Nazwa zawodu: Operator obrabiarek Opis zawodu: Operator obrabiarek sterowanych numerycznie (obrabiarek CNC) to osoba o uniwersalnych kwalifikacjach zawodowych. Posiada szeroki zasób wiedzy i umiejętności uprawniających do obsługi obrabiarek skrawających sterowanych numerycznie. W zależności od poziomu kwalifikacji zawodowych operator wykonuje czynności podstawowe, polegające na uruchamianiu, kontrolowaniu przebiegu obróbki i zatrzymaniu obrabiarki sterowanej numerycznie, jak również czynności złożone. Do czynności złożonych należy zaliczyć: kontrolę i analizę jakości wykonanej obróbki, wprowadzanie korekt dotyczących parametrów obróbki, ustawianie narzędzi w magazynie obrabiarki, programowanie obrabiarek sterowanych numerycznie, wprowadzenie korekt w zakresie poprawy cech wykonywanego wyrobu. Kolejna grupa zadań wykonywanych przez operatora obrabiarek sterowanych numerycznie wykonywana jest na stanowisku ustawiacza obrabiarek CNC. Na tym stanowisku pracy operator dobiera narzędzia skrawające oraz oprzyrządowanie obrabiarek, w oparciu o otrzymaną dokumentację, mocuje narzędzia i oprzyrządowanie na obrabiarkach, wprowadza dane narzędzi oraz parametry skrawania do sterownika obrabiarki, dokonuje analizy zużycia ostrza narzędzia skrawającego oraz wymienia je na nowe. Programista obrabiarek sterowanych numerycznie to kolejne typowe stanowisko pracy operatora obrabiarek CNC. Na tym stanowisku operator wykonuje szkice prostych detali oraz określa kolejność operacji i zabiegów procesów technologicznych dotyczących obrabianych przedmiotów, opracowuje technologię obróbki metali i tworzyw sztucznych na podstawie przedstawionych rysunków oraz szkiców detali, jednocześnie wykorzystując informacje z poradników i norm opracowuje programy obróbki na podstawie procesu technologicznego, modyfikuje istniejące programy, wczytuje je do sterownika obrabiarki oraz testuje programy na obrabiarce. W pracy na tym stanowisku operator korzysta z programów narzędziowych obsługiwanych przez komputer PC. Dodatkowo operator obrabiarek sterowanych numerycznie powinien posiadać wiedzę z zakresu szacowania i obliczania kosztów związanych z realizacją procesu technologicznego obróbki, co pozwoli mu podjąć działalność gospodarczą w ramach samozatrudnienia. Operatorzy obrabiarek sterowanych numerycznie pracują wyłącznie w pomieszczeniach zamkniętych, ogrzewanych, dobrze oświetlonych i wentylowanych. Natomiast programiści 1
obrabiarek sterowanych numerycznie pracują w pomieszczeniach biurowych, wyposażonych w stanowiska komputerowe. Bezpieczeństwo pracy operatora zależy od prawidłowego przestrzeganie przepisów bhp i ppoż. podczas obsługi maszyn i urządzeń, ze szczególnym uwzględnieniem stosowania zasad bhp podczas czynności ustawczych oraz podczas procesu obróbki. Ewentualnym zagrożeniom podczas pracy można zapobiec stosując prawidłowe ubranie robocze i wyposażenie ochrony osobistej. Praca operatora obrabiarek sterowanych numerycznie nie stwarza zagrożeń chorobowych. Operator obrabiarek sterowanych numerycznie pracuje indywidualnie. Operatorzy z podstawowymi kwalifikacjami pracują raczej w średnich i dużych zakładach przemysłowych i kontaktują się jedynie ze współpracownikami. Operatorzy o wyższym poziomie kwalifikacji pracują w małych zakładach pracy, których często są właścicielami lub współwłaścicielami kontaktują się dodatkowo ze zleceniodawcami usług i odbiorcami wyrobów. W małych firmach operatorzy i programiści obrabiarek CNC mogą pracować jako brygadziści i mistrzowie zarządzając grupą pracowników. Zadania zawodowe: Z-1. Z-2. Z-3. Z-4. Czyszczenie i konserwacja obsługiwanych maszyn, uchwytów, przyrządów obróbkowych, narzędzi skrawających oraz narzędzi i przyrządów pomiarowych. Dobieranie i ustawianie parametrów obróbki prostych detali, uruchamianie, obsługiwanie oraz nadzorowanie pracy obrabiarek sterowanych numerycznie. Dobieranie na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej obrabiarek oprawek, uchwytów oraz innych pomocy warsztatowych do realizacji procesu technologicznego na obrabiarkach sterowanych numerycznie. Eliminowanie podstawowych błędów obróbki oraz stosowanie sposobów zapobiegania ich powstawaniu. Z-5. Mocowanie narzędzi, przyrządów i uchwytów na obrabiarkach sterowanych numerycznie wprowadzanie danych do sterownika. Z-6. Mocowanie obrabianego przedmiotu na obrabiarkach sterowanych numerycznie ustawianie przesunięcia punktu zerowego. Z-7. Opracowywanie programów obróbki oraz modyfikacja programów istniejących na potrzeby obróbki prostych detali na obrabiarkach sterowanych numerycznie. 2
Z-8. Przeprowadzanie operacji kontroli międzyoperacyjnej oraz kontroli ostatecznej wyrobu ponoszenie odpowiedzialności za jakość wykonanej pracy. Z-9. Przygotowywanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami BHP i ppoż. w celu uniknięcia wypadku podczas obsługiwania maszyn i urządzeń, ze szczególnym uwzględnieniem stosowania zasad BHP podczas czynności ustawczych oraz podczas trwania procesu obróbki. Z-10. Kontrolowanie sprawności obrabiarek, analizowanie dokumentacji techniczno- -technologicznej, przygotowywanie narzędzi, uchwytów i przyrządów do obróbki detalu. Z-11. Szacowanie, kalkulowanie i obliczanie kosztów związanych z realizacją procesu technologicznego obróbki. Z-12. Z-13. Z-14. Z-15. Z-16. Z-17. Z-18. Z-19. Z-20. Testowanie programów obróbki na obrabiarkach sterowanych numerycznie. Udzielanie pomocy przedlekarskiej w razie wypadku przy pracy. Wczytywanie i weryfikowanie programów obróbki w sterowniku obrabiarki. Wprowadzanie innowacji na stanowisku pracy. Wykonywanie podstawowych operacji skrawaniem toczenie, wiercenie, gwintowanie, frezowanie itp. prostych detali, z wykorzystaniem zadanego programu. Wykonywanie szkiców prostych detali oraz określanie kolejności operacji i zabiegów procesów technologicznych dotyczących obrabianych przedmiotów. Wykorzystywanie informacji przedstawionych w formie rysunków, schematów, tabel, wykresów oraz dokumentacji techniczno-technologicznej do opracowania technologii obróbki metali i tworzyw sztucznych. Wykorzystywanie informacji zawartych w poradnikach branżowych, normach technicznych (PN i ISO), a także w literaturze fachowej lub w postaci zapisu elektronicznego. Stosowanie narzędzi i przyrządów pomiarowych oraz aparatury kontrolno-pomiarowej do sprawdzania dokładności wymiarowo-kształtowej i jakości obróbki obrabianych detali. Z-21. Opracowywanie technologii obróbki metali i tworzyw sztucznych na podstawie przedstawionych rysunków oraz wykonanych szkiców detali. Z-22. Dobieranie oprawek, uchwytów, narzędzi i przyrządów oraz ich mocowanie na obrabiarce wraz z wprowadzaniem danych do sterownika obrabiarki w celu zrealizowania procesu technologicznego. Z-23. Opracowywanie programów obróbki na podstawie procesu technologicznego, modyfikowanie istniejących programów, wczytywanie programów do sterownika obrabiarki oraz testowanie programu na obrabiarce. 3
Z-24. Mocowanie obrabianego przedmiotu na obrabiarce oraz wykonywanie operacji skrawania wprowadzanie innowacji do procesu technologicznego i programu na stanowisku pracy. Z-25. Przeprowadzanie kontroli międzyoperacyjnej oraz eliminowanie podstawowych błędów obróbki. Z-26. Przygotowywanie stanowiska pracy do wykonania zadania technologicznego oraz wykonywanie czynności konserwacyjnych na stanowisku pracy. Z-27. Z-28. Przygotowywanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami BHP i ppoż. w zakresie obsługi maszyn i urządzeń i udzielania pomocy przedlekarskiej w razie wypadku. Wykonywanie kosztorysów wyrobów i usług. Kwalifikacje zawodowe: K-1. Opracowywanie technologii obróbki metali i tworzyw sztucznych na podstawie przedstawionych rysunków oraz wykonanych szkiców detali. K-2. Dobieranie oprawek, uchwytów, narzędzi i przyrządów oraz ich mocowanie na obrabiarce wraz z wprowadzaniem danych do sterownika obrabiarki w celu zrealizowania procesu technologicznego. K-3. Opracowywanie programów obróbki na podstawie procesu technologicznego, modyfikowanie istniejących programów, wczytywanie programów do sterownika obrabiarki oraz testowanie programu na obrabiarce. K-4. Mocowanie obrabianego przedmiotu na obrabiarce oraz wykonywanie operacji skrawania wprowadzanie innowacji do procesu technologicznego i programu na stanowisku pracy. K-5. Przeprowadzanie kontroli międzyoperacyjnej oraz eliminowanie podstawowych błędów obróbki. K-6. Przygotowywanie stanowiska pracy do wykonania zadania technologicznego oraz wykonywanie czynności konserwacyjnych na stanowisku pracy. K-7. Przygotowywanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami BHP i ppoż. w zakresie obsługi maszyn i urządzeń i udzielania pomocy przedlekarskiej w razie wypadku. K-8. Wykonywanie kosztorysów wyrobów i usług. 4
Wymagane kwalifikacje zawodowe do wykonywania określonych zadań: Zadania zawodowe Składowe kwalifikacji zawodowych K-1 K-2 K-3 K-4 K-5 K-6 K-7 K-8 Z-1 X X Z-2 X X X X X Z-3 X X X Z-4 X X Z-5 X X X Z-6 X X X Z-7 X X X Z-8 X X Z-9 X X Z-10 X X X Z-11 X Z-12 X X Z-13 X Z-14 X X Z-15 X X Z-16 X X Z-17 X X Z-18 X X X Z-19 X X X Z-20 X X X 5