Instrukcja. ocena aspektów środowiskowych PE-EF-P01-I01

Transkrypt

1 Instrukcja ocena aspektów środowiskowych PE-EF-P01-I01 Warszawa, lipiec 2013 r.

2 Metryka regulacji Obszar biznesowy: Kategoria: Właściciel: Forma i data zatwierdzenia: Data wejścia w życie: Zakres stosowania: Opiekun merytoryczny: Pion Eksploatacji Instrukcja Dyrektor Pionu Eksploatacji Adam Nowakowski Zarządzenie Dyrektora Pionu Eksploatacji nr 1/PE/2013 z dnia r r. Wszyscy pracownicy Spółki Dorota Bagińska Data ostatniego przeglądu: Wydanie. Wersja: 5.3. Akty powiązane: Procedura PE-EF-P02 monitorowanie znaczących aspektów środowiskowych Procedura PE-EF-P03 realizacja programów środowiskowych Procedura PE-EF-P07 identyfikacja wymagań prawnych i innych wymagań oraz ocena zgodności Historia zmian Wydanie. Wersja Opis zmiany Zmiana wydania. Dostosowano do nowego szablonu regulacji wewnętrznych. Zmieniono kryteria oceny aspektów środowiskowych. Dodano paragraf Zasady oceny aspektów środowiskowych występujących w warunkach awaryjnych. Zmieniono zasady stosowania pojęć prawdopodobieństwa i częstotliwości. Data wprowadzenia zmiany Zmiana kodu regulacji, zgodnie z nowym Regulaminem Organizacyjnym Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 2 z 11

3 Spis treści Definicje i skróty... 4 Cel Instrukcji... 4 Przedmiot... 4 Zakres stosowania... 4 Paragraf Wstęp... 5 Paragraf Zasady oceny aspektów środowiskowych występujących w warunkach normalnych... 5 Paragraf Zasady oceny aspektów środowiskowych występujących w warunkach awaryjnych Paragraf Przeprowadzanie oceny aspektów środowiskowych Przepisy końcowe Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 3 z 11

4 Definicje i skróty Prawdopodobieństwo możliwość, szansa wystąpienia zdarzenia (na podstawie normy PN-ISO 31000:2012). Ryzyko - kombinacja prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia oraz jego skutków (na podstawie normy PN-ISO 31000:2012). Szkoda w środowisku definicja zgodna z Ustawą o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie - (Dz.U. z dnia 13 kwietnia 2007 NR 75, poz. 493 z póź. zm.): Rozumie się przez to negatywną, mierzalną zmianę stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, ocenioną w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska a) w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych, mającą znaczący negatywny wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ochrony tych gatunków lub siedlisk przyrodniczych, z tym że szkoda w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych nie obejmuje uprzednio zidentyfikowanego negatywnego wpływu, wynikającego z działania podmiotu korzystającego ze środowiska zgodnie z art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody lub zgodnie z decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227), b) w wodach, mającą znaczący negatywny wpływ na stan ekologiczny, chemiczny lub ilościowy wód, c) w powierzchni ziemi, przez co rozumie się zanieczyszczenie gleby lub ziemi, w tym w szczególności zanieczyszczenie mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi. Interesariusze - organizacje lokalne, społeczność lokalna, dostawcy towarów i usług, klienci, których dotyczą lub mogą dotyczyć oddziaływania Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. na środowisko. Cel Instrukcji Celem Instrukcji jest ustalenie kryteriów oceny aspektów środowiskowych zidentyfikowanych zgodnie z punktem oraz zgodne z punktem procedury Identyfikacja i ocena aspektów środowiskowych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A.. Przedmiot Przedmiotem Instrukcji jest określenie zasad oceny aspektów środowiskowych zidentyfikowanych zgodnie z punktem oraz zgodne z punktem Procedury Identyfikacja i ocena aspektów środowiskowych Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A.. Zakres stosowania Instrukcja obowiązuje w całej Spółce Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 4 z 11

5 Paragraf 1 Wstęp W Operatorze Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. do oceny aspektów środowiskowych wykorzystuje się podejście oparte o identyfikację i ocenę istotności ryzyk środowiskowych. W Operatorze Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. mogą wystąpić następujące ryzyka związane z: działaniem przedsiębiorstwa, działaniem firm zewnętrznych realizujących zadania dla Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., działaniem osób trzecich, wystąpieniem zdarzeń losowych (katastrofy, itp.). Aspekty środowiskowe mogą występować w warunkach normalnych oraz awaryjnych. Oceny aspektów środowiskowych występujących w warunkach normalnych należy dokonywać zgodnie z Paragrafem 2. Oceny aspektów środowiskowych występujących w warunkach awaryjnych należy dokonać zgodnie z Paragrafem 3 Aspekt środowiskowy występujący zarówno w warunkach normalnych jak i awaryjnych należy ocenić według zasad określonych w Paragrafie 2 i 3. Paragraf 2 Zasady oceny aspektów środowiskowych występujących w warunkach normalnych 1. Kryteriami stosowanymi do oceny aspektów środowiskowych występujących w warunkach normalnych są następujące ryzyka: 1.1. Ryzyko spowodowania negatywnego wpływu na środowisko: Nazwa ryzyka Opis ryzyka Działania względem ryzyka i mechanizmy kontroli Ryzyko spowodowania negatywnego wpływu na środowisko Jest to ryzyko związane z prowadzaną przez Spółkę działalnością. stosowanie najlepszych dostępnych technik dot. procesów realizowanych w przedsiębiorstwie. szkolenie pracowników, wybór kompetentnych firm do prowadzenia prac związanych z realizacją zadań, stały monitoring prowadzonych działań, powierzenie zadań w zakresie ochrony środowiska osobom posiadającym stosowne kwalifikacje, stosowanie procedur i instrukcji nadzorowania procesów, stosowanie w miarę możliwości, środków nie mających lub mających niski negatywny wpływ na środowisko, szukanie nowych rozwiązań technologicznych ograniczających negatywny wpływ działań przedsiębiorstwa na środowisko. Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 5 z 11

6 1.2. Ryzyko dotyczące realizacji wymagań prawnych i innych wymagań obowiązujących w zakresie ochrony środowiska: Nazwa ryzyka Opis ryzyka Działania względem ryzyka i mechanizmy kontroli Ryzyko dotyczące realizacji wymagań prawnych i innych wymagań obowiązujących w zakresie ochrony środowiska Jest to ryzyko związane z: nieprzestrzeganiem obowiązujących wymagań, niezidentyfikowaniem z odpowiednim wyprzedzeniem nowych przepisów prawnych, wprowadzeniem nowych lub zmienionych przepisów prawnych z zakresu ochrony środowiska. analiza nowych przepisów prawnych lub projektów przepisów, szkolenie pracowników, stały monitoring przepisów prawnych z zakresu ochrony środowiska, prowadzenie bieżącej oceny zgodności z wymaganiami prawnymi i innymi wymaganiami Ryzyko negatywnego postrzegania GAZ-SYSTEM S.A. przez interesariuszy: Nazwa ryzyka Opis ryzyka Działania względem ryzyka i mechanizmy kontroli Ryzyko negatywnego postrzegania GAZ-SYSTEM S.A. przez interesariuszy Zdarzenie może mieć miejsce w przypadku: wystąpienia szkody w środowisku spowodowanej działaniem bezpośrednim przedsiębiorstwa, wystąpienia szkody w środowisku spowodowanego działaniem firm zewnętrznych realizujących zadania dla GAZ-SYSTEM S.A. zgłoszenia skarg przez osoby trzecie, wystąpienia zdarzeń losowych, pojawienia się negatywnych informacji w mediach o działaniach Spółki dotyczących ochrony środowiska. realizacja procedury systemowej w zakresie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej w zakresie ochrony środowiska, publikowanie raportów CSR, spotkania ze społecznością lokalną. Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 6 z 11

7 2. Ocena aspektów środowiskowych występujących w warunkach normalnych. 2.1 Dla aspektów środowiskowych występujących w warunkach normalnych Zespół Środowiskowy szacuje istotność danego ryzyka zgodnie ze wzorem: Gdzie: I = C * S I - Istotność C- Częstotliwość występowania aspektu środowiskowego S Skutek 2.2 Przyjmuje się następującą skalę częstotliwości występowania aspektu: Skala Częstotliwość występowania aspektu 1 Nie występuje/ występuje okazjonalnie. 2 Występuje kilka razy w roku. 3 Występuje często - kilka razy w kwartale, 4 Występuje ciągle, kilka razy w miesiącu. 2.3 Dla poszczególnych ryzyk określone zostały wartości skutków (skala skutków): Skala Skutek - S Opis Dla ryzyka spowodowania negatywnego wpływu na środowisko 1 Nieistotny Skutek nie spowodował żadnego negatywnego skutku w środowisku Mało istotny Istotny Ważny Skutek wystąpił na terenie, do którego organizacja posiada tytuł prawny lub który został jej przekazany w czasowe użytkowanie. Skutek nie spowodował trwałych zmian w środowisku, jest możliwy 100%, powrót do stanu z przed wystąpienia szkody i zmiany w środowisku możliwe są do usunięcia bezzwłocznie we własnym zakresie. Skutek wystąpił na terenie, do którego organizacja posiada tytuł prawny lub który został jej przekazany w czasowe użytkowanie. Skutek nie spowodował trwałych zmian w środowisku, jest możliwy 100%, powrót do stanu z przed wystąpienia szkody, ale zmiany w środowisku nie są możliwe do usunięcia bezzwłocznie we własnym zakresie. Skutek spowodował powstanie szkody w środowisku w rozumieniu obowiązującej ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 7 z 11

8 Skala Skutek - S 1 Nieistotny 2 Mało istotny 3 Istotny Opis Dla ryzyka dotyczącego realizacji wymagań prawnych i innych wymagań w zakresie ochrony środowiska Nie występują regulacje prawne dla zidentyfikowanego aspektu środowiskowego. Konieczność dostosowania Spółki do planowanych zmian w przepisach prawnych. Stwierdzono niezgodności podczas audytów wewnętrznych i ocen zgodności prowadzonych w zakresie ochrony środowiska. 4 Ważny W wyniku kontroli jednostek zewnętrznych zostały wydane zalecenia pokontrolne w zakresie ochrony środowiska. Uwaga: Aspekty środowiskowe niespełniające wymagań prawnych uznawane są za znaczące i nie podlegają ocenie wg poniższych kryteriów do czasu uzyskania przez GAZ-SYSTEM S.A. zgodności z prawem w tym obszarze. Skala Skutek - S Opis Dla ryzyka negatywnego postrzegania GAZ-SYSTEM S.A. przez interesariuszy w zakresie oddziaływania Spółki na środowisko 1 Nieistotny Nie wystąpią żadne konsekwencje. 2 Mało istotny Negatywne postrzeganie Spółki będzie krótkotrwałe i lokalne (np. gmina). 3 Negatywne postrzeganie Spółki będzie długotrwałe i ponadlokalne Istotny (np. powiat, województwo). 4 Negatywne postrzeganie Spółki zostanie utrwalone na długi okres czasu Ważny (np. rok). Zasięg negatywnego postrzegania Spółki będzie obejmował kilka województw, cały kraj. Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 8 z 11

9 Paragraf 3 Zasady oceny aspektów środowiskowych występujących w warunkach awaryjnych. 1. Dla aspektów środowiskowych występujących w warunkach awaryjnych należy oszacować ryzyko finansowe: 1.1. Ryzyko finansowe: Nazwa ryzyka Opis ryzyka Działania względem ryzyka i mechanizmy kontroli Ryzyko finansowe Ryzyko wiąże się z poniesieniem kosztów finansowych związanych z: - podwyższonymi opłatami, - karami, - usuwaniem powstałych negatywnych skutków na środowisko, w tym powstałych szkód w środowisku. stosowanie najlepszych dostępnych technik dot. procesów realizowanych w przedsiębiorstwie, szkolenie pracowników, wybór kompetentnych firm do prowadzenia prac związanych z aspektem środowiskowym, stały monitoring przepisów prawnych z zakresu ochrony środowiska, analiza nowych przepisów prawnych lub projektów przepisów, powierzenie zadań w zakresie ochrony środowiska osobom posiadającym stosowne kwalifikacje. stały monitoring prowadzonych działań. 2. Ocena aspektów środowiskowych w warunkach awaryjnych: Dla aspektów środowiskowych występujących w warunkach awaryjnych Zespół Środowiskowy szacuje istotność ryzyka finansowego zgodnie ze wzorem: Gdzie: I = P * S I - Istotność P- Prawdopodobieństwo wystąpienia aspektu w warunkach awaryjnych S Skutek Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 9 z 11

10 2.1 Przyjęto następującą skalę prawdopodobieństwa wystąpienia aspektu środowiskowego w warunkach awaryjnych: Skala Prawdopodobieństwo wystąpienia aspektu w warunkach awaryjnych 1 Nie wydarzy się - w ostatnich 5 latach zdarzenie nie wystąpiło 2 Niskie - w ostatnich 5 latach zdarzenie wystąpiło jednokrotnie. 3 Średnie - w ostatnich 5 latach zdarzenie wystąpiło maksymalnie 4 razy 4 Wysokie w ostatnich 5 latach zdarzenie wystąpiło więcej niż 4 razy 2.2 Dla ryzyka finansowego określone zostały wartości skutków (skala skutków): Skala Skutek - S Opis Dla ryzyka finansowego określane tylko dla aspektów środowiskowych występujących w warunkach awaryjnych 1 Brak kosztów lub występują koszty* związane z aspektem Nieistotny środowiskowym w wysokości do 2000 zł. 2 Mało Koszt związany z aspektem wynosi od 2000 zł do zł rocznie. istotny 3 Istotny Koszt związany z aspektem wynosi od zł do zł rocznie. 4 Ważny Koszt związany z aspektem wynosi powyżej zł rocznie. * - koszty związane z aspektem środowiskowym są to koszty związane z : usuwaniem negatywnych skutków w środowisku, szkody w środowisku, nieprzestrzeganiem przepisów prawnych w zakresie ochrony środowiska oraz koszty postępowań odszkodowawczych, utraty wizerunku, opłaty środowiskowe związane z wystąpieniem awarii, kary finansowe, opłaty podwyższone. Paragraf 4 Przeprowadzanie oceny aspektów środowiskowych. Przyjmuje się, że: Ryzyka o istotności od 1 do 4 stanowią tzw. ryzyka akceptowalne (), (na macierzy przedstawionej poniżej, są to ryzyka znajdujące się w polach zielonych). Aspekty, dla których wynik istotności ryzyka wynosi od 1 do 4 są uważane za nieznaczące aspekty środowiskowe i nie wymagają szczególnego zainteresowania. Dla takich aspektów prowadzona musi być ocena zgodności z wymaganiami prawnymi i innymi wymaganiami. Ryzyka o istotności od 6 do 8 stanowią tzw. ryzyka tolerowane (RT), (na macierzy przedstawionej poniżej, są to ryzyka znajdujące się w polach żółtych) Aspekty, dla których wynik istotności ryzyka wynosi od 6 do 8, są uważane za znaczące aspekty środowiskowe, dla których należy podjąć działania związane ze sterowaniem operacyjnym (np.: stosowanie zasad zawartych w procedurze dot. gospodarowania odpadami), monitorowaniem, oceną zgodności z wymaganiami prawnymi i innymi wymaganiami, jak również sposób postępowania z takim aspektami musi zostać ustalony Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 10 z 11

11 np. w zasadach postępowania z firmami realizującymi zadania dla lub w imieniu GAZ-SYSTEM S.A. Dla wybranych znaczących aspektów środowiskowych, należy ustanowić zgodnie z obowiązującą procedurą cele i zadania środowiskowe. Ryzyka o istotności od 9 do 16 stanowią tzw. ryzyka nieakceptowane (RN), (na macierzy przedstawionej poniżej, są to ryzyka znajdujące się w polach czerwonych). Aspekty, dla których wynik istotności ryzyka wynosi od 9 do 16, są uważane za znaczące aspekty środowiskowe, dla których muszą zostać ustalone cele i zadania środowiskowe, tak, aby ryzyko zostało ograniczone co najmniej do poziomu tolerowanego lub akceptowanego. Aspekty te muszą również być objęte sterowaniem operacyjnym, monitorowaniem, oceną zgodności z wymaganiami prawnymi i innymi wymaganiami, jak również sposób postępowania z takimi aspektami musi zostać ustalony np. w zasadach postępowania z firmami realizującymi zadania dla lub w imieniu Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. 2.3 Macierz ryzyk P/C S S=1 S=2 S=3 S=4 P/C=1 P/C=2 P/C=3 P/C=4 I=1 I=2 I=3 I=4 I=2 I=4 I=6 RT I=8 RT I=3 I=6 RT I=9 RN I=12 RN I=4 I=8 RT I=12 RN I=16 RN - Ryzyko akceptowalne = 1 4 S - Skutek RT - Ryzyko tolerowanie = 6 8 P/C - Prawdopodobieństwo/Częstotliwość RN - Ryzyko nieakceptowane = 9 16 I - Istotność Przepisy końcowe Czas przechowywania dokumentów wynikających z niniejszej Instrukcji jest określony w instrukcji kancelaryjnej. Za wdrożenie niniejszej Instrukcji w poszczególnych jednostkach organizacyjnych Spółki jest odpowiedzialny Dyrektor Pionu/Oddziału. Wszelkie zmiany do niniejszej Instrukcji wprowadza się na zasadach opisanych w Procedurze PA-DY-P17. Wydanie 5 Wersja 3 PE-EF-P01-I01 Strona 11 z 11