Test sprawdzający 1. Podstawy gospodarki rynkowej



Podobne dokumenty
TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 4

Szkoły ponadgimnazjalne, PODSTAWA PROGRAMOWA. Cele kształcenia wymagania ogólne

Wymagania edukacyjne z podstaw przedsiębiorczości klasa 3LO. Wymagania edukacyjne. Uczeń:

WYMAGANIA EDUKACYJNE

TEST WIEDZY EKONOMICZNEJ nr 3

Oszczędzanie a inwestowanie..

Spis treêci.

ZAGADNIENIA I WYMAGANIA DLA UCZNIÓW KL.I LO PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ SEMESTR I /II

grupa a Istota funkcjonowania gospodarki rynkowej

2.2 Poznajcie mnie autoprezentacja mocnych stron

Kryteria oceniania z Podstaw przedsiębiorczości dla klas I LO i I i II TE

OPODATKOWANIE PRZYCHODÓW (DOCHODÓW) Z KAPITAŁÓW PIENIĘŻNYCH

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa. Opodatkowanie przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych.

Budżet państwa. Polityka fiskalna

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,

Akademia Młodego Ekonomisty

Test z wiedzy o społeczeństwie dla kl. II gimnazjum z działu: Człowiek i gospodarka

Lekcja 31., 32. Temat: Funkcjonowanie systemu podatkowego w Polsce Temat w podręczniku: Podatki

- Potrzeby, dobra, usługi - Zasoby ekonomiczne

Ekonomia wykład 03. dr Adam Salomon

1 Lekcja organizacyjna

Polityka monetarna państwa

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa. Opodatkowanie przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych.

MÓJ UDZIAŁ W ŻYCIU GOSPODARCZYM POWTÓRZENIE PRZED EGZAMINEM GIMNAZJALNYM 2014

Wymienia cechy potrzeb ludzkich

Każde państwo posiada walutę, w której rozlicza się wszelkie płatności na jego terenie. W Polsce jest nią złoty, dzielący się na 100 groszy.

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej

Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający

Podstawy ekonomii wykład 03. dr Adam Salomon

Podstawowe zagadnienia

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca

Sylabus gry terenowej Skarbiec

Przedsiębiorczość na czasie. strona 1 z 5. Ocena dopuszczająca (zapamiętanie)

SZKOLNA OLIMPIADA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

GIMNAZJALNA OLIMPIADA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Wymienia cechy potrzeb ludzkich

Imię i nazwisko (czytelnie).. Nazwa szkoły.

Zakres treści 1 Moduł dział - temat Program nauczania dla przedmiotu. Przedmiotowy system oceniania. 2 Organizacja pracy w roku szkolnym

Zagraniczna polityka handlowa. Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów eksportowych o stałych stopach procentowych. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Taryfa Opłat i Prowizji Biura Maklerskiego Alior Bank S.A.

Determinanty kursu walutowego w krótkim okresie

II Powiatowy Konkurs ABC MŁODEGO EKONOMISTY realizowany przez Stowarzyszenie dla Rozwoju Edukacji przy ZSZiO w Kartuzach

Finansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse

Taryfa Opłat i Prowizji Biura Maklerskiego Alior Bank S.A.

Licz i zarabiaj matematyka na usługach rynku finansowego

Ze względu na przedmiot inwestycji

Taryfa Opłat i Prowizji Biura Maklerskiego Alior Bank S.A.

T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii

Pieniądz. Polityka monetarna

MIKROEKONOMIA. Wykład 3 Mikroanaliza rynku 1 MIKROANALIZA RYNKU

Forward Rate Agreement

MASZ TO JAK W BANKU, CZYLI PO CO NAM KARTY I INNE PRODUKTY BANKOWE.

Top 5 Polscy Giganci

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11

DEFINICJA RYNKU Wrzoska Balcerowicza

Nauka o finansach. Prowadzący: Dr Jarosław Hermaszewski

SYSTEM BANKOWY. Finanse

FINANSE. Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Mechanizm wymiany i podziału wartości materialnych.

Rachunkowość menedżerska Budżet wiodący dla przedsiębiorstwa produkcyjnego

Dr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski

Ogłoszenie o zmianie statutu DFE Pocztylion Plus

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII

Temat Rynek i funkcje rynku

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Młody inwestor na giełdzie

zajmują się profesjonalnym lokowaniem powierzonych im pieniędzy. Do funduszu może wpłacić swoje w skarpecie.

Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa

lokata ze strukturą Czarne Złoto

Gwarancje ubezpieczeniowe budują zaufanie

Uchwała Nr Rady Miejskiej w Serocku z dnia. w sprawie wprowadzenia zmian w budżecie Miasta i Gminy Serock w 2017 roku

Formy działalności gospodarczej. Finansowanie i ryzyko.

Podręcznik: Z. Makieła, T. Rachwał, Podstawy Przedsiębiorczości. Kształcenie ogólne w zakresie podstawowym, Nowa Era, Warszawa 2005.

Sylabus gry terenowej Zamach na GPW

1. Dane uzupełniające o pozycjach bilansu i rachunku wyników z operacji funduszu:

Produkty szczególnie polecane

CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘBIORSTWA OMEGA

Definicja przedsiębiorcy i działalności gospodarczej / Wg. USTAWA z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności

Imię i nazwisko (czytelnie).. Nazwa szkoły.

Akademia Młodego Ekonomisty

Makroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska

Akcje. Akcje. GPW - charakterystyka. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Prawa akcjonariusza

PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI KLASA I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO

Część IV. Pieniądz elektroniczny

Informatyzacja przedsiębiorstw

Część pierwsza. PODSTAWY TEORII FINANSÓW PUBLICZNYCH

REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r.

ZAŁĄCZNIK DO WNIOSKU O UDZIELENIE POŻYCZKI

Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej Domu Maklerskiego Banku BPS S.A. na dzień 31 grudnia 2010 r.

i inwestowania w biznesie

Załącznik nr 3 do Zarządzenia Członka Zarządu Banku nr 615/2017 z dnia 1 września 2017 r. PEŁNOMOCNICTWO

Spis treści. Wykaz skrótów Wykaz podstawowej literatury Przedmowa. Podatki część ogólna. Podatki dochodowe XIII

Podstawowa analiza rynku

Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku. dr Jacek Płocharz

Ocena odpowiedniości

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

Wieloletni Plan Finansowy Państwa. Projekt Ustawy budżetowej. Ustawa budżetowa

USTAWA z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Transkrypt:

Test sprawdzający 1. Podstawy gospodarki rynkowej Grupa A Imię i nazwisko... Klasa... Data... I. (15 pkt) Rozwiąż test. W każdym punkcie tylko jedna odpowiedź jest poprawna. 1) Rynek to: A. tylko mechanizm polegający na określaniu warunków kupna-sprzedaży. B. tylko miejsce, gdzie spotykają się kupujący i sprzedający. C. mechanizm polegający na określaniu warunków kupna-sprzedaży oraz miejsce, gdzie spotykają się kupujący i sprzedający. D. miejsce, gdzie spotykają się przedstawiciele handlowi. 2) Stronę popytu i podaży na rynku kształtują: A. konsumenci i producenci. B. cena. C. tylko producenci. D. tylko usługodawcy. 3) Popyt to dobra i usługi: A. które konsumenci chcą kupić w danym czasie, ale nie mogą ze względu na ich ograniczoną dostępność. B. które konsumenci chcą i mogą kupić po danej cenie i w danym czasie. C. oferowane przez producentów w danym czasie i po danej cenie. D. oferowane przez producentów w określonym miejscu. 4) Podaż to dobra i usługi: A. które konsumenci chcą nabyć w danym czasie. B. oferowane przez producentów w danym czasie po określonej cenie. C. które nabywcy chcą nabyć w danym czasie po określonej cenie. D. oferowane przez producentów w określonym miejscu. 5) Krzywe podaży: A. pokazują, że konsumenci są skłonni kupować, kiedy cena jest niższa. B. są takie same dla wszystkich produkowanych dóbr i usług. C. pozwalają na dostosowanie ceny dobra do zaoferowanej ilości. D. Żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna. 6) Prawo popytu mówi, że: A. kupujący nabędą więcej po cenach niższych niż po wyższych. B. sprzedający będą produkować więcej po cenach wyższych niż po niższych. C. sprzedający będą produkować więcej po cenach niższych niż po wyższych. D. konsumenci kupują więcej po cenach wysokich niż po niższych. 7) Co się stanie na rynku, jeśli popyt przewyższy podaż? A. Podaż będzie maleć. B. Popyt wzrośnie. C. Cena rynkowa spadnie. D. Cena rynkowa wzrośnie. 8) Na rynku cena równowagi: A. jest ceną urzędową. B. to najwyższa cena, jaką mogą zapłacić konsumenci. C. zrównuje popyt z podażą. D. jest ceną ustaloną w określonym dniu. 72

9) Kiedy popyt na samochody wzrasta, to rośnie również popyt na benzynę. Kiedy popyt na samochody spada, następuje również obniżenie popytu na benzynę. Samochód i benzyna to: A. dobra niezależne. B. dobra substytucyjne. C. dobra komplementarne. D. dobra luksusowe. 10) Popyt na dobro jest elastyczny, gdy: A. całkowite przychody nie zmieniają się z każdorazową obniżką ceny. B. zmiany w cenie nie mają żadnego wpływu na całkowite przychody. C. popyt silnie reaguje na zmianę ceny. D. występuje okresowy ściśle określony wzrost cen. 11) Piąta z kolei drożdżówka smakuje mniej niż pierwsza. Jest to przykład: A. kosztów utraconych możliwości. B. prawa popytu. C. zmniejszającej się użyteczności krańcowej. D. niedostatku. 12) Które z poniższych twierdzeń jest prawdziwe? A. Popyt jest ważniejszy od podaży przy określaniu ceny. B. Więcej rzeczy zostanie sprzedanych po cenach niższych niż po wyższych. C. Krzywa popytu rośnie. D. Prezydent podpisał ustawę o prawie popytu. 13) Ceny odgrywają rolę sygnałów dla rynku. Oznacza to, że: A. ceny mają wpływ na rodzaj oraz ilość wyrobów i usług oferowanych do sprzedaży. B. ceny nie mają wpływu na popyt i podaż. C. niskie ceny są sygnałem bardzo dobrej kondycji gospodarki. D. ludzie czekają na opublikowanie zestawień popytu i podaży, zanim podejmą decyzje o kupnie lub sprzedaży. 14) Które z poniższych twierdzeń jest przykładem prawa ekonomicznego? A. Spadek prędkości samochodu powoduje spadek zużycia paliwa. B. Wzrost ceny obniża podaż. C. Wzrost ceny zmniejsza popyt. D. Wzrost ceny zwiększa popyt. 15) Które z niżej wymienionych cech określają gospodarkę centralnie planowaną? A. wolność rynkowa, system cen, własność prywatna, konkurencja B. brak konkurencji, centralne planowanie, centralne zarządzanie gospodarką C. centralne planowanie, własność prywatna, konkurencja D. limity produkcyjne, globalizacja produkcji i usług, ceny urzędowe II. (6 pkt) Określ, który z produktów cechuje się wyższą elastycznością popytu. Uzasadnij swoje stanowisko. Lp. Dobro lub usługa Popyt jest bardziej elastyczny na: Uzasadnienie a) sukienka, podręcznik szkolny b) wizyta u lekarza rodzinnego z powodu wysokiej gorączki, wizyta u kosmetyczki c) puszka napoju, skuter 73

III. (10 pkt) Uzupełnij zdania. Prawo... określa, ile dóbr i usług są skłonni zakupić... w określonym czasie i miejscu przy pewnym poziomie cen. Prawo... określa, ile dóbr i usług są skłonni zaoferować... kupującym w określonym miejscu, czasie i przy pewnym poziomie cen. Wpływ zmiany ceny na zmianę podaży można mierzyć za pomocą cenowej elastyczności popytu, która jest tym..., im mniej jest... danego towaru, np. benzyna. Jeśli podaż jest większa od popytu, to sytuację na rynku określa się jako.... Sytuację odwrotną definiujemy jako.... Nadwyżka popytu nad podażą była charakterystyczna w gospodarce.... W gospodarce rynkowej podaż jest... od popytu. IV. (5 pkt) Uzupełnij tabelę, tak aby przedstawiała cechy charakterystyczne konkurencji na różnych rynkach. Konkurencja doskonała 1) Liczba firm dużo niezależnych wiele Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol 2) Wpływ producenta na cenę 3) Zróżnicowanie produktów brak, wyroby homogeniczne ograniczony przez dostępność substytutów duży, szczególnie w wypadku lidera cenowego zależne od typu wyrobu 4) Bariery wejścia na rynek niewielkie bardzo duże 5) Promocja brak bardzo silna V. (10 pkt) Połącz pojęcia z odpowiednimi definicjami. 1) Konkurencja A Wartość danego dobra. 2) Zysk B Miejsce, gdzie spotykają się kupujący i sprzedający w celu dokonania transakcji. 3) Cena C Struktura rynkowa charakteryzująca się występowaniem na rynku tylko jednego dostawcy lub producenta danego towaru, który kontroluje podaż i ceny, oraz występowaniem barier uniemożliwiających innym firmom wejście na rynek. 4) Transformacja D Stosowana m.in. w Polsce w różnych okresach po 1945 roku. Dotyczyła zarówno żywności, dóbr codziennego użytku i używek (cukier, mięso, tłuszcze, słodycze, buty, środki czystości, papierosy, alkohol, kawa), jak i dóbr luksusowych (samochody, meble) oraz materiałów (np. cement, cegły, papier). 5) Oligopol E Zmiany zachodzące wewnątrz systemu politycznego oraz partyjnego związane z jakościową zmianą sposobu rządzenia, sprawowania władzy. 6) Izolacja F Sytuacja na rynku, gdy popyt jest równy podaży. 7) Równowaga rynkowa G Utrzymywanie dystansu między państwami realizującymi model gospodarki centralnej a państwami realizującymi model gospodarki rynkowej. 8) Reglamentacja H Rywalizacja firm o konsumenta. 9) Monopol I Cel działalności firm w warunkach gospodarki rynkowej. 10) Rynek J Sytuacja na rynku, w której występuje tylko kilku dużych producentów danego dobra czy też dostawców usługi. 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... 6)... 7)... 8)... 9)... 10)... 74

VI. (7 pkt) Na wykresie zaznacz następujące elementy: 1 cena, 2 ilość, 3 popyt, 4 podaż, 5 cena równowagi rynkowej, 6 niedobór rynkowy, 7 nadwyżka rynkowa. 75

Test sprawdzający 1. Podstawy gospodarki rynkowej Grupa B Imię i nazwisko... Klasa... Data... I. (15 pkt) Rozwiąż test. W każdym punkcie tylko jedna odpowiedź jest poprawna. 1) Które z niżej wymienionych cech określają gospodarkę centralnie planowaną? A. brak konkurencji, centralne planowanie, własność prywatna B. wolność rynkowa, system cen, własność prywatna, konkurencja C. centralne zarządzanie gospodarką, centralne planowanie, brak konkurencji D. limity produkcyjne, globalizacja produkcji i usług, ceny urzędowe 2) Które z poniższych twierdzeń jest przykładem prawa ekonomicznego? A. Wzrost ceny powoduje zwiększenie popytu. B. Spadek prędkości samochodu zmniejsza zużycie paliwa. C. Wzrost ceny obniża podaż. D. Wzrost ceny zmniejsza popyt. 3) Ceny odgrywają rolę sygnałów dla rynku. Oznacza to, że: A. ceny nie mają wpływu na popyt i podaż. B. niskie ceny są sygnałem bardzo dobrej kondycji gospodarki. C. wysokie ceny są sygnałem dobrze prosperującej gospodarki. D. ceny mają wpływ na rodzaj oraz ilość wyrobów i usług oferowanych do sprzedaży. 4) Które z poniższych twierdzeń jest prawdziwe? A. Więcej rzeczy zostanie sprzedanych po cenach niższych niż po wyższych. B. Przy określaniu ceny popyt jest ważniejszy od podaży. C. Krzywa popytu rośnie. D. Prezydent podpisał ustawę o prawie popytu. 5) Piąta z kolei drożdżówka smakuje mniej niż pierwsza. Jest to przykład: A. kosztów utraconych możliwości. B. zmniejszającej się użyteczności krańcowej. C. prawa popytu. D. niedostatku. 6) Elastyczność popytu na dobro polega na tym, że: A. popyt silnie reaguje na zmianę ceny. B. zmiany ceny nie mają żadnego wpływu na całkowite przychody. C. całkowite przychody nie zmieniają się z każdorazową obniżką ceny. D. występuje okresowy ściśle określony wzrost cen. 7) Kiedy popyt na samochody wzrasta, to rośnie również popyt na benzynę. Kiedy popyt na samochody spada, następuje również obniżenie popytu na benzynę. Samochód i benzyna to: A. dobra niezależne. B. dobra substytucyjne. C. dobra luksusowe. D. dobra komplementarne. 8) Na rynku cena równowagi: A. zrównuje popyt z podażą. B. to najwyższa cena, jaką mogą zapłacić konsumenci. C. jest ceną urzędową. D. jest ceną ustaloną w określonym dniu. 76

9) Co się stanie na konkurencyjnym rynku, jeśli podaż przewyższy popyt? A. Cena rynkowa spadnie. B. Podaż będzie w dalszym ciągu wzrastać. C. Popyt wzrośnie. D. Cena rynkowa wzrośnie. 10) Prawo popytu mówi że: A. sprzedający będą produkować więcej po cenach wyższych niż po niższych. B. konsumenci kupują więcej po cenach wyższych niż po niższych. C. liczba wyrobów oferowana do sprzedaży nie zależy od ceny. D. kupujący nabędą więcej po cenach niższych niż po wyższych. 11) Krzywe podaży: A. są identyczne dla wszystkich dóbr i usług. B. pokazują, że producenci będą sprzedawać więcej po niższej cenie. C. pozwalają na dostosowanie ceny dobra do zaoferowanej ilości. D. Żadna z odpowiedzi nie jest poprawna. 12) Podaż to dobra i usługi: A. oferowane przez producentów w danym czasie i po określonej cenie. B. które konsumenci chcą nabyć w danym czasie. C. które nabywcy chcą nabyć w danym czasie i po określonej cenie. D. oferowane przez producentów w określonym miejscu. 13) Popyt to dobra i usługi: A. które konsumenci chcą kupić w danym czasie, ale nie mogą ze względu na ograniczoną dostępność. B. oferowane przez producentów w danym czasie i po danej cenie. C. które konsumenci chcą i mogą kupić po danej cenie i w danym czasie. D. oferowane przez producentów w określonym miejscu. 14) Stronę popytu i podaży na rynku kształtują: A. czynniki demograficzne. B. konsumenci i producenci. C. tylko producenci. D. wysokie ceny. 15) Rynek to: A. tylko mechanizm polegający na określaniu warunków kupna-sprzedaży. B. mechanizm polegający na określaniu warunków kupna-sprzedaży oraz miejsce, gdzie spotykają się kupujący i sprzedający. C. tylko miejsce, gdzie spotykają się kupujący i sprzedający. D. miejsce, gdzie spotykają się przedstawiciele handlowi. II. (6 pkt) Określ, który z produktów cechuje się wyższą elastycznością popytu. Uzasadnij swoje stanowisko. Lp. Dobro lub usługa Popyt jest bardziej elastyczny na: Uzasadnienie a) czekolada, samochód b) sweter, lekarstwa na przewlekłą chorobę c) wizyta u ortopedy ze złamaną nogą, wizyta u fryzjera 77

III. (10 pkt) Uzupełnij zdania.... to nauka zajmująca się procesami gospodarowania.... to dział, który zajmuje się badaniem rynków poszczególnych dóbr i usług oraz gospodarstwami domowymi i przedsiębiorstwami.... to dział, który zajmuje się gospodarką jako całością. Do zaspokojenia potrzeb ekonomicznych ludzi konieczne są dobra. Dzielą się one na dobra..., stworzone przez samą przyrodę, a nie wytworzone przez człowieka, oraz dobra..., charakteryzujące się tym, że konieczne jest użycie pracy ludzi lub maszyn do ich wytworzenia, są wytwarzane z zasobów naturalnych ziemi lub innych dóbr już wytworzonych, mogą być wytworzone tylko w ograniczonej ilości, czyli... ich dla wszystkich. Dobra, z których rezygnujemy, aby uzyskać inne dobra, w ekonomii noszą nazwę kosztu.... Przykładem takiego kosztu jest rezygnacja z wolnego czasu na rzecz dodatkowej pracy, co pozwoli na zwiększenie dochodów w gospodarstwie domowym. Do czynników wytwórczych zaliczamy:..., ziemię, kapitał, informację oraz.... Podmiotami procesów gospodarczych są przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe i.... IV. (5 pkt) Uzupełnij tabelę, tak aby przedstawiała cechy charakterystyczne konkurencji na różnych rynkach. Konkurencja doskonała Konkurencja monopolistyczna Oligopol 1) Zróżnicowanie produktów duże brak Monopol 2) Promocja istotna słaba 3) Wpływ producenta na cenę brak cena określana przez rynek 4) Bariery wejścia na rynek brak duże bardzo duży 5) Liczba firm kilka dużych jedna wielka V. (10 pkt) Połącz pojęcia z odpowiednimi definicjami. 1) Cena A Struktura rynkowa charakteryzująca się występowaniem na rynku tylko jednego dostawcy lub producenta danego towaru, który kontroluje podaż i ceny, oraz występowaniem barier uniemożliwiających innym firmom wejście na rynek. 2) Izolacja B Cel działalności firm w warunkach gospodarki rynkowej. 3) Konkurencja C Miejsce, gdzie spotykają się kupujący i sprzedający w celu dokonania transakcji. 4) Monopol D Sytuacja na rynku, gdy popyt jest równy podaży. 5) Oligopol E Stosowana m.in. w Polsce w różnych okresach po 1945roku, dotyczyła zarówno żywności, dóbr codziennego użytku i używek (cukier, mięso, tłuszcze, słodycze, buty, środki czystości, papierosy, alkohol, kawa), jak i dóbr luksusowych (samochody, meble) oraz materiałów (np. cement, cegły, papier). 6) Reglamentacja F Sytuacja na rynku, w której występuje tylko kilku dużych producentów danego dobra czy też dostawców usługi. 7) Równowaga rynkowa G Utrzymywanie dystansu między państwami realizującymi model gospodarki centralnej a państwami realizującymi model gospodarki rynkowej. 8) Rynek H Rywalizacja firm o konsumenta. 9) Transformacja I Zmiany zachodzące wewnątrz systemu politycznego oraz partyjnego związane z jakościową zmianą sposobu rządzenia, sprawowania władzy. 10) Zysk J Wartość danego dobra. 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... 6)... 7)... 8)... 9)... 10)... 78

VI. (7 pkt) W tabeli zestawiono ceny oraz odpowiadające im popyt i podaż. Na tej podstawie uzupełnij zdania. Cena Popyt Podaż 40 280 40 60 190 90 80 120 120 100 85 145 120 35 165 Przy cenie 120 popyt wynosi..., natomiast podaż.... Na rynku jest nadwyżka...... wynosząca.... Przy cenie równej 60 nadwyżka... wynosi.... Przy cenie... wielkość popytu jest równa wielkości podaży. 79

Test sprawdzający 2. Komunikacja interpersonalna Grupa A Imię i nazwisko... Klasa... Data... I. (12 pkt) Przy każdym ze stwierdzeń napisz P, jeśli jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe. 1) Ekstrawertyk lubi spędzać czas w samotności.... 2) Teoria potrzeb Maslowa zakłada, że niezaspokojenie potrzeb niższego rzędu uniemożliwia zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu.... 3) Najsłabszy jest konflikt typu dążenie dążenie, ponieważ pojawia się wraz z koniecznością wyboru między dwoma równie atrakcyjnymi działaniami.... 4) Osoby asertywne są śmiałe i otwarte, potrafią uszanować odrębność innych.... 5) Grupy inkluzyjne (otwarte) stosują liczne i rygorystyczne kryteria przyjmowania nowych członków; mogą nimi być na przykład: wykonywany zawód, majątek, pochodzenie społeczne.... 6) Poprawnie przeprowadzona analiza SWOT pozwoli na zminimalizowanie zagrożeń i zwiększenie szans pełnej realizacji planowych działań.... 7) W procesie podejmowania decyzji istotne są m.in. następujące zasady: zasada działania schematycznego, zasada wzajemności, zasada zaangażowania i konsekwencji.... 8) W zależności od stopnia zorganizowania procesu decyzyjnego, kompetencji, osób podejmujących decyzje oraz celu, jaki ma być osiągnięty, można wyróżnić cztery modele podejmowania decyzji.... 9) Negocjacje to rozmowy podjęte dobrowolnie przez wszystkie strony konfliktu; po ich pomyślnym zakończeniu żadna strona nie powinna się czuć przegrana.... 10) W Polsce reklama może zawierać treści dyskryminujące ze względu na rasę, płeć lub narodowość.... 11) W przypadku zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa sprzedawcy konsument może w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy odstąpić od niej bez podania przyczyny.... 12) Gwarancja jest zawsze roczna.... II. (5 pkt) Połącz pojęcia z odpowiednimi definicjami. 1) Motyw A Cecha osobowości polegająca na tendencji do kierowania swojej percepcji i działań do wewnątrz na własne myśli i emocje, z jednoczesnym zmniejszonym zainteresowaniem i aktywnością skierowanymi na świat zewnętrzny. 2) Asertywność B Stosunkowo stałe cechy, dyspozycje czy właściwości jednostki, które nadają względną spójność jej zachowaniu. 3) Grupa społeczna C Bodziec inspirujący działanie, przyczyna tłumacząca postępowanie człowieka i kryjąca się za tym postępowaniem zarówno świadoma, jak i wyparta; wynika z potrzeb i kształtuje cele. 4) Osobowość D Zbiór co najmniej trzech osób, którego członkowie współdziałają ze sobą na zasadzie odrębności od innych, w celu zaspokajania własnych potrzeb. Charakteryzuje się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm oraz wartości. 80

5) Introwersja E Posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nienaruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych. 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... III. (12 pkt) Uzupełnij zdania.... jest jednym z najważniejszych pojęć w psychologii. Oznacza całość zintegrowanych procesów psychicznych człowieka, które ujawniają się w działaniu, ukierunkowanym na realizację określonych celów. Z kolei... to zespół względnie stałych właściwości psychicznych człowieka i należy do tych cech osobowości, które w znacznym stopniu są uwarunkowane genetycznie i podlegają niewielkim zmianom w trakcie rozwoju człowieka. Wśród wielu różnych koncepcji psychologicznych wyróżniamy koncepcje oparte na poglądach......, według którego ludzi można podzielić na...,...,...... i.... Z kolei Carl Gustav Jung wyróżnił dwa przeciwstawne typy: nieśmiałego i zamkniętego... oraz towarzyskiego i otwartego.... W rozwoju osobowości człowieka istotną rolę odgrywają jej cechy kierunkowe. Należą do nich między innymi......, czyli uczucia, myśli i uwaga skierowane na jakąś rzecz lub zjawisko, a także skłonność do wykonywania czynności z tym związanych. Do mechanizmów regulujących zachowanie się człowieka należą m.in. różnego rodzaju... oraz...... IV. (10 pkt) Uzupełnij piramidę potrzeb Maslowa. Przypisz nazwy kategorii potrzeb oraz przykłady potrzeb do odpowiednich poziomów. Odpowiednie numery oraz symbole literowe wpisz w poniższą piramidę. Kategorie potrzeb 1) potrzeba szacunku 2) potrzeby fizjologiczne 3) potrzeba samorealizacji 4) potrzeba afiliacji 5) potrzeba bezpieczeństwa Przykłady potrzeb a) spełnienie osobiste, rodzinne, zawodowe b) grupa społeczna, przyjaciele, klasa szkolna c) praca, dom, małżeństwo d) jedzenie, wydalanie e) uznanie, zadowolenie z siebie, podziw ludzi V IV III II I 81

Test sprawdzający 2. Komunikacja interpersonalna Grupa B Imię i nazwisko... Klasa... Data... I. (12 pkt) Przy każdym ze stwierdzeń napisz P, jeśli jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe. 1) Asertywność jest umiejętnością nabytą.... 2) Stres objawia się tylko negatywnymi zmianami w zachowaniu człowieka.... 3) Najwyżej w hierarchii potrzeb według Maslowa znajduje się potrzeba uznania.... 4) Jednym z nieświadomych mechanizmów obronnych jest wyparcie, czyli odstąpienie od działań w związku z pojawieniem się przeszkód, które wydają się nie do pokonania.... 5) Więź społeczna to akceptowane przez jednostkę poczucie przynależności, uczestnictwa i łączności z członkami określonej zbiorowości.... 6) Dla właściwego funkcjonowania grup społecznych, zwłaszcza o charakterze formalnym (np. przedsiębiorstwo, organizacje społeczne i polityczne, szkoła) niezbędne są role organizacyjne, które wynikają ze struktury instytucji.... 7) Konfrontacja stanowi ostatnią fazę rozwoju grupy, zespół nauczył się na bieżąco rozwiązywać konflikty, jego członkowie zgłaszają nowe pomysły, a ich praca jest najefektywniejsza.... 8) Decyzje strategiczne dotyczą działań podejmowanych w kilkuletniej perspektywie, pewność osiągnięcia celu jest niska, a poziom ryzyka wysoki.... 9) Jedną z najważniejszych barier procesu decyzyjnego są bariery motywacyjne, czyli brak wystarczających informacji do podjęcia racjonalnej decyzji.... 10) Arbitraż to zwrócenie się przez obie strony konfliktu do osoby lub instytucji niezależnej z prośbą o rozwiązanie konfliktu.... 11) Konsument to osoba nabywająca od przedsiębiorcy towar lub usługę, niezwiązaną z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą lub zawodową, w celu zaspokojenia swoich potrzeb życiowych.... 12) Konsumentowi przysługuje prawo wyboru, czy skorzysta z uprawnień z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową czy z uprawnień z tytułu gwarancji.... II. (5 pkt) Połącz pojęcia z odpowiednimi definicjami. Pojęcie Opis 1) Frustracja A Stany psychiczne wyrażające ustosunkowanie się człowieka do określonych zdarzeń, ludzi i innych elementów otaczającego świata, polegające na odzwierciedleniu stosunku człowieka do rzeczywistości. 2) Samoakceptacja B Przykry stan emocjonalny związany z niemożnością realizacji potrzeby lub osiągnięcia określonego celu. 3) Temperament C Odczuwalny brak czegoś. 4) Uczucia D Szacunek dla samego siebie. 5) Substytucja E Zespół dziedziczonych cech osobowości, zdeterminowanych genetycznie i ujawniających się już w pierwszym roku życia człowieka, stanowiący podstawę kształtowania się i rozwoju osobowości. 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... 82

III. (12 pkt) Uzupełnij zdania. Do mechanizmów regulujących zachowanie się człowieka należą m.in. różnego rodzaju..., czyli odczuwalny brak czegoś. Najbardziej znaną klasyfikację potrzeb przedstawił amerykański psycholog i psychopatolog.... Odkrył on, że potrzeby człowieka są zhierarchizowane w pięciu kategoriach. Na samym dole znajdują się fundamentalne potrzeby..., które warunkują przetrwanie jednostki. Kolejną grupą są potrzeby..., np. posiadanie miejsca do mieszkania czy stabilnej pracy zawodowej. Trzecia grupa to potrzeby..., a przykładem ich może być funkcjonowanie w klasie szkolnej czy grupie przyjaciół. Potrzeby... przejawiają się w uznaniu ze strony innych ludzi czy zadowoleniu z siebie. Ostatnią grupą są potrzeby..., a ich przykładem może być spełnienie rodzinne, osobiste i zawodowe. Człowiek, realizując swoje potrzeby, napotyka niekiedy na różnego rodzaju przeszkody. Niemożność ich pokonania może rodzić frustracje. Te z kolei mogą wywoływać nieświadome mechanizmy obronne, takie jak: a)..., czyli wyobrażenie, że się osiągnęło cel, rekompensując sobie w ten sposób jego brak; b)..., czyli odstąpienie od działań w związku z pojawieniem się przeszkód nie do pokonania; c)..., czyli usunięcie z pamięci wydarzeń związanych z frustracjami; d)..., czyli pozornie racjonalne uzasadnienie działań, którym towarzyszą przykre emocje; e)..., czyli poszukiwanie zastępczych sposobów zaspokojenia potrzeby. IV. (10 pkt) Wykonaj polecenia. a) Dopasuj instytucje do odpowiednich opisów. Instytucja 1) Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów 2) Stowarzyszenie Konsumentów Polskich Opis A B Istnieje od 1995 roku. Ma prawo zaskarżenia do Sądu Antymonopolowego uregulowań z umowy nierównomiernie rozkładających prawa i obowiązki stron umowy, które są niekorzystne dla konsumenta. Jednym z obszarów działalności jest także edukacja konsumencka, m.in. prowadzenie warsztatów dla nauczycieli oraz realizowanie programów edukacyjnych dla młodzieży. Jest wyspecjalizowanym organem kontroli państwowej powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Prowadzi kontrole artykułów i usług dostępnych na rynku oraz legalności działania przedsiębiorców uczestniczących w obrocie tymi artykułami i usługami. 3) Federacja Konsumentów 4) Miejski (Powiatowy) Rzecznik Praw Konsumentów 5) Państwowa Inspekcja Handlowa C D E Udziela bezpłatnych porad oraz informacji prawnej w zakresie ochrony konsumentów; składa wnioski w sprawach dotyczących stanowienia lub zmiany, występuje do przedsiębiorców w sprawach dotyczących ochrony konsumentów; współdziała z innymi instytucjami oraz organizacjami konsumenckimi; wytacza powództwa w sprawach o naruszenie praw konsumentów; uczestniczy, za zgodą konsumentów, w toczących się postępowaniach, dotyczących ochrony interesów konsumentów. Działa od roku 1990, początkowo jako Urząd Antymonopolowy. Zadaniem tej instytucji jest m.in. kontrola umów, przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów. Przygotowuje projekty rządowej polityki konsumenckiej. Działa na terenie całego kraju. W wielu sprawach interweniuje bezpośrednio u producentów. W 48 oddziałach terenowych można uzyskać bezpłatną pomoc prawną, np. przy pisaniu pozwu do sądu. Należy do Europejskiego Biura Organizacji Konsumenckich, zrzeszającego ponad 30 europejskich organizacji. 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... b) Określ, które z poniższych organizacji są instytucjami rządowymi, samorządowymi i pozarządowymi. 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... 83

Test sprawdzający 3. Rynek pracy Grupa A Imię i nazwisko... Klasa... Data... I. (12 pkt) Przy każdym stwierdzeniu napisz P, jeśli jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe. 1) Ludność aktywna zawodowo to wszystkie osoby uznane za pracujące oraz bezrobotne.... 2) Holland wyróżnił sześć typów osobowości: konwencjonalny, realistyczny, badawczy, przedsiębiorczy, społeczny i artystyczny.... 3) Do typu przedsiębiorczego należą osoby dynamiczne, które lubią kierować innymi. Chętnie przewodzą grupie dla osiągnięcia wspólnego celu. Startują w konkursach i zależy im na statusie społecznym.... 4) Bezrobocie strukturalne wynika z ciągłych zmian w gospodarce rynkowej. Nieustannie powstają nowe miejsca pracy, a inne są likwidowane. Jest to nieustanny proces, w którego wyniku na rynku cały czas pozostaje pewna liczba osób bez pracy. Są one bezrobotne tylko przez pewien okres, do momentu znalezienia nowego zatrudnienia.... 5) Aktywne formy walki z bezrobociem polegają na oddziaływaniu za pomocą instrumentów ekonomicznych i administracyjnych na rynek pracy.... 6) Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest jednym z programów Unii Europejskiej, który umożliwia pozyskanie funduszy na pasywne formy walki z bezrobociem.... 7) EURES to agencja państw członkowskich Unii Europejskiej umożliwiająca wymianę informacji o rynku pracy i ofertach zatrudnienia dla osób poszukujących pracy w innych państwach członkowskich oraz w Islandii, Norwegii i Szwajcarii.... 8) Przed przystąpieniem do rozmowy kwalifikacyjnej nie ma potrzeby, aby kandydat zbierał dane o firmie i stanowisku, o które się ubiega. Konieczne informacje zostaną mu przekazane podczas rozmowy kwalifikacyjnej.... 9) W szczególnych przypadkach wynikających z charakteru wykonywanej pracy dopuszcza się przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 18 godzin.... 10) Umowa na okres próbny jest zawierana w celu ocenienia przydatności pracownika do realizacji powierzonych mu zadań. Może poprzedzać każdą inną umowę o pracę.... 11) Menedżerem może być osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą lub osoba prawna, czyli spółka prawa handlowego.... 12) Urlop na opiekę nad dzieckiem (w wymiarze dwóch dni na każde dziecko) przysługuje pracownikowi, którego potomstwo nie ukończyło 16. roku życia.... II. (4 pkt) Do opisanych poniżej sytuacji dopisz odpowiedni typ bezrobocia. a) W pobliskim sadzie w czasie zbiorów właściciel zatrudnia prawie 100 osób. Po tym okresie większość z nich musi szukać nowego zajęcia..... b) Agnieszka pracuje jako pilot wycieczek w biurze podróży. Niedawno ukończyła studia podyplomowe na kierunku komunikacja w biznesie i poszukuje pracy jako specjalista PR..... c) Spadek opłacalności wydobycia węgla spowodował likwidację kilku kopalń na Śląsku. Wraz z zamykaniem zakładów część górników pozostała bez pracy..... 84

d) Firma znajdująca się niedaleko Poznania, która zajmuje się produkcją drzwi na rynki wschodnie oraz rynek krajowy, przechodzi trudności. Z powodu kryzysu nastąpił zastój w budownictwie i firma otrzymuje bardzo mało zleceń od importerów. Z tego powodu należy ograniczyć produkcję i zwolnić część pracowników..... III. (5 pkt) Każdy z poniższych opisów zakwalifikuj jako jeden ze skutków bezrobocia lub pozytywny aspekt tego zjawiska. 1) Strata w PKB wynikająca z niewykorzystywania w pełni zasobów siły roboczej w danym państwie 2) Racjonalizacja zatrudnienia w przedsiębiorstwach 3) Obniżenie umiejętności i kwalifikacji osób długo pozostających bez pracy 4) Zatrudnianie bezrobotnych w tzw. szarej strefie, czyli bez podpisywania umów i płacenia podatków 5) Zmniejszenie dochodów budżetu państwa A. Społeczne skutki bezrobocia... B. Ekonomiczne skutki bezrobocia... C. Pozytywne aspekty bezrobocia... IV. (6 pkt) Zdecyduj, czy opisane poniżej sytuacje są: prawem pracownika, prawem pracodawcy, obowiązkiem pracownika czy obowiązkiem pracodawcy. Lp. Sytuacja Prawo/obowiązek pracownika/pracodawcy 1) Odmowa wykonania pracy, jeżeli wykonywanie jej zagraża życiu lub zdrowiu 2) Terminowe wypłacanie wynagrodzenia 3) Zwalnianie pracowników (z zachowaniem okresu wypowiedzenia) 4) Równe traktowanie kobiet i mężczyzn 5) Przyznawanie nagród i wyróżnień pracownikom 6) Przestrzeganie podczas wykonywania pracy przepisów BHP V. (5 pkt) Zakwalifikuj opisy do odpowiedniej podstawy zatrudnienia. 1) Praca musi być wykonywana osobiście. 2) Praca jest wykonywana osobiście lub za zgodą zleceniodawcy; można powierzyć jej wykonanie innej osobie. 3) Strony same mogą decydować, jak określić swoje prawa i obowiązki. Często nawet po rozwiązaniu tego typu umowy pracownik ma zakaz podejmowania pracy w firmach konkurencyjnych wobec przedsiębiorstwa, z którym wcześniej zawarł ten rodzaj umowy. 4) Zamawiający i przyjmujący zamówienie najczęściej nie są zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. 5) Pracownik jest objęty pełnym zakresem ubezpieczeń społecznych. A. Umowa o pracę B. Umowa zlecenie C. Umowa o dzieło D. Kontrakt menedżerski 85

Test sprawdzający 3. Rynek pracy Grupa B Imię i nazwisko... Klasa... Data... I. (12 pkt) Przy każdym stwierdzeniu napisz P, jeśli jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe. 1) Emerytów i rencistów zaliczamy do ludności aktywnej zawodowo.... 2) Typ realistyczny osobowości reprezentują osoby lubiące pracę z innymi ludźmi. Są odpowiedzialne i cierpliwe, a przy rozwiązywaniu problemu konsultują się ze znajomymi i zbierają od nich informacje. W pracy w grupie odwołują się do słów, uczuć i idei.... 3) Samo pozostawanie bez pracy nie jest warunkiem wystarczającym, by w świetle prawa zostać bezrobotnym.... 4) Bezrobocie chroniczne obejmuje grupę ludzi przez długi czas pozostających bez pracy.... 5) Poradnictwo zawodowe jest pasywną formą walki z bezrobociem.... 6) Podaż na rynku pracy to osoby szukające pracy.... 7) Życiorys (CV) to dokument zawierający uporządkowane informacje o kandydacie na stanowisko pracy. 8) Zaliczkę na podatek dochodowy, odprowadzaną do urzędu skarbowego, pomniejsza się o część składki na ubezpieczenie zdrowotne.... 9) Termin rozpoczęcia pracy to konkretna data wskazująca dzień, w którym należy przystąpić do wykonywania powierzonych obowiązków. Jeżeli data ta nie została zapisana w umowie, to stosunek pracy nawiązuje się w dniu zawarcia umowy.... 10) Umowa na czas nieokreślony jest najmniej korzystnym rodzajem umowy o pracę z punktu widzenia pracownika.... 11) Jeżeli pracownik jest zatrudniony na pół etatu, to minimalne wynagrodzenie wynosi 70% kwoty podstawowej.... 12) Pracownik może prowadzić działalność konkurencyjną wobec pracodawcy oraz świadczyć pracę na rzecz przedsiębiorstwa prowadzącego działalność konkurencyjną.... II. (4 pkt) Do opisanych poniżej sytuacji dopisz odpowiedni typ bezrobocia. a) Piotr ukończył studia z zakresu ratownictwa medycznego, obecnie szuka pracy w pogotowiu jako ratownik medyczny..... b) Do miejscowości nadmorskiej Mielno w okresie letnim przyjeżdża wielu miłośników kąpieli morskich i słonecznych. W tym czasie tamtejsi mieszkańcy znajdują zatrudnienie w ośrodkach wypoczynkowych, restauracjach i punktach usługowych. Jednak po okresie wakacyjnym pozostają oni bez pracy..... c) Pan Marcin i Pan Andrzej byli pracownikami salonu samochodowego. Z powodu zmniejszającego się popytu na nowe samochody właściciel salonu był zmuszony zwolnić pana Andrzeja. Obiecał jednak, że jeżeli sprzedaż wróci do poziomu sprzed roku zatrudni go ponownie..... d) W miejscowości, w której mieszka pani Zosia, funkcjonował PGR, w którym okoliczni mieszkańcy mieli zapewnioną pracę. Wraz z likwidacją PGR-u mieszkańcy pozostali bez pracy i bez możliwości jej znalezienia, ponieważ oprócz PGR-u nie było tam innego zakładu produkcyjnego..... 86

III. (5 pkt) Każdy z poniższych opisów zakwalifikuj jako jeden ze skutków bezrobocia lub pozytywny aspekt tego zjawiska. 1) Zwiększenie wydajności pracy wśród zatrudnionych 2) Spadek dochodów ludności, ograniczenie konsumpcji 3) Problemy rodzinne skutkujące wzrostem liczby rozwodów 4) Zwiększenie wydatków z budżetu państwa na zasiłki dla bezrobotnych 5) Ubożenie społeczeństwa, pogorszenie standardu życia i wzrost liczby osób bezdomnych A. Ekonomiczne skutki bezrobocia... B. Społeczne skutki bezrobocia... C. Pozytywne aspekty bezrobocia... IV. (6 pkt) Zdecyduj, czy opisane poniżej sytuacje są: prawem pracownika, prawem pracodawcy, obowiązkiem pracownika czy obowiązkiem pracodawcy. Lp. Sytuacja Prawo/obowiązek pracownika/pracodawcy 1) Sumienne i staranne wykonywanie pracy 2) Prawo do urlopu na żądanie 3) Tajemnica służbowa 4) Terminowe otrzymywanie wynagrodzenia odpowiadające wykonywanej pracy i kwalifikacjom 5) Stosowanie upomnień, nagan, kar finansowych 6) Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy V. (5 pkt) Zakwalifikuj opisy do odpowiedniej podstawy zatrudnienia. 1) Pracownik najczęściej jest objęty tylko ubezpieczeniem zdrowotnym. 2) Jej celem jest wykonanie dzieła będącego przedmiotem umowy. 3) Praca jest wykonywana w sposób ciągły, na rzecz pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. 4) Umowa ta jest regulowana przez przepisy Kodeksu cywilnego i pracownik nie nabywa praw wynikających z Kodeksu pracy, np. do urlopu wypoczynkowego. W treści umowy można zastrzec możliwość udzielenia płatnego urlopu. Jest to uzależnione od decyzji pracownika i pracodawcy. 5) Osoba fizyczna podejmuje działalność gospodarczą na własny rachunek i na własne ryzyko. A. Umowa o pracę B. Umowa zlecenie C. Umowa o dzieło D. Umowa agencyjna E. Samozatrudnienie 87

Test sprawdzający 4. Finanse i inwestycje Grupa A Imię i nazwisko... Klasa... Data... I. (15 pkt) Przy każdym ze stwierdzeń napisz P, jeśli jest prawdziwe, lub F, jeżeli jest fałszywe. 1) Barter to wymiana towaru za towar.... 2) Funkcja tezauryzacyjna pieniądza służy do porównywania wartości towarów.... 3) Najważniejszą instytucją finansową odpowiadającą za system finansowy w Polsce jest Narodowy Bank Polski.... 4) Bank centralny pełni m.in. funkcję stabilizacyjną rynku finansowego. Polega ona na ingerencji w czasie kryzysu finansowego, gdyż panika na rynkach kapitałowych mogłaby zagrozić stabilności systemu finansowego państwa.... 5) Rada Polityki Pieniężnej jest instytucją zależną od Narodowego Banku Polskiego.... 6) W Polsce podatek od zysków kapitałowych wynosi 18%.... 7) Kredyt obrotowy jest przeznaczony na finansowanie nakładów ponoszonych w celu stworzenia lub powiększenia majątku trwałego przedsiębiorstwa.... 8) Najważniejsza instytucja rynku kapitałowego to giełda papierów wartościowych.... 9) Nadzór nad działaniem giełdy sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.... 10) Na giełdzie warszawskiej handluje się papierami wartościowymi, które nie istnieją w formie papierowej, ale jako zapis elektroniczny w systemie komputerowym Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych.... 11) Akcje uprzywilejowane uprawniają do udziału w głosowaniu, przyznają ich posiadaczom większą liczbę głosów niż posiadaczom akcji zwykłych. Dają także prawo otrzymania określonej dywidendy, zanim zostanie ona wypłacona za akcje zwykłe.... 12) Wskaźnik cena/zysk (C/Z) informuje o stosunku wartości rynkowej spółki, wynikającej z cen akcji na giełdzie, do kapitałów własnych, czyli wartości księgowej przedsiębiorstwa obliczanej z wartości jego majątku.... 13) Inwestycje rzeczowe polegają na zakupie danego towaru w oczekiwaniu na wzrost jego wartości, tak aby po sprzedaży uzyskać większą sumę pieniędzy niż ta, która została wydana na jego zakup.... 14) Podstawową funkcją ubezpieczeń jest wypłacenie odszkodowań za straty powstałe w wyniku nieszczęśliwych zdarzeń losowych, zapewnienie środków na pokrycie kosztów leczenia lub gromadzenie funduszów na starość, gdy zakończy się aktywność zawodowa osoby ubezpieczonej.... 15) W systemie emerytalnym II filar jest oparty na działaniach prywatnych Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE).... 88

II. (6 pkt) W poniższej tabeli omówiono różne formy pieniądza. Uporządkuj poszczególne formy w kolejności chronologicznej oraz podaj ich nazwy. Kolejność Opis Forma pieniądza Były to najczęściej dobrze sprzedające się i trwałe towary, które stały się miernikiem wartości innych dóbr. W Polsce były to z reguły skóry zwierząt futerkowych, płaty płótna, miód czy sól wielicka. Takie dobra służyły do zaspokajania bieżących potrzeb lub były przechowywane i wymieniane na inne. Funkcję tego pieniądza w różnych regionach pełniły inne towary, co utrudniało porównanie ich wartości. Kłopotliwe było również przechowywanie i transport towarów pełniących funkcję pieniądza. Jest to wartość pieniężna zapisana w formie pliku komputerowego na elektronicznym nośniku informacji (na karcie mikroprocesorowej lub dysku komputera). Jest to tak zwana karta przedpłacona (prepaid), czyli opłacona z góry, której można używać jako elektronicznej portmonetki. Przed dokonaniem transakcji należy na odpowiednie konto przelać pieniądze, aby można było korzystać z karty, czyli płacić nią za towary i usługi. Były to najczęściej monety o określonej wadze i zawartości kruszcu. To one stały się pierwotną formą współczesnego pieniądza. Ze względu na niewielki ciężar i dużą trwałość szybko wyparły inne sposoby płatności, stając się podstawową formą rozliczeń przy wymianie towarów. Jest to zapis na rachunku bankowym. Jeśli posiadamy na nim pieniądze, możemy zapłacić za towary lub usługi, zlecając przelanie własnych pieniędzy na inny rachunek bankowy. Zmniejszy to stan naszego konta, a powiększy stan konta dostawcy danego dobra. We współczesnej gospodarce transakcje dokonywane tą formą pieniądza stały się powszechne i powoli wypierają obrót gotówką. To najczęściej grudki mało dostępnych metali (np. srebra i złota), którymi płacono za towary. W Polsce taką funkcję pełnił również bursztyn. Ta forma pieniądza była odporna na działanie wody czy powietrza, co gwarantowało jej trwałość. Miała niewielką wagę, a dużą wartość. Dzięki temu łatwo ją było przewozić. Problem stanowiła jednak konieczność ciągłego sprawdzania wagi i jakości danej bryłki złota czy srebra w celu ustalenia jej dokładnej wartości. Początkowo był wprowadzany przez instytucje prywatne, a następnie przez państwowe jako pokwitowanie za złożony w banku pieniądz kruszcowy. Ta forma płatności stanowiła papierowe zapewnienie dla banku, świadczące o tym, że pokwitowanie jest wymienialne na kruszec, najczęściej na złoto lub srebro. Obecnie w żadnym kraju pieniądze w obrocie nie mają pokrycia w złocie, a gwarancją wartości pieniądza jest państwo, którego banki centralne go emitują. III. (6 pkt) Przyporządkuj rodzaje kredytów do odpowiednich opisów. Rodzaj kredytu 1) 2) 3) Kredyt na rachunku osobistym hipotecz- Kredyt ny Kredyt konsolidacyjny Opis kredytu A B C Jest udzielany na określone potrzeby, a jego spłata jest indywidualnie ustalana z bankiem. Zabezpieczenie kredytu stanowią najczęściej dochody kredytobiorcy. Służy do spłacenia wielu już wcześniej zaciągniętych kredytów i zamianie ich na jeden. Jego zaletą jest połączenie wielu zobowiązań w jedno oraz z reguły dłuższy okres spłaty. Bank umożliwia wypłatę większych środków, niż wynosi aktualny stan konta, czyli daje możliwość tak zwanego debetu. Jego wysokość zależy od wiarygodności klienta, między innymi od jego dochodów, ale oprocentowanie jest z reguły wyższe niż w wypadku innych pożyczek i kredytów. 89

Rodzaj kredytu 4) Kredyt konsumpcyjny Opis kredytu D Długoterminowy kredyt zaciągany w celu finansowania mieszkania czy domu. Zabezpieczeniem tego kredytu jest najczęściej nieruchomość, na której spłacenie został przyznany. 5) Kredyt obrotowy E Jest przeznaczony na finansowanie nakładów ponoszonych dla stworzenia lub powiększenia majątku trwałego przedsiębiorstwa. Kredyt ten jest długoterminowy, a wydawane pieniądze podlegają ścisłej kontroli banku. 6) Kredyt inwestycyjny F Jest przeznaczony na finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa, np. na zakup towarów przez firmy handlowe. 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... 6)... IV. (3 pkt) Uzupełnij zdania i zapisz obliczenia. a) Na konto z oprocentowaniem 6,5% w stosunku rocznym wpłacono 8000 zł. Po pół roku oszczędzania odsetki wyniosą... zł. Obliczenia: b) Jeżeli odsetki z lokaty oprocentowanej na 5,8% w skali roku, wyniosły 27 840 zł po 12 miesiącach, to oznacza, że na lokatę wpłacono... zł. Obliczenia: c) Pan Kowalski otrzymał z banku kredyt w wysokości 24 000 zł. Obliczył, że co roku musi spłacić, oprócz rat kredytu, odsetki w wysokości 3120 zł. Kredyt jest oprocentowany na...% w stosunku rocznym. Obliczenia: V. (5 pkt) W odpowiednich rubrykach tabeli wpisz A, jeśli stwierdzenie dotyczy akcji, lub O, jeśli dotyczy obligacji. Lp. Stwierdzenie A/O 1) Podstawowy walor notowany na giełdzie. 2) Jest rodzajem papieru wartościowego (emitowanego w serii), który przynosi posiadaczowi z góry określony dochód. 3) Jest instrumentem emitowanym przez przedsiębiorstwo. 4) Kupując je, stajemy się właścicielami części majątku spółki. 5) Dysponent tego typu papierów wartościowych nie ma prawa do wypłaty dywidendy czy uczestnictwa w walnych zgromadzeniach. 90

VI. (4 pkt) 30 czerwca 2011 roku pan Kowalski kupił 1000 akcji firmy X po 12,5 zł za każdą. 2 stycznia 2012 roku sprzedał je po 15,70 zł. Oblicz, ile pan Kowalski zarobił na tej transakcji. Uwzględnij podatek od zysków kapitałowych oraz prowizję maklerską w wysokości 1,5% od wartości transakcji. Wykonaj odpowiednie obliczenia. Wyniki wpisz do tabeli. Obliczenia: Kupno Sprzedaż Podatek Zysk 91