Nazwa projektu Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej zmieniające rozporządzenie w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące Ministerstwo Edukacji Narodowej Data sporządzenia 11-10-2019 r. Źródło: Wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 22 marca 1989 r o rzemiośle (Dz. U. z 2018 r. poz. 1267). Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Stanu lub Podsekretarza Stanu Marzena Machałek Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu Daria Grochowska, Departament Strategii, Kwalifikacji i Kształcenia Zawodowego, ekspert tel. 22 3474 665, daria.grochowska@men.gov.pl Magdalena Wantoła-Szumera Departament Strategii, Kwalifikacji i Kształcenia Zawodowego, naczelnik wydziału tel. 22 34 74 507, magdalena.wantola-szumera@men.gov.pl 1. Jaki problem jest rozwiązywany? OCENA SKUTKÓW REGULACJI Nr w wykazie prac legislacyjnych Ministra Edukacji Narodowej: 203 Nowelizacja rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2017 r. w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz. U. poz. 89, z późn. zm.) wynika z konieczności: 1) dostosowania przepisów rozporządzenia do zmian wprowadzonych przepisami ww. ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2245, z późn. zm.) Ustawą z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw z dniem 1 września 2019 r. wprowadzono zmiany w kształceniu zawodowym, mające na celu odbudowę prestiżu kształcenia zawodowego, dostosowanie szkolnictwa do potrzeb poszczególnych branż, zwiększenie wpływu pracodawców na kształcenie zawodowe, poprawę jakości, skuteczności i efektywności kształcenia oraz promocję szkolnictwa branżowego wśród uczniów i ich rodziców. Zmiany w szkolnictwie branżowym koncentrują się również na usprawnieniu i zwiększeniu efektywności egzaminów zawodowych. Egzaminy te z jednej strony powinny weryfikować jakość procesu kształcenia, a z drugiej stanowić przepustkę do sukcesu na rynku pracy. Skuteczność kształcenia zawodowego powinna być mierzona liczbą absolwentów, którzy uzyskują kwalifikacje zawodowe. Warunkiem otrzymania stosownego dokumentu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe jest nie tylko dobre przygotowanie uczniów, ale także przystąpienie do egzaminu, które dotychczas nie było obligatoryjne. Zmiany te znalazły również odzwierciedlenie w zmienionym ww. ustawą art. 3 ust. 3b ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle, w którym określona jest podstawa przeprowadzania egzaminów czeladniczych w zawodach szkolnych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych. Od 1 września 2021 r. podstawą przeprowadzania egzaminów czeladniczych w zawodach określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego będą stanowić wymagania określone w podstawach programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego; 2) usprawnienia funkcjonowania komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych: wskazano wprost na możliwość odwołania komisji lub osoby wchodzącej w skład komisji przed upływem kadencji, np. w sytuacji niespełniania przez osobę wchodząca w skład komisji warunku o niekaralności, określonego w dodanym w 3 nowelizowanego rozporządzenia ust. 9a, wprowadzono jednakowe, tj. co najmniej czteroosobowe składy zespołów egzaminacyjnych w odniesieniu do egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego i egzaminu sprawdzającego, mające na celu ułatwienie powołania komisji egzaminacyjnej w zawodach unikatowych oraz usprawnienie organizacji i przeprowadzania egzaminów oraz zmniejszenie kosztów przeprowadzania tych egzaminów, wydłużono o miesiąc (z dwóch na trzy miesiące przed terminem zakończenia nauki zawodu u rzemieślnika) termin składania wniosku o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego, wprowadzono obowiązek prowadzenia przez izby rzemieślnicze wykazu pracodawców i warsztatów szkoleniowych, w których przeprowadza się etap praktyczny egzaminów, Przedmiotowy wykaz ma znaczenie dla działań kontrolnych Związku Rzemiosła, zgodnych z art. 3 ust. 3c ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle, ustalono liczbę pytań z zakresu każdego tematu egzaminu w części pisemnej etapu teoretycznego egzaminu. Ustalenie jednej liczby zadań egzaminacyjnych dla każdego egzaminu w każdej izbie rzemieślniczej jest działaniem w kierunku standaryzacji działań poszczególnych komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych, wprowadzono rozwiązanie, wynikające z potrzeby ujednolicenia dokumentowania przeprowadzenia egzaminów
przez wszystkie komisje egzaminacyjne i mające charakter porządkowy, zgodnie z którym w części ustnej etapu teoretycznego egzaminu oceny uzyskane z odpowiedzi udzielonych przez zdającego są wpisywane do karty odpowiedzi, ustalono termin egzaminu poprawkowego po upływie co najmniej 1 miesiąca od daty ogłoszenia wyników końcowych egzaminu, co wpłynie korzystnie na poziom przygotowania kandydatów do egzaminu poprawkowego, uzupełniono katalog dokumentów, które dołącza się do indywidualnego protokołu egzaminu o kartę obserwacji i oceny etapu praktycznego egzaminu oraz o kartę odpowiedzi z części ustnej etapu teoretycznego egzaminu. Ponadto w projekcie nowelizowanego rozporządzenia proponuje się podwyższenie o 1% stawek wynagrodzeń przewodniczącego, członków i sekretarza zespołu egzaminacyjnego na egzaminie czeladniczym oraz o 6% stawek wynagrodzeń przewodniczącego, członków i sekretarza zespołu egzaminacyjnego na egzaminie sprawdzającym. Stawki wynagrodzeń będą jednakowe w odniesieniu do egzaminu czeladniczego i mistrzowskiego. Przedmiotowe wynagrodzenia są liczone od kwoty opłat za egzaminy, których wielkość jest ustalana na podstawie art. 3 ust. 3 g ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle. Biorąc pod uwagę wysokość opłat, a także liczbę osób składających wnioski o przystąpienie do egzaminów, zwłaszcza w zawodach rzadko występujących, wzrost wynagrodzeń za pracę w komisjach egzaminacyjnych może mieć wpływ na zwiększenie zainteresowania tą formą aktywności zawodowej wśród osób spełniających wymagania stawiane członkom komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych. 2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt Zmiany zaproponowane ww. projekcie rozporządzenia, wynikające z uchwalenia ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw mają charakter dostosowujący do nowych wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego oraz zmienionej terminologii w obszarze kształcenia zawodowego, wprowadzanego z dniem 1 września 2019 r. Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. wprowadziła obowiązek przystępowania uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe, którzy rozpoczną kształcenie w dniu 1 września 2019 r., odpowiednio do egzaminu zawodowego przeprowadzanego przez okręgowe komisje egzaminacyjne albo do egzaminu czeladniczego przeprowadzanego przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (w przypadku ucznia młodocianego pracownika kształcącego się u pracodawcy będącego rzemieślnikiem). Wprowadzenie obowiązku przystąpienia do egzaminu zawodowego albo do egzaminu czeladniczego będzie warunkiem ukończenia branżowej szkoły I stopnia, po spełnieniu pozostałych, dotychczasowych warunków określonych w art. 44q ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1481, z późn. zm.). Ponadto ww. ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. wprowadziła nowe brzmienie art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2018 r. poz. 2153, z późn. zm.), który przewiduje, że znak graficzny określany w drodze wydanego na podstawie tego przepisu rozporządzenia ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, będzie informował o przypisanym do kwalifikacji poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji oraz czego nie przewidywało dotychczasowe brzmienie przepisu o odpowiadającym mu poziomie europejskich ram kwalifikacji. W związku z powyższym zmianie ulegnie element tekstowy znaku graficznego, przy pozostawieniu bez zmian dotychczasowego elementu graficznego tego znaku. 3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE? W większości krajów unii Europejskiej zakres kształcenia zawodowego (obszary, zawody i specjalności/specjalizacje, treści kształcenia) prowadzonego w ramach systemów oświaty (także w ramach kształcenia dualnego) jest regulowany przepisami ( rozporządzeniami) wydawanymi przez ministrów edukacji we współpracy lub też w porozumieniu z innymi resortami oraz po konsultacjach z partnerami społecznymi. 4. Podmioty, na które oddziałuje projekt Grupa Wielkość Źródło danych Oddziaływanie 1412 łączna liczba komisji czeladniczych Komisje izb rzemieślniczych 1380 łączna liczba komisji mistrzowskich Liczba członków komisji 8314 Młodociani pracownicy zatrudnieni w celu przygotowania zawodowego w rzemieślniczych zakładach pracy Szkoły branżowe I stopnia 64 695 (liczba uczniów młodocianych pracowników w 2017 r.) 2 174 (stan na dzień 27.09.2019 r.) System Informacji Oświatowej usprawnienie przeprowadzania egzaminów czeladniczych i mistrzowskich usprawnienie przeprowadzania egzaminów czeladniczych i mistrzowskich klasyfikowanie i promowanie uczniów
Rzemieślnicy przyjmujący uczniów w celu nauki zawodu Izby rzemieślnicze 35 175 (stan na dzień 19.09.2019 r.) 26 1 Rzemieślnicy 211 594 Osoby fizyczne (w szczególności osoby uczące się w systemie rzemiosła i/ lub zdające egzaminy przed komisjami egzaminacyjnymi izb rzemieślniczych) u pracodawców-rzemieślników szkoli się około 90 tys. uczniów w ponad 110 zawodach System Informacji Oświatowej 5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji młodocianych pracowników zaangażowanie pracodawców w proces kształcenia zawodowego przygotowywanie młodocianych pracowników do egzaminu czeladniczego przeprowadzanie egzaminów czeladniczych i mistrzowskich oraz wydawanie świadectw i dyplomów zgodnie z przepisami rozporządzenia zaangażowanie pracodawców będących rzemieślnikami w proces kształcenia zawodowego usprawnienie przeprowadzania egzaminów czeladniczych i mistrzowskich Projekt rozporządzenia otrzymają do zaopiniowania w trybie ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 263) oraz ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1809) następujące podmioty: 1) Forum Związków Zawodowych; 2) Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność ; 3) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych; 4) Business Centre Club; 5) Komisja Krajowa NSZZ Solidarność 80 ; 6) Konfederacja,,Lewiatan ; 7) Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ,,Solidarność ; 8) Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej; 9) Wolny Związek Zawodowy Solidarność Oświata ; 10) Związek Nauczycielstwa ; 11) Związek Przedsiębiorców i Pracodawców; 12). Stosownie do 36 ust. 1 uchwały Nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2016 r. poz. 1006, z późn. zm.) projekt rozporządzenia w ramach konsultacji publicznych otrzymają następujące podmioty: 1) Federacja Inicjatyw Oświatowych; 2) Komenda Główna Ochotniczych Hufców Pracy; 3) Krajowa Izba Gospodarcza; 4) Krajowe Forum Oświaty Niepublicznej; 5) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dyrektorów Centrów Kształcenia Ustawicznego; 6) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty; 7) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Ośrodków Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego; 8) Pracodawcy Pomorza; 9) Sektorowa Rada do Spraw Kompetencji Budownictwo; 10) Sektorowa Rada do Spraw Kompetencji Finanse; 11) Sektorowa Rada do Spraw Kompetencji Informatyka; 12) Sektorowa Rada do Spraw Kompetencji Moda i Innowacyjne Tekstylia; 13) Sektorowa Rada do Spraw Kompetencji Motoryzacja i Elektromobilność; 14) Sektorowa Rada do Spraw Kompetencji Turystyka; 15) Sektorowa Rada do Spraw Kompetencji Zdrowie i Opieka Społeczna; 16) Społeczne Towarzystwo Oświatowe;
17) Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli Centrów Kształcenia Praktycznego; 18) Unia Metropolii Polskich; 19) Unia Miasteczek Polskich; 20) Związek Gmin Wiejskich RP; 21) Związek Miast Polskich; 22) Związek Powiatów Polskich; 23) Związek Województw RP; 24) Związek Zakładów Doskonalenia Zawodowego. Projekt rozporządzenia otrzymają również następujące podmioty: 1) Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców; 2) Rzecznik Praw Dziecka; 3) Rzecznik Praw Obywatelskich; 4) Urząd Ochrony Danych Osobowych; 5) Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów; 6) Urząd Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt rozporządzenia zostanie skierowany również do zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz Radę Dialogu Społecznego. Projekt rozporządzenia zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji. Podsumowanie konsultacji publicznych i opiniowania zostanie opisane w raporcie z konsultacji. 6. Wpływ na sektor finansów publicznych (ceny stałe z 2019 r.) Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł] 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Łącznie (0-10) Dochody ogółem 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 budżet państwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 JST 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 pozostałe jednostki (oddzielnie) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Wydatki ogółem 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 budżet państwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 JST 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 pozostałe jednostki (oddzielnie) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Saldo ogółem 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 budżet państwa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 JST 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 pozostałe jednostki (oddzielnie) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Źródła finansowania Dodatkowe informacje, w tym wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń Wejście w życie rozporządzenia nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla sektora finansów publicznych, w tym budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego. 7. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców oraz na rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe Skutki Czas w latach od wejścia w życie zmian 0 1 2 3 5 10 Łącznie (0-10) W ujęciu duże przedsiębiorstwa
pieniężnym (w mln zł, ceny stałe z r.) W ujęciu niepieniężnym Niemierzalne sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw rodzina, obywatele oraz gospodarstwa domowe duże przedsiębiorstwa sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw rodzina, obywatele oraz gospodarstwa domowe Osoby starsze i niepełnosprawne Dodatkowe informacje, w tym wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń Rozporządzenie nie będzie miało bezpośredniego wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców oraz na rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe, osoby starsze i niepełnosprawne. Izby rzemieślnicze, na podstawie art. 3 ust. 3g ustawy o rzemiośle pobierają opłaty za egzaminy: czeladniczy, mistrzowski i sprawdzający. Opłaty te służą finansowaniu całego procesu walidacji, tj. od zorganizowania przez izbę rzemieślniczą komisji egzaminacyjnych do zabezpieczania zasobów archiwalnych powstałych w wyniku przeprowadzonych egzaminów. Obecnie stawki opłat za egzaminy zostały ustalone w stałych wielkościach procentowych obowiązujących wszystkie izby rzemieślnicze tj. odpowiednio za egzamin; mistrzowski 30%, czeladniczy 15%, sprawdzający 5%, liczone od podstawy stanowiącej przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale roku poprzedniego, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Za egzamin poprawkowy opłaty wynoszą 50% stawek właściwych dla egzaminu czeladniczego lub mistrzowskiego. Od dnia 1 stycznia 2020 r. (zmiana brzmienia art. 3 ust. 3g pkt 4 ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych Dz. U. poz. 1495) oplata za egzamin mistrzowski będzie wynosiła 1 400 zł, czeladniczy 700 zł, sprawdzający 250 zł. Opłaty te będą podlegały waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli ten wskaźnik w poprzednim roku kalendarzowym wynosi co najmniej 99%. Pobierane przez izby rzemieślnicze opłaty finansują pełny proces walidacji, tj. od zorganizowania przez izbę rzemieślniczą komisji egzaminacyjnych do zabezpieczania zasobów archiwalnych powstałych w wyniku przeprowadzonych egzaminów (w tym wypłatę wynagrodzeń członkom komisji egzaminacyjnych), w szczególności dotyczą: przygotowania stosownych materiałów, będących podstawą przeprowadzania egzaminów (standardy wymagań, kryteria oceniania, zadania egzaminacyjne), przygotowania stosownych formularzy niezbędnych przy dopuszczeniu do egzaminu oraz jego przeprowadzenia (arkusze egzaminacyjne), zabezpieczenia wykwalifikowanych kadr do obsługi komisji egzaminacyjnych (administracja i członkowie komisji egzaminacyjnych) zabezpieczenia warunków technicznych do przeprowadzenia etapu praktycznego i teoretycznego egzaminu, zabezpieczenia dokumentacji związanej z przeprowadzeniem egzaminów (ograniczony dostęp do dokumentów) oraz przechowywania zasobów archiwalnych, mających charakter akt wieczystych, które stanowią podstawę wydania duplikatów, powołania członków komisji egzaminacyjnych oraz przeprowadzenie stosownych szkoleń, przygotowania i przeprowadzenia procesu oceny wiedzy i umiejętności osób przystępujących do egzaminów (ocena efektów), przygotowywania informacji i promocji kwalifikacji czeladnika i mistrza w zawodach rzemieślniczych, kosztów certyfikacji wydania: świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego oraz zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego na zabezpieczonym formularzu, według wzoru określonego w rozporządzeniu (druki ścisłego zarachowania), przygotowania procedur oraz zabezpieczenia dostępu do dokumentacji zawierającej dane osobowe, przygotowywania opinii oraz dodatkowych informacji na temat wydanych kwalifikacji zawodowych, wewnętrznego i zewnętrznego systemu zapewniania jakości,
obsługi prawno-organizacyjnej, wypłaty wynagrodzeń członkom komisji egzaminacyjnych. Z przedmiotowych opłat izby finansują cały proces walidacji, bez jakiegokolwiek dofinansowania ze środków budżetowych. Zmniejszony skład komisji egzaminacyjnej w przypadku egzaminu mistrzowskiego z 5 do 4 osób spowoduje zmniejszenie wydatków, a powstała z tego powodu nadwyżka środków będzie przeznaczona na sfinansowanie zwiększonych stawek wynagrodzeń członków zespołów egzaminacyjnych zarówno na egzaminie czeladniczym, jak też mistrzowskim. 8. Zmiana obciążeń regulacyjnych (w tym obowiązków informacyjnych) wynikających z projektu nie dotyczy Wprowadzane są obciążenia poza bezwzględnie wymaganymi przez UE (szczegóły w odwróconej tabeli zgodności). zmniejszenie liczby dokumentów zmniejszenie liczby procedur skrócenie czasu na załatwienie sprawy inne: tak nie nie dotyczy zwiększenie liczby dokumentów zwiększenie liczby procedur wydłużenie czasu na załatwienie sprawy inne: Wprowadzane obciążenia są przystosowane do ich elektronizacji. tak nie nie dotyczy Komentarz: 9. Wpływ na rynek pracy Rozporządzenie nie będzie miało bezpośredniego wpływu na rynek pracy. 10. Wpływ na pozostałe obszary środowisko naturalne sytuacja i rozwój regionalny inne: demografia mienie państwowe informatyzacja zdrowie Omówienie wpływu brak 11. Planowane wykonanie przepisów aktu prawnego Rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r., z wyłączeniem zmian dotyczących przeprowadzania egzaminów czeladniczych dla uczniów młodocianych pracowników, którzy rozpoczęli kształcenie począwszy od 1 września 2019 r., które wejdą w życie z dniem 1 września 2021 r. 12. W jaki sposób i kiedy nastąpi ewaluacja efektów projektu oraz jakie mierniki zostaną zastosowane? Nie planuje się ewaluacji efektów rozporządzenia. 13. Załączniki (istotne dokumenty źródłowe, badania, analizy itp.) brak