10116/14 mb/aga/mak 1 DG D 2B

Transkrypt

1 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 21 maja 2014 r. (02.06) (OR. en) 10116/14 NOTA Od: Do: Sprawozdanie Komisji: FREMP 100 JAI 352 POLGEN 72 ASILE 16 COHOM 88 COPEN 157 CULT 85 DATAPROTECT 78 DROIPEN 78 ECOFIN 501 INF 206 JUSTCIV 130 MI 448 SOC 389 VISA 131 Coreper Rada 9042/14 FREMP 64 JAI 239 POLGEN 54 ASILE 10 COHOM 63 COPEN 126 CULT 65 DATAPROTECT 61 DROIPEN 58 ECOFIN 400 INF 126 JUSTCIV 101 MI 381 SOC 301 VISA 105 Nr poprz. dok.: 9897/14 FREMP 94 JAI 321 POLGEN 68 ASILE 14 COHOM 82 COPEN 152 CULT 81 DATAPROTECT 73 DROIPEN 72 ECOFIN 484 INF 197 JUSTCIV 126 MI 429 SOC 362 VISA 126 Dotyczy: I. WPROWADZENIE Konkluzje Rady w sprawie sprawozdania Komisji ze stosowania Karty praw podstawowych UE za 2013 r. oraz w sprawie spójności między wewnętrznymi a zewnętrznymi aspektami ochrony i promowania praw człowieka w Unii Europejskiej Przyjęcie 1. Dnia 15 kwietnia 2014 r. Komisja przedłożyła Radzie sprawozdanie ze stosowania Karty praw podstawowych UE za 2013 r. w wersji zamieszczonej w dok. 9042/ /14 mb/aga/mak 1 DG D 2B PL

2 2. W następstwie dyskusji, które odbyły się 21 listopada 2013 r. 1 i 15 stycznia 2014 r. 2, 9 kwietnia 2014 r. grupa FREMP omówiła kwestię spójności między wewnętrznymi a zewnętrznymi aspektami ochrony i promowania praw człowieka w Unii Europejskiej na podstawie dokumentu roboczego prezydencji w wersji zamieszczonej w dok. 8318/ Obierając za podstawę sprawozdanie oraz dyskusje w grupie FREMP 9 kwietnia 2014 r., prezydencja przygotowała projekt konkluzji Rady w sprawie sprawozdania Komisji ze stosowania Karty praw podstawowych UE za 2013 r. oraz w sprawie spójności między wewnętrznymi a zewnętrznymi aspektami ochrony i promowania praw człowieka w Unii Europejskiej. 4. Grupa Robocza ds. Praw Podstawowych, Praw Obywatelskich i Swobodnego Przepływu Osób omówiła projekt konkluzji na posiedzeniu w dniach 13 i 14 maja 2014 r., a Coreper potwierdził porozumienie w sprawie tekstu na posiedzeniu w dniu 20 maja 2014 r. II. PODSUMOWANIE 5. W związku z powyższym Rada proszona jest o przyjęcie konkluzji. 1 2 Dok /13 FREMP 201 JAI 1089 COSCE 16 COHOM 268. Dok. 5886/14 FREMP 16 JAI 50 COHOM /14 mb/aga/mak 2 DG D 2B PL

3 ZAŁĄCZNIK Projekt konkluzji Rady w sprawie sprawozdania Komisji ze stosowania Karty praw podstawowych UE za 2013 r. oraz w sprawie spójności między wewnętrznymi a zewnętrznymi aspektami ochrony i promowania praw człowieka w Unii Europejskiej Uwzględniając art. 2 i 6 TUE dotyczące wartości, na których opiera się Unia oraz praw podstawowych jako zasad ogólnych prawa Unii; Zważywszy, że Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (zwana dalej kartą ) ma taką samą moc prawną co Traktaty; Przywołując konkluzje Rady z 25 lutego 2011 r. w sprawie roli Rady Unii Europejskiej w zapewnianiu skutecznego wprowadzania w życie karty, 3 konkluzje Rady z 23 maja 2011 r. w sprawie działań i inicjatyw Rady na rzecz wprowadzenia w życie karty, 4 wytyczne w sprawie metodologicznych kroków, które mają być podjęte, aby sprawdzić zgodność praw podstawowych w organach przygotowawczych Rady, 5 konkluzje Rady w sprawie sprawozdania Komisji dotyczącego stosowania karty za 2011 r., 6 jak również konkluzje Rady z 6 czerwca 2013 r. w sprawie praw podstawowych i praworządności oraz w sprawie sprawozdania Komisji ze stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej za 2012 r.; /11 FREMP 13 JAI 101 COHOM 44 JUSTCIV 19 JURINFO /1/11 FREMP 53 JAI 318 COHOM 131 JUSTCIV 128 JURINFO /11 FREMP 54 JAI 319 COHOM 132 JURINFO 31 JUSTCIV /13 FREMP 73 JAI 430 COHOM 99 JUSTCIV 139 EJUSTICE 53 SOC 386 CULT 65 DROIPEN /14 mb/aga/mak 3

4 RADA UNII EUROPEJSKIEJ: I. W kierunku skutecznego i systematycznego stosowania karty 1. Z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie Komisji ze stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej za 2013 r., które uwypukla istotne wydarzenia i wyzwania związane ze skutecznym stosowaniem karty, w tym działania legislacyjne Unii i coraz więcej orzecznictwa wydawanego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 2. Podkreśla, że karta stanowi podstawę skutecznej i systematycznej ochrony praw podstawowych w ramach unijnych i jest w pełni wiążąca dla wszystkich instytucji UE i państw członkowskich, gdy wykonują one prawo Unii, równocześnie uznając, że uzupełnia ona systemy krajowe służące ochronie praw podstawowych i systemów tych nie zastępuje. 3. Uwzględnia zmieniające się orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyjaśniające sytuacje, w których karta ma zastosowanie do państw członkowskich. 4. Podkreśla, że należy konsekwentnie stosować jasne i precyzyjne zasady podziału uprawnień, zgodnie z odnośnymi kompetencjami Unii i państw członkowskich oraz z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 5. Zaznacza, że unijny system ochrony prawnej, w tym środki na poziomie krajowym, 8 stanowią podstawowe zabezpieczenia dla skutecznego stosowania karty, i podkreśla potrzebę skutecznego i systematycznego stosowania karty na podstawie mechanizmów ustanowionych w Traktatach. 8 Zob. art. 19 ust. 1 TUE /14 mb/aga/mak 4

5 6. Uznaje, że sędziowie krajowi, stosując prawo unijne, są kluczowymi podmiotami zapewniającymi skuteczną ochronę prawną w powiązaniu z prawami przewidzianymi w karcie i odnotowuje zwiększoną liczbę wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym z konkretnym odniesieniem do karty, przedkładanych przez sądy krajowe Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej od 2010 r. 7. Ponownie podkreśla swoje zobowiązanie do sprawdzania zgodności praw podstawowych przez cały czas trwania wewnętrznych procedur decyzyjnych Rady, 9 w szczególności w powiązaniu z procedurami prawodawczymi w różnych dziedzinach polityki. W tym kontekście wymagana jest rygorystyczna ocena proporcjonalności i potrzeby środków, które stanowią poważne ograniczenia praw podstawowych. 8. Przypomina, że instytucje unijne mają obowiązek kontrolować swoje działania pod kątem postanowień karty i z zadowoleniem przyjęłaby odnowioną determinację instytucji Unii w zapewnianiu spójnego stosowania karty w działalności prawodawczej. Taką odnowioną determinację należy również dostrzec w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. II. Działania na rzecz wzmocnienia i wspierania skutecznego stosowania karty 9. Z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie pewnych środków prawodawczych w 2013 r., które w większym stopniu umacniają ochronę praw przewidzianych w karcie, z odpowiednim uwzględnieniem zasad pomocniczości i proporcjonalności, w tym dyrektywy w sprawie prawa dostępu do adwokata, 10 jak również obecnie negocjowane wnioski, które mają na celu dalsze umacnianie ochrony praw podstawowych, w szczególności związanych z niedyskryminacją, ochroną danych i praw proceduralnych w postępowaniu karnym; 11 oczekuje również na dalsze postępy Zob. wytyczne w sprawie metodologicznych kroków, które mają być podjęte, aby sprawdzić zgodność praw podstawowych w organach przygotowawczych Rady, 10140/11 FREMP 54 JAI 319 COHOM 132 JURINFO 31 JUSTCIV 129. Dyrektywa 2013/48/UE, Dz.U. L 294. Zob. też motywy 58 i 59 dyrektywy. Z należytym uwzględnieniem protokołów nr 21 i 22 do Traktatów /14 mb/aga/mak 5

6 10. Z zadowoleniem odnosi się do przyjęcia inicjatyw nieprawodawczych promujących prawa podstawowe, w tym np. zwalczania przestępstw z nienawiści. 12 III. Spójność między wewnętrznymi a zewnętrznymi aspektami ochrony i promowania praw człowieka w Unii 11. Przypomina, że zgodnie z Traktatami Unia ma obowiązek czuwać nad spójnością różnych dziedzin jej działań zewnętrznych oraz nad ich spójnością z innymi politykami Unii Przypomina, że standardy ochrony praw człowieka w ramach unijnych powinny być stosowane w odnośnych dziedzinach kompetencji przez Unię, zgodnie z kartą i z odpowiednim uwzględnieniem zasad pomocniczości, oraz przez państwa członkowskie. 13. Uznaje znaczenie spójności między wewnętrznymi a zewnętrznymi aspektami ochrony i promowania praw człowieka w ramach unijnych w związku ze zwiększaniem wiarygodności stosunków zewnętrznych Unii i dawaniem przykładu w dziedzinie praw człowieka. 14. Przypomina, że postanowienia karty mają również zastosowanie do działań zewnętrznych Unii. 15. Podkreśla w związku z tym, że postanowienia karty są wiążące dla państw członkowskich gdy wykonują one prawo unijne i że niektóre postanowienia Traktatów, jak również przepisy prawa wtórnego odnoszą się bezpośrednio lub pośrednio do praw podstawowych i są również wiążące dla państw członkowskich Konkluzje Rady z 6 grudnia 2013 r. w sprawie zwalczania przestępstw z nienawiści w Unii Europejskiej. Artykuł 21 ust. 3 TUE /14 mb/aga/mak 6

7 16. Przypomina, że wszystkie państwa członkowskie są stronami wielu instrumentów międzynarodowych w zakresie praw człowieka oraz ich mechanizmów monitorujących i sądowniczych, w szczególności Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, oraz że prawa przewidziane w karcie należy rozumieć jako mające takie samo znaczenie i zakres jak analogiczne prawa gwarantowane przez europejską konwencję praw człowieka Podkreśla, że przystąpienie Unii do europejskiej konwencji praw człowieka w większym stopniu przyczyni się do spójnej ochrony praw człowieka w całej Europie i przywołuje ust. 5 swoich konkluzji z 6 czerwca 2013 r. 18. Odnotowuje cenną rolę odgrywaną przez mechanizmy Rady Europy w zakresie ochrony w dziedzinie demokracji, praworządności i praw człowieka oraz znaczenie prowadzenia dobrej współpracy z Radą Europy, przy równoczesnym unikaniu powielania działań. 19. Uważa, że w tym wielowarstwowym systemie ochrony praw podstawowych zarówno Unia, jak i państwa członkowskie zapewniają wewnętrznie wysokie standardy ochrony praw człowieka, które mogą być również stosowane w zewnętrznej sferze działalności Unii 15, zgodnie z odnośnymi kompetencjami Unii i państw członkowskich, i wprowadzane w konsekwentny i widoczny sposób do stosunków z innymi podmiotami. 20. Uważa, że należy głębiej zastanowić się nad tym, jak osiągnąć dalsze postępy w związku z ratyfikacją, odpowiednio, przez Unię i jej państwa członkowskie międzynarodowych instrumentów dotyczących praw człowieka i realizacją zaleceń wydawanych przez międzynarodowe organy monitorujące prawa człowieka, w szczególności organy Organizacji Narodów Zjednoczonych, Rady Europy oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie Zob. art. 52 ust. 3 karty. Zob /11 FREMP 88 COHOM /14 mb/aga/mak 7

8 21. Uważa, że istotne jest umacnianie współpracy między różnymi grupami roboczymi Rady, zwłaszcza między FREMP a COHOM, w szczególności przez regularną wymianę informacji i wspólne posiedzenia tematyczne, w stosownych przypadkach poświęcone konkretnym kwestiom. IV. Usprawnianie działań Unii na rzecz ochrony i promowania praw przewidzianych w karcie 22. Podkreśla własną odpowiedzialność za skuteczne i systematyczne stosowanie karty jako kluczowego elementu podtrzymywania wartości, na których opiera się Unia, oraz promowania konsekwentnej polityki dotyczącej praw człowieka w ramach Unii. 23. Z zadowoleniem odnosi się do dalszej debaty dotyczącej stosowania karty i przypomina o swoim zobowiązaniu do dalszego prowadzenia corocznej międzyinstytucjonalnej wymiany poglądów w sprawie stosowania karty na podstawie sprawozdania rocznego ze stosowania karty przedkładanego przez Komisję, z uwzględnieniem również rezolucji przyjmowanych przez Parlament Europejski i sprawozdania rocznego przedstawianego przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Należy podjąć dalsze kroki na podstawie obecnych praktyk i oceny ich wyników, w szczególności aby zapewnić koordynację i uniknąć powielania prac Rady oraz w większym stopniu zaangażować społeczeństwo obywatelskie. 24. Przywołuje swoje konkluzje z 23 maja 2011 r., w szczególności ich pkt 10, i z zainteresowaniem odnotowuje pomysł corocznego przeprowadzenia przez Radę na podstawie rocznego sprawozdania Komisji ze stosowania karty oceny działań Unii podejmowanych w odniesieniu do postanowień karty oraz określania obszarów przyszłych działań. Taka praktyka mogłaby stopniowo doprowadzić do opracowania unijnej strategii wewnętrznej dotyczącej praw podstawowych, w miarę w możliwości w formie planu działania w ujęciu średniookresowym, w odniesieniu do przestrzegania i promowania postanowień karty /14 mb/aga/mak 8