ZMIANY KLIMATU. Specjalne wydanie Eurobarometru (EB 69) Wiosna 2008 Badanie PE/KE Podsumowanie analityczne

Transkrypt

1 Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji DZIAŁ BADANIA OPINII PUBLICZNEJ Bruksela, 15/10/2008 r. ZMIANY KLIMATU Specjalne wydanie Eurobarometru (EB 69) Wiosna 2008 Badanie PE/KE Podsumowanie analityczne I. Problem terminologiczny Jednym ze znaczących elementów tego badania jest fakt, że terminy zmiany klimatu i globalne ocieplenie postrzegane są w ten sam sposób przez respondentów. Technika split ballot: Połowie badanych zadano dwa pytania z użyciem terminu globalne ocieplenie, a drugiej połowie z wykorzystaniem wyrażenia zmiany klimatu. Nie stwierdzono istotnej różnicy w odpowiedziach na te dwa pytania. Jak się wydaje oba określenia mają podobny sens w opinii badanych i mogą być używane zamiennie. II. Postrzeganie zmian klimatu 62% respondentów uważa, że zmiany klimatu są obecnie najważniejszym problemem dla świata. Problem ten plasuje się na drugim miejscu, tuż za ubóstwem, postrzeganym jako najważniejszy problem przez 68% respondentów. Należy zauważyć różnice między poszczególnymi krajami: Zmiany klimatu są postrzegane jako poważny problem przez bezwzględną większość respondentów we wszystkich państwach członkowskich za wyjątkiem Włoch i Portugalii (47%) oraz Czech (45%). Trzech na czterech (75%) Europejczyków zapytanych o wagę problemu odpowiada, że zmiany klimatu są bardzo ważnym problemem. Z kolei respondenci z Holandii (26%), Estonii i Wielkiej Brytanii (23% w przypadku obu krajów) częściej niż inni uważają, że chodzi o umiarkowanie ważny problem.

2 oraz różnice na poziomie socjodemograficznym: Im młodsi respondenci, tym silniejsze przekonanie, że zmiany klimatu są obecnie najważniejszym problemem dla świata: uważa tak 67% badanych w wieku lat. Podobnie jest w przypadku respondentów z wyższym wykształceniem (którzy kontynuowali naukę do 20 roku życia i dłużej): 67% jest zdania, że zmiany klimatu są najważniejszym problemem. Wśród studentów uważa tak 69%. Nie ma natomiast w tej kwestii poważnych różnic między mężczyznami a kobietami (jest to najważniejszy problem dla 64% mężczyzn i 60% kobiet). III. Informacje Ponad połowa Europejczyków uważa się za dość dobrze w kwestiach dotyczących zmian klimatu, mimo to dość duża liczba uważa się za źle. Przyczyny klimatu zmian Skutki zmian klimatu Sposoby przeciwdziałania zmianom klimatu Na szczeblu krajowym: Dobrze poinformowani 56% w tym 9% bardzo dobrze 56% w tym 9% bardzo dobrze 52% w tym 8% bardzo dobrze Źle poinformowani 41% w tym 9% bardzo źle 41% w tym 9% bardzo źle 45% w tym 10% bardzo źle W przypadku każdej badanej zmiennej (przyczyny, skutki, działania jakie należy podjąć) respondenci, którzy uważają się za najlepiej pochodzą ze Szwecji, Holandii, Danii i Finlandii (71-88% badanych uważa się za bardzo lub raczej dobrze, w zależności od pytania). W przypadku tych samych zmiennych obywatele, którzy uważają się za najgorzej pochodzą z Portugalii, Czech, Litwy, Bułgarii i Rumunii (58-69% bardzo lub raczej źle, w zależności od pytania). Postrzeganie i stopień poinformowania nie różnią się na poziomie socjodemograficznym: Młodzi ludzie w wieku lat znajdują się w czołówce Europejczyków uważających się za bardzo dobrze w zakresie zmian klimatu (13% bardzo dobrze zarówno w kwestiach dotyczących przyczyn jak i skutków, 11% bardzo dobrze w dziedzinie sposobów przeciwdziałania zmianom klimatu). Poziom wykształcenia ponownie odgrywa bardzo dużą rolę: 2/5

3 - Ponad dwie trzecie respondentów, którzy kontynuowali naukę po ukończeniu 19 roku życia uważa się za dobrze o sposobach przeciwdziałania zmianom klimatu (67%), podczas gdy tego zdania jest tylko 37% badanych, którzy zakończyli naukę w wieku 15 lat lub wcześniej. Można zauważyć, że wśród osób z najniższym wykształceniem jedna piąta uważa, że nie ma żadnych informacji na ten temat (19%). Różnice w stopniu poinformowania są natomiast mniej widoczne między mężczyznami a kobietami; te ostatnie (52%) uważają się za nieco gorzej poinformowane od mężczyzn (62%). IV. Przeciwdziałanie zmianom klimatu Kto? Większość Europejczyków jest zdania, że ani przemysł, ani rządy, ani obywatele, ani UE nie robią wystarczająco wiele w celu przeciwdziałania zmianom klimatu. Trzy czwarte badanych najbardziej krytykuje przemysł (76%). Można zauważyć też, że działania UE są postrzegane nieco inaczej niż działania innych podmiotów: działania UE mają największe uznanie (25%), ale liczba osób niemających zdania jest także najwyższa (14%). Przemysł Obywatele Rząd UE (obywatelstwo) Robią zbyt wiele 2% 2% 4% 3% Robią wystarczająco wiele 14% 23% 24% 25% Nie robią 76% 67% 64% 58% wystarczająco wiele Trudno powiedzieć 8% 8% 8% 14% Odpowiedzialność obywateli jest postrzegana jako mniejsza lub większa w zależności od postrzeganej wagi zmian klimatu: Spośród 75% Europejczyków, którzy uważają, że zmiany klimatu są bardzo ważnym problemem, 74% jest zdania, że obywatele nie robią wystarczająco dużo. Spośród 15% Europejczyków, którzy uważają, że zmiany klimatu są umiarkowanie ważnym problemem, 55% jest zdania, że obywatele nie robią wystarczająco dużo. Spośród 7% Europejczyków, którzy uważają, że zmiany klimatu nie są ważnym problemem, 39% jest zdania, że obywatele nie robią wystarczająco dużo. W jaki sposób? 61% Europejczyków deklaruje, że osobiście podjęło działania w celu przeciwdziałania zmianom klimatu. 3/5

4 - Cztery priorytety związane z gospodarstwem domowym i codzienną konsumpcją Cztery działania najczęściej wymieniane w tej grupie respondentów to segregowanie odpadów (76%), ograniczenie zużycia energii w gospodarstwie domowym (64%), ograniczenie zużycia wody w gospodarstwie domowym (55%) i ograniczenie zużycia produktów jednorazowego użytku (40%). Te cztery najczęściej wymieniane działania mają głównie charakter ekonomiczny: są proste w realizacji, nic nie kosztują i umożliwiają oszczędzanie. Inną postawą związaną z konsumpcją jest kupowanie produktów sezonowych i lokalnych (27%). - Znaczący wysiłek w kwestii wyboru środków transportu Zaczyna być również odczuwalna, choć w mniejszym stopniu, zmiana zachowań w kwestii wyboru środków transportu. Widać wyraźnie, że najczęstsze postawy to wybór środka transportu bardziej przyjaznego dla środowiska (28%), ograniczenie korzystania z samochodu (25%) i kupno samochodu mniej zanieczyszczającego środowisko (18%). Rzadziej zdarza się, by respondenci unikali lotów na krótkich dystansach (12%). - Potrzeba większego wysiłku na rzecz różnorodności energetycznej W tej dziedzinie, gdzie istotnym czynnikiem jest inwestycja finansowa, tylko 8% respondentów wybrało dostawcę energii w większej części ekologicznej, a 5% z nich wyposażyło się w instalacje produkujące energię ze źródeł odnawialnych. Ponadto można zauważyć, że respondenci, którzy deklarują podejmowanie tych działań, uważają się za dobrze w zakresie przyczyn, skutków i sposobów przeciwdziałania zmianom klimatu 1. Dlaczego? Spośród 61% Europejczyków, którzy zadeklarowali, że osobiście podjęli działania w celu przeciwdziałania zmianom klimatu: - 63% uważa, że gdyby wszyscy podjęli wysiłek, miałoby to rzeczywisty wpływ na zmiany klimatu - 61% uważa to za swój obywatelski obowiązek - 52% deklaruje, że troszczy się o świat, który pozostawi przyszłym pokoleniom - 25% jest zdania, że działania te mogą przynieść oszczędności 1 Wśród tych, którzy osobiście podejmowali działania: - 73% uważa się za w zakresie przyczyn zmian klimatu - 72% uważa się za w zakresie skutków zmian klimatu - 75% uważa się za w zakresie sposobów przeciwdziałania zmianom klimatu 4/5

5 Tymczasem spośród 31% respondentów, którzy zadeklarowali, że nie podjęli działań w celu przeciwdziałania zmianom klimatu: - 42% jest zdania, że to rządy, przedsiębiorstwa i przedstawiciele przemysłu powinni zmienić swoje działania, a nie obywatele - 34% deklaruje, że nie wie, jakie działania podjąć w celu przeciwdziałania zmianom klimatu - 26% uważa, że zmiana ich zachowania nie będzie miała rzeczywistego wpływu na zmiany klimatu - 15% uważa, że działania te są zbyt kosztowne Wreszcie 44% ogółu badanych zapytanych o to, czy byliby skłonni płacić więcej w celu przeciwdziałania zmianom klimatu, odpowiada twierdząco. 30% nie jest skłonnych płacić więcej, podczas gdy 26% nie ma zdania. Na szczeblu krajowym: W Danii i Grecji siedmiu na dziesięciu obywateli deklaruje gotowość zapłacenia więcej za energię ekologiczną (odpowiednio 72% i 71%). Tego zdania jest dwóch z trzech respondentów w Holandii, Słowenii i Szwecji (68%). Jest ich tylko trzech na dziesięciu w Portugalii, Malcie, Bułgarii i Rumunii (odpowiednio 26%, 27%, 27% i 29%). Na poziomie socjodemograficznym: Ci, którzy deklarują gotowość zapłacenia więcej, to najczęściej mężczyźni, osoby z wyższym wykształceniem, kadra kierownicza, ci, którzy uważają zmiany klimatu za ważny problem, i ci, którzy uważają się za dobrze w zakresie sposobów przeciwdziałania zmianom klimatu. Także młodzi ludzie częściej deklarują gotowość płacenia więcej niż badani w wieku powyżej 55 lat. 5/5