Analiza ofert pracy Raport powiatowy
Millward Brown Raport z analizy ogłoszeń o pracę w województwie mazowieckim MIASTO STOŁECZNE WARSZAWA 1
Spis treści Informacja o badaniu... 3 Struktura informacji... 4 1. Zebrany zbiór ofert pracy... 4 2. Popyt na pracę w zależności od branży... 5 3. Zapotrzebowanie na poszczególne zawody... 6 4. Wymagania dotyczące pracowników... 10 4.1. Wykształcenie... 10 4.2. Kwalifikacje... 11 4.3. Kompetencje... 12 4.4. Znajomość języków obcych... 14 4.5. Doświadczenie kandydata... 15 5. Oferowane warunki zatrudnienia... 15 6. Prognoza - konkluzja... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 2
Informacja o badaniu Głównym celem analizy opisanej w poniższym opracowaniu było zbadanie realnego popytu na pracę na poziomie m. st. Warszawy. W celu dokonania charakterystyki rzeczywistego popytu na pracę zebrano oferty ogłoszone za pośrednictwem powiatowych urzędów pracy (w przypadku Warszawy był to Urząd Pracy m. st. Warszawy) oraz zamieszczone w wybranych publikatorach papierowych, takich jak Gazeta Bezpłatna Echo, Gazeta Wyborcza - dodatek Praca, Nowy Express Regionalny, Oferta oraz elektronicznych: careerjet.pl, gumtree.pl, pracuj.pl, inforpaca.pl, praca.pl, kariera.pl. Poprzez ofertę pracy rozumie się ogłoszenie zawierające propozycję pracy zarobkowej z wykluczeniem staży i praktyk dla studentów i uczniów. Badanie było ograniczone terytorialnie do województwa mazowieckiego. Oferty zbierano i analizowano dla każdego z jego 42 powiatów. Niniejsze opracowanie dotyczy ofert z m. st. Warszawy. Zebrane ogłoszenia ukazały się z datą pomiędzy 1 września a 15 października 2014 roku. Zebrane ogłoszenia nie zawsze zawierały komplet informacji o oferowanym zatrudnieniu. Zaprezentowane analizy dotyczą tych kwestii, w przypadku których z uwagi na liczebność ogłoszeń poddanych interpretacji istniała możliwość dokonania uogólnień i wyciągnięcia wniosków na poziomie powiatu. Analizy w niniejszym opracowaniu uzupełniono o wyniki wcześniejszych pomiarów, realizowanych: pomiędzy 15 maja, a 30 lipca 2012 roku (w powiecie m.st. Warszawa zebrano 1422 ogłoszenia, z tego 962 pochodziły z PUP i 460 z wybranych publikatorów) pomiędzy 15 listopada 2012 a 31 stycznia 2013 roku (w powiecie m. st. Warszawy zebranych zostało 957 ogłoszeń, z tego 250 pochodziło z PUP i 707 zamieszczonych było w wybranych publikatorach) w listopadzie i grudniu 2013 roku (w powiecie m.st. Warszawy zebranych zostało 2646 ofert, 617 z PUP i 2029 z publikatorów) pomiędzy 1 maja, a 15 czerwca 2014 roku (w powiecie m.st. Warszawy zebrano 1328 ogłoszeń, z tego 911 z PUP i 417 zamieszczone w wybranych publikatorach). 3
Struktura informacji Poniżej podano informacje o popycie na pracę w m. st. Warszawa. Zaprezentowano kolejno: 1. Zebrany zbiór ofert pracy 2. Popyt na pracę w zależności od branży 3. Zapotrzebowanie na poszczególne zawody 4. Wymagania dotyczące pracowników 4.1 Wykształcenie 4.2 Kwalifikacje 4.3 Kompetencje 4.4 Znajomość języków obcych 4.5 Doświadczenie kandydata 5. Oferowane warunki zatrudnienia 6. Prognoza - konkluzja W tabelach zaprezentowanych w raporcie, symbolami * lub # oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne od rozkładu brzegowego, na poziomie istotności p=0,05, tzn. wyniki, które można uznać jedynie z 5% ryzykiem popełnienia błędu - za różniące się od wyniku ogółem. 1. Zebrany zbiór ofert pracy Stopa bezrobocia rejestrowanego w mieście stołecznym Warszawa wyniosła, na koniec września 2014 r. 4,5%, co uplasowało powiat znacznie poniżej średniej województwa mazowieckiego (10,0%), ale także poniżej średniej krajowej (11,5%). W Warszawie do analizy zebrane zostały 1482 ogłoszenia, z tego 660 za pośrednictwem Urzędu Pracy m. st. Warszawy i 822 zamieszczonych w wybranych publikatorach (Gazeta Bezpłatna Echo, Gazeta Wyborcza - dodatek Praca, Nowy Express Regionalny, Oferta, careerjet.pl, gumtree.pl, pracuj.pl, inforpaca.pl, praca.pl, kariera.pl). W poprzedniej edycji badania, w maju i czerwcu 2014 roku, na tym samym obszarze zebrano w sumie 1382 ogłoszenia, z tego 911 za pośrednictwem Urzędu Pracy m. st. Warszawy i 471 zamieszczonych w wybranych publikatorach. 4
2. Popyt na pracę w zależności od branży Tabela 1. Pięć branż, w których najczęściej poszukiwano pracowników w Warszawie w pomiarze z maja - lipca 2012 r. (podstawa N=670 ogłoszeń) handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 20,6% samochodowych, włączając motocykle działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 13,3% 9,0% Branże, w których najczęściej poszukiwano pracowników (podstawą są ogłoszenia, w których specyfikowano branżę*) w pomiarze z listopada 2012 - stycznia 2013 r. (podstawa N=656 ogłoszeń) handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 20,0% samochodowych, włączając motocykle działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 16,8% 14,0% w pomiarze z listopada - grudnia 2013 r. (podstawa N=2579 ogłoszeń) handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 17,1% samochodowych, włączając motocykle działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca informacja i komunikacja 10,7% 10,2% w pomiarze z maja - czerwca 2014 r. (podstawa N=131 ogłoszeń) działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle pozostała działalność usługowa 32,8% 30,5% 9,9% w pomiarze z września - października 2014 r. (podstawa N=254 ogłoszeń) działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle przetwórstwo przemysłowe 33,9% 25,6% 15,4% budownictwo 7,8% pozostała działalność usługowa 7,3% przetwórstwo przemysłowe 9,8% przetwórstwo przemysłowe 6,1% edukacja 7,1% przetwórstwo przemysłowe 7,5% przetwórstwo przemysłowe 7,2% działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 8,8% działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 3,8% działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca; opieka zdrowotna i pomoc społeczna; pozostała działalność usługowa Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy *za wyjątkiem badania zrealizowanego w październiku 2013 roku przez Laboratorium Badań Społecznych, w którym podstawę stanowią wszystkie zgromadzone ogłoszeni po 4,7% 5
Oferty pracy zebrane w Warszawie najczęściej dotyczyły dwóch branż: związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi oraz handlu. Osiągnięte w niniejszej edycji badania wyniki zarówno dla branży hotelarskogastronomicznej (33,9%), jak handlowej (25,6%) były wyższe w porównaniu z wynikami dla analogicznych branż w skali całego województwa mazowieckiego (odpowiednio 7,3% oraz 19,5%). Pracowników poszukiwano również stosunkowo często w branży przetwórstwo przemysłowe (15,4% udział ofert w tej kategorii). Rzadziej zdarzały się ogłoszenia z ofertami pracy w branżach: edukacja (7,1%) oraz działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca, opieka zdrowotna i pomoc społeczna i pozostała działalność usługowa (4,5% udział w każdym przypadku). W obserwowanych okresach oferty pracy w Warszawie stale wysoki udział w ogólnej puli ogłoszeń o pracy mają branże: handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle oraz działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Wśród 5 branż, w których najczęściej poszukuje się pracowników znajdowało się również stale przetwórstwo przemysłowe. Obserwując trend na czas realizacji pomiarów można stwierdzić, że zapotrzebowanie na pracowników do tych trzech branż jest stabilnie wysokie. 3. Zapotrzebowanie na poszczególne zawody W Warszawie stosunkowo najczęściej poszukiwano pracowników usług i sprzedawców (29,8%), a w następnej kolejności robotników przemysłowych i rzemieślników (15,7%) oraz pracowników prac prostych (14%). Poziom zapotrzebowania na poszczególne zawody w Warszawie jest dosyć zbliżony do poziomu dla całego województwa mazowieckiego, co zrozumiałe zważywszy na wysoki udział ogłoszeń warszawskich w puli wszystkich ofert województwa mazowieckiego. Zaobserwowano jednak dwie wyraźne różnice. Pierwsza z nich dotyczy popytu na pracowników usług / sprzedawców, który na tle pozostałych zawodów - jest w Warszawie nadreprezentowany w porównaniu z sytuacją w całym województwie mazowieckim (29,8%, w porównaniu do 24,1%). Inna zaobserwowana różnica, pomiędzy miastem stołecznym, a całym województwem mazowieckim, dotyczy 6
przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy specjaliści technicy i inny średni personel pracownicy biurowi pracownicy usług i sprzedawcy rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń pracownicy przy pracach prostych 0,1% 0,6% 3,6% 4,5% 11,7% 9,6% 12,1% 13,6% 7,9% 10,7% 5,1% 8,9% 15,7% 17,3% 14,0% 10,5% 29,8% 24,1% zapotrzebowania na pracowników prac prostych. Popyt na pracowników niewykwalifikowanych jest większy w Warszawie niż w całym województwie - oferty dla robotników stanowiły 14% w Warszawie i 10,5% w całym województwie. Wykres 1. Zapotrzebowanie na zawody w m. st. Warszawie m.st. Warszawa woj. mazowieckie 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień - październik 2014 W badaniach realizowanych w województwie mazowieckim, w części dla Warszawy, obserwuje się stały wysoki udział ofert z zapotrzebowaniem na pracowników usług i sprzedawców. Wyniki dla Warszawy są dla tej kategorii wyższe od średniej dla województwa mazowieckiego. Druga w kolejności występowania jest kategoria specjaliści. To specyfika stolicy zapotrzebowanie na ten zawód jest większe, niż w województwie mazowieckim ogółem. Z kolei niższy, niż średnio jest w Warszawie udział dwóch kategorii: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy oraz operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. 7
przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy specjaliści technicy i inny średni personel pracownicy biurowi pracownicy usług i sprzedawcy rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń pracownicy przy pracach prostych 3,3% 1,7% 5,16% 1,6% 3,6% 0,2% 0,1% 0,00%,1% 0,1% 5,8% 4,8% 3,96% 4,8% 5,1% 18,5% 19,9% 24,93% 14,0% 11,7% 12,5% 13,1% 14,54% 10,5% 12,1% 9,1% 7,4% 10,12% 7,3% 7,9% 12,5% 9,4% 11,48% 15,7% 15,7% 9,0% 6,3% 8,88% 13,4% 14,0% 20,94% 29,1% 37,3% 32,6% 29,8% Wykres 2. Zapotrzebowanie na zawody w m.st. Warszawie 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% V - VII 2012 XI 2012 - I 2013 XI - XII 2013 V - VI 2014 IX - X 2014 Źródło: Opracowanie własne oraz, w badaniu z października 2013 Laboratorium Badań Społecznych, na podstawie danych z analizy ofert pracy Przedstawione powyżej wykresy prezentują udział poszczególnych zawodów w powiecie na poziomie jednocyfrowym Klasyfikacji Zawodów i Specjalności. Poniżej w tabeli przedstawiono liczebności wskazań poszczególnych zawodów według dwucyfrowego poziomu Klasyfikacji. Ujęto wyłącznie te zawody, które pojawiły się przynajmniej w jednym ogłoszeniu. Zostały one uporządkowane w kolejności częstości wskazań. Dane w tabeli pochodzą z badania z września października 2014. 8
Tabela 2. Szczegółowe zapotrzebowanie na zawody w m.st. Warszawie 1 wyrażone liczbą ogłoszeń m. st. Warszawa publikatory PUP suma woj. mazowieckie Pracownicy usług osobistych 137 97 234 1005 Sprzedawcy i pokrewni 85 68 153 1363 Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 112 16 128 846 Średni personel do spraw biznesu i administracji 48 72 120 1101 Pomoce domowe i sprzątaczki 56 44 100 385 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 25 34 59 341 Pracownicy obsługi klienta 34 18 52 213 Kierowcy i operatorzy pojazdów 37 15 52 686 Specjaliści nauczania i wychowania 23 24 47 427 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 25 18 43 457 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 18 15 33 538 Elektrycy i elektronicy 10 23 33 219 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 17 16 33 377 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 25 6 31 155 Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 20 10 30 124 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 9 20 29 410 Pracownicy usług ochrony 14 15 29 139 Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 4 22 26 498 Pracownicy opieki osobistej i pokrewni 9 16 25 311 Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 10 13 23 155 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych 14 7 21 306 Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 7 11 18 243 Średni personel do spraw zdrowia 13 5 18 102 Kierownicy do spraw zarządzania i handlu 4 10 14 67 Specjaliści do spraw technologii informacyjnokomunikacyjnych 6 8 14 48 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 4 9 13 206 Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 3 9 12 72 Średni personel z dziedziny prawa i spraw społecznych 6 6 12 111 Technicy informatycy 2 9 11 33 Monterzy 7 4 11 147 Specjaliści do spraw zdrowia 7 3 10 80 Pozostali pracownicy obsługi biura 10 0 10 130 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni 2 7 9 89 Kierownicy do spraw produkcji i usług 2 7 9 64 Sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na 9 0 9 35 1 Według Klasyfikacji Zawodów i Specjalności na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27.04.2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. 9
ukończona szkoła podstawowa ukończone gimnazjum ukończona zasadnicza szkoła zawodowa ukończona szkoła średnia ukończone studium policealne ukończona uczelnia wyższa ulicach Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 5 1 6 43 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 1 1 2 70 Rolnicy produkcji towarowej 1 0 1 33 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień październik 2014 4. Wymagania dotyczące pracowników 4.1. Wykształcenie Zarówno w Warszawie, jak i na poziomie całego województwa mazowieckiego, największa część ogłoszeń specyfikujących poziom wykształcenia skierowana była do pracowników z wykształceniem średnim (odpowiednio: 49,7% i 46,4%). W następnej kolejności do osób z wykształceniem wyższym (23,5% i 25,8%). Jak można wnioskować już na postawie dwóch powyższych przykładów, udział poszczególnych kategorii wykształcenia w ogóle publikowanych ofert pracy był zbliżony w Warszawie i całym województwie. Natomiast obserwuje się różnicę w oczekiwaniach co do wykształcenia kandydatów do pracy przy uwzględnieniu źródła ogłoszenia. W ofertach PUP istotnie częściej poszukuje się osób ze średnim wykształceniem (51,3%), a poprzez publikatory poszukiwani są stosunkowo częściej pracownicy legitymujący się wykształceniem wyższym (45,2% w porównaniu do 20,1% poprzez PUP). Tabela 3. Wymagane wykształcenie pracowników w Warszawie w podziale na źródła ogłoszeń N= m. st. Warszawa woj. mazowieckie 3451 9,0% 0,4% 18,3% 46,4% 0,2% 25,8% ogółem 686 8,2% 0,6% 17,8% 49,7% 0,3% 23,5% publikatory 93 1,1% 0,0% 14,0% 39,8% # 0,0% 45,2% PUP 593 9,3% # 0,7% 18,4% 51,3% # 0,3% 20,1% # podregion warszawski 1797 8,6% 0,4% 18,8% 46,6% 0,2% 25,5% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień - październik 2014 * oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku dla woj. mazowieckiego) # oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku ogółem dla m. st. Warszawy) 10
W porównaniu z poprzednimi pomiarami odnotowano mniejsze zapotrzebowanie na absolwentów wyższych uczelni, natomiast stale utrzymuje się wysoki odsetek ofert dla osób z wykształceniem średnim. Wykres 3. Wymagane wykształcenie pracowników w Warszawie 100% 90% 80% 36,5% 32,8% 30,0% 23,5% 70% 58,1% 60% 50% 40% 44,6% 46,9% 48,8% 49,7% 30% 20% 10% 0% 33,4% 17,8% 12,5% 13,8% 15,3% 4,3% 7,8% 5,0% 6,7% 1,3% 8,2% V - VII 2012 XI 2012 - I 2013 XI - XII 2013 V - VI 2014 IX - X 2014 ukończona uczelnia wyższa ukończone studium policealne ukończona szkoła średnia ukończona zasadnicza szkoła zawodowa ukończone gimnazjum ukończona szkoła podstawowa Źródło: Opracowanie własne oraz, w badaniu z października 2013 Laboratorium Badań Społecznych, na podstawie danych z analizy ofert pracy 4.2. Kwalifikacje Najczęściej formułowanym oczekiwaniem było posiadanie prawa jazdy dowolnej kategorii (32,2% w Warszawie, a województwie 31,5%). Konkretnie uprawnienia o kategorii B i B1 pojawiły się 21,8% przypadków w Warszawie i nieco tylko rzadziej, w 18,7% średnio w województwie). Stosunkowo częściej, niż ogółem w województwie (tam 11,3%), w Warszawie wymagana była książeczka SANEPIDU (15,6%). Niektóre oferty zawierały również oczekiwanie co do posiadania licencji pozwalającej na uprawianie określonego zawodu (8,8%). 11
Tabela 4. Kwalifikacje wyrażone liczbą ogłoszeń miasto Warszawa publikatory PUP suma woj. mazowieckie wymagane jakiekolwiek prawo jazdy 68 78 146 1384 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy B,B1 36 63 99 822 książeczka SANEPID 30 41 71 496 licencja pozwalająca na uprawianie zawodu 11 29 40 232 uprawnienia do obsługi maszyn/urządzeń' 10 24 34 298 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy C,C1 12 9 21 83 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy B+E,C+E,D+E 9 3 12 254 inne kwalifikacje 3 4 7 205 oświadczenie o niekaralności 2 3 5 116 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy wózek widłowy 2 3 5 126 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy bez kategorii 3 2 5 90 aktualne badanie lekarskie 1 1 2 66 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy T 0 2 2 7 certyfikat językowy 0 1 1 4 uprawnienia związane z działalnością finansową/księgową' 0 1 1 31 referencje 0 1 1 32 uprawnienia bhp 0 1 1 4 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy D,D1 0 1 1 35 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień - październik 2014 4.3. Kompetencje Opis kompetencji zagregowano do określonych kategorii cech poszukiwanych przez pracodawców, na podstawie specjalnej instrukcji stworzonej na potrzeby klasyfikacji ogłoszeń. Tabela 5. Kompetencje wyrażone liczbą wskazań w ogłoszeniach miasto Warszawa publikatory PUP suma wskazań woj. mazowieckie kompetencje psychologiczne 261 107 368 2255 kompetencje zawodowe 52 134 186 1135 kompetencje interpersonalne 91 92 183 1322 kompetencje komputerowe 72 83 155 942 dyspozycyjność 63 24 87 805 kompetencje kulturowe 31 26 57 517 kompetencje kognitywne 25 15 40 526 kompetencje kierownicze 33 7 40 205 kompetencje fizyczne 17 17 34 287 kompetencje biurowe 7 13 20 143 kompetencje techniczne 4 15 19 209 kompetencje matematyczne 1 0 1 6 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień - październik 2014 12
Kompetencje kognitywne obejmują takie zestawy cech jak: myślenie analityczne i syntetyczne, poszukiwanie informacji, przewidywanie konsekwencji alternatywnych działań, rozwiązywanie problemów, koncentracja, umiejętność uczenia się. Na kompetencje psychologiczne składają się takie charakterystyki jak samodzielność, zarządzanie czasem, podejmowanie decyzji, przedsiębiorczość, odporność na stres, podejmowanie inicjatyw, ambicje zawodowe (dążenie do awansu), dążenie do podnoszenia kwalifikacji, ale także uczciwość, pracowitość, samodyscyplina, rzetelność, asertywność, zaangażowanie i brak nałogów. Do kompetencji kulturowych zaliczono umiejętność dobrego wyrażania myśli na piśmie, znajomość obyczaju, umiejętności twórcze. Kompetencje fizyczne to dobre zdrowie, sprawność fizyczna, koordynacja ruchów, zdolności manualne, orientacja przestrzenna, a także miła aparycja. Do kompetencji biurowych zalicza się umiejętność przygotowywania formalnych dokumentów, znajomość zasad prowadzenia rozmów biznesowych, umiejętność obsługi sprzętu i urządzeń biurowych, wykorzystanie podstawowego, komputerowego oprogramowania biurowego. Do kompetencji technicznych zaliczano umiejętność posługiwania się wyobraźnią techniczną, (nielicencjonowaną) umiejętność obsługi urządzeń technicznych oraz umiejętność dokonywania napraw urządzeń. Kompetencje komputerowe obejmują umiejętność obsługi komputera, korzystania z Internetu i poczty elektronicznej, umiejętność tworzenia aplikacji komputerowych, w tym stron WWW i ogólne rozeznanie w bieżącym stanie technologii komputerowej. Dokonywanie prostych rachunków arytmetycznych oraz rozwiązywanie złożonych problemów obliczeniowych ujęto jako kompetencje matematyczne. Kompetencje interpersonalne obejmują takie cechy jak nawiązywanie współpracy w grupie, łatwość w utrzymywaniu kontaktów z innymi, rozwiązywanie konfliktów, komunikatywność, umiejętność autoprezentacji. Kompetencje zawodowe to specyficzne kompetencje wynikające z wykonywania danego zawodu. 13
Za kompetencje kierownicze uznawano zdolności przywódcze, umiejętność delegowania (dzielenie) zadań, koordynacja pracy, kontrola wykonania zadań, dyscyplinowanie pracowników. Na dyspozycyjność składają się dyspozycyjność czasowa, czyli elastyczność czasu pracy; dyspozycyjność przestrzenna, tj. gotowość do zmiany, miejsca pracy, a także gotowość do przekwalifikowania. Wymogi co do kompetencji pojawiły się w 41% warszawskich ofert, co jest wskaźnikiem istotnie wyższym, niż średnia dla województwa mazowieckiego, w którym był on równy 37,4%. Spośród zagregowanych kategorii cech, zarówno w warszawskich ofertach, jak i w skali całego województwa mazowieckiego, najczęściej pojawiały się cechy reprezentujące kategorię kompetencje psychologiczne, z tym, że fakt pojawienia się w ogłoszeniu wymagania z kategorii kompetencji psychologicznych nieco rzadziej dotyczył miasta stołecznego (30,9% w puli wszystkich wymienionych w warszawskich ofertach i 33,8% - w całym województwie). Na kolejnych wysoko notowanych miejscach, pod względem obecności w warszawskich ofertach, pojawiały się zapotrzebowanie na takie cechy, jak: kompetencje interpersonalne (15,4% w Warszawie i 16,1% w województwie mazowieckim) oraz kompetencje zawodowe (15,6% i 11,6% odpowiednio). Fakt pojawienia się danego rodzaju kompetencji (przynajmniej raz w ogłoszeniu) miał związek z rodzajem źródła publikacji oferty. Do Urzędu Pracy m. st. Warszawy pracodawcy częściej zgłaszali takie wymogi, jak kompetencje interpersonalne (które pojawiły się przynajmniej raz w ogłoszeniu w 17,3% spośród wszystkich ofert z PUP i w 13,9% wyspecyfikowanych w ogłoszeniach z publikatorów), kompetencje zawodowe (25,1% do 7,9%) oraz komputerowe (15,6% do 11%). W ofertach zamieszczanych w publikatorach częściej niż w ogłoszeniach z PUP pojawiały się z kolei cechy reprezentujące kompetencje psychologiczne (które pojawiały się w 39,7% wśród wymienionych w publikatorach i w 20,1% - z PUP). 4.4.Znajomość języków obcych W tegorocznym pomiarze we wrześniu - październiku 2014r. wymóg znajomości języka obcego pojawił się niemal w co czwartej (23,9%) ofercie pracy z miasta stołecznego 14
Warszawy, co okazało się wynikiem istotnie wyższym w porównaniu ze średnią dla województwa mazowieckiego (11,1%). Analizowany wskaźnik wymóg znajomości języków obcych przez kandydata podlegał w poszczególnych pomiarach dużym wahaniom. Ma on charakter uzupełniający i jako taki bywa pomijany przy formułowaniu treści oferty. Stąd względna przypadkowość obecności tego warunku w ofercie. Z tego względu zmiany poziomu zapotrzebowania na pracowników znających języki obce, zostały zaprezentowane w raporcie głównym na poziomie województwa mazowieckiego. 4.5. Doświadczenie kandydata Wśród przeanalizowanych ofert pracy z Warszawy 44,5% zawierało wymóg doświadczenia zawodowego kandydata. To odsetek wyższy, niż w województwie mazowieckim ogółem, gdzie wymóg doświadczenia znalazł się w 32,9% ogłoszeń. Informacja o konieczności posiadania doświadczenia częściej obecna była ofertach pochodzących z PUP (63,6% ofert z tej instytucji) w porównaniu z ogłoszeniami zamieszczonymi publikatorach (29,2% ogłoszeń z tego źródła). Tabela 6.. Wymaganie doświadczenia w ofertach dla Warszawy w kolejnych pomiarach V - VII 2012 XI 2012 - I 2013 XI - XII 2013 V - VI 2014 IX - X 2014 52,0% 51,4% 50,3% 40,8% 44,5% Źródło: Opracowanie własne oraz, w badaniu z października 2013 Laboratorium Badań Społecznych, na podstawie danych z analizy ofert pracy W obserwowanych okresach zauważyć można nieznaczne zmniejszenie oczekiwania co do doświadczenia kandydatów do pracy, widoczne zwłaszcza w dwóch ostatnich pomiarach. 5. Oferowane warunki zatrudnienia W Warszawie 49,6% ofert pracy zawierało informację o przewidywanym wynagrodzeniu, podczas gdy ogółem w województwie mazowieckim taka informacja była podana w 32,4% ogłoszeń. Miasto stołeczne Warszawa, na tle całego województwa mazowieckiego, rysuje się odmiennie pod względem wysokości płacy oferowanej kandydatom. W Warszawie, wśród ofert specyfikujących wynagrodzenie, najwięcej było takich, które proponowały 15
płacę z przedziału 2000 3000 złotych 26,9%, dalej powyżej 3000 zł 15,2%, natomiast w województwie takie stawki pojawiły się odpowiednio w przypadku 15% i 10,3%. Także ofert pomiędzy 1800, a 2000 złotych było w Warszawie istotnie więcej (16,5%, a w województwie mazowieckim 10,5%). Z jednej strony w ogłoszeniach warszawskich częściej niż przeciętnie w województwie pojawiały się oferty z wyższym wynagrodzeniem, z drugiej jednak strony istotnie częściej obecne w ogłoszeniach były propozycje niższej niż minimalna płacy (20,8% do 15%). Tabela 7.. Oferowane kwoty wynagrodzenia w zł w Warszawie w badaniu z września października 2014 N= do 1200 zł 1201 1600 zł 1601 1800 zł 1801 2000 zł 2001 3000 zł 3000zł + woj. mazowieckie 3841 9,7% 5,3% 49,3% 10,5% 15,0% 10,3% m. st. Warszawa ogółem 735 14,4%* 6,4% 20,5%* 16,5%* 26,9%* 15,2%* publikatory 76 18,4% 9,2% 11,8% 19,7% 35,5% 5,3% PUP 659 14,0% 6,1% 21,5% 16,1% 25,9% 16,4% podregion warszawski 2229 11,8%* 6,2%* 40,1%* 13,5%* 20,1%* 8,4%* Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień - październik 2014 * oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku dla woj. mazowieckiego) # oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku ogółem dla m.st. Warszawy) Struktura wynagrodzeń oferowanych w Warszawie nie odbiega znacząco od odnotowanej w poprzedniej edycji badania, w maju czerwcu 2014 roku. Także wtedy informacja o proponowanym wynagrodzeniu pojawiła się przede wszystkim w ogłoszeniach PUP. Większość oferowała kwoty z przedziału 2000 3000 złotych, co wyróżnia Warszawę na tle średniej dla województwa. 16
Tabela 8.. Oferowane kwoty wynagrodzenia w zł w Warszawie w badaniu z maja czerwca 2014 N= do 1200 zł 1201 1600 zł 1601 1800 zł 1801 2000 zł 2001 3000 zł 3000zł + woj. mazowieckie 3222 6,4% 5,6% 48,6% 13,1% 17,0% 9,4% m. st. Warszawa ogółem 515 9,1%* 12% 21,7%* 12,6% 28%* 16,5%* publikatory 99 9,1% 28,3% 17,2% 15,2% 24,2% 6,1% PUP 416 9,1% 8,2% # 22,8% 12,0% 28,8% 19,0% # podregion warszawski 1768 7,6% 7,7% 38,2% 14,6% 23,5% 8,3% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, maj czerwiec 2014 * oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku dla woj. mazowieckiego) # oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku ogółem dla m.st. Warszawy) Wykres 4. Poziom wynagrodzenia proponowanego w ofertach warszawskich 30% 25% 20% 15% 10% 5% V - VII 2012 XI 2012 - I 2013 XI - XII 2013 V - VI 2014 IX - X 2014 0% do 1200zł 1201-1600zł 1601-1800zł 1801-2000zł 2001-3000zł 3000zł + Źródło: Opracowanie własne oraz, w badaniu z października 2013 Laboratorium Badań Społecznych, na podstawie danych z analizy ofert pracy W badanych okresach można zauważyć prawidłowość, kierunek zmian, w oferowaniu wynagrodzeń w Warszawie. W kolejnych pomiarach zmniejszał się odsetek ofert proponujących kwoty z przedziału 1201 1600 zł przede wszystkim wiązało się to ze wzrostem odsetka propozycji z przedziału 1601 1800 zł. Jednakże w Warszawie, najwięcej jest ogłoszeń z propozycjami wynagrodzeń powyżej 2000 zł i jest to cecha charakterystyczna ofert stołecznych. 17
W 64% ogłoszeń o pracy z Warszawy pojawiła się informacja o formie proponowanego zatrudnienia. Wśród tych ofert najczęściej proponowano umowę o pracę, natomiast w województwie mazowieckim ogółem odsetek umów o pracę stanowił 67,3% wszystkich proponowanych. 6. Prognoza - konkluzja Stworzenie modelu prognostycznego dla opisania przewidywanego rozwoju sytuacji na rynku pracy dla Warszawy jest problematyczne. Przyczyną jest niewielka liczba pomiarów (5) przy jednoczesnej ich nieregularności w czasie, co utrudnia precyzyjne wychwycenie zmian sezonowych, Dodatkowo trzeba zwrócić uwagę na fakt, że wahania poszczególnych parametrów ofert (takich jak branża przedsiębiorstwa, poszukującego pracownika, oczekiwany profil zawodowy, wykształcenie, inne wymagania oraz proponowane warunki zatrudnienia), są na poziomie powiatów, także Warszawy znaczne i nieregularne. Mając na uwadze powyższe zastrzeżenia można pokusić się o sformułowanie przewidywania, co do zapotrzebowania na pracowników w Warszawie. Obserwując trend można stwierdzić, że zapotrzebowanie na pracowników do pracy w trzech branżach jest tu stabilnie wysokie. Są to branże: handel, działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (to charakterystyczne dla Warszawy) oraz przetwórstwo przemysłowe. Wysoki jest zazwyczaj odsetek ofert dla pracowników usług i sprzedawców. Druga w kolejności występowania jest kategoria specjaliści. To specyfika stolicy zapotrzebowanie na ten zawód jest większe, niż w województwie mazowieckim ogółem. Z kolei niższy, niż średnio jest w Warszawie udział dwóch kategorii: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy oraz operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. Jest prawdopodobne, że oferty pracy dla tych branż i specjalności utrzymają się w przyszłości na podobnym poziomie. Jednakże zaznaczyć trzeba, że proces budowania prognoz jest bardziej uprawniony na poziomie całego województwa. Prognozy dla województwa mazowieckiego zostały przedstawione w poświęconym mu raporcie ogólnym. 18