XI POLSKO - NIEMIECKA KONFERENCJA ENERGETYCZNA SULECHÓW 10 PAŹDZIERNIKA 2014 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 stan rzeczy w świetle statystyk z uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego państwa
UE atomizacja organizacyjna podmiotów gospodarczych elektroenergetyki nowe PRAWO ENERGETYCZNE kilka opracowań POLITYK ENERGETYCZNYCH POLSKI pierwsze prywatyzacje konsolidacje pionowe zmiany kapitałowe i organizacyjne otwieranie rynku giełda energii nowa strategia wsparcia OZE istotne zmiany legislacyjne 25 LAT PRZEMIAN ELEKTROENERGETYKI W POLSCE wybrane więcej hlg@onet.pl
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 ROZWÓJ GOSPODARCZY i ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ [%] POLSKA NA UE 28 W LATACH 1995-2013 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 DYNAMIKA ZMIAN PKB I ZUŻ EE PKB EURO 2005 STAŁE : - PKB POLSKA - EE POLSKA - PKB UE 28 - EE UE 28 OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. Z WYSTĄPIENIA DR. HANNY MIKOŁAJUK ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH PKB w latach 1995 2013 [euro 2005] w Polsce podwojony w U28 większy o jedną trzecią przy znacznie mniejszej dynamice zużycia energii elektrycznej [EE] w Polsce w tym samym okresie odpowiednio 117% i 123%
AKTYWA WYBRANYCH GRUP KAPITAŁOWYCH [mln EURO] NA KONIEC 2012 ROKU EDF 250 118 GDF 205 498 E.ON 140 426 RWE 88 202 VATENFALL 61 567 PGE TAURON ENERGA ENEA 6 243 3 655 3 606 543 50 000 100 000 150 000 200 000 250 000 300 000 OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH w wybranych porównaniach Polskie grupy kapitałowe niewiele znaczą nie tylko z wielkości aktywów ale także ze względu na multienergetyczny charakter pomiotów spoza Polski
RENTOWNOŚĆ MAJĄTKU W WYBRANYCH GRUPACH KAPITAŁOWYCH [%] W LATACH 2007 i 2012 PGE TAURON ENERGA 2007 2012 ENEA EDF GDF E.ON RWE VATENFALL 5% 10% 15% 20% Polskie grupy kapitałowe nie odbiegają od wskaźników rentowności majątku w koncernach energetycznych przywołanych w porównaniach choć są tak istotnie zróżnicowane co do obszaru działalności gospodarczej OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH
1995 2000 2005 2010 2013 EMISJE W ELEKTROENERGETYCE ZAWODOWEJ W LATACH 1995 2012 1,20 EMISJA CO 2 [t /MWh] : EMISJA CO 2 : - EL ZAWODOWE - EL WB i EL WK 1,10 w latach 1995 2012 zmniejszono emisję : 1,00 0,90 0,80 dwutlenku węgla na1mwh energii ok 20% popiołów lotnych ponad 11 razy dwutlenku siarki blisko 4 razy tlenków azotu około 2 razy OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH
1995 2000 2005 2010 2013 EMISJE W ELEKTROENERGETYCE ZAWODOWEJ W LATACH 1995 2012 10,00 EMISJA SO 2e i NO Xe [kg /MWh] : EMISJA : - SO 2E - NO XE 8,00 w latach 1995 2012 zmniejszono emisję : 6,00 4,00 2,00 0 dwutlenku węgla na1mwh energii ok 20% popiołów lotnych ponad 11 razy dwutlenku siarki blisko 4 razy tlenków azotu około 2 razy OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH
dziś sytuację elektroenergetyki w Polsce determinują najistotniej : wyniki gospodarcze roku 2013 i 2014 polityka energetyczna Polski propozycje II PK UE 2030-2050
ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 - z wyników
2013 WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI NA DZIAŁALNOŚCI ENERGETYCZNEJ W PODSEKTORACH W LATACH 2002-2013 [%] - WYTWÓRCY EL i EC - EL WIATROWE z zaliczkami na pokrycie kosztów osieroconych 25,0 20,0 1 5,0 - PRZESYŁ do 2007 obejmuje PGE S.A. - SD rok 2007 tylko I półrocze - PO od 2008 obejmuje PGE S.A. - PO SD rok 2007 tylko II półrocze - OSD rok 2007 tylko II półrocze OSD 19,3% 3 m-ce 21.5% PRZESYŁ 12,9% 3 m-ce 9,4% 1 0,0 WYTW 5,8% 3 m-ce 8,1% 5,0 PO SD 5,6% 3 m-ce 4,8% 0-2,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A. zauważmy wskaźniki rentowności za 2013 rok : - EL W BRUNATNEGO z 32,3 % do 16,5% 3 m-ce 2014/2013 : - EL W BRUNATNEGO 13,1% - EL W KAMIENNEGO UJEMNA - EL W KAMIENNEGO z 0,6%% do UJEMNEJ
wynik finansowy podmiotów gospodarczych elektroenergetyki* na działalności energetycznej za 2013 rok 10 702,9 mln zł o 8,3% mniej niż za 2012 3 m-ce 2014/2013 : 567,6 mln zł 63,7% 3 m-ce 2014 : - 24,3 mln zł 3 m-ce 2013 : - 29,3 mln zł 3 m-ce 2014 : 337,9 mln zł 3 m-ce 2013 : 519,2 mln zł 3 m-ce 2014/2013 : wytwórcy łącznie za 2013 rok 2 815,6 mln zł mniej o 56,1% niż za 2012 rok 3 295,9mln zł 89,7% elektrownie na węglu kamiennym za 2013 rok 569,1 mln zł za 2012 107,5 mln zł elektrownie na węglu brunatnym za 2013 rok 1 892,7 mln zł mniej o 55,6% niż za 2012 rok OSD ŁĄCZNIE za rok 3 m-ce 2014/2013 : 3 705,0 zł mln tj więcej o 30,1% 3 m-ce 2014/2013 : PO SD za rok 2 472,7mln 511,6 zł mln zł 64,3% tj więcej o 95,5% 3 m-ce 2014/2013 : PO za rok 946,6mln zł 172,4 mln zł tj więcej o 233,8% 75,8% 3 m-ce 2014/2013 : OSP za 763,1 mln zł tj mniej o 11,5% 1 091,2 mln zł 109,4% 167,3 mln zł 65,9% * W ZŁ NIE INDEKSOWANYCH LICZONY ŁĄCZNIE - WYTWARZANIE, OBRÓT EN EL I CIEPŁEM DLA WYTWÓRCÓW, DYSTRYBUCJA DLA OSD, ORAZ SPRZEDAŻ DLA PO OPR HLG NA PODST ARE S.A.
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 JEDNOSTKOWY KOSZT ENERGII ELEKTRYCZNEJ [zł/mwh] W PORÓWNANIACH Z CENAMI SPRZEDAŻY EN EL i CENAMI WĘGLA [zł/gj] [zł/gj] 15,00 [zł/mwh] 300,0 - CENA EN EL W HURCIE [zł/mwh] - JEDNOSTKOWE KOSZTY EN EL ŁĄCZNIE STAŁE ZM i POZOST - KOSZTY ZMIENNE JEDNOSTKOWE - CENA PALIWA [zł/gj] 12,50 250,0 10,00 200,0 7,50 150,0 5,00 100,0 2,50 50,0 0 0 ELEKTROWNIE W BRUNATNEGO ELEKTROWNIE W KAMIENNEGO ELEKTROCIEPŁOWNIE OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A.
JEDNOSTKOWE KOSZTY ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZA 2012 i 2013 ROK [ZŁ/ MWh] 400,0 2014 3 m-ce 87,2% 2014 3 m-ce 84% KOSZT : - TECHNICZNY WYTWARZANIA 2012 2013 - SPRZEDANEJ ENERGII 2012 2013 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 2014 3 m-ce 91,1% 2014 3 m-ce 91,0% 2014 3 m-ce 97,9% 2014 3 m-ce 98,1% 100,0 ELEKTROWNIE : - NA WĘGIEL - NA WĘGIEL - GAZOWE - WODNE - WIATROWE KAMIENNY BRUNATNY * opracowanie własne HLG na podstawie materiałów ARE S.A. warto zauważyć zmniejszone koszty techniczne i sprzedaży zarówno w elektrowniach węgla kamiennego jak i brunatnego
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ROK 2011 ROK 2012 ROK 2013 6 MCY 2014 ROCZNE ZMIANY W KRAJOWYM ZUŻYCIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ [%] ODBIORCY FINALNI NA TLE ZMIAN PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO ROK/ROKU [%] 8 PKB ZMIANY ROK DO ROKU [%] ZMIANY KONSUMPCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ROK DO ROKU [%] 6 4,48 4 2 0-2 0,8 1,1 2,9 3,7 1,8 0,2-1,7 1,1-0,7-0,8 3,3 2,36 0,6 3,5 2,3-0,3 1,9% 1,6% 1,01 0,40% - 0,57% 3,0*% - 0,32% - 2,9% - 4 OPRACOWANIE HLG W/G PSE OPERATOR Z KSE W TRAKCIE PROWADZENIA RUCHU * szacowane HLG zużycie energii elektrycznej w kraju pozostaje w wyraźnej zależności od sytuacji gospodarczej zmiana konsumpcji z ich dynamiką charakterystyczne dla okresów załamań koniunktury bądź ożywień utrudniają jej długookresowe przewidywanie
PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZA 2013 ROK [GWh] W RELACJI DO 2012 ROKU ORAZ I PÓŁROCZA 2014/2013 [%] WYMIANA Z ZAGRANICĄ [TWh] I PÓŁROCZA 2014/2013 [%] 2012 2013 80 000 64 761 98,7% 8,00 6,00 2014 6 m-cy 221,3% 2014 6 m-cy 105,3% - razem na koniec grudnia 2013 164 401 GWh 101,5% W RELACJI DO 2012 ROKU 2014 6 m-cy 92,7% 60 000 40 000 20 000 56 725 102,5% 2014 6 m-cy 92,2% 2014 6 m-cy 94,4% 4,00 2,00 0,0 IMPORT POBRANIE 9 712 125,1% EKSPORT ODDANIE 17 565 100,1% 8 044 2014 6 m-cy 103,2% 92,3% 1 442 53,6% - EL i EC na węgiel kamienny razem 17 565 GWh 17 016 101,1% 2014 6 m-cy 130,9% 2014 6 m-cy 92,2% 0 ELEKTROWNIE : - WEGIEL KAMIENNY - WEGIEL BRUNATNY - WODNE i POZ OZE - PRZEMYSŁOWE CIEPLNE EC W KAMIENNY EC GAZOWE 2014 6 m-ce 73,7% OZE OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A. po I PÓŁR 2014 przy produkcji energii elektrycznej ogółem mniejszej o 4,5% oraz konsumpcji nieco mniejszej - na węglu kamiennym dynamika jest zbliżona do najmniej korzystnej z roku 2012 na węglu brunatnym po raz pierwszy od kilku lat w ogóle mniejsza
PRODUKCJA i ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ [TWh] ORAZ WĘGLA KAMIENNEGO W ENERGETYCE [mln ton] W KRAJU ŁĄCZNIE W LATACH 1999-2013 PRODUKCJA EE : ZUŻYCIE EE : OGÓŁEM W KRAJU - EL W KAMIENNYM - EC W KAMIENNY - EL W BRUNATNY - OGÓŁEM W KRAJU 180 160 REZERWA 6 700 MW - 27,8% REZERWA 2 052 MW - 10,9% 140 120 ZUŻYCIE WĘGLA EL i EC : - RAZEM - NA PROD EN EL 100 80 UDZIAŁ W PRODUKCJI OGÓŁEM : 41,30% 44,50% IMPORT WĘGLA ENERG: - ŁĄCZNIE 39,42% 60 40 20 0 42,39 42,66 40,08 33,94 35,33 32,13 12,47 2,77 7,85 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 OPRACOWANIE HLG ZE ZBIORÓW WŁASNYCH ARE S.A. ORAZ W/G PSE OPERATOR Z KSE W TRAKCIE PROWADZENIA RUCHU produkcja i zużycie energii elektrycznej w kraju w latach 2001 2013 zwiększyły się odpowiednio o 18,78TWh tj o 12,90% oraz 20,88 TWh tj o 15,03% były wyraźnie mniejsze od prognoz kolejnych projekcji Polityki Energetycznej Polski a zużycie węgla od 2008 roku było w znaczącej części zaspokajane jego importem
przypomnijmy, że rok 2012 i 2013 dla energetyki węgla brunatnego były kolejnymi po 2011 wyjątkowymi z wysoką dynamiką produkcji 2011/ 2010-108,4% 2012 /2011-102,8% 2013 /2012-102,5% przy wyraźnie mniejszej produkcji z węgla kamiennego i wyjątkowo niekorzystnych wynikach finansowych z tej ostatniej!
awaryjność elektrowni * klasyfikowane wg przyczyn [%] RÓŻNE INNE 20,3% PALIWO 1,2% NIEWŁAŚCIWA EKSPLOATACJA 0,3% ZAKŁÓCENIA BEZ USZKODZEŃ 1,0% ZŁA JAKOŚĆ URZĄDZEŃ LUB ROBÓT 5,2% DZIAŁANIE ŻYWIOŁÓW 1,8% OSOBY POSTRONNE 0,0% * elektrownie oraz EC SIEKIERKI i EC ŁĘG opracowanie własne ze zbiorów HLG oraz opracowań i materiałów ARE S.A. za 2013rok ZUŻYCIE MATERIAŁU 70,2% za 2011 rok 63,6%
awaryjność elektrowni * w latach 2008 i 2013 wg urządzeń [%] URZĄDZENIA : 100% 90% 80% 70% 60% 50% - NAWĘGLANIA - GOSP ODPADAMI - GOSP WODNEJ - STER NUMERYCZNE - ST ELEKTROENERG - CIEPŁOWNICZE - TURBINA WŁAŚCIWA - URZ POMOCN TURBINY - KOCIOŁ WŁAŚCIWY - URZ POMOCN KOTŁA - GENERATOR 40% 30% 20% 10% 0% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 * elektrownie oraz EC SIEKIERKI i EC ŁĘG opracowanie własne ze zbiorów HLG oraz opracowań i materiałów ARE S.A. po 2010 roku udział awarii kotła i urządzeń pomocniczych kotła zwiększa się a dynamika tych zmian jest znaczna!
awaryjność elektrowni * w latach 2008 i 2013 wg urządzeń [%] WŁAŚCIWA TURBINA 5,8% 8,4% URZADZENIA CIEPŁOWNICZE 0,0% 0,0% URZADZENIA STER NUMERYCZNE 0,0% URZADZENIA STACJI ELEKTROENERG 0,2% URZADZENIA POMOCN KOTŁA URZADZENIA POMOCN 0,0% 11,9% TURBINY 7,0% 4,5% 4,9% 0,0% GOSPODARKA WODNA 0,0% 0,0% GOSPODARKA ODPADAMI 0,5% 0,1% URZADZENIA NAWĘGLANIA 0,0% 0,0% GENERATOR 22,7% 8,3% * elektrownie oraz EC SIEKIERKI i EC ŁĘG opracowanie własne ze zbiorów HLG oraz opracowań i materiałów ARE S.A. za 2008 rok za 2013 rok WŁAŚCIWY KOCIOŁ 54,4% 66,3% w 2013 roku udział awarii z kotła i urządzeń pomocniczych kotła licząc łącznie stanowi już prawie ¼ z całości zdarzeń ale co istotne w trwałej tendencji powiększeń - w relacji do 2008 roku większy o 7%!
do roku 2020 z systemu odstawionych zostanie conajmniej 6 000 MW z przyczyn zużycia i niespełnienia wymogów ekologicznych i trwałej utraty rentowności GORZÓW BL GAZOWY 138 MW WŁOCŁAWEK BL GAZOWO PAROWY 473 MWe RAZEM 5796 MW KOZIENICE BL WĘGLOWY 1075 MW pomiędzy 2020 a 2030 rokiem z systemu odstawionych zostanie kolejne 9 500 MW BOGATYNIA BL NA W BRUNATNY 450 MW OPOLE 2 BL WEGLOWE W SUMIE 1800 MW ST WOLA BL GAZOWY 450 MW z przyczyn jak wyżej TYCHY BL KOGENERACYJNY 50 MWe i 86 MWt JAWORZNO BL WEGLOWY 910 MW RZESZÓW BL KOGENERACYJNY 450 MWe i 26 MWt OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH
OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH postępujące zużycie z lat pracy i zmieszanych nakładów na remonty bloków energetycznych migracja marży z wytwarzania w stronę obrotu z rozpiętości nadal niskich cen energii elektrycznej w hurcie i praktycznie niezmiennymi cenami dla odbiorców finalnych grozi gorszymi wynikami podsektora wytwarzania co pogłębia skalę ryzyk inwestycyjnych w nowe moce a ze zmian struktury zużycia energii mimo dobrych prognoz gospodarczych dla Polski na najbliższe lata nie można zakładać większej konsumpcji i z niej większego wolumenu produkcji energii elektrycznej
ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 z polityki
dziś politykę energetyczną POLSKI wyznacza formalnie dokument z listopada 2019 roku dynamika zmian w otoczeniu gospodarczym i politycznym już w momencie jego przyjęcia przez RM określiła jego małą przydatność dla jakichkolwiek projekcji gospodarczych i stanowi argument dla konieczności opracowań długookresowych o charakterze doktrynalnym dla bezpieczeństwa energetycznego kraju niż krótkookresowych uszczegółowionych polityk
PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ [TWh] NTUA* DLA KE 300 GAZ ZIEMNY EN JĄDROWA OZE WĘGIEL SUMA KAM i BRUN 250 200 nierealne - zatem z jakich źródeł 150 100 50 0 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE MG LUTY 2014 i ZBIORÓW WŁASNYCH * NATIONAL TECHNIKAL of ATENS 2013 ROK projekcja na użytek rozstrzygnięć strategicznych z lutego 2014 roku już jest niewiarygodna bowiem założenie pozyskania znaczącej produkcji energii elektrycznej w 2030 roku z elektrowni atomowej jest nierealne /w warunkach POLSKI to nie tylko wyzwania inwestycyjne/
dylematy najistotniejszych i niezbędnych rozstrzygnięć politycznych dla decyzji strategicznych energetyki w POLSCE do 2050 roku : określenie stanowiska wobec polityki klimatycznej UE podejście do OZE z przełożeniem emocji i argumentów w stronę pragmatyzmu gospodarczego konsekwencja w realizacji programu energetyki jądrowej z większą wiarygodnością założeń stworzenie i uwiarygodnienie mechanizmów ograniczających ryzyka inwestycyjne w generację do poziomu stymulującego je skuteczniej zabezpieczenie złóż węgla brunatnego z dostępnością dla ich eksploatacji i jednoznaczne określenie jego istotnej wagi dla bezpieczeństwa energetycznego przeprowadzenie procesów restrukturyzacyjnych górnictwo węgla kamiennego na czas dłuższy OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE MG i ZBIORÓW WŁASNYCH
koncepcja wielowariantowa rozstrzygnięć politycznych dla decyzji strategicznych energetyki w POLSCE do 2050 roku : - jeden wiodący scenariusz zrównoważony zakładający kontynuację dotychczasowych trendów i realizacji podjętych decyzji w zakresie rozwoju sektora energetycznego Polski dwa scenariusze pomocnicze mające charakter wariantów analitycznych : - scenariusz jądrowy przewidująca dominującą rola energii jądrowej w bilansie energetycznym Polski - scenariusz gaz + OZE dominująca rola gazu i OZE - eksploatacja w Polsce na dużą skalę gazu ziemnego ze złóż niekonwencjonalnych - istotny także w kosztach rozwój technologii OZE OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE MG i ZBIORÓW WŁASNYCH
ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 z polityki
spisane koncepcje Komisji Europejskiej do projektu konkluzji RE w październiku w obszarze klimatu i energii na lata 2021-2030 : przyjęcie celu co najmniej 40% redukcji emisji do 2030 roku wielkość 40% podana w nawiasie co sugeruje możliwą zmianę celu prawdopodobniejsze jest jego zwiększenie przyjęcie celu 30% udziału OZE i 30% zwiększenia efektywności na poziomie UE do 2030 roku - bez celów krajowych zwiększenie połączeń transgranicznych do 15% mocy zainstalowanej w danym kraju
spisane koncepcje Komisji Europejskiej do projektu konkluzji RE w październiku w obszarze klimatu i energii na lata 2021-2030 : dodatkowa pula uprawnień dla państw biedniejszych do licytacji na aukcji wzorem obecnego klucza 88%, 10%, 2% z możliwością odejścia od ostatniego współczynnika opartego na redukcjach historycznych dla państw o wysokim udziale rolnictwa możliwe ma być uznanie zalesiania terenów jako działanie redukujące emisje CO 2 offsety emisji rolniczych zalesianiem dodatkowa rezerwa 5% uprawnień w systemie na projekty innowacyjne w stylu obecnego NER 300
spisane koncepcje Komisji Europejskiej do projektu konkluzji RE w październiku w obszarze klimatu i energii na lata 2021-2030 : utworzenie NEW INNOVACION FACILITY na rzecz modernizacji energetyki proponowana pula 5% całej puli IV ETAPU ETS z niego mogłyby korzystać wszystkie kraje wspólnoty utworzenie MODERNIZASION FUND rozumiany jako mechanizm kompensacyjny dla biedniejszych gospodarek UE poniżej 75% średniego PKB/capita fundusz kontrolowany przez EBI a wnioski o wsparcie kwalifikowane będą w kryterium najwyższych efektów ograniczenia emisjico2 i podwyższenia efektywności w lipcu EBI zaostrzył politykę finansowania inwestycji konwencjonalnych elektrowni ograniczając je zdecydowanie dla projektów EPS 450 gco 2 /kwh a ewentualnie projektów EPS 350
spisane koncepcje Komisji Europejskiej do projektu konkluzji RE w październiku w obszarze klimatu i energii na lata 2021-2030 : NOWE PROPOZYCJE STARE GRZECHY to nadal decyzje w masce udawania, że nic się nie dzieje, że nie ma wojny na Ukrainie, że nie ma Rosji odgrażającej się eskalacją ingerencji zbrojnej stosującej broń energetyczną, że nie ma demoralizującego bezrobocia i stagnacji gospodarczej z migracją przemysłów poza obszary UE w strefy taniej energii, że EUROPA traci kolejne obszary konkurencyjnej działalności gospodarczej i to zarówno na rzecz krajów odległych politycznie ale i USA to nadal propozycje ignorujące odrębności gospodarek wspólnoty w tym energetyk ze specyfiki przeszłości oraz zasobów i ich prawa do stanowienia własnego energy mix z kontynuacją polityki eliminacji paliw stałych podtrzymując zmurszałą i kosztowną filozofię romantyzmu klimatycznego uzależniając się coraz bardziej od zewnętrznych dostaw energii
co dalej? DZIĘKUJĘ HERBERT LEOPOLD GABRYŚ hlg@onet.pl