Biomasa na cele energetyczne założenia i realizacja Energetyka odnawialna w legislacji Warszawa, 3 grudnia 2008 r.
Dlaczego odnawialne źródła energii? Zapobieganie niekorzystnym zmianom klimatu, Zapobieganie zanieczyszczaniu oraz degradacji środowiska naturalnego: ograniczenie emisji gazów, utylizacja i zagospodarowanie odpadów; Wzrost bezpieczeństwa energetycznego, Możliwość zastąpienia konwencjonalnych (ograniczonych) źródeł energii, energią wytwarzaną ze źródeł odtwarzalnych; Możliwość wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej; 2
Traktat o Unii Europejskiej Zgodnie z zapisami art. 174 Traktatu, Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego: przyczynia się do osiągania następujących celów: zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego, ochrony zdrowia ludzkiego, ostrożnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych, promowania na płaszczyźnie międzynarodowej środków, zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub światowych problemów środowiska naturalnego. opiera się na zasadach działania zapobiegawczego, naprawiania szkody w pierwszym rzędzie u źródła - zanieczyszczający płaci. Na podstawie art. 175 Rada po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno- Społecznym oraz Komitetem Regionów, decyduje o działaniach służących osiągnięciu celów w dziedzinie środowiska naturalnego. 3
Podstawowe przepisy UE w zakresie stosowania energii ze źródeł odnawialnych Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych (Dz.U. L 283 z 27.10.2001): dyrektywa wyznacza orientacyjny udział energii elektrycznej produkowanej ze źródeł odnawialnych w łącznym zużyciu energii we Wspólnocie do 2010 r. na poziomie 21%, określa krajowe cele orientacyjne dla poszczególnych państw członkowskich (dla Polski 7,5%), zachęca do korzystania z krajowych systemów wsparcia, pokonania przeszkód administracyjnych oraz wprowadza obowiązek wydawania producentom energii odnawialnej gwarancji pochodzenia, jeżeli tego zażądają. Dyrektywa 2003/30/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych (Dz.U. L 123 z 17.5.2003): dyrektywa wyznacza docelowy udział biopaliw we wszystkich benzynach i olejach napędowych do celów transportu umieszczonych na rynku do dnia 31 grudnia 2010 r. na poziomie 5,75%. od państw członkowskich zażądano ustalenia orientacyjnych celów na 2005 r., uwzględniających wartość referencyjną wynoszącą 2%. 4
Działania na poziomie Unii Europejskiej W marcu 2007 r. Rada Europejska podjęła decyzję, że do 2020 r. Unia Europejska: zmniejszy o 20% emisję gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r., zwiększy o 20% udział energii odnawialnej w finalnym zużyciu energii, poprawi o 20% efektywności energetyczną (zmniejszenie zużycia energii pierwotnej), osiągnie w 2020 r. 10% udział biopaliw w ogólnym zużyciu paliw transportowych. Ustanawiając cele 3x20 Rada Europejska przyjęła wytyczne w zakresie ich realizacji: w zakresie wkładów państw członkowskich w redukcję gazów cieplarnianych potrzebne jest zróżnicowane podejście, sprawiedliwe i przejrzyste, uwzględniające uwarunkowania krajowe, cele powinny być osiągane z myślą o sprawiedliwym dzieleniu wysiłków i korzyści między państwa członkowskie, z uwzględnieniem zróżnicowania warunków, z uwagi na znaczenie energochłonnych gałęzi przemysłu, środki powinny poprawiać zarówno ich konkurencyjność, jak i wpływ na środowisko. 5
Pakiet energetyczno-klimatyczny Na podstawie ustaleń Rady, Komisja Europejska opracowała zestaw instrumentów legislacyjnych, które mają przyczynić się do osiągnięcia celów politycznych w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu. W jego skład wchodzą: Wniosek dotyczący Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej Dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych COM(2008), Wniosek dotyczący Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie starań podejmowanych przez państwa członkowskie zmierzających do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do 2020 r. zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych COM(2008), Wniosek dotyczący Dyrektywy Parlamenty Europejskiego i Rady w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniającej Dyrektywę Rady 85/337/EWG, 96/61/WE, Dyrektywy 2000/60/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE i Rozporządzenie (WE) Nr 1013/2006 COM(2008), Wniosek dotyczący Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych COM(2008). 6
Zmiany przepisów UE w zakresie stosowania energii ze źródeł odnawialnych Postanowienia Dyrektyw 2001/77/WE i 2003/30/WE zostaną zastąpione nową Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych z dniem 1 kwietnia 2010 r. Postanowienia obowiązujących dyrektyw, które dotyczą celów na 2010 r. i sprawozdawczości za ten rok będą obowiązywać do dnia 31 grudnia 2011 r. Nowa dyrektywa określa zasady, zgodnie z którymi państwa członkowskie muszą zapewnić osiągnięcie do 2020 r. co najmniej 20%-ego udziału energii odnawialnej w zużyciu energii ogółem (cel dla Polski 15%). Energia odnawialna dotyczy trzech sektorów: energetyki, ciepłownictwa i chłodnictwa transportu. Państwa członkowskie będą miały możliwości decydowania o udziale tych sektorów w osiągnięciu celu krajowego, jednak zalecane jest, aby każde państwo członkowskie osiągnęło do 2020 r. co najmniej 10%-owy udział energii odnawialnej (przede wszystkim biopaliw) w sektorze transportu. 7
Wyliczenie emisji gazów cieplarnianych C. Metodologia 1. Emisję gazów cieplarnianych spowodowaną produkcją i stosowaniem paliw transportowych, biopaliw i innych biopłynów oblicza się w następujący sposób: E = eec + el + ep + etd + eu eccs - eccr eee, gdzie: E = całkowita emisja spowodowana stosowaniem paliwa; eec = emisja spowodowana wydobyciem lub uprawą surowców; el = emisja w ujęciu rocznym spowodowana zmianami pokładów węgla w związku ze zmianą sposobu użytkowania gruntów; ep = emisja spowodowana procesami technologicznymi; etd = emisja spowodowana transportem i dystrybucją; eu = emisja spowodowana stosowanym paliwem; eccs = ograniczenie emisji dzięki wychwytywaniu dwutlenku węgla i jego sekwestracji; eccr = ograniczenie emisji dzięki wychwytywaniu dwutlenku węgla i jego zastępowaniu; oraz eee = ograniczenie emisji dzięki zwiększonej produkcji energii elektrycznej w wyniku kogeneracji. Źródło: Załącznik VII do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych 8
Wspólna Polityka Rolna UE w zakresie OZE Płatności bezpośrednie do upraw Rozporządzenie Rady (WE) nr 1782/2003 z dnia 29 września 2003 r. ustanawiające wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników oraz zmieniające rozporządzenia (EWG) nr 2019/93, (WE) nr 1452/2001, (WE) nr 1453/2001, (WE) nr 1454/2001, (WE) nr 1868/94, (WE) nr 1251/1999, (WE) nr 1254/1999, (WE) nr 1673/2000, (EWG) nr 2358/71 i (WE) nr 2529/2001, Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1973/2004 z dnia 29 października 2004 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 w odniesieniu do systemów wsparcia przewidzianych w tytułach IV i IVa tego rozporządzenia oraz wykorzystania odłogowanych gruntów do produkcji surowców Pomoc finansowa w ramach rozwoju obszarów wiejskich Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) 9
Przegląd Wspólnej Polityki Rolnej (Health Check) Komisja Europejska odeszła od wspierania upraw roślin energetycznych z końcem 2009 r. Stanowisko prezentowane przez Polskę: Biorąc pod uwagę nałożony na kraje członkowskie obowiązek udziału energii z OZE: dotychczasowe środki na dopłaty do roślin energetycznych powinny nadal być związane z rozwojem odnawialnych źródeł energii. wsparcie ukierunkowane na uprawy prowadzone na glebach słabych (działania niekonkurencyjne wobec produkcji żywności) - z przeznaczeniem dla elektroenergetyki, produkcji biogazu i biopaliw, szczególnie II-ej generacji wsparcie na pozyskanie surowców z przeznaczeniem na cele energetyczne: biomasa pochodząca z trwałych użytków zielonych, niewykorzystywanych w chowie i hodowli bydła, kóz, koni i owiec; biomasa z produktów ubocznych (słoma, liście roślin okopowych itp.); płynne i stałe odchody zwierzęce; biodegradowalne pozostałości przemysłu rolno-spożywczego. 10
Krajowe przepisy w zakresie OZE Rezolucja Sejmu RP z dnia 8 lipca 1999 r. w sprawie wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych (M.P. 1999 nr 25 poz. 365) Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej (Ministerstwo Środowiska, Wrzesień 2000 r.) Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późn. zm.) Obwieszczenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2005 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2025 r. (M.P. 2005 nr 42 poz. 562), Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. (Dz. U. Nr 156, poz. 969) regulujące: szczegółowy zakres obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii, obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii. 11
Krajowe przepisy w zakresie OZE cd. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. Nr 169, poz. 1199) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie Narodowych Celów Wskaźnikowych na lata 2008-2013 (Dz. U. Nr 110 poz. 757), Uchwała Nr 134/2007 Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 r. w sprawie "Wieloletniego programu promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014 (M.P. Nr 53 poz. 607), Projekt programu Innowacyjna Energetyka. Rolnictwo Energetyczne program Rozwój energetyki rozproszonej do 2020 w oparciu o biogaz pochodzenia rolniczego. Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257, z późń. zm.) Projekt ustawy o podatku akcyzowym (prace parlamentarne) 12
Narodowy Cel Wskaźnikowy Na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych Narodowe Cele Wskaźnikowe zostały ustalone w wysokości: 3,45 % na 2008 r.; 4,60 % na 2009 r.; 5,75 % na 2010 r.; 6,20 % na 2011 r.; 6,65 % na 2012 r.; 7,10 % na 2013 r. 13
Wieloletni programu promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014 W ramach Programu poszczególnym organom i jednostkom zostały przydzielone działania, które mają na celu wypracowanie tego rodzaju rozwiązań, które jednocześnie zapewnią opłacalność ekonomiczną całego procesu - począwszy od pozyskiwania surowców rolniczych, przez wytwarzanie biokomponentów, produkcję biopaliw ciekłych i paliw ciekłych z dodatkiem biokomponentów, a kończąc na użyciu tego paliwa. Koordynatorem Programu jest Minister Gospodarki. Działania przewidziane do realizacji przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach Programu: wsparcie dla upraw roślin energetycznych stanowiących surowiec do produkcji biokomponentów, wsparcie dla inwestycji w zakresie produkcji biokomponentów w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. 14
Realizacja działań przewidzianych dla Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2007 r. Nr 35, poz. 217, z późn. zm.) producenci rolni mogą ubiegać się o pomoc finansową do następujących upraw: upraw roślin energetycznych - o której mowa w art. 88 rozporządzenia nr 1782/2003, rzepaku - dodatkową krajową płatność do powierzchni uprawy rzepaku objętej wnioskiem o przyznanie płatności do upraw roślin energetycznych, plantacji trwałych - pomoc finansową, o której mowa w art. 90a rozporządzenia nr 1782/2003. W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 przewidziano możliwość finansowania inwestycji w zakresie OZE. 15
Dziękuję za uwagę 16