ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA - Opis techniczny, - Tabela zestawieniowa latarń oświetleniowych, - Wysięgnik pod reflektory, - Karta katalogowa studni modułowej, - Obliczenia techniczne, - Wykaz materiałów i prefabrykatów, - Wykaz materiałów demontowanych, - Informacja o bezpieczeństwie i ochronie zdrowia - Rysunki : Nr 1 - Plan sytuacyjny w skali 1 : 250 Nr 2 - Schemat zasilania bud. Socjalnego, oświetlenia zewnętrznego i zasilania odbiorów zewnętrznych

OPIS TECHNICZNY I. PODSTAWA OPRACOWANIA - Zlecenie inwestora. - Aktualne plan sytuacyjno wysokościowy, - Projekty branżowe : drogowy, telekomunikacji, wod. kan., zieleni, - Wizja lokalna, - Stan istniejący sieci energetycznych i oświetleniowych, - Uzgodnienia lokalizacyjne, - Norma Oświetleniowa - PN-EN 13201-1 - Norma Oświetleniowa Oświetlenie w sporcie PN-EN 12193 - Obowiązujące normy i przepisy, II. ZAKRES OPRACOWANIA - zasilanie budynku zaplecza socjalnego - tablica rozdzielcza oświetlenia oświetlenie zewnętrzne zasilanie odbiorów terenowych kanalizacja dla potrzeb monitoringu UWAGA: - Projekt przebudowy kolizji kabla n.n. 0,4kV zasilającego gimnazjum znajduje się w odrębnym opracowaniu, - Projekt instalacji elektrycznych wewnętrznych stanowi odrębne opracowanie III. DANE TECHNICZNE Prace budowlane objęte niniejszym projektem odbywać się będą na działce nr 1/32 w obrębie 21. Zakres rzeczowy: - budowa kabla zasilającego budynek zaplecza socjalnego - m 68 - montaż tablicy oświetleniowej - kpl. 1 - budowa kabli zasilających odbiory terenowe wraz z rurami osłonowymi - m. 128 - budowa kabli oświetleniowych wraz z rurami osłonowymi - m. 320 - montaż latarń oświetleniowych, h=12m - szt. 6

- montaż latarń oświetleniowych, h=6m - szt. 5 - demontaż latarń oświetleniowych - szt. 6 - budowa kanalizacji 1-otw. dla perspektywicznego monitoringu - m. 167,5 1. ZASILANIE BUDYNKU ZAPLECZA SOCJALNEGO Zasilanie projektowanego budynku zaplecza socjalnego wykonać kablem YAKY4x70mm 2 wyprowadzonym z części zalicznikowej złącza kablowo-pomiarowego budynku gimnazjum. Kabel układać w wykopie kablowym, na głębokości 0,7 m, na całej długości w rurze osłonowej DVR110. 2. TABLICA ROZDZIELCZA OŚWIETLENIA Celem wykonania elektrycznej instalacji zewnętrznej boiska sportowego szkoły należy zainstalować we na ścianie pomieszczenia nauczycielskiego budynku zaplecza socjalnego wnękową tablicę rozdzielczą. W.l.z. do tablicy ujęty jest w projekcie instalacji budynku. Projektowana tablica RSO wyposażona będzie w elementy zabezpieczające i sterownicze instalacji zewnętrznych, wyposażona w drzwiczki przezroczyste zamykane na klucz. Z tablicy wyprowadzone będą obwody oświetlenia zewnętrznego i zasilające odbiorniki terenowe, układane w rurach politylenowych giętkich DVR50. 2. OŚWIETLENIE ZEWNĘTRZNE Dla zaplecza sportowego szkoły projektuje się całkowicie nowe oświetlenie zasilane z budynku zaplecza socjanego. Zgodnie z Polską Normą PN-EN 12193 Światło i oświetlenie Oświetlenie w sporcie przyjęto klasę oświetlenia III. Poziom średniego natężenia oświetlenia boiska przeznaczonego do gry w piłkę nożną = 75 lux z zachowaniem równomierności ogólnej nie mniejszej niż 0,5. Dla pozostałych elementów zastosowano normę PN-EN 13201-1. Poziom natężenia oświetlenia ciągu komunikacyjnego - Eśr min = 5,0 lux, Emin = 1,0 lux (klasa oświetlenia S4). Z projektowanej tablicy RSO wyprowadzić dwa obwody oświetleniowe. Pierwszy zasilać będzie latarnie boiska sportowego, drugi latarnie i oprawy oświetlające drogę dojazdową.

2.1. Stan istniejący Na zapleczu szkoły istnieje oświetlenie terenu boiska wykonane z zastosowaniem słupów żelbetowych WZ-9 i opraw sodowych. Wydzielony kablowy obwód oświetleniowy wyprowadzony jest z tablicy rozdzielczej budynku szkoły. Kable i latarnie oświetleniowe nie będą ze względu na stan techniczny składnikiem nowej instalacji oświetleniowej i są przeznaczone do likwidacji. 2.2. Oświetlenie projektowane. Dla zaplecza sportowego szkoły i drogi dojazdowej projektuje się całkowicie nowe oświetlenie zasilane z instalacji zalicznikowej szkoły. Zgodnie z Polską Normą PN-EN 12193 Światło i oświetlenie Oświetlenie w sporcie przyjęto klasę oświetlenia III. Poziom średniego natężenia oświetlenia boiska przeznaczonego do gry w piłkę nożną = 75 lux z zachowaniem równomierności ogólnej nie mniejszej niż 0,5. Poziom natężenia oświetlenia jezdni drogi dojazdowej - E śr = 5 lux, E min = 1,0 lux. Sterowanie oświetleniem zewnętrznym zaplecza sportowego odbywać się będzie w tablicy RSO cyfrowym programatorem astronomicznym CPA4.0. Pierwszym kanałem programatora sterowane będzie oświetlenie boiska, drugim z założonym wyłączeniem części oświetlenia w porze nocnej, oświetlenie ciągu komunikacyjnego. Zabezpieczenie każdego obwodu stanowić będą trzy jednobiegunowe wyłączniki nadmiarowo-prądowe umożliwiające dowolne, niezależne wyłączanie poszczególnych faz i tym samym grupy wskazanych opraw. Dodatkowo w obwodach głównych oświetlenia zainstalowane będą łączniki bocznikujące pozwalające na załączenie obwodów oświetleniowych niezależne od działania programatora CPA4.0. 2.2.1. Obwody oświetleniowe Z projektowanej tablicy RSO wyprowadzone będą 2 obwody oświetleniowe. Obwody nr 1 (oświetlenie boiska), oraz obwód nr 2 (oświetlenie ciągu komunikacyjnego) wykonane będą kablami YKYżo5x10mm 2. 2.2.2. Roboty kablowe obwodów oświetleniowych Kable oświetleniowe pod chodnikami i trawnikami oraz na poboczach układać w ziemi na głęb. 0,7 m w rurach polietylenowych giętkich ø75 koloru niebieskiego. Pod nawierzchniami jezdni kable układać w rurach osłonowych polietylenowych o wysokiej sztywności obwodowej ø110, montowanych na głęb. 1,0 m. Wewnątrz

budynku zaplecz socjalnego kable prowadzić pod tynk w rurach polietylenowymi giętkich ø50. Trasy kabli oświetleniowych oraz miejsca montażu sztywnych rur osłonowych zostały pokazane na planie sytuacyjnym. 2.2.3. Latarnie oświetleniowe Zastosować latarnie aluminiowe o przekroju kołowym anodowane na kolor grafitowy z zabezpieczeniem podstawy elastomerem poliuretanowym: - dla boiska o konstrukcji wzmocnionej o wysokości 12 metrów z wysięgnikiem regulowanym dla dwóch naświetlaczy, Przyjęto oprawy oświetleniowe o korpusach w kolorze grafitowym (takim samym jak latarnie): - dla boiska naświetlacze LED o mocy 322W, - dla ciągu komunikacyjnego oprawy LED o mocy 18W. Poszczególne typy opraw montować na latarniach zgodnie z dołączoną do opracowania tabelą zestawieniową. Wszystkie latarnie montować na prefabrykowanych fundamentach betonowych prefabrykowanych wskazanych w tabeli zestawieniowej i dostarczanych przez producentów latarń. Oprawy o mocy 322 W zabezpieczać wkładkami Wts4A, pozostałe wkładkami Wts2A. Połączenia opraw z tabliczkami wykonać przewodami YDYżo 3x1,5 mm 2 750V. 2.2.4. Demontaże Demontażowi podlegają żelbetowe latarnie oświetleniowe służące do oświetlenia istniejącego boiska, oraz stalowe latarnie oświetleniowe drogi dojazdowej. Zdemontowany materiał oświetleniowy przekazać właścicielowi Gimnazjum Nr 12. 3. ZASILANIE ODBIORÓW TERENOWYCH (LINIE KABLOWE NISKIEGO NAPIĘCIA) Należy wybudować jedną linię kablową n.n. dla zasilania złącz zasilających SZ-1 SZ-2 i SZ-3 (obwód nr 3). Wykonać ją kablem YKYżo5x16mm 2, Linię kablową wyprowadzić z tablicy rozdzielczej RSO budynku zaplecza socjalnego. Zastosować typowe złącza AROT-SET (lub równorzędne) pozwalające na korzystanie z nich po podniesieniu wieka (w stanie złożonym wieko jest zlicowane z terenem), posiadające zamknięcie uniemożliwiające otwarcie przez osobę niepowołaną. Złącza w

postaci studni modułowych z tworzywa sztucznego o wymiarach wewnętrznych 600x450x800 wyposażone są w rozdzielnicę z gniazdami wtykowymi 230V i 400V i puszką przyłączeniową (IP 67) do połączenia z kablem o przekroju 16 35mm 2. Lokalizacja złącz stwarza możliwość doraźnego podłączenia np. urządzeń nagłaśniających, kosiarki. Kable zasilające pod chodnikami i trawnikami oraz na poboczach układać w ziemi na głęb. 0,7 m w rurach polietylenowych giętkich ø75 koloru niebieskiego. Pod nawierzchniami jezdni kable układać w rurach osłonowych polietylenowych o dużej sztywności obwodowej ø110, montowanych na głęb. 1,0 m. Wewnątrz budynku szkoły kable prowadzić pod tynk w rurach polietylenowymi giętkich ø50. Trasa kabla została pokazana na planie sytuacyjnym. Sieć kablową n.n. należy wykonać zgodnie z postanowieniami normy PN-76/E-05125. 4. KANALIZACJA DLA POTRZEB MONITORINGU Dla potrzeb perspektywicznego monitoringu projektuje się budowę 1-otworowej kanalizacji typu telekomunikacyjnego ze studniami SK-1. Rurowanie pomiędzy studniami wykonać z zastosowaniem rur polietylenowych o dużej sztywności obwodowej ø 110. Powiązanie studni ze wszystkimi latarniami oświetleniowymi boiska wykonać rurami polietylenowymi giętkimi ø75. Kolor zastosowanych rur pomarańczowy. Przewidziane miejsce przyszłego montażu kamer wybrane latarnie oświetleniowe boiska do decyzji użytkownika i opracowującego projekt monitoringu. 5. OCHRONA OD PORAŻEŃ Ochronę przy dotyku pośrednim w sieci zasilającej niskiego napięcia należy zrealizować przez samoczynne wyłączenie zasilania. Projektowane obwody chronione będą wyłącznikami różnicowo-prądowymi zainstalowanymi w tablicy RSO. Układ połączeń sieci TNS. Rozdział przewodu PEN na ochronny PE i neutralny N następuje w istniejące tablicy rozdzielczej niskiego parteru. Należy uziemić przewody PE wskazanych na schemacie latarń oświetleniowych i wolnostojącej szafki rozdzielczej. Uziomy wykonać szpilkowe z 2 prętów stalowych miedziowanych ¾" dług. 4,5 m każdy i płaskowników stal. ocynkowanych 25x4 mm. Oporność uziemień nie może być większa niż 30 omów.

Uziomy wykonać zgodnie z Albumem linii napowietrznych niskiego napięcia z przewodami izolowanymi AL25 120mm 2 Lnni tom II opracowany przez ELPROJEKT sp. z o.o. w Poznaniu. TABELA ZESTAWIENIOWA LATARŃ OŚWIETLENIOWYCH Nr latarni Wysokość Latarni aluminiowej Fundament Prefabrykowany Oprawa oświetleniowa Źródło światła Tabliczka zaciskowobezpiecznik. 1/1 12 m B-80 2x naświetlacz LED LED 322W 5-zacisk. z 2 bezpiecznik. 2/1 12 m B-80 2x naświetlacz LED LED 322W 5-zacisk. z 2 bezpiecznik. 3/1 12 m B-80 2x naświetlacz LED LED 322W 5-zacisk. z 2 bezpiecznik. 4/1 12 m B-80 2x naświetlacz LED LED 322W 5-zacisk. z 2 bezpiecznik. 5/1 12 m B-80 2x naświetlacz LED LED 322W 5-zacisk. z 2 bezpiecznik. 6/1 12 m B-80 2x naświetlacz LED LED 322W 5-zacisk. z 2 bezpiecznik. 1/2 6 m B-51A ledowa LED 18W 5-zacisk. z 1 bezpiecznik. 2/2 6 m B-51A ledowa LED 18W 5-zacisk. z 1 bezpiecznik. 3/2 6 m B-51A ledowa LED 18W 5-zacisk. z 1 bezpiecznik. 4/2 6 m B-51A ledowa LED 18W 5-zacisk. z 1 bezpiecznik. 5/2 6 m B-51A ledowa LED 18W 5-zacisk. z 1 bezpiecznik. Przewód YDYżo 3x1,5 (m) 2 x 13 2 x13 2 x13 2 x13 2 x13 2 x13 6 6 6 6 6

OBLICZENIA TECHNICZNE

2. OBLICZENIA OBWODÓW I DOBÓR KABLI ZASILAJĄCYCH I OŚWIETLENIOWYCH 2.1. Obwód oświetleniowy Nr 1 Psz obwodu = 12 0,322 = 3,864 kw Isz obwodu = 3864 1,5 1,73 400 0,9 = 9,3 A Zabezpieczenie obwodu 3x ETIMAT 10 1p D10A Dobiera się kabel typu YKYżo 5x16mm 2 długości 196 m o obciążalności długotrwałej Id = 110A x 0,74 = 81,4A. Spadek napięcia na obwodzie - U = 0,21% (178,4 kwm) 2.2. Obwód oświetleniowy Nr 2 Psz obwodu = 5 0,018 = 0,09 kw Isz obwodu = 900 1,5 1,73 400 0,9 = 2,2 A Zabezpieczenie obwodu 3x ETIMAT 10 1p D6A Dobiera się kabel typu YKYżo 5x10mm 2 długości 124 m o obciążalności długotrwałej Id = 82A x 0,74 = 60,6A. Spadek napięcia na obwodzie - U = 0,01% (7 kwm) 2.3. Obwód zasilający Nr 3 Psz obwodu = 3,0 kw Isz obwodu = 3000 1,73 400 0,9 = 4,9 A Zabezpieczenie obwodu ETIMAT 10 3p C16A Dobiera się kabel typu YKYżo 5x16mm 2 długości 128 m o obciążalności długotrwałej Id = 110A x 0,74 = 81,4A. Spadek napięcia na obwodzie - U = 0, 28% (384 kwm) 2.4. Zasilanie budynku zaplecza socjalnego Pz instalacji wewnętrznej = 15,9 kw Pz oświetlenia i odb. zewn. = 7,746 kw Razem Pz = 23,646 kw Moc szczytowa Psz = 13,51 kw + 4,464 kw = 17,97 kw

17974 Isz = 1,73 400 0,9 = 28,9 A Zabezpieczenie budynku w złaczu 3 x WTN-1/ 40A Dobiera się kabel typu YAKY 4x70mm 2 długości 68 m o obciążalności długotrwałej Id = 205A. Spadek napięcia na obwodzie - U = 0,75% (1222 kwm) 3. OBLICZENIA SKUTECZNOŚCI SZYBKIEGO WYŁĄCZENIA 3.1. Zwarcie w latarni Nr 6/1 - transformator 500 kva R = 0,0036 Ω X = 0,0164 Ω - kabel YAKY4x120, l = 315m R = 0,1607 Ω X = 0,0519 Ω - kabel YAKY4x70, l = 86m R = 0,0752 Ω X = 0,0143 Ω - kabel YKYżo5x16, l = 196m R = 0,4508 Ω X = 0,0365 Ω Razem R = 0,6903 Ω X = 0,1191 Ω Impedancja pętli zwarciowej Z = 0,7 Ω Prąd zwarcia Prąd wyłączalny I z = 262,8 A I a = 20 10A = 200,0 A I z > I a warunek skuteczności spełniony dla t = 0,2s 3.2. Zwarcie w latarni Nr 5/2 - transformator 500 kva R = 0,0036 Ω X = 0,0164 Ω - kabel YAKY4x120, l = 315m R = 0,1607 Ω X = 0,0519 Ω - kabel YAKY4x70, l = 86m R = 0,0752 Ω X = 0,0143 Ω - kabel YKYżo5x10, l = 124m R = 0,4588 Ω X = 0,024 Ω Razem R = 0,6683 Ω X = 0,1066 Ω Impedancja pętli zwarciowej Z = 0,677 Ω Prąd zwarcia Prąd wyłączalny I z = 271,8 A I a = 20 6A = 120 A I z > I a warunek skuteczności spełniony dla t = 0,2s 3.3. Zwarcie na końcu obwodu Nr 3 - transformator 500 kva R = 0,0036 Ω X = 0,0164 Ω - kabel YAKY4x120, l = 315m R = 0,1607 Ω X = 0,0519 Ω - kabel YAKY4x70, l = 86m R = 0,0752 Ω X = 0,0143 Ω - kabel YKYżo5x16, l = 128m R = 0,2944 Ω X = 0,0239 Ω Razem R = 0,5339 Ω X = 0,1065 Ω Impedancja pętli zwarciowej Z = 0,544 Ω

Prąd zwarcia I z = 338,2A Prąd wyłączalny I a = 10 16A = 160 A I z > I a warunek skuteczności spełniony dla t = 0,2s 3.5. Zwarcie w złączu kablowym - transformator 500 kva R = 0,0036 Ω X = 0,0164 Ω - kabel YAKY4x120, l = 315m R = 0,1607 Ω X = 0,0519 Ω - kabel YAKY4x70, l = 86m R = 0,0752 Ω X = 0,0143 Ω Razem R = 0,2395Ω X = 0,0826 Ω Impedancja pętli zwarciowej Z = 0,253 Ω Prąd zwarcia Prąd wyłączalny Iz =727,3 A Ia = 5,3 125A = 662,5 A Iz > Ia warunek skuteczności spełniony dla t = 5s

Wykaz materiałów i prefabrykatów Jednostka L p. Nazwa materiału Ilość miary 1 2 3 4 1. Latarnia oświetl. aluminiowa okrągła anodowana na kolor grafitowy, z zabezpieczeniem elastomerem poliuretanowym szt. 6 podstawy słupa, h=12m 2. Wysięgnik regulowany dla dwóch reflektorów szt. 6 3. Latarnia oświetl. aluminiowa okrągła anodowana na kolor grafitowy, z zabezpieczeniem elastomerem poliuretanowym szt. 5 podstawy słupa, h=6m 4. Fundament prefabrykowany typu B-80 o wymiarach 0,4x0,41x1,5m szt. 6 5. Fundament prefabrykowany typu B-51A o wymiarach 0,26x0,27x1,2m szt. 5 6. Naświetlacz o mocy 322W ze źródłami światła LED szt. 12 7. Oprawa uliczna o mocy 18W ze źródłami światła LED szt. 5 8. Tabliczka bezpiecznikowo-zaciskowa w obudowie o II klasie izolacji, z 5 zaciskami 16 mm 2 i 1 bezpiecznikiem 2A/E-14 szt. 5 9. Tabliczka bezpiecznikowo-zaciskowa w obudowie o II klasie izolacji, z 5 zaciskami 16 mm 2 i 2 bezpiecznikami 4A/E-14 szt. 6 10. Przewód YDYżo 3x1,5 mm 2 750V, dług. 217,5 m x 1,04 m 226,2 11. Kabel YKY5x10mm 2, dług. 124 m x 1,04 m 128,96 12. Kabel YKY5x10mm 2, dług. 324 m x 1,04 m 336,96 13. Kabel YAKY4x70mm 2, dług. 86 m x 1,04 m 89,44 13. Rura polietylenowa giętka ø75pomarańczowa dług. 11 m x 1,04 m 11,44 14. Rura polietylenowa o wysokiej sztywności obwodowej ø110 pomarańczowa, dług. 157,5 m x 1,04 m 163,8 15. Rura polietylenowa o wysokiej sztywności obwodowej ø110 niebieska, dług. 8,5 m x 1,04 m 8,84 16. Rura polietylenowa giętka ø75 niebieska dług. 397 m x 1,04 m 412,88 17. Rura polietylenowa giętka ø110 niebieska dług. 81 m x 1,04 m 84,24 18. Studnia kablowa typu telekomunikacyjnego SK1 kpl. 7 19. Studnia modułowa z tworzywa sztucznego o wym. wewn. 600x450x880mm z rozdzielnicą o IP 67, z gniazdami kpl. 2 wtykowych 230V i 400V. 16A, do montażu w ziemi 20. Tablica rozdzielcza wnękowa 3 rzędowa,18 modułowa w rzędzie, dla aparatury modułowej z drzwiczkami transparentnymi, z zamkiem i wyposażeniem zgodnie ze kpl. 1 schematem (rys. nr 2) 21. Pręt stalowy miedziowany ø 3 / 4 " m 27 22. Płaskownik stalowy ocynkowany 25x4mm m 21

Wykaz materiałów demontowanych L p. Nazwa materiału Jednostka miary Ilość 1 2 3 4 1. słup oświetleniowy żelbetowy WZ-10 szt. 4 2. Słup oświetleniowy stalowy h = 6m szt. 2 3. Wysięgnik stalowy rurowy 1-ramienny szt. 2 4. Wysięgnik stalowy rurowy 2-ramienny szt. 2 5. Oprawa sodowa OURW szt. 3 6. Oprawa sodowa SGS-102 szt. 3 7. Oprawa sodowa szt. 2

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA NAZWA I ADRES BUDOWY Budowa oświetlenia zewnętrznego, zasilania budynku zaplecza socjalnego i odbiorów zewnętrznych, boiska piłkarskiego (szkolnego). Gimnazjum nr 12 Olsztyn ul. Sybiraków 3a INWESTOR Gmina Olsztyn PROJEKTANT Zbigniew Duchliński

OPIS DO INFORMACJI 1. Zakres robót dla całego zamierzenia inwestycyjnego oraz kolejność realizacji poszczególnych obiektów Projekt przewiduje budowę oświetlenia zewnętrznego z zasilaniem kablowym z demontażem istniejącego oświetlenia, budowę linii kablowych zasilających odbiory terenowe i budowę kanalizacji dla perspektywicznego monitoringu. Zakres robót obejmuje: - montaż wnękowej tablicy rozdzielczej w budynku - wykonanie wykopów dla studni kablowych, kabli, rur i latarń oświetleniowych - demontaż latarń oświetleniowych - montaż rur osłonowych, fundamentów latarń i studzienek kablowych - montaż kabli w rurach i w latarniach - montaż latarń oświetleniowych - wykonanie uziomów - zasypanie rowów kablowych W pierwszej kolejności wykonane będą instalacje wewnętrzne podtynkowe (tablica wnękowa, rurarz dla kabli), następnie wykonywane będą wykopy dla studni kablowych, rur, kabli i latarń oświetleniowych oraz demontaż istniejących latarń oświetleniowych, potem nastąpi montaż nowych latarń, ułożenie rur osłonowych i montaż studzienek kablowych, wciągnięcie kabli oraz wykonanie uziemień i zasypanie wykopów. 2. Wykaz istniejących obiektów budowlanych Na działkach, na których prowadzona będzie inwestycja występują następujące obiekty budowlane: - kablowe linie elektroenergetyczne niskiego napięcia 0,4 kv, - podziemne uzbrojenie terenu. 3. Wskazanie elementów zagospodarowania terenu, które mogą stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi Wzdłuż przewidywanych do realizacji elementów sieci oświetleniowej, zasilającej i kanalizacji kablowej występują elementy stanowiące zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia ludzi: linie kablowe n.n., gazociąg i wodociąg. 4. Wskazanie dotyczące przewidywanych zagrożeń występujących podczas realizacji robót budowlanych, określające skalę i rodzaj zagrożeń oraz miejsce i czas ich występowania Zagrożenia mogą występować przy następujących pracach: - przy wykonywaniu wykopów ze względu na prowadzenie prac w pobliżu gazociągu, wodociągu i kabli elektroenergetycznych, - przy pracy na wysokości ze względu na możliwość upadku dotyczy montażu wysięgników i opraw oświetleniowych, - przy pracach łączeniowych - ze względu na możliwość porażenia prądem.

5. Wskazanie sposobu prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych Pracownicy wykonujący prace budowlane powinni być przeszkoleni w zakresie BHP oraz posiadać umiejętności zawodowe i stosowne uprawnienia do wykonywanej pracy. Członkowie zespołu pracowników są zobowiązani: - wykonywać prace zgodnie z zasadami bezpieczeństwa pracy oraz zgodnie z poleceniami i wskazówkami osoby kierującej zespołem, - stosować odzież ochronną i roboczą oraz sprzęt ochrony osobistej wymagany przy wykonywaniu danego rodzaju prac, - reagować na nieprzestrzeganie przepisów BHP przez innych pracowników i informować o tym kierującego zespołem (brygadzistę), - powstrzymać się od wykonywania pracy gdy pojawią się zagrożenia dla życia i zdrowia. 6. Wskazanie środków technicznych i organizacyjnych zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia lub w ich sąsiedztwie w tym zapewniających bezpieczną i sprawną komunikację umożliwiającą szybką ewakuację na wypadek pożaru, awarii i innych zagrożeń Prace powinny być wykonywane w kaskach. Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego powinny być wykonywane przez dwie osoby. Pracownik ma obowiązek przerwać prace, gdy zaistnieją warunki stwarzające zagrożenie. Przed przystąpieniem do wykonywania prac należy: - przygotować miejsce pracy, - zastosować wymagane zabezpieczenia, - założyć ogrodzenia, barierki i osłony w zależności od potrzeb, - oznaczyć miejsca pracy i wywiesić w razie potrzeby tablice ostrzegawcze, - pouczyć pracowników zespołu o warunkach pracy oraz zagrożeniach w sąsiedztwie miejsca pracy. Przy wykonywaniu prac należy stosować następujące zasady : - rozszerzenie prac poza zakres jest zabronione, - usuwanie ogrodzeń, osłon w czasie prac jest zabronione, - przechodzenie poza strefę robót jest zabronione, - korzystanie ze sprzętu ochronnego jest obowiązkowe. Po zakończeniu prac kierujący zespołem jest zobowiązany : - zapewnić usunięcie materiałów, narzędzi z miejsca pracy.