Zatrudnianie niepełnosprawnych 1. Staż Staż pozwala osobie niepełnosprawnej nabyć praktyczne umiejętności do wykonywania pracy przez wykonywanie określonych zadań przewidzianych w programie stażu bez nawiązywania stosunku pracy z pracodawcą. Osoby niepełnosprawne mogą zostać skierowane do odbycia stażu przez okres: 1) do 6 m-cy lub 2) do 12 m-cy w przypadku osób, które do dnia skierowania na staż nie ukończyły 30 roku życia. W okresie odbywania stażu osobie niepełnosprawnej przysługuje stypendium. Na wniosek osoby niepełnosprawnej odbywającej staż, pracodawca jest obowiązany do udzielenia dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu. Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej pomiędzy starostą oraz pracodawcą oraz skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy. 2. Prace interwencyjne Prace interwencyjne mają na celu aktywizację osób niepełnosprawnych poprzez dotowanie ich zatrudnienia u pracodawców. W okresie trwania umowy o prace interwencyjne pracodawca otrzymuje refunduję części kosztów wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne zatrudnionych osób niepełnosprawnych. Wniosek o organizowanie prac interwencyjnych pracodawca składa do wybranego Powiatowego Urzędu Pracy. 3. Refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej Starosta ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych może dokonać na wniosek pracodawcy zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Wniosek o przyznanie refundacji kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej składa się do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu. Pracodawca może otrzymać refundację kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej, jeżeli: 1) nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 2) nie zalega z opłacaniem w terminie podatków i składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, 3) nie toczy się w stosunku do składającego postępowanie upadłościowe i nie został zgłoszony wniosek o likwidację, 4) zatrudni przez okres co najmniej 36 miesięcy osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu.
Refundacja ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych obejmuje udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy, na którym będzie wykonywać pracę osoba niepełnosprawna, wraz z kwotą niepodlegającego odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem zawarcia umowy. Warunkiem zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej jest uzyskanie, wydanej na wniosek starosty, pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku. 4. Przygotowanie zawodowe dorosłych Urząd organizuje, inicjuje oraz finansuje przygotowanie zawodowe dorosłych, w tym osób niepełnosprawnych, w celu uzyskania przez nich kwalifikacji lub umiejętności zawodowych. Przygotowanie zawodowe dorosłych odbywa się w formie: a) praktycznej nauki zawodu dorosłych umożliwiającej przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu czeladniczego lub b) przyuczenia do pracy dorosłych mającego na celu zdobycie wybranych kwalifikacji zawodowych lub umiejętności, niezbędnych do wykonywania określonych zadań zawodowych, właściwych dla zawodu występującego w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy. Przygotowanie zawodowe dorosłych realizowane jest na podstawie umowy zawieranej między starostą (urzędem), a pracodawcą lub pomiędzy starostą (urzędem), pracodawcą, a instytucją szkoleniową. Czas trwania przygotowania zawodowego: a) praktyczna nauka zawodu dorosłych trwa od 6 do 12 miesięcy, b) przyuczenie do pracy dorosłych trwa od 3 do 6 miesięcy. Uczestnikowi przygotowania zawodowego dorosłych przysługuje stypendium wynoszące miesięcznie 120% kwoty zasiłku. Pracodawcy, z którym starosta (urząd) zawarł umowę przysługuje jednorazowa premia po zakończeniu tej formy aktywizacji (400,00 zł za każdy pełny miesiąc programu przygotowania zawodowego, zrealizowanego dla każdego skierowanego uczestnika). Premia stanowi pomoc de minimis. Ponadto urząd refunduje pracodawcy wydatki poniesione na materiały i surowce, eksploatację maszyn i urządzeń, odzież roboczą i posiłki niezbędne uczestnikowi przygotowania zawodowego dorosłych, w kwocie nie większej niż 2% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za każdy pełny miesiąc realizacji programu. 5. Finansowanie kosztów badań lekarskich lub psychologicznych Urząd może skierować osobę niepełnosprawną bezrobotną lub poszukującą pracy na badania lekarskie lub psychologiczne, mające na celu: stwierdzenie zdolności osoby niepełnosprawnej pozostającej w ewidencji powiatowego urzędu pracy do wykonywania pracy, uczestnictwa w szkoleniu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych; określenie szczególnych predyspozycji psychofizycznych wymaganych do wykonywania zawodu. Badania lekarskie są przeprowadzane na wniosek powiatowego urzędu pracy.
6. Zwrot kosztów A. PRZEJAZDU: Urząd może dokonywać przez okres do 12 miesięcy zwrotu kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania i powrotu do miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub przez okres odbywania u pracodawcy stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub odbywania zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego osobie niepełnosprawnej, która spełnia łącznie następujące warunki: na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęła zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, przygotowanie zawodowe dorosłych, staż lub została skierowana na zajęcia z zakresu poradnictwa zawodowego i dojeżdża do tych miejsc; uzyskuje wynagrodzenie lub inny dochód w wysokości nieprzekraczającej 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Urząd może dokonać zwrotu kosztów przejazdu w całości lub w części osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy skierowanej na szkolenie. B. ZAKWATEROWANIA: Urząd może również zwrócić osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy koszty zakwaterowania przez okres do 12 miesięcy, jeśli spełnia łącznie następujące warunki: na podstawie skierowania powiatowego urzędu pracy podjęła zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, staż, przygotowanie zawodowe dorosłych poza miejscem zamieszkania w miejscowości, do której czas dojazdu i powrotu do miejsca stałego zamieszkania środkami transportu zbiorowego wynosi łącznie ponad 3 godziny dziennie; mieszka w hotelu lub wynajętym mieszkaniu w miejscowości lub w pobliżu miejscowości, w której jest zatrudniona, wykonuje inną pracę zarobkową, odbywa staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych; uzyskuje wynagrodzenie lub inny dochód w wysokości nieprzekraczającej 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w miesiącu, za który jest dokonywany zwrot kosztów zakwaterowania. C. PRZEJAZDU NA BADANIA LEKARSKIE LUB PSYCHOLOGICZNE: Urząd może zwrócić osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy koszt przejazdu na badania lekarskie lub psychologiczne i powrotu do miejsca zamieszkania, jeżeli na badania te została skierowana przez urząd i dojeżdża do tych miejsc. D. PRZEJAZDU DO PRACODAWCY: Urząd może zwrócić osobie niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy koszt przejazdu do pracodawcy i powrotu do miejsca zamieszkania w przypadku skierowania jej do pracodawcy, który zgłosił ofertę pracy, jeżeli siedziba tego pracodawcy znajduje się poza miejscem zamieszkania osoby. 7. Studia podyplomowe Urząd, na wniosek osoby niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy, może sfinansować koszty studiów podyplomowych należne organizatorowi studiów, do wysokości 100% kosztów, jednak nie więcej niż 300% przeciętnego wynagrodzenia. Dofinansowanie odbywa się na zasadach i w trybie przewidzianym w umowie podpisywanej pomiędzy starostą (urzędem), a osobą niepełnosprawną.
8. Szkolenia na podstawie trójstronnych umów Umowy są zawierane pomiędzy starostą, pracodawcą i instytucją szkoleniową. W umowie określa się zakres umiejętności i kwalifikacji wymaganych przez pracodawcę, będący podstawą przygotowania przez instytucję szkoleniową programu kształcenia, oraz zobowiązanie pracodawcy do zatrudnienia osoby niepełnosprawnej po odbytym szkoleniu. Szkolenia organizowane na podstawie trójstronnych umów szkoleniowych, są realizowane na wniosek pracodawcy. Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika. Nie jest pracodawcą osoba prowadząca działalność gospodarczą niezatrudniająca żadnego pracownika. Szkolenie na podstawie trójstronnej umowy szkoleniowej stanowi pomoc udzielaną zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis. 9. Bon na zasiedlenie Na wniosek niepełnosprawnego do 30 roku życia starosta, na podstawie umowy może przyznać bon na zasiedlenie, w związku z podjęciem poza dotychczasowym miejscem zamieszkania przez niepełnosprawnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej, jeżeli: 1) z tytułu ich wykonywania będzie osiągał wynagrodzenie lub przychód w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto miesięcznie oraz będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym; 2) odległość od miejsca dotychczasowego zamieszkania do miejscowości, w której niepełnosprawny zamieszka w związku z podjęciem zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej wynosi co najmniej 80 km lub czas dojazdu do tej miejscowości i powrotu do miejsca dotychczasowego zamieszkania środkami transportu zbiorowego przekracza łącznie co najmniej 3 godziny dziennie; 3) będzie pozostawał w zatrudnieniu, wykonywał inną pracę zarobkową lub będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy. Środki Funduszu Pracy przyznane w ramach bonu na zasiedlenie, w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak niż 200% przeciętnego wynagrodzenia za pracę, przeznacza się na pokrycie kosztów zamieszkania związanych z podjęciem zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej. Niepełnosprawny, który otrzymał bon na zasiedlenie zobowiązany jest w terminie: 1) do 30 dni od daty otrzymania bonu na zasiedlenie dostarczyć do powiatowego urzędu pracy dokument potwierdzający podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej i oświadczenie, że miejsce pracy znajduje się w odległości co najmniej 80 km, 2) do 7 dni, odpowiednio od daty utraty zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej i od dnia podjęcia nowego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej, przedstawić powiatowemu rzędowi pracy oświadczenie o utracie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej i podjęciu nowego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej oraz oświadczenie, że miejsce pracy znajduje się w odległości co najmniej 80 km.
3) do 8 miesięcy od dnia otrzymania bonu na zasiedlenie, udokumentować pozostawanie w zatrudnieniu, wykonywanie innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej przez okres 6 miesięcy. 10. Bon szkoleniowy Na wniosek niepełnosprawnego do 30 roku życia starosta może przyznać bon szkoleniowy, stanowiący gwarancję skierowania osoby niepełnosprawnej na wskazane przez nią szkolenie oraz opłacenia kosztów, które zostaną poniesione w związku z podjęciem szkolenia. Przyznanie i realizacja bonu szkoleniowego następuje na podstawie indywidualnego planu działania oraz uprawdopodobnienia przez niepełnosprawnego podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej. Termin ważności bonu określi starosta. W ramach bonu szkoleniowego starosta finansuje niepełnosprawnemu, do wysokości 100% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu przyznania bonu szkoleniowego, koszty: 1) jednego lub kilku szkoleń, w tym kosztów kwalifikacyjnego kursu zawodowego i kursu nadającego uprawnienia zawodowe w formie wpłaty na konto instytucji szkoleniowej, 2) niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych w formie wpłaty na konto wykonawcy badania, 3) przejazdu na szkolenia w formie ryczałtu wypłacanego niepełnosprawnemu w wysokości: - do 150 zł - w przypadku szkolenia trwającego do 150 godzin, - powyżej 150 zł - do 200 zł w przypadku szkolenia trwającego powyżej 150 godzin. 4) zakwaterowania, jeśli zajęcia odbywają się poza miejscem zamieszkania w formie ryczałtu wypłacanego niepełnosprawnemu w wysokości: - do 550 zł - w przypadku szkolenia trwającego poniżej 75 godzin, - powyżej 550 zł - do 1100 zł w przypadku szkolenia trwającego od 75 do 150 godzin, - powyżej 1100 zł - do 1500 zł w przypadku szkolenia trwającego ponad 150 godzin. 5) starosta finansuje koszty wymienione w pkt 1-4 do wysokości określonej w bonie szkoleniowym, a niepełnosprawny pokrywa koszty przekraczające limit. 11. Bon stażowy Na wniosek niepełnosprawnego do 30 roku życia starosta może przyznać bon stażowy stanowiący gwarancję skierowania do odbycia stażu u pracodawcy wskazanego przez niepełnosprawnego na okres 6 miesięcy, o ile pracodawca zobowiąże się do zatrudnienia niepełnosprawnego po zakończeniu stażu przez okres 6 miesięcy. Przyznanie bonu stażowego odbywa się na podstawie indywidualnego planu działania. Termin ważności bonu określa starosta. Pracodawcy, który zatrudnił niepełnosprawnego przez deklarowany okres 6 miesięcy, starosta wypłaca premię w wysokości 1 500 zł, Premia stanowi pomoc publiczną i jest udzielana na zasadach pomocy de minimis. W ramach bonu stażowego starosta może sfinansować: 1) koszty przejazdu do i z miejsca odbywania stażu w formie ryczałtu w wysokości 600 zł przeznaczonego na pokrycie kosztów transportu środkami komunikacji publicznej, wypłaconego niepełnosprawnemu w miesięcznych transzach w wysokości do 100 zł, wypłacanych łącznie ze stypendium, 2) koszty niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych w formie wpłaty na konto wykonawcy badania.
W przypadku osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako bezrobotne źródłem finansowania programów i instrumentów rynku pracy jest Fundusz Pracy. W przypadku osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako osoby poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu źródłem finansowania programów i instrumentów rynku pracy jest Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j. t. Dz. U. z 2011 r. Nr 127 poz. 721 z późn. zm.); 2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 62, poz. 317 z późn. zm.); 3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 194, poz. 1403 z późn. zm.); 4. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j. t. Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.); 5. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013, str. 1); 6. Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie zastosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz. Urz. UE L 352 z 24.12.2013 r., str. 9) oraz właściwe przepisy Unii Europejskiej dotyczące pomocy de minimis w sektorze rybołówstwa i akwakultury.