Odpowiedzialny łaocuch dostaw okiem osób zarządzających dostawami w firmach i okiem konsumentów Wojciech Ciemniewski Research Executive, IIBR / Gemius SA
Agenda Odpowiedzialny łańcuch dostaw okiem osób zarządzających dostawami w firmach metoda wyniki podsumowanie i okiem konsumentów metoda wyniki podsumowanie
okiem osób zarządzających dostawami w firmach
Metoda badania firm CATI we wrześniu 2010 roku (14-24 września) W badaniu wzięło udział 9 osób (4 kobiety i 5 mężczyzn) odpowiedzialnych za łaocuch dostaw w firmach: Specjalista ds. zakupów administracyjnych, ubezpieczenia Specjalista - menedżer asortymentu, energetyka Zastępca dyrektora ds. administracji i ubezpieczeo, bankowośd Szef działu zakupów, produkcja Kierownik biura zakupów, produkcja Menedżer działu zakupów, farmacja Asystent dyrektora, produkcja SQM Leader, produkcja Dyrektor biura zakupów centralnych, bankowość Wszyscy badani ukooczyli studia wyższe: jedna osoba studia licencjackie, jedna doktorat, pozostali studia magisterskie.
Charakterystyka zbadanych przedsiębiorstw Wszystkie badane przedsiębiorstwa zaliczały się do grupy dużych przedsiębiorstw.
Charakterystyka dostawców Wśród badanych firm najczęściej współpraca przebiega z mniej niż setką dostawców. 2 firmy stale współpracują z maksymalnie 500 dostawcami. Wszystkie formy mają zarówno dostawców krajowych jak i zagranicznych. Prawie wszystkie firmy współpracują z dostawcami europejskimi, natomiast 6 firm ma dostawców azjatyckich. 5 firm ma dostawców z wszystkich kontynentów. Q5. Z iloma dostawcami I rzędu (dostawca pozostający w bezpośrednim kontakcie z firmą) współpracuje Pana/Pani firma? Q7. Na jakich kontynentach działają dostawcy międzynarodowi? N=9, wszyscy respondenci
Charakterystyka dostawców Q8. Jakiego rodzaju towary/usługi są przedmiotem kluczowych dostaw dla Pana/Pani firmy?
Stosowanie strategii społecznej odpowiedzialności biznesu Q3. Czy w Pana/Pani firmie istnieje strategia społecznej odpowiedzialności biznesu?! na udział w badaniu zgodziły się firmy zaawansowane w temacie CSR Q4C. Czy Pana/Pani firma przestrzega w łańcuchu dostaw krajowych lub międzynarodowych wytycznych lub standardów społecznej odpowiedzialności i kodeksów dobrych praktyk? N=9, wszyscy respondenci
Stosowanie strategii społecznej odpowiedzialności biznesu Q14A. Czy zasady i regulacje prawne stosowane w Polsce względem pracowników stosowane są także przez dostawców zagranicznych wobec swoich pracowników? Q14B. Czy zasady i regulacje prawne stosowane w Polsce względem gospodarki surowcami i odpadami stosowane są także względem dostawców zagranicznych? N=9, wszyscy respondenci
Ekologiczne i społeczne kryteria oceny dostawców Wszystkie firmy stosujące standardy społecznej odpowiedzialności, wg których kontrolują dostawców, zawsze zwracają uwagę na przestrzeganie norm środowiskowych i poziom emisji CO2. Wszystkie te firmy kontrolują przestrzeganie praw człowieka, zatrudnianie nieletnich, poziom wynagrodzenia i zasady BHP. Prawie wszystkie zwracają uwagę na prawo pracy i pracę w nadgodzinach u dostawców. Q16. Jakiego rodzaju kryteria wchodzą w skład standardów społecznej odpowiedzialności, pod kątem których oceniani są dostawcy? kryteria ekologiczne kryteria społeczne N=6, firmy, które posiadają standardy dla dostawców
Ekologiczne i społeczne kryteria oceny dostawców Q17. Czy kryteria oceny z obszaru społecznej odpowiedzialności biznesu dotyczą zarówno dostawców I rzędu jak i dalszych? Q18. Czy firma kiedykolwiek zrezygnowała z dostawcy, któremu zostały udowodnione nieodpowiedzialne praktyki? N=9, wszyscy respondenci
Odpowiedzialnośd za standardy społecznej odpowiedzialności biznesu Zdania badanych firm są dużo bardziej podzielone w kwestii podziału odpowiedzialności za standardy między firmę dostawcę a klienta oraz w poglądach na przyszłośd świadomości o standardach społecznych. Q26. W jakim stopniu zgadza się Pan/Pani z poniższymi stwierdzeniami? N=9, wszyscy respondenci
Popularyzacja standardów społecznych i środowiskowych w łaocuchach dostaw Q29. Co skłoniłoby Pana/Panią do zainteresowania się kwestiami społecznymi i środowiskowymi w odniesieniu do Pani/Pana zadań związanych z zarządzaniem dostawami? Pytanie wielokrotnego wyboru Q30. W jaki sposób, Pana/Pani zdaniem, powinny być wspierane kwestie wprowadzania standardów społecznej odpowiedzialności biznesu w łańcuchach dostaw w Polsce? Pytanie wielokrotnego wyboru N=9, wszyscy respondenci
okiem konsumentów
Metoda badania konsumentów CAWI Real Time Sampling Czas: 7 VII do 20 VII 2010r. N = 1216 internautów w wieku 15 i więcej lat losowo-kwotowy dobór próby spośród użytkowników witryn internetowych korzystających z bezpłatnej wersji systemu stat24 lub bezpłatnego audytu sitecentric stat.pl/pbi.
Podstawowe informacje o respondentach Płeć SEX. Zaznacz swoją płeć: Wykształcenie EDU. Określ swoje wykształcenie: Wiek AGE. Podaj swój wiek: 46 i więcej lat 15-19 lat N=1216, wszyscy respondenci
Podstawowe informacje o respondentach Osobisty dochód netto PINC. Wskaż, w jakich granicach mieszczą się Twoje łączne miesięczne dochody netto ( na rękę ) uzyskiwane ze wszystkich źródeł: Miejsce zamieszkania SOR. Wskaż wielkość miejscowości, w której obecnie mieszkasz: N=1216, wszyscy respondenci
Podstawowe informacje o respondentach Status zawodowy EMST. Określ swoją aktualną sytuację zawodową: EPOS. Określ swój obecny status zawodowy: N=1216, wszyscy respondenci N=642, pracujący
Nasza definicja odpowiedzialnego łaocucha dostaw przyjęta dla potrzeb badania przestrzeganie przez firmę standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji
Świadomośd globalnego charakteru produkcji Większośd badanych osób miała świadomośd, że w produkcję każdego z wymienionych produktów jest zaangażowanych co najmniej 5 krajów. Blisko 20% respondentów uznało, ze w produkcję jeansów, laptopa lub komórki oraz czekolady jest zaangażowane aż 10 krajów. Q4a. Ile Twoim zdaniem krajów bierze udział w procesie produkcji jeansów? laptopa lub komórki? czekolady? Częściej osoby, które zetknęły się z pojęciem odpowiedzialny łańcuch dostaw Częściej osoby, które nie zetknęły się z pojęciem odpowiedzialny łańcuch dostaw N=1 216; wszyscy respondenci
Świadomośd globalnego charakteru produkcji Zdecydowana większośd respondentów była przekonana, że produkcja jeansów, laptopów i czekolady ma raczej charakter globalny niż lokalny. Okazało się, że za najbardziej globalną uznano produkcję jeansów, nieco mniej globalną produkcję sprzętu RTV / komputerowego, a najmniej globalna okazała się produkcja czekolady. Q4b. Jaki Twoim zdaniem charakter ma produkcja jeansów? laptopa lub komórki? czekolady? Rzadziej osoby, które nie zetknęły się z pojęciem odpowiedzialny łańcuch dostaw N=1 216; wszyscy respondenci
Świadomośd globalnego charakteru produkcji Opinie respondentów na temat kosztów produkcji jeansów, laptopa / komórki oraz czekolady były zróżnicowane. Respondenci byli nieco częściej przekonani, że produkcja czekolady jest procesem kosztownym, a w przypadku jeansów częściej uznawano, ze jest to proces generujący niskie koszty. Niemniej, badani w przypadku wszystkich rodzajów prezentowanych produktów uznawali, że koszty ich wytworzenia są raczej niskie niż wysokie. Q4c. Jakie Twoim zdaniem są koszty produkcji jeansów? laptopa lub komórki? czekolady? N=1 216; wszyscy respondenci
Spostrzeganie i zaufanie wobec informacji nt. odpowiedzialnego łaocucha dostaw Informacje o przestrzeganiu standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji zdecydowanie zachęciłyby do kupowania produktów i usług, a tylko 15% respondentów unikałaby kupowania od firmy komunikującej taką wiedzę. Dane o odpowiedzialnym zarządzaniu łaocuchem dostaw zwiększałyby zaufanie do takiej firmy, chociaż nie koniecznie przekonałoby, że firma faktycznie da o interesy otoczenia. Intencje takiej firmy byłyby raczej postrzegane jako nieszczere i jako dbałośd o własny wizerunek. Informacje takie przez większośd respondentów byłyby spostrzegane jako działanie marketingowe i promocyjne, a nie jako obiektywne dane o firmie. Świadczy to o braku zaufania do tego typu informacji, chociaż nie wyklucza ich skuteczności. Chętniej kupował(a)bym produkty i usługi takiej firmy Mam większe zaufanie do takiej firmy niż do innych firm Postrzegam taką firmę jako dbającą o interesy otoczenia Uważam, że intencje takiej organizacji są szczere i chodzi jej o zrównoważony rozwój Traktuję takie informacje jako obiektywne dane o firmie 28% 25% 23% 19% 16% 15% 17% 20% 23% 27% Unikał(a)bym kupowania produktów i usług takiej firmy Mam mniejsze zaufanie do takiej firmy Postrzegam taką firmę jako dbającą wyłącznie o własne interesy Uważam, że intencje takiej organizacji są nieszczere i chodzi o własny wizerunek Traktuję takie informacje jako element marketingu i promocji
Zainteresowanie informacjami o łańcuchu dostaw i potrzeby komunikowania takich działań przez firmy Pośród wszystkich badanych aż 64% zadeklarowało, że chciałoby wiedzied więcej o standardach stosowanych przez firmy w procesie produkcji. Częściej zgłaszały taką potrzebę kobiety, osoby pracujące, osoby z wyższym wykształceniem. Nieco rzadziej chęd dowiedzenia się więcej deklarowały osoby w wieku 15-19 lat, osoby z niższym wykształceniem oraz mieszkające na wsi. Pośród osób niechętnych wobec informacji o odpowiedzialnym zarządzaniu łaocuchem dostaw znalazła się większa liczba mieszkaoców dużych miast, osób o najwyższych dochodach oraz studentów. Q11a. Wskaż odpowiedź najlepiej opisującą Twój stosunek do poniższego stwierdzenia. Chciał(a)bym wiedzieć więcej o tym, jakie standardy stosują firmy w procesach produkcji? 14% 64% Częściej: osoby w wieku 15-19 lat, mieszkaocy dużych miast, studenci, osoby o najwyższych dochodach Częściej kobiety; pracujący, z wyższym wykształceniem Rzadziej osoby w wieku 15-19 lat, osoby z niższym wykształceniem, mieszkające na wsi N=1216, wszyscy respondenci
Postawy wobec produktów wytworzonych nieodpowiedzialnie Zdecydowana większośd respondentów zadeklarowała, że nie kupiłaby produktów wyprodukowanych z zaangażowaniem dzieci czy zaniedbaniem ochrony przyrody. Okazało się także, że bliskośd geograficzna hipotetycznego zatrucia wody wiązała się z bardziej zdecydowanym sprzeciwem wobec kupowania takich produktów. Mniej odległe Jeziora Mazurskie wzbudziły większą czujnośd respondentów niż daleka i prawdopodobnie wielu nieznana rzeka Menam. Wykorzystywanie dzieci w pracy również budziło częstszą niechęd niż zatruwanie odległych obszarów. Q12-14. Czy kupiłbyś (kupiłabyś) produkt wiedząc że Częściej: Mężczyźni, mieszkaocy wsi, uczniowie Częściej: kobiety, osoby w wieku 36+, z wyższym wykształceniem i pracujące Częściej: mężczyźni, osoby w wieku 15-24; osoby najsłabiej wykształcone Częściej: bezrobotni Częściej: Mężczyźni, osoby najsłabiej wykształcone, uczniowie Częściej: osoby w wieku 15-24, uczniowie Częściej: kobiety, osoby w wieku 36+ Częściej: kobiety Rzadziej: osoby zarabiające powyżej 5000 PLN Częściej: osoby w wieku 15-24 Częściej: mężczyźni, osoby w wieku 15-24 Częściej: bezrobotni N=1216, wszyscy respondenci
Firmy, które kojarzą się internautom z przestrzeganiem standardów odpowiedzialnego zarządzania łaocuchem dostaw Zdecydowana większośd badanych nie potrafiła wymienid ani jednej firmy / marki, którą kojarzą z przestrzeganiem standardów odpowiedzialnego zarządzania łaocuchem dostaw. Poniżej zaprezentowano logotypy firm, które były wymieniane najczęściej, chociaż w żadnym wypadku odsetek osób wymieniających daną markę nie przekroczył 5%. Wielkośd wyrazów w chmurze słów pod logotypami odzwierciedla proporcję respondentów wymieniających poszczególne marki. Q3a. Wymień firmy, o których wiesz, że przestrzegają standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji lub przypuszczasz, że mogą takich standardów przestrzegać. Niewielkie firmy działające lokalnie, które uważają na przykład za uczciwe miejsca pracy, uczciwe sklepy, dobrze działające zakłady przemysłowe bądź firmy dbające o lokalne społeczności. Wśród takich firm wymieniano np. zakłady przetwórcze, mleczarnie, sklepy, urzędy. Można przypuszczad, że częśd respondentów podawała swoje własne miejsca pracy lub te organizacje, z którymi respondenci obcują na co dzieo Częściej: osoby w wieku 15-19 lat, słabiej wykształcone i wciąż uczące się, w trudnej sytuacji materialnej N=1 216; wszyscy respondenci
Firmy, które kojarzą się internautom z nieprzestrzeganiem standardów odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw Podobnie jak w przypadku firm przestrzegających zasad odpowiedzialnego zarządzania łaocuchem dostaw, ogromna większośd badanych nie umiała wymienid ani jednej firmy / marki, którą kojarzą z nieprzestrzeganiem tych zasad. Przedstawiono logotypy firm, wymieniano najczęściej w badanym kontekście. W przypadku żadnej z firm odsetek osób wymieniających markę nie przekroczył 5%. Q3b. Wymień firmy, o których wiesz, że nie przestrzegają standardów pracy i ochrony środowiska w całym procesie produkcji lub przypuszczasz, że mogą takich standardów nie przestrzegać. 100% 80% 60% 40% 20% 0% ani jednej takiej firmy 1 2 3 4 5 Częśd respondentów wymieniała lokalne przedsiębiorstwa takie jak tartaki, fabryki, stocznie, piekarnie, młyny czy huty jako firmy nie przestrzegające standardów pracy. Może to świadczyd o pewnej generalizacji sądów lub negatywnych doświadczeniach z najbliższego otoczenia respondentów. Częściej: osoby w wieku 15-19 lat, słabiej wykształcone N=1 216; wszyscy respondenci
Dziękuję za uwagę wojciech.ciemniewski@iibr.pl