Wymagania na poszczególne oceny przy realizacji podstawy programowej z fizyki Klasa II

Transkrypt

1 Wymagania na poszczególne oceny przy realizacji podsawy programowej z fizyki Klasa II 5. Ciśnienie 5.1. Ciśnienie i jego jednoski Ciśnienie amosferyczne pokazuje na przykładach, że skuek nacisku ciał na podłoże zależy od wielkości powierzchni zeknięcia podaje jednoskę ciśnienia i jej wielokroności mierzy ciśnienie amosferyczne za pomocą baromeru wykazuje, że skuek nacisku na podłoże, ciała o ciężarze F c zależy od wielkości powierzchni zeknięcia ciała z podłożem oblicza ciśnienie za pomocą wzoru F p = S przelicza jednoski ciśnienia mierzy ciśnienie w oponie samochodowej F przekszałca wzór p = i oblicza S każdą z wielkości wysępujących w ym wzorze opisuje zależność ciśnienia amosferycznego od wysokości nad poziomem morza rozpoznaje zjawiska, w kórych isoną rolę odgrywa ciśnienie amosferyczne i urządzenia, do działania, kórych jes ono niezbędne ) wyjaśnia zasadę działania wybranego urządzenia, w kórym isoną rolę odgrywa ciśnienie wyznacza doświadczalnie ciśnienie amosferyczne za pomocą srzykawki i siłomierza 5.. Siła parcia cieczy i gazów na ścianki zbiornika. Ciśnienie hydrosayczne podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika podaje przykłady wykorzysania prawa Pascala w urządzeniach hydraulicznych podaje prawo Pascala wskazuje przyczyny wysępowania ciśnienia hydrosaycznego opisuje prakyczne skuki wysępowania ciśnienia hydrosaycznego wskazuje, od czego zależy ciśnienie hydrosayczne wykorzysuje prawo Pascala w zadaniach obliczeniowych wykorzysuje wzór na ciśnienie hydrosayczne w zadaniach obliczeniowych objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego podaje wyniki obliczeń zaokrąglone do dwóch i rzech cyfr znaczących wyprowadza wzór na ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p=r gh opisuje wykorzysanie prakyczne naczyń połączonych 5.3. Od czego zależy ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku? podaje przykłady sposobów, kórymi można zmienić ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku, np. w dęce rowerowej wyjaśnia, dlaczego na wewnęrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie wyjaśnia, dlaczego ciśnienie gazu w zbiorniku zamknięym zależy od ilości gazu, jego objęości i emperaury 5.4. Siła wyporu. Prawo Archimedesa wyznacza doświadczalnie warość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy (9.3) podaje przykłady działania siły wyporu w powierzu podaje warunek pływania i onięcia ciała zanurzonego w cieczy podaje wzór na warość siły wyporu i wykorzysuje go do wykonywania obliczeń wyjaśnia pływanie i onięcie ciał, wykorzysując zasady dynamiki przeprowadza rozumowanie związane z wyznaczeniem warości siły wyporu wyprowadza wzór na warość siły wyporu działającej na prosopadłościenny klocek zanurzony w cieczy wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolou 1

2 6. Siły w przyrodzie 6.1. Wzajemne oddziaływanie ciał rozpoznaje na przykładach oddziaływania bezpośrednie i na odległość podaje przykłady oddziaływań grawiacyjnych, elekrosaycznych, magneycznych, elekromagneycznych podaje przykłady układów ciał wzajemnie oddziałujących wskazuje siły wewnęrzne i zewnęrzne w układzie ciał oddziałujących porafi pokazać na przykładach, że oddziaływania są wzajemne podaje przykłady saycznych i dynamicznych skuków oddziaływań 6.. Wypadkowa sił działających na ciało. Siły równoważące się podaje przykład dwóch sił równoważących się podaje przykład wypadkowej dwóch sił zwróconych zgodnie i przeciwnie oblicza warość i określa zwro wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych oblicza warość i określa zwro siły równoważącej kilka sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej oblicza warość i określa zwro wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych oblicza niepewność sumy i różnicy warości dwóch sił zmierzonych z pewną dokładnością 6.3. Pierwsza zasada dynamiki na prosych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równoważące się rozpoznaje zjawisko bezwładności w podanych przykładach analizuje zachowanie się ciał na podsawie pierwszej zasady dynamiki opisuje doświadczenie powierdzające pierwszą zasadę dynamiki na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności 6.4. Trzecia zasada dynamiki objaśnia zasadę akcji i reakcji na wskazanym przykładzie wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe warości, en sam kierunek, przeciwne zwroy i różne punky przyłożenia na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje cechy ych sił opisuje zjawisko odrzuu opisuje doświadczenie i przeprowadza rozumowanie, z kórego wynika, że siły akcji i reakcji mają jednakową warość 6.5. Siły sprężysości wyjaśnia, że w skuek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się w nim siły dążące do przywrócenia począkowych rozmiarów i kszałów, czyli siły sprężysości 6.6. Siła oporu powierza. Siła arcia podaje przykłady, w kórych na ciała poruszające się w powierzu działa siła oporu powierza wymienia niekóre sposoby podaje przykłady świadczące o ym, że warość siły oporu powierza wzrasa wraz ze wzrosem szybkości ciała podaje przyczyny wysępowania sił arcia wykazuje doświadczalnie, że warość siły arcia kineycznego nie zależy od wykazuje, że siła sprężysości jes wpros proporcjonalna do wydłużenia wyjaśnia, na czym polega sprężysość podłoża, na kórym kładziemy przedmio rozwiązuje jakościowo problemy doyczące siły arcia

3 zmniejszania i zwiększania arcia wykazuje doświadczalnie, że siły arcia wysępujące przy oczeniu mają mniejsze warości niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim podaje przykłady pożyecznych i szkodliwych skuków działania sił arcia pola powierzchni syku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał rących o siebie i warości siły dociskającej e ciała do siebie 6.7. Druga zasada dynamiki opisuje ruch ciała pod działaniem sałej siły wypadkowej zwróconej ak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczyuje en zapis sosuje wzór a = F/m do rozwiązywania zadań oblicza każdą z wielkości we wzorze F = ma podaje wymiar 1 niuona 1N = oblicza drogi przebye w ruchu jednosajnie przyspieszonym w kolejnych jednakowych przedziałach czasu przez porównanie wzorów F = ma i F = mg uzasadnia, że współczynnik c g o warość przyspieszenia, z jakim spadają ciała 6.8. Jeszcze o siłach działających w przyrodzie sosuje w prosych zadaniach zasadę zachowania pędu sosuje zasady dynamiki w skomplikowanych problemach jakościowych 7. Praca. Moc. Energia 7.1. Praca mechaniczna podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym podaje jednoskę pracy (1 J) podaje warunki konieczne do ego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca oblicza pracę ze wzoru W = Fs wyraża jednoskę pracy 1 kg m 1 J= s podaje ograniczenia sosowalności wzoru W = Fs oblicza każdą z wielkości we wzorze W = Fs sporządza wykres zależności W() s oraz Fs (), odczyuje i oblicza pracę na podsawie ych wykresów wykonuje zadania wymagające sosowania równocześnie wzorów W = Fs, F = mg 7.. Moc wyjaśnia, co o znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą podaje jednoskę mocy 1 W podaje przykłady urządzeń pracujących z różną mocą oblicza moc na podsawie wzoru W P = podaje jednoski mocy i przelicza je objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy oblicza każdą z wielkości ze wzoru W P = oblicza moc na podsawie wykresu zależności W () wykonuje zadania złożone, sosując wzory P = W/, W =Fs, F = mg 3

4 7.3. Energia mechaniczna wyjaśnia, co o znaczy, że ciało posiada energię mechaniczną podaje jednoskę energii 1 J podaje przykłady zmiany energii mechanicznej przez wykonanie pracy wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnęrznych w układzie i zewnęrznych spoza układu wyjaśnia i zapisuje związek D E= W z 7.4. Energia poencjalna i kineyczna podaje przykłady ciał posiadających energię poencjalną ciężkości i energię kineyczną wymienia czynności, kóre należy wykonać, by zmienić energię poencjalną ciała opisuje każdy z rodzajów energii mechanicznej oblicza energię poencjalną ciężkości ze wzoru i E p = mgh kineyczną ze wzoru E k mu = oblicza energię poencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego oblicza każdą wielkość ze wzorów mu Ep = mgh, E k = za pomocą obliczeń udowadnia, że E k = W siły wypadkowej 7.5. Zasada zachowania energii mechanicznej omawia przemiany energii mechanicznej na podanym przykładzie podaje przykłady przemiany energii poencjalnej w kineyczną i na odwró, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej sosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego 7.6. Dźwignia jako urządzenie uławiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie masy za pomocą dźwigni dwusronnej wskazuje w swoim ooczeniu przykłady dźwigni dwusronnej i wyjaśnia jej prakyczną przydaność opisuje zasadę działania dźwigni dwusronnej podaje warunek równowagi dźwigni dwusronnej wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwusronnej, linijki i ciała o znanej masie (9.4) opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrou F 1 r 1 = F r na podsawie odpowiedniego rozumowania wyjaśnia, w jaki sposób maszyny prose uławiają nam wykonywanie pracy oblicza niepewność pomiaru masy meodą najmniej korzysnego przypadku 8. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych 8.1. Energia wewnęrzna i jej zmiany przez wykonanie pracy 8.. Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej podaje przykłady, w kórych na skuek wykonania pracy wzrosła energia wewnęrzna ciała podaje przykłady przewodników i izolaorów ciepła oraz ich zasosowania wymienia składniki energii wewnęrznej opisuje związek średniej energii kineycznej cząseczek z emperaurą opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej emperaurze do ciała o niższej emperaurze, nasępujący przy zeknięciu ych ciał opisuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym 4 wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z arciem nie jes spełniona zasada zachowania energii mechanicznej wyjaśnia, dlaczego przyros emperaury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnęrznej wykorzysując model budowy maerii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła wymienia sposoby zmiany energii wewnęrznej ciała podaje i objaśnia związek E w śr ~ T formułuje pierwszą zasadę ermodynamiki 8.3. Zjawisko objaśnia zjawisko konwekcji na podaje przykłady wysępowania wyjaśnia zjawisko konwekcji uzasadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa się

5 konwekcji przykładzie konwekcji w przyrodzie opisuje znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powierza w mieszkaniach 8.4. Ciepło właściwe odczyuje z abeli warości ciepła właściwego analizuje znaczenie dla przyrody, dużej warości ciepła właściwego wody 8.5. Przemiany energii w zjawiskach opnienia, krzepnięcia. Przemiany energii podczas parowania i skraplania odczyuje z abeli emperaurę opnienia i ciepło opnienia opisuje zależność szybkości parowania od emperaury odczyuje z abeli emperaurę wrzenia i ciepło parowania opisuje proporcjonalność ilości dosarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrosu jego emperaury oblicza ciepło właściwe na podsawie Q wzoru cw = m D T opisuje zjawisko opnienia (sałość emperaury, zmiany energii wewnęrznej opniejących ciał) podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła opnienia lodu opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła w emperaurze opnienia do masy ciała, kóre chcemy sopić analizuje (energeycznie) zjawisko parowania i wrzenia opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła parowania wody na podsawie proporcjonalności Q~ m, Q~ D T definiuje ciepło właściwe subsancji Q= cwmd T wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną wielkość na podsawie proporcjonalności Q~ mdefiniuje ciepło opnienia subsancji Q= mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła opnienia opisuje zależność emperaury wrzenia od zewnęrznego ciśnienia na podsawie proporcjonalności Q~ m definiuje ciepło parowania Q= mc p wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania głównie przez konwekcję opisuje zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy opisuje zależność szybkości przekazywania ciepła od różnicy emperaur sykających się ciał objaśnia, dlaczego podczas opnienia i krzepnięcia emperaura pozosaje sała, mimo zmiany energii wewnęrznej doświadczalnie wyznacza ciepło opnienia lodu opisuje zasadę działania chłodziarki opisuje zasadę działania silnika spalinowego czerosuwowego 9. Drgania i fale sprężyse 9.1. Ruch drgający wskazuje w ooczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający objaśnia, co o są drgania gasnące podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, ampliuda, opisuje przemiany energii w ruchu drgającym odczyuje ampliudę i okres z wykresu x () dla drgającego ciała opisuje przykłady drgań łumionych i wymuszonych 5

6 okres, częsoliwość dla ruchu wahadła i ciężarka na sprężynie 9.. Wahadło. doświadczalnie wyznacza okres i częsoliwość drgań wahadła i ciężarka na sprężynie (9.1) opisuje zjawisko izochronizmu wahadła wykorzysuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła 9.3. Fale sprężyse poprzeczne i podłużne demonsruje falę poprzeczną i podłużną podaje różnice między ymi falami demonsrując falę, posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali wykazuje w doświadczeniu, że fala niesie energię i może wykonać pracę opisuje mechanizm przekazywania drgań jednego punku ośrodka do drugiego w przypadku fali na napięej linie i sprężynie sosuje wzory do obliczeń l = u T oraz l = u f uzasadnia, dlaczego fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach sałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne ylko w ciałach sałych 9.4. Dźwięki i wielkości, kóre je opisują. Ulradźwięki i infradźwięki wywarza dźwięki o małej i dużej częsoliwości (9.13) wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku wyjaśnia, jak zmienia się powierze, gdy rozchodzi się w nim fala akusyczna opisuje mechanizm wywarzania dźwięku w insrumenach muzycznych podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powierzu wyjaśnia, co nazywamy ulradźwiękami i infradźwiękami opisuje doświadczalne badanie związku częsoliwości drgań źródła z wysokością dźwięku podaje cechy fali dźwiękowej (częsoliwość 16 Hz 0000 Hz, fala podłużna, szybkość w powierzu) opisuje wysępowanie w przyrodzie i zasosowania infradźwięków i ulradźwięków (np. w medycynie) rysuje wykres obrazujący drgania cząsek ośrodka, w kórym rozchodzą się dźwięki wysokie i niskie, głośne i ciche 10. O elekryczności saycznej Elekryzowanie przez arcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym opisuje budowę aomu i jego składniki elekryzuje ciało przez poarcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym (9.6) wskazuje w ooczeniu zjawiska elekryzowania przez arcie objaśnia elekryzowanie przez doyk określa jednoskę ładunku (1 C) jako wielokroność ładunku elemenarnego wyjaśnia elekryzowanie przez arcie (analizuje przepływ elekronów) 10.. Wzajemne oddziaływanie ciał naelekryzowanych bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelekryzowanymi przez arcie i formułuje wnioski bada doświadczalnie oddziaływania między ciałami naelekryzowanymi przez zeknięcie i formułuje wnioski podaje jakościowo, od czego zależy warość siły wzajemnego oddziaływania ciał naelekryzowanych podaje i objaśnia prawo Coulomba rysuje wekory sił wzajemnego oddziaływania dwóch kulek naelekryzowanych różnoimiennie lub jednoimiennie Przewodniki i izolaory podaje przykłady przewodników i izolaorów opisuje budowę przewodników i izolaorów (rolę elekronów swobodnych) objaśnia pojęcie jon opisuje budowę krysaliczną soli kuchennej wyjaśnia, jak rozmieszczony jes, uzyskany na skuek naelekryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolaorze porafi doświadczalnie wykryć, czy ciało jes przewodnikiem czy izolaorem 6

7 10.4. Zjawisko indukcji elekrosaycznej. Zasada zachowania ładunku objaśnia budowę i zasadę działania elekroskopu analizuje przepływ ładunków podczas elekryzowania przez doyk, sosując zasadę zachowania ładunku opisuje mechanizm zobojęniania ciał naelekryzowanych (meali i dielekryków) wyjaśnia uziemianie ciał demonsruje elekryzowanie przez indukcję wyjaśnia elekryzowanie przez indukcję wyjaśnia mechanizm wyładowań amosferycznych objaśnia, kiedy obserwujemy polaryzację izolaora Pole elekrosayczne opisuje oddziaływanie ciał naelekryzowanych na odległość, posługując się pojęciem pola elekrosaycznego opisuje siły działające na ładunek umieszczony w cenralnym i jednorodnym polu elekrosaycznym uzasadnia, że pole elekrosayczne posiada energię Napięcie elekryczne Wyprowadza wzór na napięcie między dwoma punkami pola elekrycznego rozwiązuje złożone zadania ilościowe 11. Prąd elekryczny Prąd elekryczny w mealach. podaje jednoskę napięcia (1 V) wskazuje wolomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elekronów swobodnych posługuje się inuicyjnie pojęciem napięcia elekrycznego wymienia i opisuje skuki przepływu prądu w przewodnikach za pomocą modelu wyjaśnia pojęcie i rolę napięcia elekrycznego zapisuje wzór definicyjny napięcia elekrycznego wykonuje obliczenia, sosując definicję napięcia 11.. Źródła prądu. Obwód elekryczny wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulaor, prądnica buduje najprosszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika Naężenie prądu podaje jednoskę naężenia prądu (1 A) buduje najprosszy obwód prądu i mierzy naężenie prądu w ym obwodzie rysuje schema najprosszego obwodu, posługując się symbolami elemenów wchodzących w jego skład oblicza naężenie prądu ze wzoru q I = wskazuje kierunek przepływu elekronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na żarówce (oporniku) objaśnia proporcjonalność q~ q I = przelicza jednoski ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) wykorzysuje w problemach jakościowych związanych z przepływem prądu zasadę zachowania ładunku 7

8 11.4. Prawo Ohma. Opór elekryczny Obwody elekryczne i ich schemay podaje jego jednoskę (1 W ) buduje prosy obwód (jeden odbiornik) według schemau mierzy napięcie i naężenie prądu na odbiorniku podaje prawo Ohma mierzy naężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w kórym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle wykazuje doświadczalnie, że odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować ylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezależnie od pozosałych oblicza opór przewodnika na U podsawie wzoru R = I oblicza opór, korzysając z wykresu I(U) rysuje schemay obwodów elekrycznych, w skład kórych wchodzi kilka odbiorników buduje obwód elekryczny zawierający kilka odbiorników według podanego schemau (9.7) wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór elekryczny przewodnika (9.8) oblicza wszyskie wielkości ze wzoru U R = I sporządza wykresy I(U) oraz odczyuje wielkości fizyczne na podsawie wykresów objaśnia, dlaczego odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować ylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezależnie od pozosałych wyjaśnia, dlaczego urządzenia elekryczne są włączane do sieci równolegle uwzględnia niepewności pomiaru na wykresie zależności I(U) oblicza opór zasępczy w połączeniu szeregowym i równoległym odbiorników objaśnia rolę bezpiecznika w insalacji elekrycznej wyjaśnia przyczyny zwarcie w obwodzie elekrycznym wyjaśnia przyczyny porażeń prądem elekrycznym oblicza niepewności przy pomiarach miernikiem cyfrowym Praca i moc prądu elekrycznego Przemiany energii elekrycznej odczyuje i objaśnia dane z abliczki znamionowej odbiornika odczyuje zużyą energię elekryczną na liczniku podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elekryczny podaje jednoski pracy prądu 1 J, 1 kwh podaje jednoskę mocy 1 W, 1 kw podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się energia elekryczna w doświadczeniu, w kórym wyznaczamy ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elekrycznego oblicza pracę prądu elekrycznego ze wzoru W = UI oblicza moc prądu ze wzoru P= UI przelicza jednoski pracy oraz mocy prądu opisuje doświadczalne wyznaczanie mocy żarówki (9.9) objaśnia sposób, w jaki wyznacza się ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elekrycznego (9.5) oblicza każdą z wielkości wysępujących we wzorach W = UI U R W = W = I R opisuje przemiany energii elekrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, żarówce objaśnia sposób dochodzenia do P wzoru cw = m D T wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do rzech cyfr znaczących rozwiązuje problemy związane z przemianami energii w odbiornikach energii elekrycznej podaje definicję sprawności urządzeń elekrycznych podaje przykłady możliwości oszczędzania energii elekrycznej 8