Wymagania edukacyjne fizyka klasa VII ocena dopuszczająca wymienia przyrządy, za pomocą kórych mierzymy długość, emperaurę, czas, szybkość i masę mierzy długość, emperaurę, czas, szybkość i masę wymienia jednoski mierzonych wielkości podaje zakres pomiarowy przyrządu mierzy warość siły w niuonach za pomocą siłomierza oblicza warość ciężaru posługując się wzorem F = mg podaje źródło siły ciężkości i poprawnie zaczepia wekor do ciała, na kóre działa siła ciężkości odczyuje gęsość subsancji z abeli mierzy objęość ciał o nieregularnych kszałach za pomocą menzurki wykazuje, że skuek nacisku na podłoże, ciała o ciężarze F c zależy od wielkości powierzchni zeknięcia ciała z podłożem c ocena dosaeczna dopuszczającej oraz: odczyuje najmniejszą działkę przyrządu i podaje dokładność przyrządu dobiera do danego pomiaru przyrząd o odpowiednim zakresie i dokładności oblicza warość najbardziej zbliżoną do rzeczywisej warości mierzonej wielkości, jako średnią arymeyczną wyników przelicza jednoski długości, czasu i masy warość siły ciężkości jes wpros proporcjonalna do masy ciała uzasadnia porzebę wprowadzenia siły jako wielkości wekorowej gęsość ciała sałego o regularnych kszałach oblicza gęsość subsancji ze m wzoru d = V ocena dobra dosaecznej oraz: Dział 1 : Wykonujemy pomiary (semesr I) zapisuje różnice między warością końcową i począkowa wielkości fizycznej (np. l ) wyjaśnia, co o znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy opisuje doświadczenie Celsjusza i objaśnia uworzoną przez niego skalę emperaur podaje cechy wielkości wekorowej Fc = mg i oblicza masę ciała, znając warość jego ciężaru podaje przykłady skuków działania siły ciężkości m d = V i oblicza każdą z wielkości fizycznych w ym wzorze gęsość cieczy odróżnia mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania, czyli pomiaru pośredniego ocena bardzo dobra dobrej oraz: wyjaśnia na przykładach przyczyny wysępowania niepewności pomiarowych posługuje się wagą laboraoryjną wyjaśnia na przykładzie znaczenie pojęcia względności oblicza niepewność pomiarową i zapisuje wynik wraz z niepewnością rysuje wekor obrazujący siłę o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednoskę) przelicza gęsość wyrażoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwró ciśnienie amosferyczne za pomocą srzykawki i siłomierza wyciąga wnioski o warościach wielkości fizycznych na podsawie kąa nachylenia wykresu do osi poziomej ocena celująca bardzo dobrej oraz: wyjaśnia na przykładach przyczyny wysępowania niepewności pomiarowych posługuje się wagą laboraoryjną wyjaśnia na przykładzie znaczenie pojęcia względności oblicza niepewność pomiarową i zapisuje wynik wraz z niepewnością rysuje wekor obrazujący siłę o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednoskę) przelicza gęsość wyrażoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwró ciśnienie amosferyczne za pomocą srzykawki i siłomierza wyciąga wnioski o warościach wielkości fizycznych na podsawie kąa nachylenia wykresu do osi poziomej 1
podaje jednoskę ciśnienia i jej wielokroności mierzy ciśnienie w oponie samochodowej mierzy ciśnienie amosferyczne za pomocą baromeru na przykładach wyjaśnia znaczenie pojęcia zależność jednej wielkości fizycznej od drugiej" wymienia sany skupienia ciał i podaje ich przykłady podaje przykłady ciał kruchych, sprężysych i plasycznych podaje przykłady opnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji podaje krzepnięcia i wrzenia wody odczyuje z abeli opnienia i wrzenia podaje przykłady rozszerzalności emperaurowej w życiu codziennym i echnice szacuje niepewności pomiarowe przy pomiarach masy i objęości oblicza ciśnienie za pomocą F wzoru p = S przelicza jednoski ciśnienia na podsawie wyników zgromadzonych w abeli sporządza samodzielnie wykres zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej opisuje sałość objęości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów wymienia i opisuje zmiany sanów skupienia ciał odróżnia wodę w sanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur podaje przykłady rozszerzalności emperaurowej ciał sałych, cieczy i gazów opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie F p = S i oblicza każdą z wielkości wysępujących w ym wzorze opisuje zależność ciśnienia amosferycznego od wysokości nad poziomem morza rozpoznaje w swoim ooczeniu zjawiska, w kórych isoną rolę odgrywa ciśnienie amosferyczne i urządzenia, do działania kórych jes ono niezbędne wykazuje, że jeśli dwie wielkości są do siebie wpros proporcjonalne, o wykres zależności jednej od drugiej jes półprosą wychodzącą z począku układu osi Dział 2 : Niekóre właściwości fizyczne ciał. (semesr I) wykazuje doświadczalnie zachowanie objęości ciała sałego przy zmianie jego kszału podaje przykłady zmian właściwości ciał spowodowanych zmianą opisuje zależność szybkości parowania od demonsruje zjawiska opnienia, wrzenia i skraplania wyjaśnia zachowanie aśmy bimealicznej podczas jej ogrzewania opisuje właściwości plazmy opisuje zależność wrzenia od ciśnienia wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawarej w powierzu, np. na okularach, szklankach i powierdza o doświadczalnie opisuje zmiany objęości ciał podczas opnienia i krzepnięcia za pomocą symboli l lub V zapisuje fak, że przyros długości druów lub objęości cieczy jes wpros proporcjonalny do przyrosu opisuje właściwości plazmy opisuje zależność wrzenia od ciśnienia wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawarej w powierzu, np. na okularach, szklankach i powierdza o doświadczalnie opisuje zmiany objęości ciał podczas opnienia i krzepnięcia za pomocą symboli l lub V zapisuje fak, że przyros długości druów lub objęości cieczy jes wpros proporcjonalny do przyrosu 2
podaje przykład zjawiska lub doświadczenia dowodzącego cząseczkowej budowy maerii podaje przyczyny ego, że ciała sałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząseczki wyjaśnia rolę mydła i deergenów podaje przykłady aomów i cząseczek podaje przykłady pierwiasków i związków chemicznych opisuje różnice w budowie ciał sałych, cieczy i gazów wyjaśnia, dlaczego na wewnęrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia rozróżnia pojęcia or ruchu i droga podaje przykłady ruchu, kórego or jes linią prosą podaje przykłady ruchu prosoliniowego jednosajnego na podsawie różnych wykresów s () odczyuje drogę przebywaną przez ciało w różnych odsępach czasu opisuje zachowanie aśmy bimealicznej przy jej ogrzewaniu opisuje zjawisko dyfuzji przelicza emperaurę wyrażoną w skali Celsjusza na ę samą emperaurę w skali Kelvina i na odwró na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonsrując odpowiednie doświadczenie podaje przykłady, w jaki sposób można zmienić ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku klasyfikuje ruchy ze względu na kszał oru wymienia cechy charakeryzujące ruch prosoliniowy jednosajny oblicza drogę przebyą przez ciało na podsawie wykresu zależności warość prędkości w km/h wyraża w m/s uzasadnia porzebę wprowadzenia do opisu ruchu wymienia zasosowania prakyczne aśmy bimealicznej Dział 3: Cząseczkowa budowa ciał. (semesr I) wykazuje doświadczalnie zależność szybkości dyfuzji od opisuje związek średniej szybkości cząseczek gazu lub cieczy z jego emperaurą podaje przykłady działania sił spójności i sił przylegania demonsruje skuki działania sił międzycząseczkowych wyjaśnia pojęcia: aomu, cząseczki, pierwiaska i związku chemicznego objaśnia, co o znaczy, że ciało sałe ma budowę krysaliczną wymienia i objaśnia sposoby zwiększania ciśnienia gazu w zamknięym zbiorniku Dział 4 : Jak opisujemy ruch. (semesr I i II) wybiera układ odniesienia i opisuje ruch w ym układzie wyjaśnia, co o znaczy, że spoczynek i ruch są względne opisuje położenie ciała za pomocą współrzędnej x oblicza przebyą przez ciało drogę jako wykorzysuje do obliczeń prosą proporcjonalność przyrosu długości do przyrosu uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina na podsawie znajomości drogi przebyej ruchem jednosajnym w określonym czasie, oblicza drogę przebyą przez ciało w dowolnym innym czasie pojęcia szybkości warość prędkości w km/h wyraża w m/s i na odwró rysuje wekor obrazujący prędkość o zadanej warości wykorzysuje do obliczeń prosą proporcjonalność przyrosu długości do przyrosu uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina na podsawie znajomości drogi przebyej ruchem jednosajnym w określonym czasie, oblicza drogę przebyą przez ciało w dowolnym innym czasie pojęcia szybkości warość prędkości w km/h wyraża w m/s i na odwró rysuje wekor obrazujący prędkość o zadanej warości 3
zapisuje wzór i nazywa wysępujące w nim wielkości oblicza warość prędkości ze wzoru oblicza średnią warość prędkości podaje przykłady ruchu i opóźnionego z wykresu zależności odczyuje przyrosy szybkości w określonych jednakowych odsępach czasu podaje wzór na warość przyspieszenia posługuje się pojęciem warości przyspieszenia do opisu ruchu podaje wzór na warość przyspieszenia w ruchu jednosajnie opóźnionym z wykresu zależności odczyuje jednakowe ubyki szybkości w określonych jednakowych odsępach czasu wielkości wekorowej prędkości na przykładzie wymienia cechy prędkości jako wielkości wekorowej planuje czas podróży na podsawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu średnią warość prędkości biegu, pływania lub jazdy na rowerze opisuje ruch jednosajnie przyspieszony podaje jednoski przyspieszenia doświadczalnie bada ruch jednosajny prosoliniowy i formułuje wniosek, że s~ s () na podsawie wyników doświadczenia zgromadzonych w abeli na podsawie danych z abeli i oblicza każdą z wysępujących w nim wielkości opisuje ruch prosoliniowy jednosajny z użyciem pojęcia prędkości wykonuje zadania obliczeniowe z użyciem średniej warości prędkości wyjaśnia różnicę między szybkością średnią i chwilową dla ruchu jednosajnie odczyuje zmianę warości prędkości z wykresu zależności dla ruchu a() dla ruchu jednosajnie (przyjmuje odpowiednią jednoskę) i oblicza każdą wielkość z ego wzoru pojęcia przyspieszenia wykonuje zadania obliczeniowe doyczące ruchu wykonuje zadania obliczeniowe doyczące ruchu pojęcia przyspieszenia w ruchu jednosajnie opóźnionym (przyjmuje odpowiednią jednoskę) i oblicza każdą wielkość z ego wzoru pojęcia przyspieszenia wykonuje zadania obliczeniowe doyczące ruchu jednosajnie wykonuje zadania obliczeniowe doyczące ruchu jednosajnie pojęcia przyspieszenia w ruchu jednosajnie opóźnionym 4
opisuje spadek swobodny dla ruchu jednosajnie opóźnionego na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość podaje przykład dwóch sił równoważących się oblicza warość i określa zwro wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych na prosych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równoważące się ilusruje na przykładach pierwszą i rzecią zasadę dynamiki podaje przykłady wysępowania sił sprężysości w ooczeniu podaje przykłady, w kórych na ciała poruszające się w powierzu działa siła oporu powierza wymienia niekóre sposoby zmniejszania i zwiększania arcia wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał podaje przykłady saycznych i dynamicznych skuków oddziaływań analizuje zachowanie się ciał na podsawie pierwszej zasady dynamiki siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe warości, en sam kierunek, przeciwne zwroy i różne punky przyłożenia wymienia siły działające na ciężarek wiszący na sprężynie wyjaśnia spoczynek ciężarka wiszącego na sprężynie na podsawie pierwszej zasady dynamiki podaje przykłady świadczące o ym, że warość siły oporu powierza wzrasa wraz ze wzrosem szybkości ciała siły arcia wysępujące przy I oblicza każdą z wielkości wysępującą w powyższym wzorze Dział 5: Siły w przyrodzie. (semesr II) podaje przykłady układów ciał wzajemnie oddziałujących, wskazuje siły wewnęrzne i zewnęrzne w każdym układzie na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania ciał podaje przykład kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej, kóre się równoważą oblicza warość i określa zwro wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych opisuje doświadczenie powierdzające pierwszą zasadę dynamiki na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności oblicza niepewności pomiarowe sumy i różnicy warości dwóch sił opisuje zjawisko odrzuu przeprowadza rozumowanie prowadzące do wniosku, że warość siły sprężysości działającej na ciało wiszące na sprężynie jes wpros proporcjonalna do wydłużenia sprężyny warość siły arcia kineycznego nie zależy od pola powierzchni syku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał rących o siebie i warości siły dociskającej e ciała do siebie objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego oblicza niepewności pomiarowe sumy i różnicy warości dwóch sił opisuje zjawisko odrzuu przeprowadza rozumowanie prowadzące do wniosku, że warość siły sprężysości działającej na ciało wiszące na sprężynie jes wpros proporcjonalna do wydłużenia sprężyny warość siły arcia kineycznego nie zależy od pola powierzchni syku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał rących o siebie i warości siły dociskającej e ciała do siebie objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego 5
podaje przykłady pożyecznych i szkodliwych skuków działania sił arcia podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany i dno zbiornika podaje przykłady wykorzysania prawa Pascala podaje i objaśnia wzór na warość siły wyporu podaje warunek pływania i onięcia ciała zanurzonego w cieczy opisuje ruch ciała pod działaniem sałej siły wypadkowej zwróconej ak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczyuje en zapis podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym podaje jednoskę pracy 1 J oczeniu mają mniejsze warości niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim demonsruje i objaśnia prawo Pascala gęsość ciała z wykorzysaniem prawa Archimedesa ilusruje na przykładach drugą zasadę dynamiki opisuje wzajemne oddziaływanie ciał na podsawie rzeciej zasady dynamiki Newona na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje ich cechy wyjaśnia, że na skuek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się siły dążące do przywrócenia począkowych jego rozmiarów i kszałów, czyli siły sprężysości działające na rozciągające lub ściskające ciało doświadczalnie bada siłę oporu powierza i formułuje wnioski podaje przyczyny wysępowania sił arcia demonsruje zależność ciśnienia hydrosaycznego od wysokości słupa cieczy oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia ze wzoru p = d g h wyjaśnia pływanie i onięcie ciał wykorzysując pierwszą zasadę dynamiki oblicza każdą z wielkości we wzorze F = ma z wykresu a(f) oblicza masę ciała wykorzysuje wzór na ciśnienie hydrosayczne w zadaniach obliczeniowych wykorzysuje wzór na warość siły wyporu do wykonywania obliczeń objaśnia prakyczne znaczenie wysępowania w przyrodzie siły wyporu podaje wymiar 1 niuona kg m 1 N 1 przez porównanie wzorów F = ma i uzasadnia, że współczynnik g o warość przyspieszenia, z jakim ciała spadają swobodnie wykorzysuje wzór na ciśnienie hydrosayczne w zadaniach obliczeniowych wykorzysuje wzór na warość siły wyporu do wykonywania obliczeń objaśnia prakyczne znaczenie wysępowania w przyrodzie siły wyporu podaje wymiar 1 niuona kg m przez porównanie wzorów F = ma i uzasadnia, że współczynnik g o warość przyspieszenia, z jakim ciała spadają swobodnie Dział 6 : Praca, moc, energia mechaniczna (semesr II) oblicza pracę ze wzoru oblicza każdą z wielkości we podaje ograniczenia podaje ograniczenia W = Fs wzorze W = Fs sosowalności wzoru W = Fs sosowalności wzoru W = Fs 2 s 1 N 1 2 s 6
wyjaśnia, co o znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą podaje jednoski mocy i przelicza je wyjaśnia, co o znaczy, że ciało ma energię mechaniczną podaje przykłady ciał mających energię poencjalną ciężkości i energię kineyczną wymienia czynności, kóre należy wykonać, by zmienić energię poencjalną ciała i energię kineyczną ego ciała podaje przykłady przemiany energii poencjalnej w kineyczną i na odwró, z zasosowaniem zasady zachowania energii mechanicznej oblicza moc ze wzoru podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzysywania podaje przykłady zmiany energii mechanicznej na skuek wykonanej pracy W P = wyjaśnia pojęcie poziomu zerowego objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy oblicza każdą z wielkości ze W wzoru P = wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnęrznych w układzie i zewnęrznych spoza układu wyjaśnia i zapisuje związek E W z oblicza energię poencjalną grawiacji ze wzoru E = mgh i energię kineyczną ze wzoru oblicza energię poencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego podaje przykłady syuacji, w kórych zasada zachowania energii mechanicznej nie jes spełniona W() s oraz F() s, odczyuje i oblicza pracę na podsawie ych wykresów oblicza moc na podsawie wykresu zależności W() wykonuje zadania, obliczając każdą z wielkości wysępujących we wzorach na energię kineyczną i poencjalną ciężkości sosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego W() s oraz F() s, odczyuje i oblicza pracę na podsawie ych wykresów oblicza moc na podsawie wykresu zależności W() wykonuje zadania, obliczając każdą z wielkości wysępujących we wzorach na energię kineyczną i poencjalną ciężkości sosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego Wymagania edukacyjne są dososowane do indywidualnych porzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. [1] Program nauczania z fizyki dla klasy 7 "Świa fizyki" Barbary Sagnowskiej [2] Podsawa programowa nauczania fizyki w szkole podsawowej [3] Sau Szkoły Podsawowej nr 323 im. Polskich Olimpijczyków w Warszawie Opracowała: Magdalena Han - Salman 7