Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w Zespole Szkół im. Piotra Wysockiego
PODSTAWOWE AKTY PRAWNE 1) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tj. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, póz. 2572, z późn. zm.), 2) Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r., Nr 118, poz. 1112, Nr 137, poz.1304, Nr203, poz. 1966, Nr 228, poz.2258 oraz z 2004 r., Nr 96, poz. 959 i Nr 179, poz. 1845), 3) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno - pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, 4) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61, póz. 624, z późn. zm.), 5) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, 6) Memorandum dotyczące kształcenia ustawicznego, uchwalone przez Komisję Europejską w 2000 r., 7) Rezolucja Rady Unii Europejskiej z 18 Maja 2004-9286/04.
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) - to ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu: wspierania uczniów w zdobywaniu wiedzy i umiejętności, niezbędnych do poznania siebie, poznania własnych predyspozycji zawodowych, poznania rynku pracy i zasad nim rządzących, zaplanowania własnej kariery edukacyjno-zawodowej, opracowania indywidualnych planów działań potrzebnych do osiągnięcia tego celu. Powyższe działania realizowane będą poprzez: 1. Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej. 2.Gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla poziomu kształcenia. 3. Wskazywanie uczniom, rodzicom dodatkowych źródeł informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym dotyczących: a) rynku pracy; b) trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia; c) wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów przy wykonywaniu przyszłych zadań zawodowych; d) instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym; e) alternatywnych możliwości kształcenia dla uczniów z problemami emocjonalnymi i dla uczniów niedostosowanych społecznie; f ) programów edukacyjnych Unii Europejskiej. 4. Udzielanie indywidualnych porad uczniom i rodzicom. 5. Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej. 6. Koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę. 7.Wspieranie w działaniach doradczych rodziców i nauczycieli poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie informacji i materiałów do pracy z uczniami. 8.Zapewnienie ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, realizacji działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły i programie profilaktyki. 9. Współpracowanie z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa.
System określa zadania osób uczestniczących w jego realizacji, czas i miejsce ich realizacji, oczekiwane efekty i metody pracy. Działania WSDZ obejmują: uczniów, nauczycieli, rodziców, pracodawców i instytucje wspierające. Zakres WSDZ dostosowany jest do: specyfiki szkoły, zapotrzebowania na wsparcie doradcze i oczekiwań uczestników systemu, możliwości i zmieniających się warunków otoczenia. Główne cele WSDZ: Zwiększanie świadomości własnych zdolności i predyspozycji, Rozwijanie zainteresowań zawodowych, Kształtowanie aktywnej, przedsiębiorczej postawy wobec rynku pracy, Przybliżanie zawodów i specjalności związanych z określoną dziedziną, Przygotowanie do roli pracownika, Kształtowanie cech osobowości istotnych dla funkcjonowania w roli pracownika, bez względu na profesję: punktualność, sumienność, ugodowość Kształtowanie gotowości do zmiany, Wzmacnianie myślenia o karierze zawodowej w perspektywie procesu podejmowania decyzji, Rozszerzanie perspektywy na to, co jest po ukończeniu szkoły, Kształtowanie proaktywnych postaw wobec zmiany, Aktywizowanie i podnoszenie kompetencji nauczycieli do prowadzenia orientacji i doradztwa zawodowego w szkole, Rozwijanie aktywności poznawczej uczniów w kierunku właściwej samooceny swoich możliwości psychofizycznych, Poznawanie przez młodzież własnej osobowości w określaniu przydatności zawodowej, Przygotowanie uczniów do konstruowania realistycznych planów kariery edukacyjno zawodowej,
Inspirowanie młodzieży do poznawania kierunków kształcenia i wymagań edukacyjnych w szkołach wyższych, Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej, przełamywanie barier środowiskowych oraz kształtowanie właściwych relacji społecznych, Poznawanie zawodów przyszłości w kraju i w Unii Europejskiej, Aktywizowanie rodziców w proces wychowawczy dziecka dotyczący wyboru dalszej drogi edukacyjnej właściwej szkoły wyższej, Włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole, Prowadzenie indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego na terenie szkoły, Przygotowanie młodzieży do podjęcia trafnych decyzji o dalszym kształceniu i aktywności zawodowej, Określenie predyspozycji i zainteresowań ucznia, Przygotowanie ucznia do samodzielności w różnych sytuacjach życiowych, Tworzenie i aktualizacja bazy edukacyjno informacyjnej o świecie zawodów, Współpraca z Urzędem Pracy, Akademickim Biurami Karier,FMP, NBP, OHP, Podnoszenie świadomości u uczniów dotyczący odpowiedzialności za własną przyszłość zawodową. Cele szczegółowe WSDZ: Uczniowie: poznają własne predyspozycje zawodowe zainteresowania, uzdolnienia; rozwijają swoje umiejętności interpersonalne; są zmotywowani do podjęcia wysiłku przy podejmowaniu decyzji w sprawie wyboru uczelni i zawodu; znają czynniki trafnego wyboru zawodu; wiedzą jak się uczyć i rozwijać swoje zainteresowania, pasje i predyspozycje; potrafią określić swoje mocne strony, są świadomi swoich ograniczeń; posiadają informacje o zawodach i sytuacji na rynku pracy; znają system kształcenia oraz ofertę uczelni wyższych; znają zasady rekrutacji i terminarz rekrutacyjny;
wybierają zawód i uczelnię/szkołę po sprawdzeniu własnych predyspozycji z wymaganiami szkoły i zawodu; znają przeciwwskazania zdrowotne do wyboru zawodu i szkoły; znają źródła informacji edukacyjnej i zawodowej; są otwarci i przygotowani na wyzwania współczesnego świata. Cele szczegółowe WSDZ: Nauczyciele: wykorzystują wiedzę nt. ucznia, pomagają w określaniu indywidualnych profili; potrafią diagnozować potrzeby i zasoby uczniów; rozwijają talenty, zainteresowania, zdolności, predyspozycje; wspierają decyzję zawodowo edukacyjną swoich uczniów; realizują metodami aktywnymi, zgodnie z podstawą programową, tematy zawodowe Cele szczegółowe WSDZ: Rodzice: są zaangażowani i przygotowani do pełnienia roli doradców ; znają czynniki ważne przy wyborze szkoły i zawodu; znają ścieżki edukacyjne, ofertę szkół, uczelni i zasady rekrutacji; wiedzą gdzie szukać pomocy dla swoich dzieci w sytuacjach trudnych i problemowych.
Obszary działań pracy z uczniem obejmują: w zakresie samopoznania: zrozumienie znaczenia pozytywnego obrazu własnej osoby, rozwijanie kompetencji w zakresie pozytywnych relacji z innymi, zrozumienie znaczenia potrzeby rozwoju i uczenia się. w zakresie badania rynku edukacyjnego i rynku pracy: zrozumienie relacji pomiędzy osiągnięciami edukacyjnymi i planowaniem kariery, zrozumienie potrzeby pozytywnych postaw wobec pracy i uczenia się, rozwijanie kompetencji w zakresie poszukiwania, pozyskiwania, utrzymywania i zmieniania pracy, zrozumienie, jak potrzeby i role społeczne wpływają na naturę i strukturę pracy. w zakresie planowania kariery zawodowej: rozwijanie kompetencji w zakresie podejmowania decyzji, zrozumienie wzajemnych relacji pomiędzy różnorodnymi rolami, jakie pełni się w życiu, zrozumienie ciągłych zmian w zakresie postrzegania ról męskich i kobiecych, rozwijanie kompetencji w zakresie planowania kariery. Obszary działań pracy z rodzicami obejmują: Prezentację założeń pracy informacyjno-doradczej szkoły na rzecz uczniów, Wspomaganie rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych przez ich dzieci, Włączanie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, do działań informacyjnych szkoły.
Zadania Rady Pedagogicznej: Utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa poprzez: Określenie priorytetów dotyczących orientacji i informacji zawodowej, Wdrażanie działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym i profilaktycznym szkoły, Uwzględnianie zadań programu w rocznym planie wychowawczym klasy na każdym poziomie, Realizowanie działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie nauczania, Współpracę z osobami i instytucjami wspierającymi szkołę w zakresie planowania kariery edukacyjno- zawodowej uczniów. Działania podejmowane przez Koordynatora doradztwa zawodowego w szkole: gromadzenie, opracowywanie i aktualizowanie informacji o zawodach (stanowiskach pracy), drogach uzyskiwania kwalifikacji zawodowych oraz potrzebach rynku pracy; przekazywanie wiedzy i informacji o zawodach, możliwościach zdobycia kwalifikacji zawodowych, sytuacji na rynku pracy w formie warsztatów, spotkań i indywidualnych konsultacji, uczniom, nauczycielom i rodzicom, których dzieci stoją przed wyborem zawodu; prowadzenie odpowiedniej dokumentacji osób zgłaszających się po poradę; opracowywanie diagnoz przydatności zawodowej na podstawie zebranego, własnego materiału badawczego; udzielanie indywidualnych porad zawodowych osobom niezdecydowanym i nieznającym siebie (na podstawie wykonanych diagnostycznych badań przydatności do określonego zawodu, przy wykorzystaniu metod i technik psychologicznego i pedagogicznego pomiaru); dostarczanie pomocy w uzyskaniu odpowiednich usług zwiększających szanse zatrudnienia, przygotowujących ucznia do wejścia na rynek pracy (usługi te mogą dotyczyć szczegółowego doradztwa: skierowania do dalszego kształcenia, szkolenia, kierowanie do odpowiednich specjalistów prowadzących działania o charakterze terapeutycznym, adresowanych do osób w szczególnych sytuacjach życiowych.
Działania te prowadzone są w formie indywidualnych porad dla uczniów, zajęć grupowych, zajęć pozalekcyjnych, konsultacji i warsztatów kierowanych do nauczycieli i rodziców. Działania podejmowane przez wychowawców klas: pomoc uczniom w zdobyciu i pogłębianiu wiedzy o interesujących zawodach; wyzwalanie ich aktywności w kierunku samopoznania i samooceny; przybliżenie informacji na temat rynku pracy i zjawisk na nim zachodzących; kształtowanie w uczniach postaw aktywnych i przedsiębiorczych; współpraca z rodzicami przy organizowaniu spotkań z przedstawicielami szkół i zawodów, kierowanie w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i urzędach pracy, lekarzy itp. Działania podejmowane przez nauczycieli przedmiotów: diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; prowadzenie (na godzinach wychowawczych, lekcjach przedmiotowych, zajęciach pozalekcyjnych w ramach kół zainteresowań) grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej; wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji oraz udostępnianie ich osobom zainteresowanym; współpracowanie z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa, przede wszystkim z doradcą zawodowym w celu tworzenia jednolitego frontu oddziaływań doradczych i wykorzystywania materiałów doprowadzenia zajęć. Ponadto nauczyciele przedmiotowi powinni: uświadamiać wagę poszczególnych przedmiotów w kształtowaniu umiejętności zawodowych; omawiać zawody związane z daną dziedziną i realizowanymi hasłami programu nauczania;
omawiać zawody przeszłości i przyszłości związane z danymi przedmiotami czy obszarami wiedzy; wskazywać możliwości praktycznego zastosowania zdobytych umiejętności i wiedzy; tworzyć zespoły zadaniowe do wyszukiwania informacji o poszczególnych zawodach i kierunkach kształcenia. Do działań podejmowanych przez rodziców pożądana jest : rozmowa z dzieckiem (o kłopotach i rozterkach związanych z wyborem zawodu, realna ocena możliwości dziecka) i wspieranie go w poszukiwaniu jego własnego miejsca na ziemi ; zachęcanie dziecka do rozwijania swoich pasji i motywowanie go do brania udziału w zajęciach dodatkowych (pomoc dziecku w określeniu jego zainteresowań, uzdolnień, cech temperamentu itp.); udzielanie pomocy w poszukiwaniu informacji o poszczególnych zawodach i możliwościach kształcenia; wskazywanie i rozważanie z dzieckiem alternatywnych rozwiązań na wypadek niepowodzeń edukacyjno- zawodowych; stały kontakt ze szkołą (wychowawcą, nauczycielami przedmiotowymi, pedagogiem, psychologiem). Działania podejmowane przez uczniów to głównie: udział w rożnych akcjach (dni przedsiębiorczości, targi edukacyjne, targi pracy, wycieczki zawodoznawcze); udział w dniach otwartych w szkołach i na uczelniach; korzystanie z informacji zawartych na stronach internetowych, informatorach. Współpraca z instytucjami i osobami wspierającymi szkołę w zakresie działań edukacyjno-zawodowych Urząd Pracy jako źródło informacji o zawodach i aktualnej sytuacji na rynku pracy. Poradnia Pedagogiczno Psychologiczna jako udzielająca uczniom pomocy w dokonywaniu wyboru kierunku kształcenia, zawodu i planowania kariery zawodowej a także pomocy specjalistycznej uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych, z problemami zdrowotnymi, Kuratorium Oświaty Ochotnicze Hufce Pracy, Uczelnie wyższe
Inne działania zależne od potrzeb uczniów oraz możliwości, pomysłowości i zaangażowania pracowników szkoły. Nauczyciele na poszczególnych lekcjach mogą włączyć się w te działania, stwarzając odpowiednie warunki, umożliwiające uczniom wzrastanie w te role i nabywanie określonych umiejętności poprzez: planowanie, organizowanie i oceniane własnej nauki, przyjmowanie za nią coraz większej odpowiedzialności; skuteczne porozumiewania się w rożnych sytuacjach prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, poprawne posługiwanie się językiem ojczystym, przygotowanie do publicznych wystąpień; efektywne współdziałanie w zespole i pracy w grupie, budowanie więzi międzyludzkich, podejmowanie indywidualnych i grupowych decyzji, skuteczne działanie na gruncie zachowania obowiązujących norm; rozwiązanie problemów w twórczy sposób. WSDZ w szkole jest działalnością włączoną w program profilaktyczny (poruszanie zagadnień dotyczących kształtowania umiejętności dbania o własny stan psychiczny i fizyczny np. radzenie sobie ze stresem, rozwiązywanie konfliktów, uczenie sztuki asertywności, autoprezentacji), program wychowawczy szkoły (np. kształtowanie społecznie pożądanych postaw i zachowań, także w odniesieniu do przyszłej pracy zawodowej, uczenie odpowiedzialności, wyznaczania celów i konsekwentnego ich realizowania). Formy, metody i techniki realizacji zadań programu: Uczniowie, którzy napotykają na trudności decyzyjne mogą korzystać z indywidualnych i grupowych form poradnictwa zawodowego poprzez: rozmowy i wywiady doradcze; diagnozowanie predyspozycji zawodowych poprzez metody testowe; udzielanie wsparcia i pomocy w podjęciu decyzji; pomoc w budowaniu poczucia własnej wartości, pokonywania barier, które przeszkadzają w optymalnym rozwoju; pomoc w terminowym i przepisowym składaniu dokumentów; udzielanie informacji adekwatnych do potrzeb ucznia
Główne metody i techniki w poradnictwie grupowym to: mini wykłady, seminaria; drzewo decyzyjne; mapy myślowe; prezentacje multimedialne; dyskusje, burze mózgów; treningi umiejętności społecznych; inscenizacje i odgrywanie ról; metody testowe (kwestionariusze, ankiety, testy); filmy edukacyjne; zajęcia w pracowni komputerowej ( zasoby Internetu i programy do planowania kariery). spotkania z interesującymi ludźmi (przedstawicielami rożnych zawodów), dające uczniom szansę zdobycia wiedzy dotyczącej podstaw działalności rożnych firm, instytucji i organizacji a także informacje o najnowszych osiągnięciach w rożnych branżach; wycieczki do zakładów pracy umożliwiające poznanie środowiska pracy oraz poznanie praktycznych aspektów wykonywania danego zawodu; prowadzenie gazetki informacyjnej na korytarzu szkolnym; informacje na stronie internetowej szkoły; prowadzenie konkursów wiedzy nt. znajomości zawodów i rynku pracy; organizowanie wystaw zawodoznawczych; spotkania diagnostyczne i informacyjne z osobami i instytucjami wspierającymi szkołę w zakresie preorientacji zawodowej np. spotkanie z pracownikami poradni psychologiczno pedagogicznej, lekarzem medycyny pracy, pracownikami Powiatowego Urzędu Pracy; organizowanie zajęć pozalekcyjnych; angażowanie rodziców w pogadanki tematyczne np. zawód wykonywany z pasją; organizowanie spotkań informacyjnych z przedstawicielami innych szkół ponadgimnazjalnych; uczestnictwo w programach edukacyjnych. WSDZ efekt końcowy Kształtowanie odpowiednich postaw, zachowań, umiejętności i wiedzy, Lepsze przygotowanie młodzieży do świadomego planowania kariery, Świadomy wybór zawodu.
Ewaluacja Zespół ds. Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego w dokonuje ewaluacji w terminie do 15 czerwca 2015 r., programu WSZD. Ewaluacja odbywa się w poszczególnych obszarach na podstawie ankiet lub rozmów z rodzicami, uczniami, nauczycielami oraz na podstawie obserwacji i sprawozdań informujących o sytuacji wychowawczej klasy. Przydatne strony: www.crdz.wcies.edu.pl www.koweziu.edu.pl www.edukator.koweziu.edu.pl www.doradztwo.koweziu.edu.pl www.doradztwo.koweziu.edu.pl www.kwalifikacje.edu.pl praca-enter.pl www.perspektywy.pl doradca.praca.gov.pl prognozowaniezatrudnienia.pl www.facebook.com/warszawski-system-doradztwa-zawodowego