PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 122 Transport 2018 Andrzej Fellner Politechnika, Polski Klub Lotniczy PROGRAM PBN ICAO W ASPEKCIE, 2018 Streszczenie: TFP), parametryczne (SFA) czy nieparametryczne lotniska, strefy odlotów itp.) liczba miejsc postojowych(samolotów, samochodów na parkingach). niczym. Wymaga jednak odpowiedniej infrastruktury, odpowiednich zmian prawnych, ale w zamian -finansowe. Implementacja programu PBN ICAO w skali. Odpowiednie procedury PBN (Performance Based Navigation) 1. WPROWADZENIE Wprowadzany program PBN ICAO w struktury, zmian organizacyjno ekonomiczno finansowe. Implementacja programu PBN ICAO w skali globalnej to rów-
18 yn sowane 19] w 2007 roku, badaw- Single European Sky ATM Research). -technologiczny w lotnictwie wyprzedza znacznie uwarunkowania prawne - TFP), parametryczne (SFA) czy nieparametryczne (DEA), zmienne nawi- statków powietrznych i innych. W ramach transformacji Performance Based Navigation takiego parametru. 2. CHARAKTERYSTYKA KONCEPCJI PBN ICAO W ASPEKCIE ZREALIZOWANYCH PROJEKTÓW: HEDGE, SHERPA -techniczny, szczególnie rozwój technik i technologii satelitarnych, -nawigacyjne to wzrost transportu lo r. NATO w opracowanych:
19 wych naziemnych systemów radiona USA. gospodarczej.[6, 10, 11, ów utrzymywania dzynarodowymi a szczególnie A- program PBN dzone badania [7, 8, 9] i (RNAV) program PBN [1, 2,, Airspace Concept COM SUR ATM NAVIGATION Performance Based Concept Navigation Application Navigation Specification NAVAID Infrastructure Rys. 1. Trzy zasadnicze elementy PBN : ICAO Doc. 9613 PBN Manual
20 yn, : o stanowi trzeci poziom w rozwoju nawigacji, Rys. 3. Etapy rozwoju nawigacji od standardowej poprzez RNAV do PBN sowanych,
21 przygotowanie odpowiedniej infrastruktury nawigacyjnej oraz krajo- etapów lotu, wietrznej, PBN stanowi priorytet globalny ICAO - Doc. 9613 PBN Manual, zaplanowane do bal Aviation Safety Plan (GASP) wydawanych np. Air Navigation Report 2017. Tab. 1 Nawigacja Trasa Oceaniczna Kontynent RNAV 10 10 RNAV 5 5 RNAV 2 2 RNAV 1 1 1 1 RNP 4 4 RNP 2 2 2 RNP 1 1 1 1 A-RNP 2 2 or 1 1 1 0,3 1 RNP APCH 1 1 0,3 1 RNP AR APCH 1 0.1 1 0.1 0,3 0,1 1 0,1 RNP 0.3 0,3 0,3 0,3 : PBN Implementation Plan POLAND, PANSA 2017 zmniejszone minimalne warunki wania, pomocy nawigacyjnych go, do zastosowania we wszystkich fazach lotu.
22 yn -badawczych, zapropono- tychczas kierunk a paliwa o 82,7 kg (~104 l) [7, 8, 9]. 3. m.in. program SESAR (Single European Sky ATM Research widziana w trzech [4, 5, 17, 23]. Podczas fazy definiowan European ATM Master Plan padków lub zminimalizowanie skutków mo European ATM Master Plan chem lotniczym na naszym kontynencie, jest planem rozwojowym, regularnie uaktual- gicznych celów projektu SES (Single European Sky) [13, 14, 15, 16,,,, ownikom finiti SESAR Joint Undertaking za: organizowanie technicznych w za -
MILION LOTÓW/ROK 23 ników, stowarzys jekty badawczo- czym. Niebawem zostanie opublikowana kolejna, uaktualniona wersja Europejskiego Planu Generalnego ATM, po wymaganych, szeroko zakrojonych konsultacji specjalistycznych. To wynika z formalnego mechanizmu konsultacji, standaryzacji, legislacji. Natomiast ogólna struktura Europejskiego Generalnego Planu ATM wynika z porozumienia rezentuje jednolite, euro- ocenia- PRZEJ POZIOMÓW SERWISU ATM RUCHU) INTERPRETACJA KORZY SERWISÓW ATM (OGÓLNIE: LOTU X LICZBA LOTÓW) NOWY RUCH - U NAJNOWSZYCH POZIOMÓW SERWISU ATM ROCZNY RUCH NA POZIOM SERWISU ATM STARY RUCH - STOPNIOWA KONWERSJA DO WY POZIOMÓW SERWISU ATM POZIOM SERWISU 5 POZIOM SERWISU 4 POZIOM SERWISU 3 POZIOM SERWISU 2 POZIOM SERWISU 1 POZIOM SERWISU 0 LATA : https://www.atmmasterplan.eu
24 yn 4. LOTNISK produk- cjalistycznej [23, 24, PFP - Partial Factor Productivity, skali stosowana jest nieparametryczna metoda programowana liniowego DEA - Data Envelopment Analysis chmarków) [27], i przy pomocy syntetycznych miar Total Factor Productivity, inputs outputs). Z analizy li zmienne e cie lotniska, przy terminalu), liczba stanowisk check- (powierzchnia portu, liczba pasów startowych, powierzchnia pasów startowych, liczba pracowników), dane e e dane cji lotniczych, liczba przetransferowanych ton cargo, oddzielne dane czba operacji lotniczych i operacji Partial Factor Productivity (PFP) operacyjny) lub zasobami (np. liczba stanowisk check-in, miejsc postojowych samolotów
25 na lotnisku) poniesionymi w celu jego o (odnos rtu lotniczego. Total Factor Productivity (TFP) jest skonstruowanie jednego rokiem znaczenia w obszarze produkcji lotniska. Kolejnym krokiem po doborze wag, jest stwo- sumy Stochastic Frontier Analysis (SFA) - stochastyczny model graniczny. Ten parame- lotniczych [25]. Data Envelopment Analysis (DEA) konstruowania funkcji produkcji jak w przypadku poprzedniego modelu SFA. Obliczany Metoda Zalety Wady PFP - raporty finansowe, - - wyniku. -. TFP SFA - ków z DEA i SFA), - (brak funkcji produkcji), - przekrojowej. - obserwacji sowego), - dla parametrów. Tab. 2 - podatkowych, - analizuje tylko podzbiory biorstwa, - poszczególnych - a priori, - brak dynamicznego doboru wag. - dopasowania funkcji produkcji oraz zmiennych, - a priori produkcji, - nione.
26 yn Cd. tab. 2 Metoda Zalety Wady - zasobów oraz - a priori (brak funkcji - liczbie obserwacji, - skrajnych. DEA produkcji), - zmiennych, - automatyczny dobór wag, - identyfikacja benchmarków i najlepszych praktyk. : [23] 5. PODSUMOWANIE Tylko w 2010 r. 11,5 mld euro. Mimo prawnych podstaw do budowy koncepcji Jednoli- ruchem lot - taryzacji europejskiego nieba - projektu SESA tarnych oraz systemów nawigacyjnych i nawigacji opartej na charakterystykach, tzw. PBN. Cywilnego w rezolucji A36-23 Performance-based navigation global goals oraz zmienia- - Bibliografia 1. Doc 8168 PANS-OPS Part II. 2. Doc 9613 PBN Manual. 3. Doc 9905 RNP AR Procedure Design Manual. 4. EASA: AMC 20-26: Airworthiness Approval and Operational Criteria for RNP AR Operations. 5. EASA: AMC 20-27: Airworthiness Approval and Operational Criteria for RNP APPROACH (RNP APCH) Operations Including APV BARO VNAV Operations. 6. FAA:TSO C145A: Airborne Navigation Sensors Using the Global Positioning System (GPS) Augmented by the Wide Area Augmentation System (WAAS). 7. Fellner A.: SHERPA-PANSA-NMA-D11EP Egnos Poland Maket Analysis, Bruksela 2013. 8. Fellner A.: SHERPA-PANSA-NSR-D21EP Polish National Scenario Report, Bruksela 2013.
27 9. Fellner A.: SHERPA-PANSA-ENIP-D22EP EGNOS National Implementation Plan, Bruksela 2014. 10. TSO C146A: Stand-Alone Airborne Navigation Equipment Using the Global Positioning System (GPS) Augmented by the Wide Area Augmentation System (WAAS). 11. AC 20-129: Airworthiness Approval for Vertical Navigation (VNAV) Systems for Use in the U.S. National Airspace System (NAS) and Alaska. 12. AC 20-105: Approval Guidance for RNP Operations and Barometric Vertical Navigation in the U.S. National Airspace. 13. skiego i Rady z dnia 10 marca 2004 r. ustanawia- 96 z 31.3.2004. 14. rawie t 15. ady z dnia 10 marca 2004 w sprawie 16. uropejskiego i Rady z dnia 10 marca 2004 r. w sprawie -42. 17. 2014, poz. 62. 18. ICAO A36-23 Performance based navigation global goals. 19. ICAO A37-11 Performance based navigation global goals. 20. Performance-Based Navigation (PBN) implementation in the European Air Traffic Management Network (EATMN), Notice of Proposed Amendment 2015-01, RMT.0639 19.1.2015, EASA. 21. przestrzeni powietrznej, EUROCONTROL-GUID- 22. SESAR Consortium. European ATM Master Plan, edition 2, 2012. 23. Augustyniak W.M.: wa doktorska UEP2012. 24. Abdesaken G., Cullmann A.: The Relative Efficiency of German Airports: An Application of Partial Factor Methodology and Data Envelopment Analysis, German Airport Performance (GAP). 25. Barburski J.: Ekonometryczny pomiar efektywno ci ekonomicznej instytucji finansowych: Stochastyczny model graniczny kosztów, Bank i Kredyt 41 (1), 2010. 26. Ülkü T.: Efficiency of German Airports and Influencing Factors, Diploma for the degree Master of Science (MSc) in Economics and Management, Science Institute for Competition Policy, Humboldt University, Berlin, 2009. 27. Cooper W.W., Seiford L.M., Tone K.: Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solver Software, Kluwer Academic Publisher, 2000. PBN ICAO PROGRAM IN THE ASPECT OF THE EFFECTIVENESS OF AIRPORTS Abstract: Methods of the research on the effectiveness of airports in the course of analysis are allocating the area of the financial and technical effectiveness. In case of analysis of the technical effectiveness irrespective of whether we apply quota analyses (PFP, TFP), parametric (SFA) whether nonparametric (DEA) entrance/initial variables don't consider navigational systems as the factor. As a rule he is getting down up to the attention so as: number of employees, areas (of terminal, the apron area, the zone of departures and the like) number of parking spaces (planes, cars on car parks). The PBN ICAO program implemented in the global scale is determining changes in managing the airspace, contributing to increase the elasticity and the bandwidth in the global air traffic. However he/she requires the right infrastructure, of proper legal changes but in exchange offers specific benefits economical financial. Implementation of the PBN ICAO program
28 yn in the global scale it is also a profit in reducing the environmental decay by aviation. Right PBN procedures enable the performance diverse of offsets, thanks to which limiting emission of the exhaust fumes is possible and the noise. However not considering systems of the navigation is a problem in currently listed effectiveness of airports indicators. Keywords: technical effectiveness of airports, PBN, analyses of indicators