Vademecum dla osób niepełnosprawnych - przewodnik zawodowy Część II. Edukacja osób niepełnosprawnych B. Kształcenie specjalne i nauczanie indywidualne 1
SPIS TREŚCI: 2 B. Kształcenie specjalne i nauczanie indywidualne Szkolnictwo specjalne... 3 Adresy szkół: Przedszkola specjalne.......5 Przedszkola z oddziałami specjalnymi..... 5 Szkoły specjalne.... 5 Gimnazja specjalne.......8 Szkoły zawodowe ponadgimnazjalne specjalne. 10 Nauczanie indywidualne...12 2
Szkolnictwo specjalne Przemiany zachodzące w szkolnictwie specjalnym polegają przede wszystkim na zmianie podejścia do niepełnosprawnego ucznia, na zwróceniu uwagi na jego indywidualne, zmienione przez dysfunkcje potrzeby oraz na podejmowaniu działań w celu stworzenia mu jak najlepszych warunków do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Doświadczenia wielu krajów pokazują, Ŝe integracji dzieci i młodzieŝy o specjalnych potrzebach edukacyjnych najlepiej słuŝą szkoły integracyjne, które są otwarte dla wszystkich dzieci w danej społeczności. To właśnie w szkołach i klasach integracyjnych dzieci i młodzieŝ niepełnosprawna mogą osiągnąć najlepsze wyniki w nauce i zintegrować się ze społeczeństwem. Szkoły i klasy integracyjne sprzyjają w duŝej mierze równieŝ uczniom zdrowym, którzy uczą się pomagać swoim niepełnosprawnym kolegom. Dzieci niepełnosprawne, które uczą się w szkołach z pełnosprawnymi rówieśnikami, w większym stopniu rozwijają swoje społeczne i zawodowe umiejętności, które są potrzebne w codziennym Ŝyciu i na rynku pracy. Nauka w tej samej szkole jest nie tylko korzystna dla dzieci niepełnosprawnych, ale takŝe dla ich pełnosprawnych kolegów. Pozwala im lepiej rozumieć, Ŝe osoby z niepełnosprawnością mają prawo do pełnego uczestnictwa i równości w społeczeństwie. Szkolnictwo integracyjne jest więc najskuteczniejszym środkiem budowania solidarności między dziećmi o specjalnych potrzebach i ich rówieśnikami. Dzieci i młodzieŝ ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to uczniowie, którzy mają upośledzenia fizyczne, upośledzenia sensoryczne bądź powaŝne problemy w nauce lub teŝ problemy emocjonalne, ale nie tylko. Pojęcie uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych jest szersze i obejmuje zarówno uczniów niepełnosprawnych fizycznie, psychicznie, intelektualnie, społecznie, jak równieŝ uczniów wybitnych. Zwrócenie uwagi na podmiotowość osób niepełnosprawnych jest wynikiem głębokich przemian, jakie dokonały się w świadomości naszego społeczeństwa. WiąŜe się to ze zmianą hierarchii wartości i metod działania w wielu dziedzinach Ŝycia, wyzbyciem się uprzedzeń oraz dostrzeganiem partnera w kaŝdym człowieku. Działania reformatorskie zmierzające do zapewnienia kaŝdemu dziecku dostępu do edukacji podejmowane przez róŝne gremia zbliŝają Polskę do standardów obowiązujących w krajach Unii Europejskiej. Szkolnictwo specjalne w Unii Europejskiej Koncepcja szkolnictwa specjalnego została opracowana w XIX wieku z myślą przewodnią, aby zagwarantować wszystkim dzieciom prawo do kształcenia. W państwach członkowskich Unii Europejskiej stworzono odrębne struktury, których celem było kształcenie dzieci upośledzonych dziś powszechnie określanych jako dzieci ze specjalnymi potrzebami 3
edukacyjnymi. W róŝnych krajach UE, EFTA/EOG i krajach kandydujących zmierza się obecnie do integracji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkołach głównego nurtu. MoŜliwość nauki uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wraz z ich pełnosprawnymi rówieśnikami zapewniają wszystkie kraje Unii Europejskiej, chociaŝ kaŝde państwo członkowskie przyjęło odmienne rozwiązania, zaleŝnie od potrzeb. W niektórych krajach, na przykład we Włoszech, całkowicie zrezygnowano ze szkół specjalnych na rzecz placówek jednego typu dostępnych zarówno dla niepełnosprawnych, jak i dla dzieci pełnosprawnych. Państwa Unii Europejskiej moŝna podzielić na trzy główne modele, jeśli chodzi o organizację szkolnictwa specjalnego: Kategoria jednej ścieŝki kraje opracowują politykę i praktyczne rozwiązania ukierunkowane na integrację prawie wszystkich dzieci w głównym nurcie edukacji. Podejście to funkcjonuje w Grecji, Hiszpanii, Włoszech, Portugalii, Szwecji i Norwegii oraz na Cyprze. Kategoria dwóch ścieŝek istnieją dwa odrębne systemy edukacji, które funkcjonują na podstawie odrębnych przepisów dla szkolnictwa głównego nurtu i szkolnictwa specjalnego. Dość dobrze rozwinięte szkolnictwo specjalne uznane za odrębny sektor działa w Belgii, Holandii oraz w Bułgarii, Rumunii i na Łotwie. Kategoria wielu ścieŝek nie proponuje się jednego rozwiązania, lecz raczej oferuje się róŝne koncepcje łączące elementy obydwu wymienionych systemów. Do krajów tej kategorii naleŝą Dania, Niemcy, Francja, Irlandia, Luksemburg, Austria, Finlandia, Wielka Brytania, Islandia i Lichtenstein oraz Czechy, Estonia, Litwa, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry. Szkolnictwo specjalne w Polsce Część uczniów niepełnosprawnych moŝe się uczyć w szkołach ogólnodostępnych, odpowiednio przygotowanych do realizacji tego procesu. Część dzieci i młodzieŝy, szczególnie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim lub znacznym, wymaga kształcenia w szkołach specjalnych. Na continuum od edukacji segregacyjnej do edukacji włączającej Polska znajduje się zdecydowanie bliŝej krańca segregacyjnego. JednakŜe dzięki determinacji rodziców niepełnosprawnych dzieci i młodzieŝy oraz dorosłych zrzeszonych w rosnącej lawinowo liczbie organizacji pozarządowych, a takŝe zaangaŝowaniu wielu nauczycieli powstaje coraz więcej klas integracyjnych w szkołach powszechnych. Inicjatywy te naleŝy widzieć jako istotny krok w kierunku realizacji ostatecznego celu edukacji włączającej. 4
Adresy szkół: Przedszkola specjalne Przedszkole Specjalne Ostrogskich 5b, 33-100 Tarnów Nr tel.: (14) 6268489 Specjalne Przedszkole "Chatka Puchatka" RóŜyckiego 5, 31-324 Kraków Nr tel.: (12) 6372502 Zespół Przedszkoli Specjalnych Paderewskiego 19, 33-300 Nowy Sącz Nr tel.: (18)4413808 Przedszkola z oddziałami specjalnymi Przedszkole Samorządowe nr 14 Młyńska Boczna 4, 30-082 Kraków Nr tel.: (12)4117430 Przedszkole Samorządowe nr 122 Fiołkowa 13, 31-478 Kraków Nr tel.: (12) 411-85-62 Przedszkole Samorządowe nr 71 Ludwinowska 6, 30-331 Kraków Nr tel.: (12)2660510 Szkoły specjalne Podregion tarnowski Zespół Szkół Specjalnych dla Niesłyszących i Słabosłyszących w Tarnowie Lippóczy'ego 4a; 33-100 Tarnów Tel: 014 69-04-999 5
Podregion krakowski Szkoła Podstawowa Specjalna Zagorzyce, 32-200 Miechów Nr tel.: (41)3831217 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Szkoła Podstawowa Specjalna przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym 3 Maja, 32-400 Myślenice Nr tel.: (12)272-09-21 Zespół Palcówek Oświatowych w Szpitalu Rehabilitacyjnym dla Dzieci - Szkoła Podstawowa Podlesie173, 32-050 Radziszów Nr tel.: 0*12 275 14 88, 275 17 51 Szkoła Podstawowa Nr 5 Specjalna Park Kingi 6, 32-020 Wieliczka Podregion m. Kraków Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 4 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 6 Wietora7, 31-067 Kraków Nr tel.: (12)6565912 Szkoła Podstawowa Specjalna nr 121 Saska 2, 30-715 Kraków Nr tel.: (12)6560731 Szkoła Podstawowa Specjalna nr 42 Praska64, 30-322 Kraków Nr tel.: (12)2663408 Szkoła Podstawowa Specjalna nr 46 Zamoyskiego 100, 30-523 Kraków Nr tel.: (12)6561356 Szkoła Podstawowa Specjalna nr 59 Górka Narodowa 115, 31-234 Kraków Nr tel.: (12)4156213 Zespół Szkół Specjalnych nr 1 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 71 6
Os. Sportowe 28, 31-966 Kraków Nr tel.: (12)6445347 6443417 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Zespół Szkół Specjalnych nr 10 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 131 Lubomirskiego21, 31-509 Kraków Nr tel.: (12)4210709 Zespół Szkół Specjalnych nr 11 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 150 Al. Dygasińskiego 25, 30-820 Kraków Nr tel.: (12)659-15-12 Zespół Szkół Specjalnych nr 12 dla Dzieci Niedosłyszących - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 154 Niecała 8, 30-425 Kraków Nr tel.: (12)2669097 Zespół Szkół Specjalnych Nr 13 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 69 Szopkarzy 8, 31-228 Kraków Nr tel.: (12)415-40-84 Zespół Szkół Specjalnych nr 2 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 122 Kopernika32, 31-501 Kraków Nr tel.: (12)6172515 4214123 Zespół Szkół Specjalnych nr 4 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 44 im. Jana Brzechwy Senatorska9, 30-106 Kraków Nr tel.: (12)4225712 Zespół Szkół Specjalnych nr 6 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 79 Ptaszyckiego9, 31-979 Kraków Nr tel.: (12)6440783 Zespół Szkół Specjalnych nr 7 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 118 Os. Na Skarpie 66, 31-913 Kraków Nr tel.: (12)6440144 w. 414 Zespół Szkół Specjalnych Nr 8 -Szkoła Podstawowa Nr 120 Prądnicka80, 31-202 Kraków Nr tel.: (12) 614 23 68 7
Zespół Szkół Specjalnych nr 9 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 121 Łanowa, 30-725 Kraków Nr tel.: (12)6557759 w. 47 Podregion oświęcimski Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Paderewskiego1, 32-500 Chrzanów Nr tel.: (32)623-26-65 Szkoła Specjalna Orkana24, 34-220 Maków Podhalański Nr tel.: (33)8772130 Szkoła Podstawowa Specjalna nr 8 Kochanowskiego2, 32-300 Olkusz Nr tel.: (32)645-04-10 Szkoła Podstawowa Specjalna Kościelna6, 32-600 Oświęcim Nr tel.: (33)8422147 Podregion nowosądecki Niepubliczna Szkoła Specjalna M. Konopnickiej 21, 38-300 Gorlice Nr tel.: 0*18 353 51 60 Szkoła Podstawowa Specjalna w Prewentorium Kolejowym Kowaniec, 34-400 Nowy Targ Gimnazja specjalne Podregion m. Kraków Gimnazjum Specjalne nr 59 Górka Narodowa 115, 31-234 Kraków Nr tel.: (12)4156213 8
Gimnazjum Specjalne nr 64 Wietora 7, 30-067 Kraków Nr tel.: (12)4305400 Gimnazjum Specjalne nr 65 Spadochroniarzy 1, 31-455 Kraków Nr tel.: (12)4111940 Gimnazjum Specjalne nr 66 Praska 66, 30-322 Kraków Nr tel.: (12)2663408 Gimnazjum Specjalne nr 67 Zamoyskiego 100, 30-523 Kraków Nr tel.: (12)6564603 Gimnazjum Specjalne nr 68 Tyniecka 7, 30-319 Kraków Nr tel.: (12)2666080 2676022 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Zespół Szkół Specjalnych nr 1 - Gimnazjum Specjalne nr 71 Os. Sportowe28, 31-966 Kraków Nr tel.: (12)6443417 Zespół Szkół Specjalnych nr 10 - Gimnazjum Specjalne nr 61 Lubomirskiego 21, 31-509 Kraków Nr tel.: (12)4210709 Zespół Szkół Specjalnych nr 11 - Gimnazjum Specjalne nr 62 Dobczycka 20, 30-820 Kraków Nr tel.: (12)2657261 Zespół Szkół Specjalnych nr 12 dla Dzieci Niedosłyszących - Gimnazjum Specjalne nr 63 Niecała 8, 30-425 Kraków Nr tel.: (12)2669097 Zespół Szkół Specjalnych nr 2 - Gimnazjum Specjalne nr 69 Kopernika 32, 31-501 Kraków Nr tel.: (12)6172515 4214123 9
Zespół Szkół Specjalnych nr 3 - Gimnazjum Specjalne nr 70 Wielicka 265, 30-663 Kraków Nr tel.: (12)6582011 w. 567 Zespół Szkół Specjalnych nr 4 - Gimnazjum Specjalne nr 55 Senatorska 9, 30-106 Kraków Nr tel.: (12)4225712 Zespół Szkół Specjalnych nr 6 - Gimnazjum Specjalne nr 56 Ptaszyckiego 9, 31-979 Kraków Nr tel.: (12)6440783 Zespół Szkół Specjalnych nr 7 - Gimnazjum Specjalne nr 57 Os. Na Skarpie 66, 31-913 Kraków Nr tel.: (12)6440144 w. 414 Zespół Szkół Specjalnych nr 8 - Gimnazjum Specjalne nr 58 Prądnicka 80, 31-202 Kraków Nr tel.: (12)6142362 Zespół Szkół Specjalnych nr 9 - Gimnazjum Specjalne nr 60 Łanowa, 30-075 Kraków Nr tel.: (12)6557759 w. 47 Podregion nowosądecki Gimnazjum Specjalne Dietla 5, przy GOR5, 34-700 Rabka Nr tel.: (18)268-03-47 Szkoły zawodowe ponadgimnazjalne specjalne Podregion tarnowski Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna OkręŜna, 33-100 Tarnów Nr tel.: (14)6262372 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym Romanowicza 9, 10
33-100 Tarnów Nr tel.: (14)6216415 Podregion m. Kraków Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Dobczycka 20, 30-620 Kraków Nr tel.: (12)265-72-61 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 3 Os. Sportowe 28, 31-966 Kraków Nr tel.: (12)6443417 6445347 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Szujskiego2, 31-123 Kraków Nr tel.: (12)4229439 Podregion oświęcimski Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Paderewskiego1, 32-500 Chrzanów Podregion nowosądecki Zespół Szkół Zawodowych Niepodległości5, 38-300 Gorlice Nr tel.: (18)3535019 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 4 Magazynowa6, 33-300 Nowy Sącz Nr tel.: (18)20101; 4427401 11
Nauczanie indywidualne Nauczanie indywidualne to system nauczania, w którym uczeń realizuje materiał nauczania w formie indywidualnej w domu lub w szkole. Zgodnie z art. 71b ust. 1a ustawy o systemie oświaty "indywidualnym nauczaniem obejmuje się dzieci i młodzieŝ, których stan zdrowia uniemoŝliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły". Ta forma nauczania przeznaczona jest dla uczniów powaŝnie chorych, z cięŝkimi urazami, po wypadkach, operacjach itp. Upośledzenie umysłowe, wady wzroku, słuchu - nawet powaŝne, nie kwalifikują dziecka do nauczania indywidualnego. Uczeń dotknięty niepełnosprawnością moŝe być nauczany indywidualnie tylko ze względu na chorobę. Decyzja w sprawie nauczania indywidualnego Decyzję wydaje dyrektor szkoły, do której uczęszcza uczeń. Podstawą wydania decyzji jest "orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania" wydane przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej publicznej poradni specjalistycznej oraz wniosek rodziców. Decyzja wydaje się w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę. Zwolnienie z części zajęć Uczeń moŝe być zwolniony wyłącznie z wychowania fizycznego, informatyki lub technologii informatycznej (na ogólnych zasadach, to jest na podstawie opinii o ograniczonych moŝliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanej przez lekarza, oraz na czas określony w tej opinii) - 8 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199 poz. 2046, ze zmianami) oraz z nauki drugiego obowiązkowego języka obcego (dotyczy ucznia z wadą słuchu lub z głęboką dysleksją 9 ust.1 ww. rozporządzenia). Pozostałe przedmioty ujęte w szkolnym planie nauczania dla danej klasy muszą być realizowane, oczywiście proporcjonalnie do ogólnej liczby godzin nauczania indywidualnego. Uczeń musi być z tych przedmiotów oceniony. Jest to podstawa do klasyfikacji i uzyskania promocji. Nie naleŝy lekcewaŝyć takich przedmiotów jak plastyka i muzyka. Dla dziecka chorego mają one szczególne walory terapeutyczne. 3 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2003 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieŝy (Dz. U. 12
Nr 23, poz. 193) stanowi, Ŝe "dyrektor szkoły, na wniosek nauczyciela prowadzącego zajęcia indywidualnego nauczania moŝe zezwolić na odstąpienie od realizacji niektórych treści nauczania objętych obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi, stosownie do moŝliwości psychofizycznych ucznia i warunków organizacyjnych nauczania". Tygodniowy wymiar godzin indywidualnego nauczania wynosi: dla uczniów zerowego etapu edukacyjnego (klasy wstępnej) od 4 do 6 godzin dla uczniów klas I III szkoły podstawowej od 6 do 8 godzin dla uczniów klas IV VI szkoły podstawowej od 8 do 10 godzin dla uczniów gimnazjum od 10 do 12 godzin dla uczniów szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych od 12 do 16 godzin Kwalifikacje nauczycieli uczących dziecko zakwalifikowane do indywidualnego nauczania W zakresie przygotowania do nauczania przedmiotowego takie samo jak do pracy w szkole. W pracy z dziećmi ze starszych klas, gdzie liczba przedmiotów jest duŝa, wskazane jest łączenie treści przedmiotów humanistycznych i matematyczno-przyrodniczych, tak aby ograniczyć liczbę nauczycieli pracujących z dzieckiem. Takich ograniczeń wymaga organizacja nauczania oraz specyficzne potrzeby dziecka chorego. Z powyŝszych względów organizujący nauczanie dyrektor szkoły musi przydzielić nauczanie odpowiednim nauczycielom. Byłoby wskazane i bardzo pomocne, gdyby prowadzący nauczanie posiadali przygotowanie z zakresu pedagogiki leczniczej (terapeutycznej). Nauczanie dziecka chorego a równocześnie niepełnosprawnego prowadzić powinien nauczyciel z przygotowaniem z zakresu właściwego działu pedagogiki specjalnej (oligofrenopedagogiki, surdopedagogiki, tyflopedagogiki). Gdy w szkole brak jest odpowiednio przygotowanego nauczyciela z zakresu pedagogiki specjalnej, który poprowadziłby nauczanie indywidualne dziecka zakwalifikowanego jednocześnie do kształcenia specjalnego naleŝy wyczerpać wszystkie moŝliwości pozyskania takiego nauczyciela. Dobrym sposobem jest zwrócenie się do najbliŝszej szkoły specjalnej, która ma wiedzę na temat pedagogów specjalnych, poszukujących pracy. Wyjściem jest takŝe zawarcie umowy z nauczycielem ze szkoły specjalnej. Zatrudnienie nauczyciela specjalisty jest bezwzględnie konieczne w przypadku organizowania nauczania indywidualnego dla ucznia upośledzonego w lekkim oraz w stopniu umiarkowanym lub znacznym albo indywidualnych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dziecka upośledzonego w stopniu głębokim. 13
Podstawa programowa W nauczaniu indywidualnym nauczyciel ma swoisty komfort. MoŜe bowiem realizować program w pełni dostosowany do indywidualnych moŝliwości ucznia. Musi uwzględnić poziom rozwoju intelektualnego oraz właściwą podstawę programową. Uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz dzieci z normą intelektualną obowiązuje ta sama podstawa: "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkól podstawowych i gimnazjów", natomiast dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach" (Dz. U. z 2002 r. Nr 51. poz. 458, z 2003 Nr 210 poz.2041, z 2005 r. Nr 19 poz. 165). Nauczyciel uczący dziecko chore musi takŝe uwzględnić wpływ choroby na funkcjonowanie w sterze społecznej i emocjonalnej oraz warunki organizacyjne. Miejsce organizacji zajęć Zgodnie z 2 ust.4 w/w rozporządzenia "zajęcia w ramach indywidualnego nauczania prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w szczególności w domu rodzinnym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej". JednakŜe "w celu pełnego osobowego rozwoju uczniów objętych indywidualnym nauczaniem oraz ich integracji ze środowiskiem rówieśników, dyrektor szkoły w miarę posiadanych moŝliwości, uwzględniając stan zdrowia dzieci, organizuje im uczestniczenie w Ŝyciu szkoły, np. w uroczystościach okolicznościowych". Niedopuszczalna jest natomiast sytuacja, gdy dziecko regularnie uczęszcza na lekcje oraz jest douczane indywidualnie" w ramach przyznanego mu nauczania indywidualnego. Nauczanie indywidualne odbywa się na Ŝyczenie rodziców. To oni występują z wnioskiem do poradni psychologiczno-pedagogicznej o wydanie orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania, przedkładają zaświadczenie lekarza specjalisty o chorobie dziecka. Na ich wniosek dyrektor szkoły organizuje indywidualne nauczanie w oparciu o obowiązujące przepisy. JeŜeli rodzice nie Ŝyczą sobie, by nauczyciele przychodzili do domu, aby uczyć chore dziecko, to naleŝy domniemywać, Ŝe nie zdają sobie sprawy z tego, czym jest indywidualne nauczanie. Rodzice powinni być informowani o sposobie organizacji indywidualnego nauczania przez poradnię psychologiczno-pedagogiczna i przez szkołę, wówczas ich decyzje będą w pełni świadome. 14
Dokumentacja zajęć z dzieckiem nauczanym indywidualnie Zgodnie z 11 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23 poz. 225 oraz z 2003 r. Nr 107, poz. 1003) w przypadku ucznia nauczanego indywidualnie szkoła/przedszkole prowadzą odrębny dla kaŝdego ucznia/wychowanka dziennik indywidualnego nauczania. Dziecko nauczane indywidualnie pozostaje uczniem konkretnej klasy powinno więc być wpisane do dziennika lekcyjnego (z odpowiednią adnotacją). Do tego dziennika naleŝy wpisać ustalone dla ucznia oceny końcoworoczne (semestralne) oraz ocenę z zachowania. Pozostała dokumentacja prowadzona jest analogicznie jak w stosunku do innych uczniów. Dotyczy to równieŝ wydawania świadectw. Indywidualne zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze są formą realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci i młodzieŝ z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim. Mogą one być prowadzone w formie indywidualnej lub zespołowej. Organizację tych zajęć regulują odrębne przepisy: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieŝy upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz. U. Nr 14, poz. 76). Określony w 9 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia wymiar godzin (2 godzin dziennie na zajęciach indywidualnych) jest obligatoryjny. Zajęcia te moŝe prowadzić wyłącznie nauczyciel posiadający kwalifikacje z zakresu oligofrenopedagogiki. Sposób organizowania tych zajęć jest analogiczny jak w przypadku nauczania indywidualnego. Opracowała: Wioletta Niewola Inspektor wojewódzki 15