AUTORSKI PROGRAM NAPRAWCZY Z MATEMATYKI SPRAWDZIAN NA PLUS PRZYGOTOWUJĄCY UCZNIÓW DO SPRAWDZIANU W KLASIE SZÓSTEJ DO REALIZACJI w Publicznej Szkole Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Tłuśćcu OPRACOWAŁA Analiza wyników sprawdzianu klasy szóstej w roku 2012 oraz analiza wyników sprawdzianów z matematyki z projektu Lepsza szkoła z roku szkolnego 2010/2011 i 2011/2012, w którym brała udział nasza szkoła, jest podstawą konstruowania programu naprawczego.
Cel główny programu: Poprawa efektywności kształcenia z matematyki w szkole (lepsze wyniki sprawdzianu w klasie szóstej. Cele szczegółowe programu: doskonalenie umiejętności zdobytych na lekcjach poprzez wykorzystanie w programie naprawczym tego, co uczeń robi dobrze, co jest jego atutem i pewną wartością; wyrównanie podstawowych braków edukacyjnych; podniesienie poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu matematyki poprzez dostosowanie metod pracy do indywidualnych możliwości ucznia; zmniejszenie stresu związanego z niepowodzeniem szkolnym lub trudnościami związanymi z samodzielną pracą na sprawdzianie. Obecna klasa szósta przez dwa kolejne lata brała udział w projekcie Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego Lepsza szkoła z matematyki. Uczniowie pisali trzy razy w roku tzw. sesje z plusem. Na podstawie raportów można stwierdzić, że wyniki w skali staninowej wzrosły: pierwsza sesja 4. niżej średni, druga sesja - 3. niski, trzecia sesja 5. średni. Szczegółowa analiza raportów tych testów ukazała mocne i słabe strony umiejętności obecnych uczniów klasy szóstej. Mocne strony - opisuje część zbioru skończonego za pomocą ułamka zwykłego, - zna cechę podzielności przez 2, - oblicza resztę z dzielenia liczb dwucyfrowej przez jednocyfrową - rozwiązuje zadanie tekstowe jednodziałaniowe - oblicza różnicę sposobem pisemnym, - rozwiązuje zadanie tekstowe Słabe strony - oblicza wartość wyrażenia arytmetycznego z uwzględnieniem kolejności wykonywania działań, - oblicza sumę liczb mieszanych i porównuje ją z innymi liczbami, - rozwiązuje zadanie tekstowe z zastosowaniem obliczania ułamka z liczby naturalnej, - rozwiązuje zadanie tekstowe jednodziałaniowe 2
jednodziałaniowe - oblicza iloczyn sposobem pisemnym, - porównuje ułamki zwykłe, - odnajduje punkt o danej współrzędnej na osi, - dodaje ułamki dziesiętne sposobem pisemnym, - rozwiązuje jednodziałaniowe zadanie tekstowe, - oblicza iloraz sposobem pisemnym, - rozwiązuje zadanie tekstowe z wykorzystaniem działań na ułamkach, - oblicza długość odcinka w skali i zamienia jednostki, - wykonuje w pamięci działania na liczbach naturalnych, ułamkach dziesiętnych i zwykłych, Działania z zakresu nauczania matematyki w celu dobrego przygotowania uczniów do sprawdzianu zewnętrznego: 1. Systematyczne podnoszenie sprawności rachunkowej poprzez zwiększenie ilości ćwiczeń dotyczących: działań pisemnych (zwłaszcza odejmowanie i dzielenie), działań na ułamkach zwykłych oraz na ułamkach dziesiętnych. 2. Wyrabianie nawyku sprawdzania sensowności otrzymanych wyników. 3. Uczenie różnych strategii rozwiązywania zadań (w tym także zadań zamkniętych). 4. Uczenie korzystania z materiałów źródłowych, w tym z podręcznika. 5. Rozwijanie logicznego myślenia poprzez stosowanie metod problemowych. 6. Przekazywanie rodzicom informacji o prowadzonych zajęciach dodatkowych, pozalekcyjnych i uświadomienie konieczności uczestnictwa ich dzieci w tych zajęciach, szczególnie w przypadku uczniów z trudnościami. 7. Wspomaganie uczniów w planowaniu i organizowaniu własnej nauki. 8. Stosowanie metod aktywizujących w pracy na lekcjach. 9. Samodzielne rozwiązywanie testów matematycznych przez uczniów na stronie internetowej www.gwo.pl. Rozwiązywanie tych samych testów w formie papierowej na lekcjach przygotowujących do prac klasowych z danego działu na każdym poziomie. 10. Udział w projekcie Lepsza szkoła (klasy czwarte, piąte i szóste) w celu badania efektywności nauczania oraz rozwijania integracji międzyprzedmiotowej. (Po każdym teście diagnostycznym przeprowadzenie dokładnej analizy i wyszukanie słabych punktów). 11. Udział w projekcie Powtórka z matematyką plus oraz rozwiązywanie zadań standaryzowanych co poprawi u uczniów stopień opanowania poszczególnych standardów wymagań egzaminacyjnych. 3
12. Ćwiczenie najsłabiej opanowanych umiejętności, modyfikowanie rozkładu materiału nauczania. 13. Przyzwyczajanie do sprawdzianów poprzez częste ich stosowanie i analizowanie. 14. Wyrównywanie braków w ramach zespołu dydaktyczno-wyrównawczego z matematyki. 15. Organizowanie dodatkowych zajęć przed sprawdzianem dla uczniów klasy szóstej. 16. Rozwijanie uzdolnień uczniów poprzez uczestnictwo w kółku matematycznym. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW 1. Poprawa wyników nauczania. 2. Poprawa wyników sprawdzianu: - zmniejszenie liczby uczniów z niskimi wynikami, - zwiększenie liczby uczniów z wysokimi wynikami. 3. Dostrzeżenie użyteczności w życiu codziennym wiedzy nabytej w szkole. 4. Świadome przystąpienie do sprawdzianu. 4
Spis treści: Strona I. Wstęp.3 II. Podstawowe założenia programu...3 III. Cele kształcenia.3 IV. Procedury osiągania celów..5 V. Metody i formy.5 VI. Środki dydaktyczne...6 VII. Treści nauczania...7 VIII. Przewidywane efekty.11 IX. Sposoby ewaluacji 11 X. Literatura.11 5
I. Wstęp Poziom umiejętności matematycznych wśród uczniów jest zróżnicowany, co pokazują m.in. wyniki sprawdzianów. W związku z tym opracowałam program z myślą o uczniach kl. VI. Ma on za zadanie kształtować umiejętności określone w standardach egzaminacyjnych, aby lepiej przygotować uczniów do sprawdzianu po szkole podstawowej. II. Podstawowe założenia programu. W programie uwzględniłam treści zgodne z podstawą programową obowiązującą od 1 września 2007 r. (numer dopuszczenia: DKOW 5002 37/08). Jego głównym założeniem jest usystematyzowanie i utrwalenie wiedzy matematycznej przed sprawdzianem kompetencji poprzez kształcenie umiejętności określonych w standardach egzaminacyjnych. Przewidziany jest do realizacji od września 2012 r. do kwietnia 2013 r. w wymiarze jednej godziny tygodniowo. III. Cele kształcenia Cele główne: 1. Usystematyzowanie i rozszerzenie wiedzy matematycznej. 2. Przygotowanie uczniów do sprawdzianu po klasie szóstej. 3. Praktyczne utrwalenie umiejętności zdobytych na lekcjach matematyki; 6
Cele szczegółowe: 1. Uzupełnianie braków, utrwalenie i pogłębienie wiadomości programowych. 2. Pogłębianie umiejętności pracy z tekstem matematycznym. 3. Rozwijanie umiejętności czytania tekstu ze zrozumieniem, pisania, rozumowania, korzystania z informacji oraz wykorzystywania ; 4. Kształtowanie analizowania treści zadania i umiejętności poszukiwania różnych rozwiązań; 5. Uczenie logicznego myślenia i rozwiązywania problemów praktycznych; 6. Kształtowanie poprawnego języka matematycznego; 7. Rozwijanie pamięci oraz doskonalenie sprawności rachunkowej; 8. zależności i analogii matematycznych do łatwiejszego zapamiętywania; 9. Kształtowanie umiejętności doboru metody rozwiązania zadania i stosowania schematów i rysunków w trakcie rozwiązywania zadań; 10. Rozwijanie umiejętności korzystania z tabel, wykresów, diagramów, instrukcji oraz tekstów użytkowych. 11. Wyrabianie nawyku sprawdzania i korygowania otrzymanych rozwiązań. Cele wychowawcze: 1. Kształtowanie pozytywnego nastawienia do podejmowania wysiłku intelektualnego. 2. Wyrabianie systematyczności, pracowitości i wytrwałości. 3. Kształcenie umiejętności planowania pracy. 4. Zapoznanie uczniów z organizacją egzaminu zewnętrznego. 7
IV. Procedury osiągania celów Osiąganie stawianych celów poznawczych następuje poprzez: nawiązanie do osobistych doświadczeń dziecka związanych z kręgami matematycznymi; rozwijanie wyobraźni matematycznej; tworzenie możliwości uczenia się, odkrywanie i tworzenie własnej matematyki. V. Metody i formy pracy: Metody: 1. Praca z tekstem matematycznym. 2. Praca z komputerem-wykorzystanie programu Matematyka 3. Elementy wykładu i dyskusja, 4. Gry dydaktyczne. 5. Rozwiązywanie zagadek matematycznych, logicznych i rysunkowych. 6. Ćwiczenia doskonalące wykorzystanie wiedzy zdobytej na lekcjach matematyki rozwiązywanie zadań zamkniętych i otwartych zaczerpniętych ze sprawdzianów z lat poprzednich. Formy pracy: 1. Indywidualna i zbiorowa; 2. Praca w grupach. 8
3. Indywidualne i zespołowe rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem pomocy opracowanych przez nauczyciela. 4. Samodzielna praca ucznia w domu z przygotowanym przez nauczyciela zestawem VI. Środki dydaktyczne: 1. Zadania przygotowane przez nauczyciela. 2. Krzyżówki, łamigłówki i logiczne gry planszowe. 3. Udział w projektach Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego Lepsza szkoła i Powtórki z plusem. 4. Arkusze sprawdzianów z lat poprzednich. 5. Testy szóstoklasisty umieszczone na stronach internetowych, m.in.: www.test6.cauchy.pl www.serwisy.gazeta.pl/edukacja www.testyszostoklasisty.archiwumegzaminow.pl 9
VII. Treści nauczania DZIAŁ PROGRAMOWY ZAKRES TREŚCI CELE OPERACYJNE STANDARDY WYMAGAŃ Działania w zbiorze liczb naturalnych. (1h) wykonuje cztery działania na liczbach naturalnych; zna i stosuje algorytm czterech działań pisemnych; wskazuje kolejność wykonywania działań i oblicza wartość wyrażenia arytmetycznego; LICZBY NATURALNE I UŁAMKI Ćwiczenia w czytaniu ze zrozumieniem i rozwiązywanie zadań.(1h) Zadania praktyczne z wykorzystaniem działań na liczbach naturalnych. (1h) odczytuje i analizuje dane z tekstu źródłowego; ustala i przeprowadza sposób rozwiązania zadania; analizuje otrzymane wyniki; układa pytania do tekstu z danymi. rozpoznaje charakterystyczne cechy i własności liczb; wykorzystuje własności liczb w sytuacjach praktycznych do rozwiązywania problemów; rozwiązuje zadania dotyczące porównywania różnicowego i ilorazowego. Czytanie ze zrozumieniem Korzystanie z informacji Działania na ułamkach zwykłych. (1h) wykonuje działania na ułamkach zwykłych; oblicza ułamek liczby; stosuje własności liczb do wykonywania obliczeń i rozwiązywania zadań tekstowych; 10
Działania na liczbach dziesiętnych. (1h) wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych; stosuje własności ułamków do rozwiązywania zadań; wykonuje działania łączne na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. LICZBY NA CO DZIEŃ Jednostki długości i jednostki masy. (1h) Kalendarz i czas. (1h) Odczytywanie danych z tabel. (1h) (cenniki, zakupy, kierunkowskazy) zamienia jednostki długości i masy; wykonuje obliczenia dotyczące długości i masy. oblicza upływ czasu między wydarzeniami; zamienia jednostki czasu; umieszcza daty w przedziałach czasowych i porządkuje wydarzenia w kolejności chronologicznej. odczytuje dane z tabeli i wykorzystuje w sytuacjach praktycznych własności liczb; ustala sposób rozwiązania zadania; wykonuje obliczenia dotyczące pieniędzy, wagi, długości. Korzystanie z informacji Odczytywanie danych z diagramów i wykresów. (1h) rozróżnia rodzaje diagramów; odczytuje dane z diagramu, wykresu; wykonuje diagramy na podstawie danych przedstawionych w tekście czy w tabeli. Czytanie Pisanie ZADANIA PRAKTYCZNE Prędkość, droga, czas. (2h) oblicza prędkość, drogę i czas; rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące prędkości, drogi i czasu. 11
FIGURY NA PŁASZCZYŹNIE Obliczanie obwodów i pól wybranych figur płaskich. (1h) zna charakterystyczne cechy i własności figur; zapisuje sposób obliczenia pola powierzchni i obwodów figur; Zamiana jednostek. (1h) wykonuje obliczenia dotyczące pól powierzchni; zamienia jednostki długości i pola. POLA WIELOKĄTÓW Pola i obwody figur zadania tekstowe. (2h) wykorzystuje własności liczb i figur do rozwiązywania zadań; ustala sposób rozwiązania zadania i jego zapis; wykonuje obliczenia dotyczące powierzchni; analizuje otrzymane wyniki i ocenia ich sensowność. FIGURY PRZESTRZENNE LICZBY WYMIERNE WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE Pole powierzchni całkowitej i objętość graniastosłupa. (2h) Liczby ujemne. (1h) Proste operacje na wyrażeniach algebraicznych. (1h) rozpoznaje cechy i własności figur przestrzennych; oblicza pole podstawy, pole powierzchni bocznej i całkowitej graniastosłupów; analizuje dane w zadaniu, ustala i przeprowadza sposób rozwiązania; oblicza objętość graniastosłupów prostych; zamienia jednostki pola i objętości. posługuje się liczbami ujemnymi; zaznacza na osi liczby całkowite i wymierne; wykonuje działania na liczbach wymiernych. wyróżnia i redukuje wyrazy podobne; opisuje sytuację przedstawioną w zadaniu za pomocą wyrażenia algebraicznego; 12
oblicza wartość wyrażenia dla danej wartości zmiennej. RÓWNANIA I NIERÓWNOŚCI Rozwiązywanie równań. (1h) Zastosowanie równań do rozwiązywania zadań tekstowych. (1h) Podstawowe obliczenia procentowe. (1h) rozwiązuje proste równania; opisuje sytuację przedstawioną w zadaniu za pomocą równania; sprawdza poprawność rozwiązania zna pojecie procentu; zamienia procent na ułamek i odwrotnie; oblicza procent liczby. PROCENTY Zadania praktyczne z zastosowaniem obliczeń procentowych. (2h) analizuje dane w zadaniu, ustala i przeprowadza sposób rozwiązania; rozwiązuje zadania dotyczące pieniędzy i inne z zastosowaniem obliczeń procentowych; porównuje wyniki i sprawdza ich poprawność. PODSUMOWANIE WIADOMOŚCI Trening przed sprawdzianem po klasie szóstej.(3h) rozwiązuje zadania zamknięte i otwarte; rozwiązuje zadania z oryginalnych arkuszy egzaminacyjnych. 13
VIII. Przewidywane osiągnięcia W wyniku przeprowadzonego programu uczeń: udoskonali umiejętności zawarte w podstawie programowej oraz określone standardami wymagań; wykształci umiejętność doboru metody rozwiązania zadania; uświadomi sobie konieczność planowania działań i nabędzie nawyk systematycznej pracy; udoskonali stosowanie języka matematycznego w formułowaniu problemów spotykanych w życiu codziennym; nabędzie umiejętność rozwiązywania testów; napisze sprawdzian adekwatnie do swojej wiedzy i umiejętności. IX. Sposoby ewaluacji Osoba wdrażająca program (autor programu) dokona całościowej ewaluacji oceniając jego skuteczność, przydatność i atrakcyjność oraz wyciągnie wnioski do dalszej pracy wprowadzając konieczne zmiany. Proces ewaluacji odbędzie się w trzech etapach z zastosowaniem następujących technik badawczych: monitoring bieżący poprzez obserwację i analizę dokumentów (karty prac uczniów); ewaluacja cząstkowa z wykorzystaniem porównania wyników testów przeprowadzonych na początku roku szkolnego i po I okresie; ewaluacja końcowa przez analizę wyników sprawdzianu po szkole podstawowej i kwestionariusza ankiety. Najlepszym jednak miernikiem przy ocenie programu będzie uczestnictwo, zainteresowanie i zadowolenie dzieci. 14
X. Literatura 1. Braun M. Matematyka. Kalendarz szóstoklasisty. Wydanie rozszerzone. GWO. 2. Powtórka przed sprawdzianem po szkole podstawowej: Liczenie, Czytanie, Pisanie,, Wiedza w praktyce. WSiP. 3. K. Zarzycka, P. Zarzycki, Matematyka 6 zbiór zadań. GWO. 4. Sprawdziany po klasie szóstej (OKE) archiwum. 5. Podręcznik Matematyka z plusem klasa 6. GWO. 6. Literatura uzupełniana w trakcie realizacji programu. 15
ANKIETA ANONIMOWA Drogi Uczniu! Chciałabym się dowiedzieć jak oceniasz zajęcia Przed sprawdzianem. Zakreśl wybraną przez siebie odpowiedź. 1. Czy chętnie uczęszczałaś/łeś na zajęcia Przed sprawdzianem? a. tak b. raczej tak c. raczej nie 2. Czy odpowiadała Ci forma prowadzonych zajęć? a. tak b. raczej tak c. raczej nie 3. W jakim stopniu pomogłam Ci zrozumieć zagadnienia matematyczne? 1 2 3 4 5 6 4. W jakim stopniu zajęcia przyczyniły się do przygotowania Cię do sprawdzianu? 5. Jak oceniasz zajęcia? a. były ciekawe b. nie zawsze ciekawe c. były nudne 1 2 3 4 5 6 6. Jak oceniasz współpracę z nauczycielem prowadzącym? a. dobra b. raczej dobra c. raczej słaba 7.Czy atmosfera na zajęciach była dla Ciebie przyjazna? a. tak b. raczej tak c. raczej nie 16 Dziękuję za wypełnienie ankiety