 r. Do dnia kontroli w dalszym ciągu przebywał/a na ucieczce. 3. X.Y. ur. r., przeniesiony/a został/a do Placówki w Dębnie w dniu 30.01.2012 r. W dniu kontroli przebywał/a w placówce. Obecnie uczeń/uczennica kl. III Gimnazjum Publicznego w Dębnie. 4. X.Y. ur.. r., przeniesiony/a do Placówki w Dębnie w dniu 30.01.2012 r. Kontynuuje naukę w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii Nr 1 ul. Przylesie 17 w Szczecinie. Wychowanek/ka umieszczony/a został w MOS przed przyjęciem do Placówki w Dębnie. 5. X.Y. ur. r., przeniesiony/a do Placówki w Dębnie w dniu 15.06.2012 r. Dziecko kontynuuje naukę w gimnazjum przy Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym w Chojnie. 6. X.Y. ur.. r., przeniesiony/a została do Placówki w Dębnie w dniu 30.01.2012 r. Umieszczony/a został/a wraz ze swoim rodzeństwem w rodzinie zastępczej w dniu 17.09.2012 r. 7. X.Y. ur. r., przeniesiony/a do Placówki w Dębnie w dniu 30.01.2012 r. Umieszczony/a został/a wraz ze swoim rodzeństwem w rodzinie zastępczej w dniu 17.09.2012 r. 8. X.Y. ur.. r., przeniesiony/a do Placówki w Dębnie w dniu 30.01.2012 r. Umieszczony/a został/a wraz ze swoim rodzeństwem w rodzinie zastępczej w dniu 17.09.2012 r. 9. X.Y. ur.. r., przeniesiony/a do Placówki w Dębnie w dniu 15.06.2012 r. W dniu kontroli przebywał/a w placówce. Kontynuuje naukę w Szkole Podstawowej Nr 1 w Dębnie. 10. X.Y. ur. r., fizycznie nie był/a przyjęty/a do Placówki w Dębnie. Wychowanek/ka od dnia 29.08.2011 r. do dnia 09.05.2012 r. przebywał w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo Wychowawczej 2
Dorian w Sławnie. Zgodnie z postanowieniem Sądu z dnia 27.06.2012 r., został/a umieszczony/a w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym. 11. X.Y. ur. r. Wychowanek/ka nie trafił/a fizycznie do Placówki w Dębnie, ukończył/a kl. I ZSZ w Barlinku, następnie w czasie wakacji był/a urlopowany/a do domu rodzinnego. Wychowanek/ka w dniu 05.08.2012 r. usamodzielnił/a się. Zapisany/a został/a do szkoły ponadgimnazjalnej w miejscu zamieszkania. Pracownicy placówki monitorują sytuację wychowanka/ki. 12. X.Y. ur... r., nie trafił/a fizycznie do Placówki w Dębnie. Ukończył/a kl. I Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Barlinku, następnie w czasie wakacji był/a urlopowany/a wraz z siostrą do domu rodzinnego. Usamodzielnił/a się w dniu 05.08.2012 r. Zapisany/a został/a do szkoły ponadgimnazjalnej w miejscu zamieszkania. Pracownicy placówki monitorują sytuację wychowanka/i. W dniach kontroli w Placówce Opiekuńczo Wychowawczej w Dębnie przebywało 2 byłych wychowanków Placówki Opiekuńczo Wychowawczej Nr 2 w Barlinku X.Y. i X.Y.. Równe i właściwe traktowanie wychowanków. (zał. nr 1). Wychowankowie na zadane pytanie: Czy są jakieś różnice w sposobie traktowania wychowanków przez pracowników Placówki? Jeżeli tak, podaj przykłady, odpowiedzieli w następujący sposób: nie 6 wychowanków, tak są, wychowawca wybiera sobie osoby, które lubi a których nie lubi, traktuje jednego lepiej a drugiego gorzej 1 wychowanek, czasami traktują inaczej 1 wychowanek, szarpią i wyzywają w przykładzie pani (dziecko podało imię i nazwisko wychowawcy) 1 wychowanek, nie, zależy od zachowania dziecka 1 wychowanek, nie traktują sprawiedliwie moim zdaniem 1 wychowanek, tak jednych lepiej jednych gorzej 1 wychowanek, krzyczenie na wychowanka 1 wychowanek. Na zadane pytanie: Czy zdarzyła się sytuacja, że poczułeś(aś) się poniżona/y, upokorzony/a? Jeżeli tak, opisz sytuację, 7 wychowanków odpowiedziało twierdząco w większości opisując sytuację, 6 wychowanków napisało, że nie a 1 wychowanek napisał, że nie ale ma problemy w szkole. Zapewnienie wychowankom odzieży odpowiedniej do pory roku. oraz dokonano analizy faktur, zakupionej odzieży dla losowo wybranego wychowanka. Wychowankowie na zadane pytanie: Czy posiadasz odzież i obuwie dostosowane do pory roku? odpowiedzieli twierdząco. Tylko 1 wychowanek odpowiedział, że nie. Jedno dziecko dopisało, że brakuje mu rodziny, jedno dziecko dopisało, że dżinsów a 1 dziecko napisało, że niczego mu nie brakuje. Na podstawie obrotów i sald kont analitycznych za 2012 r. ustalono, że w placówce na dzież i obuwie dla dzieci wydatkowano kwotę 21.440,48 zł (zał. nr 2) oraz pobrano zaliczkę w wysokości 939 zł, co stanowi ogółem kwotę w wysokości 22.379,48 zł (przy stanie 30 wychowanków średnio 746 zł na 1 wychowanka rocznie). Ustalono, że wychowankowie dodatkowo otrzymują odzież od sponsorów, która wydawana jest im z magazynu. 3
Udzielanie wychowankom odpowiedniej pomocy medycznej. oraz rozmowę z dyrektorem i wicedyrektorem placówki. Zgodnie z informacją uzyskaną od dyrektora placówki wszyscy wychowankowie posiadali ubezpieczenie zdrowotne i byli zapisani do lekarza pierwszego kontaktu. Wychowankom, którzy wymagali leczenia specjalistycznego, zapewniane było takie leczenie (oświadczenie zał. nr 3). W placówce jedna z wychowanek bardzo często zgłaszała dolegliwości somatyczne. Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez rodzinny ośrodek diagnostyczno konsultacyjny dolegliwości somatyczne zgłaszane przez nieletnią są wyrazem frustracji jej potrzeb emocjonalnych. Zgodnie z informacją uzyskaną od dyrektora i wicedyrektora, dziewczynka wielokrotnie była hospitalizowana ale nie stwierdzano u niej jednostek chorobowych na które wskazywałyby objawy. Wychowanka na terenie placówki objęta była pomocą terapeutyczną. Pomoc psychologiczna zapewniana była wychowance doraźnie na terenie szkoły. Wychowankowie na zadane pytanie: Kiedy byłaś/eś u lekarza? odpowiedzieli w następujący sposób: W tym tygodniu 2 wychowanków, nie wiem 1 wychowanek, wczoraj lub przedwczoraj, lecz nie wykupili mi recepty 1 wychowanek, niedawno 1 wychowanek, w tamtym tygodniu 2 wychowanków, nie posiadam takiej informacji, nie pamiętam 1 wychowanek, nie choruję 1 wychowanek, 6 tygodni temu 1 wychowanek, byłem/am i to nie raz 1 wychowanek, 3 tygodnie temu 1 wychowanek, od dawna nie choruję, tylko wzrok 1 wychowanek, kiedy mnie potrącił samochód, gdy zachorowałem 1 wychowanek. Na zadane pytanie: Kiedy byłaś/eś ostatnio u dentysty? odpowiedzieli następująco: uczęszczam systematycznie do ortodonty, bo noszę aparat 1 wychowanek, nie wiem 1 wychowanek, wcale 1 wychowanek, nie muszę 1 wychowanek, dawno 1 wychowanek, nie pamiętam 1 wychowanek, przed wakacjami 1 wychowanek, rok temu 2 wychowanków, 6 miesięcy temu 2 wychowanków, tydzień temu 1 wychowanek, pół roku temu, mam wszystkie wyleczone 1 wychowanek, 2 tygodnie temu od domu dziecka w domu też byłem u dentysty 1 wychowanek. Na zadane pytanie: Jakie masz problemy zdrowotne? Jaką otrzymujesz pomoc? wychowankowie odpowiedzieli następująco: mam ostrogi na nogach, byłam tylko raz z tym 1 wychowanek, żadnych 2 wychowanków, zwykłe 1 wychowanek, brzuch, pomagają mi tabletki 1 wychowanek, nie mam żadnych problemów zdrowotnych 1 wychowanek, nie chcę odpowiadać na pytanie 1 wychowanek, nie choruję 1 wychowanek, kaszel, nie otrzymuję żadnej pomocy 1 wychowanek, wada wzroku 1 wychowanek, nie odpowiadam 1 wychowanek, mam dziurę komorową w zastawce mitralnej 3 stopnia, otrzymuję pomoc ale nie zawsze 1 wychowanek, nie mam problemów zdrowotnych 1 wychowanek, okulary mówią żebym nosiła 1 wychowanek. Dzieci zapytane co robi wychowawca kiedy mu mówią, że źle się czują, odpowiedziały w następujący sposób: rzadko mówię albo wcale nie mówię, ponieważ nie zawsze coś zrobią 1 wychowanek, wada wzroku 1 wychowanek, mówi żebym się położył do łóżka i jutro mówi nie pójdę do lekarza lecz idę do szkoły 1 wychowanek, podaje leki 1 wychowanek, nie mówię takich rzeczy dla wychowawcy 1 wychowanek, nie wiem 1 wychowanek, zapisuje mnie do lekarza albo daje mi coś np.: tabletka, syrop, pastylka do ssania 1 wychowanek, nie 2 wychowanków, daje termometr i jakieś leki 1 wychowanek, daje coś na ból 1 wychowanek, mówię, ale nie chcą mi podawać leków przeciwbólowych, ponieważ niby nie mogą, dlatego mam swoje i nie proszę już ich 1 wychowanek, mówi, że jak nie przejdzie 4
to pójdziemy do lekarza 1 wychowanek, idź się połóż albo że udajemy 1 wychowanek. Stosowanie przemocy fizycznej i psychicznej. oraz rozmowę z 5 wychowankami, dyrektorem i wicedyrektorem placówki oraz 1 wychowawcą. Wychowankowie na zadane pytanie: Czy spotyka Cię przemoc? Jeśli tak, to jaka i kto ją wobec Ciebie stosuje? odpowiedzieli następująco: Nie 5 wychowanków, tak nie powiem, ponieważ starsi (wychowawcy) zaraz się z tego wywiną 1 wychowanek, spotkałem się z przemocą 1 wychowanek, nie chcę odpowiadać 1 wychowanek, 1 wychowanek wymienił imię i nazwisko wychowanka, spotkała mnie przemoc fizyczna stosowana przez innych mieszkańców placówki 1 wychowanek, na niby się bijemy z kolegami 1 wychowanek, ciąganie lub szarpanie, bicie się (dzieci) 1 wychowanek. Na zadane pytanie: Czy byłeś świadkiem przemocy stosowanej wobec innego wychowanka? Jeśli tak, to na czym polegała ta przemoc, kto i wobec kogo ją stosował? dzieci odpowiedziały następująco: Tak wobec mojej koleżanki, kolegi. Szarpała ją, rzuciła krzesłem 1 wychowanek, tak 2 wychowanków, szarpanie kolegi przez wychowawcę 1 wychowanek, nie 3 wychowanków, wychowawca wobec mojego brata (dziecko podało imię i nazwisko brata) 1 wychowanek, Tomek i Patryk 1 wychowanek, Diana biła Sarę 1 wychowanek, nie wiem, nie pamiętam 1 wychowanek, nikt mnie nie bił 1 wychowanek. Podczas rozmowy 2 wychowanków powiedziało, że widzieli jak 1 z wychowawców stosował przemoc w stosunku do 3 wychowanków (dzieci podały imię i nazwisko wychowawcy, imiona i nazwiska wychowanków oraz opisały zdarzenia). W dniu 06 grudnia 2012 r. do gabinetu dyrektora placówki przyszło dziecko prosząc o rozmowę z kontrolującym. Dziecko powiedziało, że widziało jak wychowawca stosował przemoc w stosunku do jego brata. Dziecko podało imię i nazwisko wychowawcy oraz opisało zdarzenie. Osoby kontrolujące w dniu 07 grudnia 2012 r. przeprowadziły rozmowę z dziećmi, które wskazane były przez kolegów, jako osoby doświadczające przemocy ze strony wychowawcy. Wychowankowie potwierdzili informacje, podali imię i nazwisko wychowawcy oraz opisali zdarzenia (notatki z rozmów z dziećmi załącznik nr 4). Osoby kontrolujące w dniu 07 grudnia 2012 r. przeprowadziły rozmowę z wychowawcą wskazanym przez dzieci jako osobę stosującą wobec nich przemoc. Wychowawca oświadczył, że nigdy nie użył przemocy wobec podopiecznych (zał. nr 5). Dyrektor placówki oświadczył, że żaden z wychowanków nie zgłosił mu aby wychowawca stosował wobec niego przemoc (zał. nr 6). Na podstawie ustnych zaleceń osób kontrolujących w związku z informacjami uzyskanymi od dzieci podczas kontroli, dyrektor placówki zawiesił wskazanego przez wychowanków pracownika w pełnieniu obowiązków wychowawcy, złożył wniosek do Komisji Dyscyplinarnej przy Wojewodzie Zachodniopomorskim z informacją o zaistniałej sytuacji i do Prokuratury Rejonowej w Myśliborzu zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (zał. nr 7). Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie, co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 5
2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 40. Protokół sporządzono 02 stycznia 2013 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Powiatowy Zespół Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Dębnie egzemplarz Nr 1, - a/a egzemplarz nr 2. Szczecin, dnia kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Protokół otrzymano dnia.. 6