RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 8 czerwca 2011 r. (08.06) (OR. en) 11260/11 MIGR 118 NOTA DO PUNKTU A Od: Sekretariat Generalny Rady Do: Rada (WSiSW obradująca w dniach 9 10 czerwca 2011 r.) Nr dok. Kom.: 7044/11 MIGR 35 + ADD 1 + ADD 2 + ADD 3 + ADD 4 Nr poprz. dok.: 11076/11 MIGR 117 Dotyczy: Konkluzje Rady określające unijną strategię readmisyjną W dniu 7 czerwca 2011 r. Komitet Stałych Przedstawicieli osiągnął porozumienie w sprawie wyżej wymienionych konkluzji. Rada proszona jest zatem o: przyjęcie, w części A porządku obrad, konkluzji zawartych w załączniku I do niniejszej noty; przyjęcie decyzji o zamieszczeniu w protokole oświadczenia zawartego w załączniku II. 11260/11 krk/ppa/lw 1 DG H 1 B LIMITE PL
ZAŁĄCZNIK I Konkluzje Rady określające unijną strategię readmisyjną RADA, Mając na uwadze, że zwalczanie nielegalnej imigracji jest jednym z ważniejszych celów unijnej polityki migracyjnej; Mając na uwadze, że fundamentalnym czynnikiem skutecznej walki z nielegalną imigracją jest współpraca między państwami członkowskimi, Komisją, agencjami europejskimi oraz państwami pochodzenia i tranzytu i że zasadniczym instrumentem tej współpracy są umowy o readmisji; Podkreślając, że według zwyczajowego prawa międzynarodowego każde państwo ma obowiązek przyjmować własnych obywateli; Przypominając, że traktat lizboński jednoznacznie potwierdził istniejącą już wcześniej zewnętrzną kompetencję Unii do zawierania umów o readmisji z państwami trzecimi; Przypominając, że od roku 2000 Rada przyjęła 19 wytycznych negocjacyjnych w sprawie zawierania przez UE umów z państwami trzecimi o readmisji i że 13 z tych umów o readmisji już weszło w życie; Przypominając globalne podejście do migracji, europejski pakt o imigracji i azylu oraz program sztokholmski, a także wyrażone w nich przekonanie, jak ważna jest unijna polityka readmisyjna w ograniczaniu nielegalnej imigracji; Przypominając, że unijna polityka readmisyjna stanowi nieodłączną część globalnego podejścia do migracji, a rozwój tej polityki powinien iść w parze z rozwojem samego globalnego podejścia; 11260/11 krk/ppa/lw 2
Stwierdzając, że unijna polityka readmisyjna powinna być głębiej osadzona w ogólnej unijnej polityce stosunków zewnętrznych; Przypominając, że ogólnej polityce stosunków zewnętrznych przyświeca m.in. szacunek dla praw człowieka i swobód podstawowych zgodnie z art. 21 ust. 1 i 3 TUE; Przypominając, że standardów praw człowieka należy nadal w pełni przestrzegać w polityce powrotowej; Przypominając wcześniejsze konkluzje Rady z dnia 19 maja 2003 r. na temat komunikatu Komisji pt. Włączanie kwestii migracyjnych w ramy stosunków UE z państwami trzecimi migracja a rozwój ; konkluzje Rady z dnia 2 listopada 2004 r. na temat priorytetów w ramach skutecznego rozwoju wspólnej polityki w zakresie readmisji; konkluzje Rady z dnia 12 czerwca 2007 r. podsumowujące przebieg i wyniki negocjacji w sprawie umów Wspólnoty z państwami trzecimi o readmisji; a także konkluzje Rady z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie oceny wdrożenia podejścia globalnego do kwestii migracji i w sprawie partnerstwa z państwami pochodzenia i tranzytu; Pamiętając, że w programie sztokholmskim Rada Europejska zwróciła się do Komisji o przedstawienie oceny unijnych umów o readmisji i trwających negocjacji oraz o zaproponowanie mechanizmu pozwalającego śledzić realizację tych umów; Przyjmując do wiadomości komunikat Komisji z dnia 23 lutego 2011 r. pt. Ocena unijnych umów o readmisji ; Zwracając uwagę, że Rada powinna określić nową, spójną strategię readmisyjną, uwzględniając ogólne stosunki z odnośnymi państwami, w tym wspólne podejście do państw trzecich, które nie współpracują w zakresie readmisji własnych obywateli; 11260/11 krk/ppa/lw 3
PRZYJMUJE NASTĘPUJĄCE KONKLUZJE: 1. Rada docenia znaczne korzyści płynące z unijnych umów o readmisji, które stanowią narzędzie skutecznej polityki powrotowej w walce z nielegalną imigracją. Dlatego Rada z zadowoleniem odnotowuje, że w życie weszło już 13 takich umów zawartych przez UE, i podkreśla, jak ważne jest zainicjowanie i kontynuowanie negocjacji w celu szybkiego zawarcia umów, co do których jeszcze brakuje mandatu, oraz przeanalizowanie możliwości rozpoczęcia nowych negocjacji z państwami trzecimi. Ponadto Rada apeluje do Komisji, aby w razie impasu negocjacji podejmowała odpowiednie dalsze kroki. 2. Rada apeluje do państw członkowskich, aby realizowały obowiązujące unijne umowy o readmisji. Istniejące umowy lub uzgodnienia dwustronne wolno stosować tylko o tyle, o ile są one zgodne z unijnymi umowami o readmisji lub o ile są one w takich umowach przewidziane; zastrzeżenie to jest niezmiernie ważne dla zapewnienia skuteczności i wiarygodności unijnej polityki readmisyjnej wobec państw trzecich. 3. Rada wzywa Komisję i państwa członkowskie do kontynuowania rozmów z odnośnymi państwami trzecimi i do podjęcia koniecznych środków, aby jeszcze bardziej wzrósł wskaźnik zatwierdzonych wniosków readmisyjnych oraz faktycznych powrotów; wzywa je również do wykorzystania w tym celu posiedzeń wspólnych komitetów ds. readmisji i do dalszego umocnienia tych gremiów w tym względzie. 11260/11 krk/ppa/lw 4
4. Jeżeli chodzi o przyszłe mandaty readmisyjne, Rada powinna potraktować presję, pod jaką staje dane państwo członkowskie lub cała Unia Europejska na skutek migracji z danego państwa trzeciego, współpracę danego państwa trzeciego w kwestii powrotów oraz położenie geograficzne danego państwa trzeciego na trasie migracyjnej do Europy jako najważniejsze kryteria wybierania kolejnych państw trzecich, na indywidualnych zasadach, do negocjowania unijnych umów o readmisji. Ponadto Rada, choć docenia znaczenie państw tranzytowych, jest zdania, że w przyszłej polityce readmisyjnej należy bardziej wyeksponować najważniejsze państwa pochodzenia, które należy regularnie określać. W każdym razie trzeba również zwiększyć współpracę między państwami pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia. 5. Jeżeli Rada postanowi rozpocząć negocjacje o ułatwieniach wizowych z danym państwem trzecim, powinno się kontynuować obecną politykę zawierania unijnej umowy o readmisji równolegle do unijnej umowy o ułatwieniach wizowych. 6. Unijna umowa o readmisji stanowi ważne narzędzie w stosunkach Unii z danym państwem trzecim. Wytyczne negocjacyjne powinny lepiej uwzględniać ogólne stosunki z danym państwem trzecim oraz odznaczać się w miarę potrzeb elastycznością. 7. Rada podkreśla, że negocjując przyszłe unijne umowy o readmisji, Komisja powinna w duchu lojalnej współpracy i zgodnie z art. 218 ust. 4 TFUE nadal konsultować się z właściwymi organami przygotowawczymi Rady i je informować. Rada apeluje do państw członkowskich, aby nadal udzielały Komisji pełnego politycznego i dyplomatycznego wsparcia w negocjacjach (m.in. dzięki dwustronnym stosunkom z danym państwem trzecim) oraz aby dzieliły się z nią swoją krajową wiedzą fachową. 11260/11 krk/ppa/lw 5
8. Rada docenia wagę starań o włączenie kwestii readmisyjnych w szerszy kontekst spójnej współpracy z państwami trzecimi. Niezależnie od tego, że według zwyczajowego prawa międzynarodowego każde państwo ma obowiązek przyjmować własnych obywateli i bez uszczerbku dla zobowiązań dotyczących kontroli granic, ważne jest wykorzystywanie środków motywujących, chociaż nie powinny one być warunkiem wstępnym rozpoczynania negocjacji. Przyszłe wytyczne negocjacyjne mogłyby zawierać indywidualnie dostosowane środki motywujące, które proponowano by danemu państwu trzeciemu w trosce o odpowiedni poziom współpracy z jego strony. Środki takie należało by określać indywidualnie dla każdego państwa, zgodnie ze szczególnymi potrzebami obu stron. Środki te powinny być proporcjonalne do zobowiązań, które bierze na siebie dane państwo trzecie. Środki motywujące mogą zatem dotyczyć elementów globalnego podejścia do migracji lub też kwestii niezwiązanych z migracją, ale ujętych w unijnych umowach ramowych z odnośnym państwem trzecim. Rada ponownie podkreśla, że nadal należy kierować się zasadą żadnych umów za wszelką cenę. Należy odpowiednio stosować zasadę warunkowości, polegającą m.in. na wycofaniu środków motywujących, gdyby dane państwo trzecie nie współpracowało w skutecznej realizacji swoich obowiązków readmisyjnych, bez uszczerbku dla istniejących międzynarodowych zobowiązań prawnych. 9. Rada będzie nadal trzymać się ogólnej zasady, by do wytycznych negocjacyjnych włączać klauzule o readmisji obywateli państw trzecich, odpowiednio uwzględniając położenie geograficzne i tranzytowy charakter danego państwa trzeciego w kontekście nielegalnej migracji. Niezależnie od znaczenia, jakie ma stosowanie klauzul o readmisji obywateli państw trzecich, państwa członkowskie powinny nadal (w miarę możliwości i poza procedurami przyspieszonymi) starać się o powrót nielegalnych migrantów do państw ich pochodzenia. 10. Rada będzie nadal włączać do wytycznych negocjacyjnych zasady przyspieszonych procedur i operacji tranzytowych, gdyż przynosi to większe korzyści i spójniejsze rozwiązania, niż gdy zasady proceduralne są rozproszone w różnych, dość technicznych dwustronnych protokołach wykonawczych. W odpowiednio uzasadnionych i wyjątkowych przypadkach, gdy małe jest prawdopodobieństwo praktycznego wykorzystania jednej czy obu procedur wobec danego państwa trzeciego, procedury te można pominąć w unijnych umowach readmisyjnych. 11260/11 krk/ppa/lw 6
11. Zdaniem Rady wspólne komitety ds. readmisji należy traktować jako najważniejszy mechanizm monitorujący realizację unijnych umów o readmisji, do udziału w którym będą zapraszani eksperci państw członkowskich. Ważne jest, aby podkreślić, że posiedzenia wspólnych komisji ds. readmisji powinny generalnie zachować swój charakter techniczny. Udział uczestników zewnętrznych w posiedzeniach komitetów można rozpatrywać osobno w każdym przypadku i w zależności od poszczególnych punktów porządku obrad, zgodnie z regulaminem wspólnych komitetów ds. readmisji. 12. Rada zwraca się do Komisji o podzielenie się wnioskami wyciągniętymi z projektów pilotażowych prowadzonych przez nią w dziedzinie monitorowania wpływu realizacji pewnych umów readmisyjnych. 11260/11 krk/ppa/lw 7
ZAŁĄCZNIK II Oświadczenie do protokołu Rady Komisja podkreśla szczególne znaczenie poszanowania międzynarodowych norm ochrony i norm w zakresie praw człowieka podczas stosowania unijnych umów o readmisji. Komisja będzie dążyła do ulepszenia treści przyszłych unijnych umów o readmisji pod kątem tego celu przez w szczególności zwiększenie poszanowania odpowiednich międzynarodowych norm w danych państwach trzecich. Komisja zadba o to, by treść przyszłych unijnych umów o readmisji była w pełni zgodna z obowiązującymi międzynarodowymi gwarancjami dotyczącymi ochrony i praw człowieka określonymi w prawodawstwie UE dotyczącym azylu i powrotów, a także w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. Komisja przypomina również, że unijne umowy o readmisji muszą być wdrażane zgodnie z Kartą praw podstawowych. Komisja ponownie przedstawia swoje zalecenie 15 zawarte w ocenie unijnych umów o readmisji przedstawionej w dniu 23 lutego 2011 r., zgodnie z którym rozważy uruchomienie, przy wsparciu ze strony Służby Działań Zewnętrznych, projektu pilotażowego we współpracy z jedną z głównych organizacji międzynarodowych działających w obszarze migracji w danym państwie trzecim, z którym podpisano obowiązującą unijną umowę o readmisji (np. Pakistan lub Ukraina), w ramach którego to projektu organizacja ta monitorowałaby sytuację osób objętych readmisją w ramach unijnej umowy o readmisji oraz przekazywałaby właściwemu wspólnemu komitetowi ds. readmisji stosowne sprawozdania. 11260/11 krk/ppa/lw 8 ZAŁĄCZNIK II DG H 1 B LIMITE PL