Dyrektywa IED 2010/75/WE (emisje przemysłowe): wymagania i skutki nowych przepisów dla przemysłu spożywczego w Polsce Adam Pawełas Menedżer ds. środowiska i bezpieczeństwa, Carlsberg Polska S.A. I Kongres Służb Technicznych Przemysłu Spożywczego Agencja Promocji Biznesu Warszawa-Miedzeszyn, 23-24 stycznia 2013
Agenda Wprowadzenie do tematu Dyrektywa IPPC 1996/61/WE: zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich ograniczanie Dyrektywa IED 2010/75/WE: emisje przemysłowe Wymagania i skutki nowych przepisów dla przemysłu spożywczego Jak branża spożywcza może przygotować się do nowych przepisów? Page 2
Wprowadzenie Szczególne wymagania ochrony środowiska i nadzór nad instalacjami: - duże browary i rozlewnie napojów o zdolności produkcyjnej >3.000 hl/doba (>700.000 hl/rok) - cukrownie o zdolności produkcyjnej >300 ton/doba i produkcji wapna o zdolności >50 ton/doba - zakłady mięsne i tłuszczowe o zdolności produkcyjnej ponad 75 ton wyrobów gotowych/doba - zakłady owocowo-warzywne (soki, przetwory, mrożonki) o zdolności produkcyjnej >300 ton/doba - zakłady mleczarskie o zdolności przetwarzania >200 ton mleka/doba Page 3
Wprowadzenie c.d. Jedno zintegrowane pozwolenie środowiskowe dla wszystkich elementów środowiska Licencja na działalność instalacji produkcyjnej Standardy emisji i zasady funkcjonowania instalacji zarządzanie ochroną środowiska Prawo w UE od 1996 roku, w Polsce od 2005 roku RAZEM instalacji przemysłu spożywczego, obecnie z pozwoleniem zintegrowanym: ok. 290. Page 4
Dyrektywa IPPC 1996/61/WE: wdrożenie w Polsce Zmieniona wersja Dyrektywy: 2008/1/WE IPPC = Integrated Pollution Prevention and Control = zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich ograniczanie BAT = Best Available Technique = najlepsza dostępna technika BREF = BAT Reference Document = dokument referencyjny najlepszych dostępnych technik Polska: pozwolenia zintegrowane wymagane dla istniejących instalacji od 2006 roku Przerażenie przemysłu i jeszcze większe urzędów wydających pozwolenia Page 5
Dyrektywa IPPC 1996/61/WE: wdrożenie w Polsce Bardzo szczegółowe wytyczne procedura i zakres wniosku oraz decyzji głównie pod kątem przemysłu ciężkiego Brak BREF lub nie przetłumaczone na język polski Od 2003 roku Ministerstwo Środowiska zaprasza branże przemysłowe do tzw. Technicznych Grup Roboczych w celu przygotowania przemysłu do nowych obowiązków. Aktywnie podejmuje się udziału część branż (piwowarska, rozlewnicza, owocowo-warzywna, cukrownicza, mięsnotłuszczowa) Przykład -co robi branża piwowarska: poprzez Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego "Browary Polskie" podejmujemy współpracę z Ministerstwem, efekt - opracowanie w 2005 roku przewodnika po najlepszych dostępnych technikach ochrony środowiska przemysłu piwowarskiego, który okazał się wartościowym dokumentem wpierających proces wydawania pozwoleń zintegrowanych dla browarów Page 6
BREF przemysłu spożywczego i wytyczne Browarów Polskich Page 7
Pozwolenia zintegrowane w browarach Wszystkie browary objęte wymogiem uzyskały pozwolenia w terminie w 2006 roku bez zakłóceń Urzędy wydające pozwolenia otrzymały od wsparcie w wydaniu jakościowo dobrych pozwoleń Obszerne decyzje kilkadziesiąt stron Wątpliwości interpretacyjne kryteria zmiany instalacji i zmiany pozwolenia Kontrole wojewódzkiej inspekcji ochrony środowiska po staremu, najważniejsze emisje z instalacji jak w starych pozwoleniach Page 8
Dyrektywa IPPC: ocena wdrożenia Komisja Europejska oceniła w 2007 roku: Dyrektywa IPPC nie przynosi efektów zakładanych podczas jej tworzenia. Jednym z głównych powodów niedostatecznego wdrożenia dyrektywy jest bardzo odmienne traktowanie wymogów samej dyrektywy jak też tzw. dokumentów referencyjnych określających najlepsze dostępne techniki ochrony środowiska dla poszczególnych branż objętych wymogami dyrektywy. Kraje UE różnie podchodzą do zakresu i szczegółowości pozwoleń zintegrowanych. Page 9
Dyrektywa IED 2010/75/WE: nowe regulacje Od 2007 do 2010 roku Komisja Europejska pracowała nad przekształceniem Dyrektywy IPPC i innych dyrektyw środowiskowych (dla sektora energetycznego, dla spalarni odpadów i in.) w postaci nowej Dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych (w skrócie Dyrektywa IED, Industrial Emissions Directive). W Polsce Ministerstwo Środowiska pracuje nad zmianą ustawy prawo ochrony środowiska i powiązanych aktów prawnych w celu transponowania wymogów Dyrektywy IED do polskiego prawa. Obecnie projekty przepisów krajowych są na etapie uzgodnień międzyresortowych i możliwe jest ich zatwierdzenie do czerwca 2013 roku. Page 10
Dyrektywa IED: wymagania ogólne i terminy dostosowania Na podstawie dokumentów referencyjnych BAT powstaną decyzje tzw. konkluzje BAT, które będą obowiązywały jako normy prawne eksploatacji instalacji przemysłowych (sposób zarządzania ochroną środowiska, normy emisyjne dla poszczególnych branż, wytyczne odnośnie postępowania z odpadami, rozwiązań technologicznych) i będą one odzwierciedlone w treści pozwoleń zintegrowanych dla instalacji. Pierwsze konkluzje BAT dla przemysłów ciężkich (metalowy, szklarski) już zostały wydane na początku 2012 roku. Prace w innych branżach, w tym w sektorze spożywczym, również się rozpoczęły i zaowocują wydaniem stosownych decyzji w okresie 2013-2014. Dla niektórych działalności przemysłowych będzie koniecznie sporządzenie raportu początkowego stanu zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych oraz prowadzenie monitoringu tych zanieczyszczeń. Dyrektywa IED w zakresie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń będzie obowiązywać od 7.01.2014 roku (termin dostosowania pozwoleń zintegrowanych), a szczegółowe czas na dostosowanie instalacji do wymogów określonych jako konkluzje BAT będzie wynosił 4 lata od daty ich oficjalnej publikacji przez Komisję Europejską. Page 11
Dyrektywa IED: kto pracuje nad konkluzjami BAT dla przemysłu spożywczego? Przykład z branży piwowarskiej BAT Guidance Note 2002, 2012 A my? Rewizja BREF Food & Drink 2014? Page 12
Dyrektywa IED: zmiany w polskich przepisach Pozwolenie zintegrowane będzie wydawane na czas nieokreślony, obecnie na 10 lat. Organem wydającym pozwolenie będzie dotychczasowy organ starosta (planowano nowy organ- marszałka województwa). Częstotliwość kontroli instalacji IPPC co 1-3 lata w zależności od oceny zagrożeń. System EMAS ograniczy kontrole raz na 3 lata. Dostosowanie wydanych pozwoleń do 1.01.2014, organ wydający decyduje po analizie własnej jego obowiązek. Instalacje będą sporządzać roczne sprawozdania zgodności z wymogami pozwolenia. Organ wydający pozwolenie będzie analizować pozwolenie min. co 5 lat, i po publikacji konkluzji BAT. Page 13
Dyrektywa IED/polskie przepisy: wątpliwości interpretacyjne Jak zmieni się procedura uzyskiwania i zmiany pozwoleń zintegrowanych? Co mogą zawierać konkluzje BAT dla branży spożywczej? Jakie normy emisyjne, materiałowe mogą być określone dla zakładów jako BAT? Czy będą konkretne wskazania rozwiązań technologicznych? Czy zakłady będą zobowiązane do prowadzenia monitoringu stanu gruntu i wód gruntowych? W jaki sposób będą egzekwowane i sprawdzanie konkluzje BAT przez ograny ochrony środowiska? Page 14
Wątpliwości: istotna zmiana instalacji Art. 214. 1. Przed dokonaniem zmian w instalacji objętej pozwoleniem zintegrowanym, polegających na zmianie sposobu funkcjonowania instalacji (lub jej rozbudowie), która to zmiana (lub rozbudowa) może mieć wpływ na środowisko, prowadzący instalację jest zobowiązany poinformować o planowanych zmianach organ właściwy do wydania pozwolenia lub złożyć wniosek o zmianę pozwolenia. 2. Organ ( ) w terminie do 30 dni od dnia otrzymania informacji: 1) uznaje, że planowane zmiany w instalacji wymagają zmiany niektórych warunków wydanego pozwolenia zintegrowanego i zobowiązuje prowadzącego instalację do złożenia wniosku o zmianę pozwolenia zintegrowanego, albo 2) uznaje, że planowana zmiana nie wymaga zmiany pozwolenia zintegrowanego i informuje o tym prowadzącego instalację. 3. W przypadku, o którym mowa w ust.2 pkt 1 organ uznaje czy planowana zmiana ma charakter istotnej zmiany. Zmiana instalacji i pozwolenia: organ wydający pozwolenie ocenia, nie WIOŚ ani nie sama instalacja Konieczna będzie współpraca i wyjaśnienie kryteriów zmian instalacji Page 15
Wątpliwości: konkluzje BAT dla browarów Charakter i stopień szczegółowości wydanych dotychczas konkluzji BAT dla innych sektorów przemysłu Wnioski BAT z BREF przemysłu spożywczego z 2006 roku Rewizja i konkretyzacja wymogów BAT? Page 16
Wątpliwości: prawdopodobny zakres konkluzji BAT dla browarów Wymogi systemu zarządzania ochroną środowiska według normy ISO 14001 Zasady mycia i czyszczenia instalacji Mechanizmy ciągłego doskonalenia zużycia wody i energii, monitoring mediów Segregacja odpadów i produktów ubocznych Odzysk ciepła i wody: wskazane miejsca odzysku?, zagospodarowanie wody w stacjach CIP, pasteryzatorach? Promocja skojarzonych układów ciepła i energii elektrycznej w zmienianych instalacjach? Ziemia okrzemkowa: filtracja klasyczna czy membranowa? Standardy ścieków oczyszczonych (ścieki ulegające biologicznej degradacji) Graniczne wielkości emisyjne, poziomy zużycia wody i energii? Page 17
Przykład wątpliwości: graniczne wielkości emisyjne i poziomy zużycia dla browarów Browary w Polsce 50-100 20-30 <3-4 Propozycja parametrów Brewers of Europe (2012) Polskie browary poniżej rekomendowanych parametrów, wyjątek ładunek ścieków? Page 18
Wątpliwości: ocena stanu zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych Art. 208. 1. Wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego powinien także zawierać: ( ) 4) w przypadku gdy eksploatacja instalacji obejmuje wykorzystywanie, produkcję lub uwalnianie substancji powodującej ryzyko oraz występuje możliwość zanieczyszczenia gleby, ziemi lub wód podziemnych na terenie zakładu: a) raport początkowy, zawierający informacje dotyczące stanu zanieczyszczenia gleby, ziemi i wód podziemnych tymi substancjami, b) opis stosowanych sposobów zapobiegania emisjom ( ), c) propozycje dotyczące sposobu i częstotliwości prowadzenia okresowego monitoringu ( ). Substancja stwarzająca ryzyko substancja chemiczna stwarzająca zagrożenie dla gleby i wód podziemnych (metale ciężkie, związki toksyczne, węglowodory) Rozporządzenie z listą działalności mogących z dużym prawdopodobieństwem powodować zanieczyszczenie ziemi Oleje i smary praktycznie w każdej instalacji, może próg skali gospodarki olejowej? Jeśli monitoring to czy całego zakładu? Koszt badań Page 19
Wątpliwości: jak WIOŚ i Marszałek może sprawdzić wymagania wewnątrz instalacji? Dokumenty potwierdzające system zarządzania Wizja lokalna instalacji najlepszych dostępnych technik Wskaźniki charakterystyczne instalacji Raporty roczne z realizacji wymogów pozwolenia, standardowy format? Page 20
Rekomendacje na 2013 rok Sprawdzenie potencjalnych konkluzji BAT zawartych na końcu BREF z 2006 roku. Czy są jakieś niejasności lub niezgodności? Złożenie wniosku o zmianę i aktualizację pozwolenia zintegrowanego w starej procedurze do końca roku. Po 2013 roku może być trudniej, dojdzie ocena ryzyka skażenia gruntu. Możliwe podjęcie współpracy z Ministerstwem Środowiska w przypadku pojawienia się (roboczych) konkluzji BAT dla przemysłu spożywczego (dopiero 2014?) Odnowić relacje z organami wydającymi pozwolenia w 2014 roku przed ich oceną zgodności decyzji z dyrektywą IED Śledzić informacje na stronie Ministerstwa Środowiska i brać udział w konsultacjach społecznych przepisów: http://ippc.mos.gov.pl/ Page 21