FIZYKA Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen z zajęć edukacyjnych wynikających z realizowanego programu nauczania. Klasa VII Szkoły Podstawowej Opracowała: Artur Michaluk 1
I. CELE OCENIANIA: 1. Gromadzenie informacji o uczniu i procesie nauczania 2. Określanie poziomu wiedzy i umiejętności ucznia. 3. Rozbudzanie zainteresowań ucznia. 4. Przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym. 5. Motywowanie do systematycznej, samodzielnej pracy. 6. Dowartościowanie ucznia. 7. Wspomaganie ucznia i rodzica w projektowaniu dalszej drogi kształcenia. II. ZASADY KLASYFIKOWANIA ŚRÓDROCZNEGO I ROCZNEGO ORAZ SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW: Ad.II.1. Na początku roku szkolnego uczniowie zostaną zapoznani z zakresem materiału, celami kształcenia oraz zasadami i kryteriami oceniania. Ponadto na pierwszej lekcji rozpoczynającej nowy dział uczniowie zostaną zapoznani ze szczegółowymi wymaganiami na każdą ocenę z zakresu przerabianego materiału (szczegółowe wymagania będą wklejane do zeszytu). Ad.II.2. Uczniowie będą oceniani za pomocą cyfr od 1 do 6. Ocena jest jawna i każdorazowo wpisywana do dziennika. W semestrze uczeń powinien otrzymać nie mniej niż 3 ocen cząstkowych. Na lekcji uczeń może otrzymywać + i - za aktywność na lekcji, krótkie odpowiedzi ustne, rozwiązywanie zadań i wykonywanie doświadczeń. Plusy przeliczane będą na ocenę w następujący sposób: dwa + ocena dopuszczająca; trzy + ocena dostateczna; cztery + ocena dobra; pięć + ocena bardzo dobra Każdy otrzymany - redukuje +. W rozliczeniu śródrocznym jeżeli uczeń otrzyma tylko trzy - bez żadnych plusów otrzymuje ocenę niedostateczną. Ad.II.3. Ocenie podlegają następujące formy pracy: a) prace pisemne: kartkówki (10-20 minutowe) z aktualnie omawianego materiału lub z pracy domowej; prace klasowe (45-minutowe) z opracowanego działu, zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem; testy; b) samodzielna praca na lekcji: 2
samodzielne rozwiązywanie zadań kontrolnych; samodzielne rozwiązywanie zadań problemowych; rozwiązywanie zadań dodatkowych; c) obserwacja ucznia w czasie uczenia się: obserwacja ucznia w czasie pracy z podręcznikiem, w grupie, podczas wykonywania różnych prac; obserwacja w czasie gier dydaktycznych; nietypowe rozwiązywanie zadań; obserwacja ucznia podczas wykonywania doświadczeń d) wypowiedzi ustne: udział w dyskusji; aktywność na lekcji; posługiwanie się językiem fizyki; analiza zadań z treścią (rozumienie treści rozwiązywanych zadań); e) sprawdzanie i ocenianie praktycznej działalności uczniów: wykonywanie doświadczeń f) systematyczne rozwiązywanie prac domowych i systematyczna praca ucznia na lekcji. Ad.II.4. Uczeń ma prawo do zaliczania wiadomości wówczas, gdy jego nieobecność usprawiedliwiona trwa dwa tygodnie i więcej. Ad.II.5. Ocenę na koniec semestru i koniec roku szkolnego wystawia nauczyciel przedmiotu po dokładnej analizie osiągnięć ucznia pod kątem wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny cząstkowe. Uczeń ma prawo do poprawy oceny końcowej, gdy wynikła ona z przyczyn obiektywnych takich jak choroba. Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych. 1. Co najmniej na trzy tygodnie przed klasyfikacyjnym zebraniem plenarnym rady pedagogicznej nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne są obowiązani wystawić proponowane oceny niedostateczne z zajęć edukacyjnych, o których powiadamia rodziców wychowawca. O pozostałych przewidywanych cenach z zajęć edukacyjnych informują uczniów nauczyciele prowadzący dane zajęcia edukacyjne, a o ocenie zachowania wychowawca klasy w terminie co najmniej czterech dni przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej. 2. Egzamin klasyfikacyjny. 3
a. Uczeń może nie być klasyfikowany z jednego, kilku lub wszystkich zajęć edukacyjnych, jeżeli brak jest podstaw do ustalenia śródrocznej lub rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej z powodu nieobecności ucznia na zajęciach edukacyjnych przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na te zajęcia w szkolnym planie nauczania. b. Uczeń niesklasyfikowany z powodu usprawiedliwionej nieobecności może zdawać egzamin klasyfikacyjny. pisemną prośbę o egzamin klasyfikacyjny (egzaminy klasyfikacyjne) należy złożyć na piśmie do dyrektora szkoły najpóźniej w dzień poprzedzający rozpoczęcie klasyfikacyjnego posiedzenia rady pedagogicznej w danym semestrze (roku szkolnym). c. Na wniosek ucznia nieklasyfikowanego z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności lub na wniosek jego rodziców (prawnych opiekunów) rada pedagogiczna może wyrazić zgodę na egzamin klasyfikacyjny. pisemną prośbę o egzamin klasyfikacyjny (egzaminy klasyfikacyjne) należy złożyć na piśmie do dyrektora szkoły najpóźniej w dzień poprzedzający rozpoczęcie klasyfikacyjnego posiedzenia rady pedagogicznej w danym semestrze (roku szkolnym); w przypadku wniosku o egzamin klasyfikacyjny (egzaminy klasyfikacyjne), z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności, rada pedagogiczna podejmuje decyzję w drodze jawnego głosowania zwykłą większością głosów. 3. Nauczyciele przedmiotów wystawiają oceny klasyfikacyjne. Niedostateczna roczna ocena klasyfikacyjna może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego (z zastrzeżeniem 12 i 14 ust.1). a) Egzamin poprawkowy. 1. Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej (semestralnej) uzyskał ocenę niedostateczną z jednych albo dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych, może zdawać egzamin poprawkowy z tych zajęć. 4
pisemną prośbę o egzamin poprawkowy składa uczeń lub jego rodzice (prawni opiekunowie) do dyrektora szkoły nie później niż do momentu rozpoczęcia klasyfikacyjnego posiedzenia rady pedagogicznej w danym roku szkolnym; 2. Egzamin poprawkowy składa się z części pisemnej oraz części ustnej, z wyjątkiem egzaminu z plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, techniki, zajęć technicznych, informatyki, oraz wychowania fizycznego, z których egzamin ma przede wszystkim formę zadań praktycznych. zagadnienia egzaminacyjne (zadania praktyczne) pisemne i ustne zgodne z wymaganiami programowymi na ocenę dopuszczającą przygotowuje komisja przedmiotowa i przekazuje dyrektorowi szkoły na tydzień przed wyznaczonym terminem egzaminu; egzamin uważa się za zdany jeżeli uczeń uzyska w części pisemnej i ustnej egzaminu co najmniej 65% punktów możliwych do uzyskania. 3. Termin egzaminu poprawkowego wyznacza dyrektor szkoły do dnia zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Egzamin poprawkowy przeprowadza się w ostatnim tygodniu ferii letnich. dyrektor szkoły listownie informuje zainteresowanych uczniów i ich rodziców (opiekunów prawnych) o wyznaczonym terminie egzaminu. Ad.II.6. Nauczyciel uzasadnia ocenę słownie informując ucznia co należy zrobić aby osiągnąć lepsze wyniki. Ad.II.7. Sprawdziany wiadomości będą zapowiadane i zapisywane do dziennika na tydzień przed ich pisaniem. Oceny ze sprawdzianu będą miały decydujący wpływ na ocenę semestralną. Poprawa sprawdzianu jest dobrowolna i odbywa się w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac w terminie ustalonym przez nauczyciela. Uczeń pisze ją tylko raz. Poprawiać można co najwyżej ocenę dopuszczającą. Punkty uzyskane z prac klasowych i sprawdzianów przeliczane są na stopnie według następującej skali: Ocena niedostateczna od 0% do 30 % Ocena dopuszczająca 30 % i powyżej, aż do 50 % Ocena dostateczna 50 % i powyżej, aż do 70 % Ocena dobra 70 % i powyżej, aż do 90 % Ocena bardzo dobra 90 % i powyżej, aż do 100 % 5
Ocenę celującą może otrzymać uczeń, który spełnia kryteria ocen na ocenę bardzo dobrą, na pracach klasowych rozwiązuje zadania dodatkowe, osiąga sukcesy w konkursach matematycznych na szczeblu pozaszkolnym. Ad.II.8. Wszelkie uwagi o wystawionej ocenie cząstkowej uczeń zgłasza do nauczyciela na przerwie po skończonej lekcji. Nauczyciel ma obowiązek rozpatrzyć odwołanie ucznia od oceny. III. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW NA POSZCZEGÓLNE OCENY Kryteria wymagań na poszczególne oceny. (założenia ogólne) I. PYTANIA TEORETYCZNE. Kryteria wymagań na ocenę dopuszczającą. 1.Uczeń posiada znajomość podstawowych wielkości i zjawisk. 2. Uczeń zna symbole podstawowych wielkości fizycznych. 3. Uczeń poda przykłady prostych zjawisk fizycznych. 4. Zna praktyczne wykorzystanie praw i zjawisk fizycznych. Kryteria wymagań na ocenę dostateczną (jak na odpuszczającą + dodatkowe) 1.Uczń posiada znajomość podstawowych wzorów fizycznych. 2. Znajomość związków między wielkościami. 3. Znajomość jednostek podstawowych wielkości fizycznych. 4. Rozumie podstawowe prawa. 5. Potrafi zilustrować różne zagadnienia fizyczne za pomocą tabel, wykresów i rysunków. Kryteria wymagań na ocenę dobrą (jak na dostateczną + dodatkowe). 1. Uczeń zna zależności między wielkościami fizycznymi i ich jednostkami. 2. Poprawnie wyjaśnia zjawiska fizyczne. 3. Sporządza i interpretuje wykresy. 4. Potrafi podać treść i wyjaśnić poznane prawa fizyczne. 5. Poprawnie posługuje się terminologią fizyczną i wypowiada się logicznie. Kryteria wymagań na ocenę bardzo dobrą (jak na dobrą + dodatkowe). 1. Uczeń posiada umiejętności uogólniania i formułowania wniosków. 2. Potrafi rozwiązywać złożone problemy wymagające znajomości kilku zjawisk i praw. 3. Przytacza nietypowe przykłady poznanych zjawisk. 4. Wypowiada się samodzielnie na podany temat bez pomocy nauczyciela. II. ZADANIA RACHUNKOWE. Kryteria wymagań na ocenę dopuszczającą. 1. Uczeń potrafi wymienić dane i szukane w zadaniu. 2. Uczeń zapisuje dane i szukane za pomocą symboli fizycznych. 6
Kryteria wymagań na ocenę dostateczną (jak na odpuszczającą + dodatkowe) 1. Uczeń wypisze wzory. 2. Zilustruje zadania rysunkiem. 3. Rozwiąże proste zadania nie wymagające przekształcenia wzorów. Kryteria wymagań na ocenę dobrą (jak na dostateczną + dodatkowe). 1. Uczeń przekształca proste wzory. 2. Dokonuje przekształceń na jednostkach. 3. Potrafi obliczać wielkości fizyczne posługując się wykresami. Kryteria wymagań na ocenę bardzo dobrą (jak na dobrą + dodatkowe). 1.Uczeń rozwiązuje zadania złożone wymagające zastosowania kilku wzorów. 2. Posiada umiejętności analizy wyników zadania. 3. Potrafi ocenić wyniki zadania w odniesieniu do rzeczywistości. III. ZADANIA DOŚWIADCZALNE. Kryteria wymagań na ocenę dopuszczającą. 1. Uczeń potrafi nazwać przyrządy potrzebne do doświadczenia. 2. Wykonuje czynności pomocnicze lub samodzielnie wykona proste doświadczenie. 3. Odczyta wskazania przyrządów pomiarowych. Kryteria wymagań na ocenę dostateczną (jak na odpuszczającą + dodatkowe) 1. Uczeń wybierze przyrządy i pod kierunkiem nauczyciela wykona doświadczenie według instrukcji. 2. Zapisze wyniki doświadczenia. Kryteria wymagań na ocenę dobrą (jak na dostateczną + dodatkowe). 1. Uczeń zaplanuje wykonanie prostego doświadczenia. 2. Zaplanuje kolejność czynności zgodnie z instrukcją. 3. Samodzielnie wykona doświadczenie zgodnie z instrukcją. 4. Zaprojektuje tabelę wyników pomiarów. 5. Próbuje formułować wnioski. Kryteria wymagań na ocenę bardzo dobrą (jak na dobrą + dodatkowe). 1. Uczeń planuje i samodzielnie przeprowadza doświadczenie. 2. Analizuje wyniki doświadczenia i wyciąga wnioski. Przedstawia wyniki na wykresie. 7
Wymagania szczegółowe na poszczególne oceny z fizyki Klasa VII Dział: I. Wykonujemy pomiary. Wymagania konieczne - ocena dopuszczająca (2) wymienia przyrządy, za pomocą których mierzymy długość, temperaturę, czas, szybkość i masę mierzy długość, temperaturę, czas, szybkość i masę wymienia jednostki mierzonych wielkości podaje zakres pomiarowy przyrządu odczytuje najmniejszą działkę przyrządu i podaje dokładność przyrządu mierzy wartość siły w niutonach za pomocą siłomierza oblicza wartość ciężaru ze wzoru podaje źródło siły ciężkości i poprawnie zaczepia wektor do ciała, na które działa siła ciężkości podaje cechy wielkości wektorowej odczytuje gęstość substancji z tabeli mierzy objętość ciał o nieregularnych kształtach za pomocą menzurki oblicza gęstość substancji ze wzoru oblicza ciśnienie za pomocą wzoru m d = V F p = S podaje jednostkę ciśnienia i jej wielokrotności mierzy ciśnienie atmosferyczne za pomocą barometru Wymagania podstawowe ocena dostateczna (3) oblicza wartość najbardziej zbliżoną do rzeczywistej wartości mierzonej wielkości jako średnią arytmetyczną wyników przelicza jednostki długości, czasu i masy oblicza najmniejszą działkę i podaje dokładność przyrządu wykazuje doświadczalnie, że wartość siły ciężkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała uzasadnia potrzebę wprowadzenia siły jako wielkości wektorowej rysuje wektor obrazujący siłę o zadanej wartości i przyjmuje odpowiednią jednostkę wyznacza doświadczalnie gęstość ciała stałego o regularnych kształtach szacuje niepewności pomiarowe przy pomiarach masy i objętości wykazuje, że skutek nacisku na podłoże ciała o ciężarze zależy od wielkości powierzchni zetknięcia ciała z podłożem przelicza jednostki ciśnienia mierzy ciśnienie w oponie samochodowej na podstawie wyników zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej 8
Wymagania rozszerzone ocena dobra (4) zapisuje różnicę między wartością końcową i początkową wielkości fizycznej, np. l posługuje się wagą laboratoryjną przekształca wzór i oblicza masę ciała, jeśli zna wartość jego ciężaru dodaje wektory sił o tym samym kierunku i zwrocie przelicza gęstość wyrażoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwrót odróżnia mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania, czyli pomiaru pośredniego wyznacza doświadczalnie gęstość cieczy opisuje zależność ciśnienia atmosferycznego od wysokości nad poziomem morza rozpoznaje w swoim otoczeniu zjawiska, w których istotną rolę odgrywa ciśnienie atmosferyczne i urządzenia, do działania których jest ono niezbędne wyznacza doświadczalnie ciśnienie atmosferyczne za pomocą strzykawki i siłomierza wykazuje, że jeśli dwie wielkości są do siebie wprost proporcjonalne, to wykres zależności jednej od drugiej jest półprostą wychodzącą z początku układu osi Wymagania dopełniające ocena bardzo dobra (5) wyjaśnia na przykładach przyczyny występowania niepewności pomiarowych wyjaśnia, co to znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy opisuje doświadczenie Celsjusza i objaśnia utworzoną przez niego skalę temperatur wyjaśnia na przykładzie znaczenie pojęcia względności dodaje wektory sił o tym samym kierunku ale o przeciwnych zwrotach przekształca wzór przekształca wzór d p m V F S = i oblicza każdą z wielkości fizycznych w tym wzorze = i oblicza każdą z wielkości występujących w tym wzorze wyciąga wnioski o wartościach wielkości fizycznych na podstawie kąta nachylenia wykresu do osi poziomej Dział: II. Niektóre własności fizyczne ciał. Wymagania konieczne - ocena dopuszczająca (2) wymienia stany skupienia ciał i podaje ich przykłady podaje przykłady ciał kruchych, sprężystych i plastycznych wymienia zmiany stanów skupienia ciał podaje przykłady topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji podaje temperatury topnienia, krzepnięcia i wrzenia wody podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej w życiu codziennym i technice Wymagania podstawowe ocena dostateczna (3) opisuje stałość objętości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów wymienia i opisuje zmiany stanów skupienia ciał odróżnia wodę w stanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur odczytuje z tabeli temperatury topnienia i wrzenia opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie 9
opisuje zachowanie taśmy bimetalicznej przy jej ogrzewaniu Wymagania rozszerzone ocena dobra (4) podaje przykłady zmian właściwości ciał spowodowanych zmianą temperatury opisuje zależność temperatury wrzenia od ciśnienia opisuje zależność szybkości parowania od temperatury demonstruje zjawiska topnienia, wrzenia i skraplania za pomocą symboli l i t lub V i t zapisuje fakt, że przyrost długości drutów lub objętości cieczy jest wprost proporcjonalny do przyrostu temperatury wymienia zastosowania praktyczne taśmy bimetalicznej wykorzystuje do obliczeń prostą proporcjonalność przyrostu długości do przyrostu temperatury Wymagania dopełniające ocena bardzo dobra (5) opisuje właściwości plazmy wykazuje doświadczalnie zachowanie objętości ciała stałego przy zmianie jego kształtu wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawartej w powietrzu, np. na okularach, szklankach, i potwierdza to doświadczalnie wyjaśnia zachowanie taśmy bimetalicznej podczas jej ogrzewania Dział: III. Cząsteczkowa budowa ciał.. Wymagania konieczne - ocena dopuszczająca (2) opisuje doświadczenie uzasadniające hipotezę o cząsteczkowej budowie ciał opisuje zjawisko dyfuzji opisuje zjawisko kontrakcji podaje przyczyny tego, że ciała stałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząsteczki podaje przykłady atomów i cząsteczek podaje przykłady pierwiastków i związków chemicznych Wymagania podstawowe ocena dostateczna (3) przelicza temperaturę wyrażoną w skali Celsjusza na temperaturę w skali Kelvina i Fahrenheita i na odwrót na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonstruje odpowiednie doświadczenie wyjaśnia rolę mydła i detergentów opisuje różnice w budowie ciał stałych, cieczy i gazów wyjaśnia, dlaczego na wewnętrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie podaje przykłady, w jaki sposób można zmienić ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku wyjaśnia pojęcia: atomu, cząsteczki, pierwiastka i związku chemicznego Wymagania rozszerzone ocena dobra (4) 10
wykazuje doświadczalnie zależność szybkości dyfuzji od temperatury podaje przykłady działania sił spójności i sił przylegania objaśnia, co to znaczy, że ciało stałe ma budowę krystaliczną wymienia i objaśnia sposoby zwiększania ciśnienia gazu w zamkniętym zbiorniku Wymagania dopełniające ocena bardzo dobra (5) opisuje związek średniej szybkości cząsteczek gazu lub cieczy z jego temperaturą uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina Wyjaśnia budowę cząsteczkową substancji Dział: IV. Jak opisać ruch. Wymagania konieczne - ocena dopuszczająca (2) opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia klasyfikuje ruchy ze względu na kształt toru wymienia cechy charakteryzujące ruch prostoliniowy jednostajny na podstawie różnych wykresów st () odczytuje drogę przebywaną przez ciało w różnych odstępach czasu zapisuje wzór i nazywa występujące w nim wielkości oblicza wartość prędkości ze wzoru na przykładzie wymienia cechy prędkości jako wielkości wektorowej podaje przykłady ruchu przyspieszonego i opóźnionego opisuje ruch jednostajnie przyspieszony z wykresu zależności odczytuje przyrosty szybkości w określonych jednakowych odstępach czasu podaje wzór na wartość przyspieszenia podaje jednostki przyspieszenia podaje wartość przyspieszenia w ruchu jednostajnie opóźnionym stosuje poznane wzory w prostych zadaniach rachunkowych Wymagania podstawowe ocena dostateczna (3) rozróżnia pojęcia toru ruchu i drogi wybiera układ odniesienia i opisuje ruch w tym układzie oblicza drogę przebytą przez ciało na podstawie wykresu zależności wartość prędkości w km/h wyraża w m/s i na odwrót uzasadnia potrzebę wprowadzenia do opisu ruchu wielkości wektorowej prędkości oblicza średnią wartość prędkości planuje czas podróży na podstawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu wyznacza doświadczalnie średnią wartość prędkości biegu, pływania lub jazdy na rowerze posługuje się pojęciem wartości przyspieszenia do opisu ruchu jednostajnie przyspieszonego sporządza wykres zależności dla ruchu jednostajnie przyspieszonego 11
odczytuje zmianę wartości prędkości z wykresu zależności dla ruchu jednostajnie przyspieszonego posługuje się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu jednostajnie opóźnionego stosuje poznane wzory w zadaniach w, których trzeba zamieniać jednostki Wymagania rozszerzone ocena dobra (4) wyjaśnia, co to znaczy, że spoczynek i ruch są względne opisuje położenie ciała za pomocą współrzędnej x doświadczalnie bada ruch jednostajny prostoliniowy i formułuje wniosek, że s~ t sporządza wykres zależności stna () podstawie wyników doświadczenia zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zależności na podstawie danych z tabeli podaje interpretację fizyczną pojęcia szybkości opisuje ruch prostoliniowy jednostajny z użyciem pojęcia prędkości rysuje wektor obrazujący prędkość o zadanej wartości (przyjmuje odpowiednią jednostkę) wykonuje zadania obliczeniowe z użyciem średniej wartości prędkości przekształca wzór i oblicza każdą wielkość z tego wzoru sporządza wykres zależności at () dla ruchu jednostajnie przyspieszonego opisuje spadek swobodny sporządza wykres zależności dla ruchu jednostajnie opóźnionego odczytuje zmianę wartości prędkości z wykresu zależności dla ruchu jednostajnie opóźnionego przekształca wzór i oblicza każdą z wielkości występującą w tym wzorze przekształca podane wzory i zamienia jednostki Wymagania dopełniające ocena bardzo dobra (5) oblicza przebytą przez ciało drogę jako przekształca wzór i oblicza każdą z występujących w nim wielkości podaje interpretację fizyczną pojęcia przyspieszenia podaje interpretację fizyczną pojęcia przyspieszenia w ruchu jednostajnie opóźnionym stosuje kilka wzorów w zadaniach rachunkowych Dział :V. Siły w przyrodzie. Wymagania konieczne - ocena dopuszczająca (2) wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość podaje przykłady statycznych i dynamicznych skutków oddziaływań podaje przykład dwóch sił równoważących się na prostych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równoważące się podaje treść I zasady dynamiki 12
podaje treść II zasady dynamiki podaje treść III zasady dynamiki ilustruje na przykładach pierwszą i trzecią zasadę dynamiki podaje przykłady występowania sił sprężystości w otoczeniu podaje przykłady, w których na ciała poruszające się w powietrzu działa siła oporu powietrza podaje przykłady świadczące o tym, że wartość siły oporu powietrza wzrasta wraz ze wzrostem szybkości ciała wymienia niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika demonstruje prawo Pascala podaje przykłady wykorzystania prawa Pascala podaje wzór na ciśnienie podaje wzór na ciśnienie hydrostatyczne podaje wzór na wartość siły wyporu podaje warunek pływania i tonięcia ciała zanurzonego w cieczy opisuje ruch ciała pod działaniem stałej siły wypadkowej zwróconej tak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczytuje ten zapis ilustruje drugą zasadę dynamiki stosuje poznane wzory w prostych zadaniach rachunkowych Wymagania podstawowe ocena dostateczna (3) oblicza wartość i określa zwrot wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej o zwrotach zgodnych i przeciwnych podaje przykład kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej, które się równoważą analizuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe wartości, ten sam kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje ich cechy wymienia siły działające na ciężarek wiszący na sprężynie wykazuje doświadczalnie, że siły tarcia występujące przy toczeniu mają mniejsze wartości niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim podaje przykłady pożytecznych i szkodliwych skutków działania sił tarcia wykorzystuje ciężar cieczy do uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od gęstości cieczy i wysokości słupa cieczy opisuje praktyczne skutki występowania ciśnienia hydrostatycznego oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia ze wzoru p = d g h wyznacza doświadczalnie gęstość ciała z wykorzystaniem prawa Archimedesa stosuje poznane wzory w zadaniach w, których trzeba zamieniać jednostki Wymagania rozszerzone ocena dobra (4) 13
podaje przykłady układów ciał wzajemnie oddziałujących, wskazuje siły wewnętrzne i zewnętrzne w każdym układzie oblicza wartość i określa zwrot wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej o zwrotach zgodnych i przeciwnych opisuje doświadczenie potwierdzające pierwszą zasadę dynamiki na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności opisuje wzajemne oddziaływanie ciał na podstawie trzeciej zasady dynamiki Newtona wyjaśnia, że na skutek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się siły dążące do przywrócenia początkowych jego rozmiarów i kształtów, czyli siły sprężystości działające na rozciągające lub ściskające ciało podaje przyczyny występowania sił tarcia demonstruje zależność ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego wykorzystuje wzór na ciśnienie hydrostatyczne w zadaniach obliczeniowych wykorzystuje wzór na wartość siły wyporu do wykonywania obliczeń oblicza każdą z wielkości we wzorze F = ma kg m s podaje wymiar 1 niutona 1 N 1 2 przekształca podane wzory i zamienia jednostki Wymagania dopełniające ocena bardzo dobra (5) na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania ciał wyjaśnia zjawisko bezwładności opisuje zjawisko odrzutu wykazuje doświadczalnie, że wartość siły tarcia kinetycznego nie zależy od pola powierzchni styku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał trących o siebie i wartości siły dociskającej te ciała do siebie wyjaśnia pływanie i tonięcie ciał z zastosowaniem pierwszej zasady dynamiki przez porównanie wzorów F = ma i uzasadnia, że współczynnik g to wartość przyspieszenia, z jakim ciała spadają swobodnie Dział :VI. Praca moc, energia mechaniczna. Wymagania konieczne - ocena dopuszczająca (2) podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym oblicza pracę ze wzoru W = Fs podaje jednostkę pracy 1 J W oblicza moc ze wzoru P = t podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzystywania podaje przykłady ciał mających energię potencjalną ciężkości i energię kinetyczną oblicza energię potencjalną grawitacji ze wzoru E = mgh i energię kinetyczną ze wzoru podaje przykłady przemiany energii potencjalnej w kinetyczną i na odwrót, z zastosowaniem zasady zachowania energii mechanicznej stosuje poznane wzory w prostych zadaniach rachunkowych 14
Wymagania podstawowe ocena dostateczna (3) wyjaśnia, co to znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą podaje jednostki mocy i przelicza je wyjaśnia, co to znaczy, że ciało ma energię mechaniczną podaje przykłady zmiany energii mechanicznej na skutek wykonanej pracy wymienia czynności, które należy wykonać, by zmienić energię potencjalną ciała oblicza energię potencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych stosuje poznane wzory w zadaniach w, których trzeba zamieniać jednostki Wymagania rozszerzone ocena dobra (4) wyraża jednostkę pracy podaje ograniczenia stosowalności wzoru W oblicza każdą z wielkości we wzorze W = Fs oblicza każdą z wielkości ze wzoru W P = t = Fs wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnętrznych w układzie i zewnętrznych spoza układu objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego przekształca podane wzory i zamienia jednostki Wymagania dopełniające ocena bardzo dobra (5) sporządza wykres zależności W() soraz Fs, () odczytuje i oblicza pracę na podstawie tych wykresów objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy oblicza moc na podstawie wykresu zależności Wt () wyjaśnia i zapisuje związek E Wz podaje przykłady sytuacji, w których zasada zachowania energii mechanicznej nie jest spełniona 15