PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY INWESTOWANIA. Finanse behawioralne

Podobne dokumenty
PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY INWESTOWANIA. Finanse behawioralne

PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY INWESTOWANIA. Finanse behawioralne

Modelowanie Rynków Finansowych

Akademia Młodego Ekonomisty

Inwestowanie Pieniędzy. Wykonały: Katarzyna Marczak Ewelina Marciszewska Natalia Puchala

Podstawy teorii finansów

STANDARD DLA WYMAGAJĄCYCH

Psychologia inwestora

Błędy przy tworzeniu systemów inwestycyjnych

STRATEGIE INWESTOWANIA NA RYNKU PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH. Wykład 2

Emocje, czy chłodna kalkulacja

Pułapki podejmowania decyzji inwestycyjnych

Kapitalny senior emerytura nie musi być tylko z ZUS

Spekulacja na rynkach finansowych. znajomość narzędzi czy siebie? Grzegorz Zalewski DM BOŚ S.A.

I. Rynek kapitałowy II. Strategie inwestycyjne III. Studium przypadku

Modelowanie rynków finansowych

Akademia Młodego Ekonomisty

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Młody inwestor na giełdzie

Psychologia gracza giełdowego

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Czarodziejski młynek do pomnażania pieniędzy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Akademia Młodego Ekonomisty

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

OPANUJ RYNEK w 8 minut!

czyli Piotr Baran Koło Naukowe Cash Flow

Droga żółwia SPIS TREŚCI

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oferuje inwestorom nową możliwość zawierania transakcji.

Ćwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1

Jak zbierać plony? Krótkoterminowo ostrożnie Długoterminowo dobierz akcje Typy inwestycyjne Union Investment

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA Inwestycja

Ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym. Opcje Strategie opcyjne

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Młody inwestor na giełdzie Strategie inwestycyjne Grzegorz Kowerda EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Zarządzanie portfelem inwestycyjnym

Giełda, wolność i pieniądze SZCZEGÓŁOWY SPIS TREŚCI

Finanse behawioralne; badanie skłonności poznawczych inwestorów

PORADNIK INWESTOWANIA JEDNOSESYJNEGO. Paweł Pagacz, Bartłomiej Bohdan

Finanse behawioralne. Finanse

FINANSE BEHAWIORALNE. czyli jak psychologia wpływa na funkcjonowanie rynków finansowych. Jakub Janus 28/03/2011

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje DODATKOWE UBEZPIECZENIE Z FUNDUSZEM W RAMACH:

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA TWOJA PRZYSZŁOŚĆ Wariant B

Kontrakty terminowe w teorii i praktyce. Marcin Kwaśniewski Dział Rynku Terminowego

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA TWOJA PRZYSZŁOŚĆ Wariant A

Opcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do:

FORMULARZ INFORMACJI O KLIENCIE

Struktura rynku finansowego

3 największe błędy inwestorów, które uniemożliwiają osiągnięcie sukcesu na giełdzie

Zmiana przekonań ograniczających. Opracowała Grażyna Gregorczyk

Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe

Finanse dla sprytnych

Akademia Młodego Ekonomisty

Nazwa UFK: Data sporządzenia dokumentu: Fundusz Akcji r.

WYKORZYSTANIE ANALIZY TECHNICZNEJ W PROCESIE PODEJMOWANIA DECYZJI INWESTYCYJNYCH NA PRZYKŁADZIE KGHM POLSKA MIEDŹ S.A.

Moja droga w biznesie

OPCJE - PODSTAWY TEORETYCZNE cz.1

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

KWESTIONARIUSZ MIFID. Imię i nazwisko Klienta / Imię i nazwisko osoby upoważnionej do reprezentacji Klienta.

Kształtowanie cen psychologicznych

Inwestowanie w IPO ile można zarobić?

Co to są akcje? Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Czarodziejski młynek do pomnażania pieniędzy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

STRATEGIE NA RYNKU OPCJI. KUPNO OPCJI KUPNA (Long Call)

Załącznik do Dokumentu zawierającego kluczowe informacje Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe Ubezpieczenie Inwestycyjne Bonus VIP

Projektowanie systemu krok po kroku

Planowanie finansów osobistych

Postawy wobec ryzyka

DNA Rynków 11/ Kwartał z jajem. Prezentacja dostępna na stronie

Psychologiczne aspekty zarządzania finansami

PAIR TRADING OGRANICZANIE RYZYKA W NIEPEWNYM OTOCZENIU RYNKOWYM

Bank of America Corp.(DE) (BAC) - spółka notowana na giełdzie nowojorskiej (NYSE).

Inwestowanie a irracjonalny umysł. Podejmuj racjonalne decyzje w nieracjonalnym świecie inwestowania

STRATEGIE INWESTOWANIA NA RYNKU PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH. Wykład 8

Akademia Młodego Ekonomisty

Kontrakty terminowe na akcje

KURS DORADCY FINANSOWEGO

Ebay Inc. (EBAY) - spółka notowana na giełdzie nowojorskiej (NASDAQ).

Nauka o finansach. Prowadzący: Dr Jarosław Hermaszewski

STRATEGIE NA RYNKU OPCJI. KUPNO OPCJI SPRZEDAŻY (Long Put)

POLSKI RYNEK AKCJI W 2014 ROKU

Inwestycje w energetyce w sytuacji niepewności makroekonomicznej. Grzegorz Onichimowski TGE SA

Adam Kirpsza Zastosowanie regresji logistycznej w studiach nad Unią Europejska. Anna Stankiewicz Izabela Słomska

Opcje - wprowadzenie. Mała powtórka: instrumenty liniowe. Anna Chmielewska, SGH,

Studenckie Koło Naukowe Rynków Kapitałowych Goldman Sachs Group Inc. (GS) - spółka notowana na giełdzie nowojorskiej (NYSE).

Czym jest kontrakt terminowy?

Grają pieniądze nie setupy - znaczenie Wolumenu. Mieczysław Siudek

Załącznik do Dokumentu zawierającego kluczowe informacje Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe Ubezpieczenie Inwestycyjne Bonus VIP

Asset management Strategie inwestycyjne

Sprawa została przekazana przez Komisję Nadzoru Finansowego do Prokuratury Okręgowej w Warszawie.

1. Za pieniądze wpłacone do funduszu inwestycyjnego jego uczestnik nabywa:

Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 29. Sporządziła: A. Maciejowska

Podstawy inwestowania na rynku Forex, rynku towarowym oraz kontraktów CFD

Otwarte fundusze inwestycyjne. Zasady są proste.

Ucieczka inwestorów od ryzykownych aktywów zaowocowała stratami funduszy akcji i mieszanych.

Nazwa UFK: Data sporządzenia dokumentu: Fundusz Akcji r.

Podstawy inwestowania na rynku Forex, rynku towarowym oraz kontraktów CFD

Systemy Wspomagania Decyzji

OPCJE MIESIĘCZNE NA INDEKS WIG20

Inwestor musi wybrać następujące parametry: instrument bazowy, rodzaj opcji (kupna lub sprzedaży, kurs wykonania i termin wygaśnięcia.

Przewodnik po akcjonariacie i podstawach finansów dla pracowników. Definicje i podstawowe koncepty

Transkrypt:

PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY INWESTOWANIA Finanse behawioralne

Obciążenia oceny sytuacji na rynku Obciążenia oceny wpływające na tworzenie strategii Obciążenia wpływające na sposób testowania systemów Obciążenia wpływające na sposób prowadzenia transakcji

Złudzenie reprezentacji Ludzie mają skłonność do oceniania rzeczy na podstawie czegoś, co je przypomina, a nie na podstawie faktycznego prawdopodobieństwa. Wyciągają wnioski odnośnie całej populacji na podstawie zbyt małej lub niereprezentatywnej próby. Na rynkach finansowych pułapka reprezentatywności ma formę nierespektowania prawa regresji do średniej lub pułapki gracza.

Przykład O-R-R-O-O-R O-O-O-R-R-R R-R-R-R-R-R Który z trzech ciągów jest najbardziej prawdopodobny?

Regresja do średniej Jeśli wielkość współczynników cena/zysk lub cena/wartość księgowa odbiega znacznie od długoterminowej średniej z przeszłości, można oczekiwać powrotu w okolice tej średniej w dłuższym horyzoncie.

Pułapka gracza Grający w ruletkę wierzą, że po dostatecznie długiej serii zatrzymywania się kulki w ruletce na czerwonym, wzrasta prawdopodobieństwo wypadnięcia jej na pole czarne. Jeśli prawdziwe jest twierdzenie o niezależności stóp zwrotu, nie ma podstaw, aby wiązać przeszłe stopy zwrotu z przyszłymi.

Paradoks hazardzisty Paradoks hazardzisty często popełniany błąd logiczny polegający na przyjmowaniu, że pewne zdarzenie będące przedłużeniem pewnej bardzo nieprawdopodobnej serii będzie mniej prawdopodobne niż zdarzenie przerywające tę serię. Np. po kilku dniach zwyżki na giełdzie oczekujemy ruchu w dół.

8 Odwrotny paradoks hazardzisty Błąd logiczny polegający na przekonaniu, że pewne bardzo nieprawdopodobne zdarzenie wymaga bardzo dużej liczby prób. Inwestorzy mają skłonność do zwiększania ryzyka po serii strat i zmniejszania po serii zyskownych transakcji.

Nadreaktywność i subreaktywność na pojawiające się informacje Nadreaktywność to przecenianie znaczenia nowych informacji (inwestorzy mogą wywindować cenę akcji, gdy oceniają nadzwyczaj optymistycznie przyszłość spółki). Subreaktywność to niedocenianie znaczenia nowych informacji (gdy spółka ogłasza lepsze od oczekiwań wyniki finansowe kurs nie wzrasta adekwatnie do ogłoszonych informacji)

Nadmierny konserwatyzm Gdy inwestor ma jakąś koncepcję gry na rynku, przestaje przyjmować do wiadomości fakty przemawiające przeciwko naszym wyobrażeniom. Ludzki mózg szybko zauważa kilka szczególnych przypadków potwierdzających koncepcję, pomija natomiast przykłady, w których koncepcja nie sprawdziła się. Ludzie stają się nadmiernie pewni siebie, gdy osiągną szybki sukces w nowej dla siebie dziedzinie.

Syndrom totolotka iluzja kontroli Polega on na przekonaniu, że można szybko zarobić pieniądze, jeżeli wybierze się właściwe instrumenty finansowe. Ludzie mają złudne poczucie kontrolowania sytuacji w grze, myślą, że skoro mają możliwość wybierania akcji, ich szanse na sukces są większe niż wynika to z rachunku prawdopodobieństwa. Co powinienem dziś kupić, żeby dużo zarobić?

Iluzja kontroli 1. Akcja wybierana jest losowo z tabeli notowań. Twoim zadaniem jest zgadnąć, czy cena wybranej akcji wzrośnie czy spadnie następnego dnia. 2. Akcja wybierana jest losowo z tabeli notowań. Twoim zadaniem jest zgadnąć, czy cena wybranej akcji wzrosła czy spadła poprzedniego dnia.

Iluzja kontroli Wyróżnia się 5 atrybutów, które wzmacniają iluzję kontroli: 1.Wybór. 2.Sekwencja pozytywnych wyników. Nie pomyl dużych umiejętności inwestora z istniejącym rynkiem byka 3.Znajomość problemu nawet ludzie o niewielkiej wiedzy na temat inwestowania czują, że potrafią kontrolować los swoich aktywów. 4.Informacja. 5.Zaangażowanie.

Obciążenia wpływające na sposób testowania systemu Ludzie starają się włączyć do systemu możliwie najwięcej parametrów dzięki czemu będzie on lepiej opisywał historyczne zmiany cen. Włączanie do testów informacji, które w realnych transakcjach byłyby dostępne dopiero po fakcie. Przy projektowaniu systemu istotnym celem powinno być obniżanie ryzyka ludzie mają skłonność do dopuszczania ryzyka, które sprawia, że nie są oni zabezpieczeni przed najgorszymi scenariuszami.

Efekt myślenia wstecznego Wiedziałem, że to się zdarzy Wiedza o zaistniałym zdarzeniu modyfikuje wcześniejsze sądy o prawdopodobieństwie jego wystąpienia. Po zaistnieniu mało prawdopodobnego zdarzenia inwestorzy twierdzą, że właściwie można było je przewidzieć. Utrudnia to dostrzeganie błędów popełnionych przez siebie w predykcjach. Bez prowadzenia rzetelnych zapisków inwestorzy skłonni są modyfikować wcześniejsze decyzje i twierdzą, że zakupili akcje w korzystniejszym momencie niż miało to miejsce w rzeczywistości.

Pułapka dostępności Ludzie posiadają większe zaufanie do tego, co wcześniej widzieli lub o czym słyszeli, ignorując przy tym fakt, że próba, z którą mieli do czynienia nie jest reprezentatywna. Dostępność oparta na doświadczeniu, dostępność związana z pamięcią, dostępność związana z wyobraźnią.

Pułapka dostępności Czy rocznie w Polsce notuje się więcej zabójstw czy samobójstw? Jaki odsetek gospodarstw domowych posiada akcje? Na ile sposobów ze zbioru 10 spółek można utworzyć portfel składający się z dwóch spółek, a na ile z ośmiu spółek?

Pułapka dostępności Dlaczego inwestorzy chętniej kupują akcje firm, które znają? Ludzie uważają znane im rodzaje hazardu za mniej ryzykowne, niż nieznane.

Teoria pespektywy Teoria perspektywy określa sposób w jaki kształtuje się stosunek ludzi do zysków i strat. Określenie co jest zyskiem a co stratą zależy od przyjętej perspektywy. Przykład Jeżeli pojedziemy w październiku nad Bałtyk, w hotelu powiedzą nam, że dobrze trafiliśmy, bo poza sezonem ceny pokoi są obniżone. Mamy więc poczucie zysku w stosunku do cen sezonowych, uznanych jako normalne. Ale można przecież powiedzieć, że teraz ceny są normalne, a w sezonie podwyższone

Teoria pespektywy Wartość definiowana jest w kategoriach zysków i strat. Strata boli bardziej niż zysk cieszy.

Ostrożność wobec zysków i brawura wobec strat Co byś wybrał(a)? Pewną stratę 9000 PLN czy grę dającą 5-procentową szansę wyniku zerowego i 95-procentową szansę straty 10000 PLN? Pewny zysk 9000 PLN czy grę dającą 5-procentową szansę wyniku zerowego i 95-procentową szansę zysku 10000 PLN?

Efekt utopionych kosztów Polega na tym, że ludzie skłonni są trwać przy raz podjętej decyzji, jeśli tylko związana ona była znacznym wydatkiem, poświęceniem czasu lub dużym wysiłkiem.

Efekt posiadania Polega na tym, że inwestorzy skłonni są do przetrzymywania tych papierów wartościowych, które już są w ich posiadaniu. Badania wykazały, że ludzie, którzy odziedziczyli określoną formę inwestycji (akcje, obligacje), taką samą formę inwestycji preferują na przyszłość.

Efekt przywiązania Jeśli inwestor posiada pakiet akcji danego przedsiębiorstwa przez długi czas lub jest emocjonalnie związany z daną spółką, staje się niechętny pozbywaniu się tych akcji, często bez względu na okoliczności.

Efekt unikania strat Gdy pozycja zaczyna przynosić stratę robimy wszystko, żeby ją utrzymać w nadziei, że sytuacja się odwróci. Gdy pojawia się zysk realizujemy go zbyt szybko, by mieć pewność, że nie zniknie. Należy rozważyć, czy chcielibyśmy zakupić te papiery obecnie, gdybyśmy ich nie posiadali.

Pułapki związane z wynikami ostatnio zrealizowanej transakcji Inwestorzy chętniej nabywają ryzykowne instrumenty tuż po zakończeniu korzystnej transakcji (tzw. mechanizm na koszt firmy) W przypadku poniesienia strat ludzie są mniej skłonni do podejmowania ryzyka, odczuwają lęk przed ponownym wejściem na rynek (tzw. efekt ugryzienia węża) Niektórzy inwestorzy w przypadku poniesienia strat poszukują szansy, żeby je wyrównać. Osoba, która nie pogodziła się z przegraną jest skłonna do udziału w dowolnej grze hazardowej, która może skompensować poniesioną stratę (tzw. potrzeba wyrównywania strat)

Efekt dyspozycji Inwestor posiada pakiety akcji spółek X i Y. Na akcjach X zarobił 20%, a na akcjach Y stracił 20%. Które akcje sprzeda? Ludzie mają silną tendencję do sprzedaży akcji, które przyniosły zysk, a unikają sprzedaży akcji, na których stracili. Inwestorzy unikają żalu spowodowanego stratą, a dążą do dumy wywołanej zyskiem. Czy podlegamy efektowi dyspozycji? Jeśli tylko cena akcji wróci do poziomu, po którym je kupiłem, od razu sprzedam. Cena akcji spadła tak znacznie, że absolutnie nie mogę ich teraz sprzedać. Będę trzymał te akcje. Chyba tańsze już być nie mogą.

Literatura Zaleśkiewicz T. (2003): Psychologia inwestora giełdowego. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Zaleśkiewicz T. (2011): Psychologia ekonomiczna. Wyd. Nauk. PWN Zielonka P. (2003): Czym są finanse behawioralne, czyli krótkie wprowadzenie do psychologii rynków finansowych. Materiały i Studia, zeszyt nr 158, NBP