Nazwa modułu: Magazynowanie ropy naftowej Rok akademicki: 2013/2014 Kod: WIN-1-603-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Wiertnictwa, Nafty i Gazu Kierunek: Inżynieria Naftowa i Gazownicza Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 6 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr hab. inż. Fąfara Zbigniew (fafara@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: dr hab. inż. Fąfara Zbigniew (fafara@agh.edu.pl) mgr inż. Pyrzak Paweł (pyrzak@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Zna regulacje prawne dotyczące magazynowania paliw ciekłych. IN1A_W07, IN1A_W12, IN1A_W17, IN1A_W21, IN1A_W25 M_W002 Posiada szczegółową wiedzę na temat sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe. IN1A_W06, IN1A_W07, IN1A_W12, IN1A_W13, IN1A_W25, M_W003 Posiada wiedzę na temat oprzyrządowania, opomiarowania i zabezpieczenia sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe. IN1A_W06, IN1A_W07, IN1A_W12, IN1A_W13, IN1A_W17, IN1A_W21 M_W004 Posiada wiedzę na temat możliwości składowania paliw ciekłych w zbiornikach naturalnych. IN1A_W06, IN1A_W12, IN1A_W19, IN1A_W21 M_W005 Zna warunki i cykl pracy kawernowego zbiornika podziemnnego na paliwa ciekłe. IN1A_W04, IN1A_W06, IN1A_W07, IN1A_W10, IN1A_W12, IN1A_W17, Umiejętności 1 / 7
M_U001 Potrafi dobrać rodzaj zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe z uwzględnieniem czynników technicznych, ekonomicznych i bezpieczeństwa. IN1A_U07, IN1A_U17 M_U002 Potrafi zaprojektować sztuczny naziemny zbiornik magazynowy na paliwa ciekłe o zadanych parametrach pracy. IN1A_U03, IN1A_U07, IN1A_U10 M_U003 Potrafi zaprojektować wyposażenie i oprzyrządowanie sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe dla zachowania bezpieczeństwa pracy. IN1A_U03, IN1A_U07, IN1A_U17 M_U004 Potrafi zaprojektować kawernowy zbiornik magazynowy na paliwa ciekłe. IN1A_U03, IN1A_U07, IN1A_U17 Kompetencje społeczne M_K001 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania sie z zakresu problematyki magazynowania paliw ciekłych. IN1A_K01, IN1A_K04, IN1A_K06 Aktywność na zajęciach M_K002 Ma świadomość odpowiedzialności przy projektowaniu zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe ze względów bezpieczeństwa, oddziaływania na środowisko naturalne i skutków ekonomicznych. IN1A_K02, IN1A_K03, IN1A_K05, IN1A_K06 M_K003 Ma świadomość ważności roli inżyniera w przemyśle naftowym. IN1A_K03, IN1A_K07 Aktywność na zajęciach M_K004 Potrafi działać w sposób profesjonalny i przedsiębiorczy przy podejmowaniu decyzji dotycząców sposobu magazynowania paliw ciekłych. IN1A_K03, IN1A_K05, IN1A_K06 Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza M_W001 M_W002 Zna regulacje prawne dotyczące magazynowania paliw ciekłych. Posiada szczegółową wiedzę na temat sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe. 2 / 7
M_W003 M_W004 M_W005 Umiejętności M_U001 M_U002 M_U003 M_U004 Posiada wiedzę na temat oprzyrządowania, opomiarowania i zabezpieczenia sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe. Posiada wiedzę na temat możliwości składowania paliw ciekłych w zbiornikach naturalnych. Zna warunki i cykl pracy kawernowego zbiornika podziemnnego na paliwa ciekłe. Potrafi dobrać rodzaj zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe z uwzględnieniem czynników technicznych, ekonomicznych i bezpieczeństwa. Potrafi zaprojektować sztuczny naziemny zbiornik magazynowy na paliwa ciekłe o zadanych parametrach pracy. Potrafi zaprojektować wyposażenie i oprzyrządowanie sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe dla zachowania bezpieczeństwa pracy. Potrafi zaprojektować kawernowy zbiornik magazynowy na paliwa ciekłe. - - - + - - - - - - - - - - + - - - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 M_K003 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania sie z zakresu problematyki magazynowania paliw ciekłych. Ma świadomość odpowiedzialności przy projektowaniu zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe ze względów bezpieczeństwa, oddziaływania na środowisko naturalne i skutków ekonomicznych. Ma świadomość ważności roli inżyniera w przemyśle naftowym. 3 / 7
M_K004 Potrafi działać w sposób profesjonalny i przedsiębiorczy przy podejmowaniu decyzji dotycząców sposobu magazynowania paliw ciekłych. Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Wprowadzenie Wprowadzenie Magazynowanie ropy naftowej i jej produktów na poszczególnych etapach dystrybucjo ropy naftowej: Kopalnia ropy naftowej. System transportu dalekosiężnego. Rafineria. Bazy paliwowe. Rezerwy strategiczne paliw ciekłych. Przykłady. Obowiązujące prawo Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące magazynowania paliw ciekłych. Wymagania techniczne dotyczące magazynowania paliw ciekłych. Wymagania dotyczące dozoru technicznego. Rodzaje sztucznych zbiorników Rodzaje sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe: Zbiorniki naziemne i podziemne. Zbiorniki poziome i pionowe. Zbiorniki wykonane z blachy jednolitej i o zmiennej grubości. Wymagana grubość blachy zbiornika. Parametry techniczne zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe. Klasyfikacja zbiorników magazynowych. Czynniki decydujące o wyborze określonego typu zbiornika magazynowego. Cykl pracy sztucznego zbiornika magazynowego Cykl pracy sztucznego zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe. Obowiązkowe wyposażenie zbiorników magazynowych zawory oddechowe i bezpieczeństwa. Straty magazynowanych paliw ciekłych: Parowanie węglowodorów. Mały oddech. Duży oddech. Minimalizacja strat paliwa, metody. Wpływ składowania na jakośc paliw ciekłych: Zanieczyszczenia stałe (mechaniczne i rozpuszczone sole). Zanieczyszczenia ciekłe Mikroorganizmy Zapobieganie zanieczyszczeniom. Zbiornik magazynowy z dachem stałym Budowa naziemnego cylindrycznego zbiornika pionowego z dachem stałym: 4 / 7
Parametry zbiorników i przeznaczenie. Etapy budowy zbiornika. Kształt i wyposażenie zbiornika. Zbiornika magazynowy z dachem pływającym Budowa naziemnego cylindrycznego zbiornika pionowego z dachem pływającym: Parametry zbiorników i przeznaczenie. Etapy budowy zbiornika. Dach pływający ponton, membrana, uszczelnienie. Kształt i wyposażenie zbiornika. Zbiornik z dachem stałym i pływającym. Podziemne sztuczne zbiorniki magazynowe Podziemne sztuczne zbiorniki magazynowe na paliwa ciekłe: Parametry zbiorników i przeznaczenie. Zbiorniki poziome i pionowe. Wykonanie zbiornika podziemnego. Ochrona przeciwkorozyjna zbiorników Ochrona przeciwkorozyjna sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe: Profilaktyka przeciwkorozyjna. Ochrona bierna. Ochrona czynna. Badanie stanu zbiorników. Ogrzewanie magazynowanych paliw Ogrzewanie magazynowanych paliw ciekłych: Wymagania dotyczące ogrzewania paliw ciekłych. Metody ogrzewania paliw ciekłych. Przykłady instalacji. Instalacja przeciwpożarowa zbiorników magazynowych Instalacja przeciwpożarowa sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe: Wykonanie instalacji, przykłady. Instalacja zraszająca. Instalacja pianotwórcza. Czujniki płomienia. Przerywacze płomienia. Powtórzenie i podsumowanie zabezpieczeń zbiornika magazynowego przed pożarem i jego skutkami. Pomiar stopnia napełnienia zbiornika Pomiar stopnia napełnienia sztucznego zbiornika magazynowego paliwem ciekłym: Wymagania prawne. Metody pomiaru pomiar masy, pomiar objętości. Wymagania dotyczące zastosowanej metody pomiarowej. Czujniki hydrostatyczne. Sondy ultradźwiękowe. Sondy pojemnościowe. Sondy elektromechaniczne. Oprzyrządowanie sztucznych zbiorników magazynowych Oprzyrządowanie sztucznych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe podsumowanie. 5 / 7
Przykłady. Naturalne zbiorniki magazynowe Naturalne zbiorniki magazynowe na paliwa ciekłe: Rodzaje. Wymagania. Regulacje międzynarodowe. Rozwój tego typu zbiorników. Magazynowanie paliw ciekłych w kawernach solnych Magazynowanie paliw ciekłych w kawernach solnych: Przykład zbiornika w Górze koło Inowrocławia. Warunki geologiczne Polski pod kątem budowy kawernowych zbiorników magazynowych na paliwa ciekłe. Cykl pracy zbiornika kawernowego. Zalety magazynowania paliw ciekłych w kawernach solnych w porównaniu do magazynowania gazu ziemnego. Ćwiczenia projektowe sztucznego zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe Wykonanie projektu sztucznego naziemnego cylindrycznego pionowego zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe. kawernowego zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe Wykonanie projektu kawernowego zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe. Sposób obliczania oceny końcowej Zaliczenie treści wykładów kolokwium zaliczeniowe po serii wykładów. Uzyskana ocena z kolokwium musi być pozytywna. Zaliczenie ćwiczeń projektowych do zaliczenia ćwiczeń projektowych należy samodzielnie wykonać dwa następujące projekty: naziemnego sztucznego cylindrycznego pionowego zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe o zadanych parametrach pracy. kawernowego zbiornika magazynowego na paliwa ciekłe o zadanych parametrach pracy. W ramach konsultacji projektowych projekty należy zaliczyć w indywidualnej rozmowie z prowadzącym. Udział studenta w zajęciach uznanych przez prowadzącego za obowiązkowe jest konieczna. Usprawiedliwiona nieobecność musi być odrobiona na zajęciach z inną grupą lub w czasie konsultacji z prowadzącym w nieprzekraczalnym terminie podanym przez prowadzącego. Wykonane projekty należy oddać i zaliczyć w nieprzekraczalnym terminie podanym przez prowadzącego. Po przekroczeniu tego terminu projekty nie będą przyjmowane poza przypadkami opisanymi w RS AGH. Ocena na zaliczenie ćwiczeń projektowych jest wypadkową: Średniej oceny z zaliczenia dwóch projektów. Przygotowania merytorycznego z tematyki projektów wykazanego w indywidualnej rozmowie z prowadzącym. Ocena końcowa średnia z oceny uzyskanej na kolokwium zaliczeniowym z treści wykładów oraz oceny stanowiącej zaliczenie ćwiczeń projektowych. Każda z tych dwóch ocen musi być pozytywna. Wymagania wstępne i dodatkowe Wymagania uczestnictwa w zajęciach: Ogólne orientowanie się w zagadnieniach chemii węglowodorów. Znajomość składu i podstawowych właściwości ropy naftowej. Ogólna znajomość procesu eksploatacji złóż węglowodorów. 6 / 7
Znajomość podstaw i praw fizycznych powiązanych z problematyką magazynowania paliw ciekłych. Zalecana literatura i pomoce naukowe Zalecana literatura: 1. Jewulski Jan Napowierzchniowe zagospodarowanie złóż kopalin ciekłych. Wydawnictwa AGH, Kraków 2003. 2. Jewulski Jan Zbiór zadań z eksploatacji złóż ropy naftowej. Wydawnictwa AGH, Kraków 2000. 3. Michałowski W. S., Trzop S. Rurociągi dalekiego zasięgu. Wydanie I-V, wydawnictwo Odysseum, Warszawa 2006. 4. Niepublikowane materiały ZZGNiG dotyczące systemów i instalacji na kopalni węglowodorów. Zielona Góra. 5. Materiały szkoleniowe ZZGNiG dotyczące systemów i instalacji na kopalni węglowodorów. Zielona Góra. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Brak Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Udział w ćwiczeniach projektowych Wykonanie projektu Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 14 godz 13 godz 1 godz 14 godz 10 godz 5 godz 57 godz 2 ECTS 7 / 7