Opracował: Sprawdził: Zatwierdził: ŚRODOWISKOWE I BHP Pełnomocnik ds. ZSZ i EMAS Bożena Puss Dyrektor Operacyjny Marcin Biskup Prezes Zarządu Jan Woźniak Podpisy: Strona 1 z 9 Data: 06.09.16r Dokument zatwierdzony Zarządzeniem Wewnętrznym Prezesa Zarządu SPIS TREŚCI 1. Cel instrukcji 2 2. Przedmiot instrukcji 2 3. Zakres obowiązywania 2 4. Terminologia i skróty 2 5. Odpowiedzialność i uprawnienia 2 6. Opis procesu 2 6.1 Postanowienia ogólne 2 7. Zapobieganie wystąpienia awarii 3 7.1 Postępowanie z substancjami chemicznymi 3 7.2 Uwolnienie czynnika chłodniczego w trakcie czynności konserwacyjnych układów klimatyzacji 3 7.3 Praca na wysokości 4 8. Potencjalne zdarzenia awaryjne i awarie środowiskowe i BHP 4 8.1 Pożar i wybuch 4 8.2 Ewakuacja pracownika z wysokości 5 8.3 Skażenie gleby, systemu kanalizacji 6 8.4 Instrukcja ewakuacji pracowników 7 8.5 Znaki zakazu, ostrzegawcze, informacyjne 8 9. Historia zmian 9 Rodzaj egzemplarza: Wewnętrzny Informacyjny Egzemplarz nadzorowany nr: 1 Adresat: Wszystkie Komórki Organizacyjne Spółki UWAGA: Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Zabrania się dokonywania zmian treści dokumentu, a także kopiowania i rozpowszechniania bez zgody Prezesa Zarządu firmy Engie Services Sp. z o.o.
Strona 2 z 9 1. Cel instrukcji Celem niniejszej instrukcji jest określenie zasad postępowania w sytuacji powstania sytuacji awaryjnych i awarii środowiskowych i BHP. 2. Przedmiot instrukcji Niniejsza instrukcja określa zasady postępowania dla zdefiniowanych w Engie Services Sp. z o.o. zdarzeń awaryjnych i awarii środowiskowych i BHP. 3. Zakres obowiązywania Niniejsza instrukcja obowiązuje w komórkach organizacyjnych Engie Services Sp. z o.o. objętych Zintegrowanym Systemem Zarządzania wskazanych w rozdzielniku ze strony pierwszej niniejszej instrukcji 4. Terminologia i skróty Katalog pojęć i skrótów funkcjonujących w Zintegrowanym Systemie Zarządzania określa załącznik nr 1 do Księgi ZSZ Terminologia i Skróty. 5. Odpowiedzialność i uprawnienia 5.1.1 Za bieżące stosowanie niniejszej instrukcji odpowiadają bezpośrednio pracownicy, którzy realizują czynności wynikające z jej zapisów, a pośrednio Pełnomocnik ds. ZSZ i EMAS, który prowadzi nadzór nad realizacją działań. 5.1.2 Odpowiedzialność za nadzór nad kluczowymi elementami instrukcji określa poniższa tabela: Lp. Zakres odpowiedzialności Odpowiedzialny 1. - Informowanie o zaistniałym zdarzeniu awaryjnym lub awarii środowiskowej/bhp 2. - Postępowanie w sytuacji awaryjnej 6. Opis procesu 6.1 Postanowienia ogólne - Osoba, która jest świadkiem zdarzenia - Osoba która jest świadkiem zdarzenia oraz inne osoby będące dostępne i mogące udzielić pomocy 6.1.1 Na podstawie przeprowadzonej analizy możliwych do wystąpienia zdarzeń awaryjnych i awarii środowiskowych oraz zdarzeń wypadkowych zdefiniowano następujące zdarzenia i awarie/wypadkowe: - Zagrożenia Pożarowe i Wybuchowe, - Konieczność ewakuacji pracownika z wysokości, - Skażenie gleby, systemu kanalizacyjnego, - Uwolnienie czynnika chłodniczego w trakcie czynności konserwacyjnych układów klimatyzacji. 6.1.2 Zasady postępowania dla zdefiniowanych zagrożeń wskazano w rozdziale 8 niniejszej instrukcji.
Strona 3 z 9 7. Zapobieganie wystąpienia awarii 7.1 Postępowanie z substancjami chemicznymi 7.1.1 W procesach świadczenia usług z użyciem substancji chemicznych, w tym odpadowych substancji chemicznych (np. zużyty olej, zanieczyszczony sorbent) istnieje zagrożenie wycieku/rozsypania spowodowanego rozszczelnieniem opakowania lub przypadkowego rozlania/rozsypania przez pracownika i przedostania się substancji chemicznej przez kratkę odpływową podłączoną bezpośrednio do kanalizacji ogólnospławnej. 7.1.2 Eksploatacja i użytkowanie pojazdów oraz urządzeń mechanicznych (np. z układami hydraulicznymi) może być przyczyną awarii środowiskowej w postaci wycieków substancji szkodliwych (olejowych, ropopochodnych lub innych) do gleby. Dbaj o stan techniczny pojazdu oraz okresowo weryfikuj czy nie występują wycieki/rozszczelnienie mogące powodować zanieczyszczenie środowiska 7.1.3 W celu ograniczenia niekorzystnego wpływu substancji chemicznych na środowisko, w tym w szczególności przeniknięcie substancji chemicznej do systemu kanalizacyjnego lub gleby przyjmuje się następujące zasady postępowania: Magazynowanie: Substancje chemiczne magazynowane są w oryginalnych pojemnikach, w miejscach przeznaczonych do magazynowania substancji i surowców chemicznych, Przechowywanie substancji chemicznych musi uwzględniać wymagania Kart Charakterystyki Substancji Niebezpiecznej. Przeładunek lub czynności manipulacyjne pojemnikami: W trakcie przeładunku substancji chemicznych z pojemników transportowych należy zabezpieczyć możliwość przeniknięcia ewentualnych wycieków do gleby lub systemu kanalizacyjnego. W tym celu, przed rozpoczęciem przeładunku należy: - W obrębie wykonywanych prac posiadać Apteczkę Ekologiczną lub sorbent oraz przygotować go do użycia, - W przypadku przetaczania substancji pomiędzy pojemnikami należy stosować wanny ociekowe lub maty sorpcyjne. Inne operacje z substancjami chemicznymi W trakcie wykonywania innych czynności z użyciem substancji chemicznych, biorąc pod uwagę ryzyko wycieku i zanieczyszczenia gleby lub systemów kanalizacyjnych pracownicy wykonujący czynności zobowiązani są do stosowania środków zapobiegawczych adekwatnych do wykonywanych działań, w tym opisanych w pkt. Magazynowanie, Przeładunek. 7.2 Uwolnienie czynnika chłodniczego w trakcie czynności konserwacyjnych układów klimatyzacji 7.2.1 Prace na czynnych instalacjach chłodniczych może wykonywać tylko i wyłącznie personel posiadający wymagane przepisami prawa kompetencje.
Strona 4 z 9 7.2.2 Wszelkie prace należy prowadzić zgodnie z wymaganiami instrukcji eksploatacji urządzenia. 7.2.3 Przed rozpoczęciem czynności konserwacyjnych, tam gdzie jest to tylko możliwe należy przy użyciu pompy próżniowej dokonać ściągnięcia czynnika chłodniczego do zbiornika klimatyzatora lub zbiornika zewnętrznego. 7.3 Praca na wysokości 7.3.1 Prace na wysokości należy prowadzić zgodnie z obowiązującą instrukcją BHP Prace na wysokości. 8. Potencjalne zdarzenia awaryjne i awarie środowiskowe i BHP 8.1 Pożar i wybuch 8.1.1 Powstanie pożaru może być wywołane poprzez: - nieprzestrzeganie zakazu palenia tytoniu i używania otwartego ognia, - wrzucanie niedopałków do pojemników z materiałami palnymi, - pozostawienie bez dozoru włączonych do sieci odbiorników energii elektrycznej, - nieprzestrzeganie wytycznych dotyczących prac niebezpiecznych pożarowo, - niewłaściwe użytkowanie maszyn i urządzeń elektrycznych, gazowych. 8.1.2 Każdy, kto zauważy nawet najmniejszy pożar lub uzyskał informację o pożarze czy zagrożeniu zobowiązany jest zachować spokój i nie dopuszczając do paniki natychmiast alarmować: - osoby znajdujące się w najbliższym sąsiedztwie pożaru, - Państwową Straż Pożarną tel.: 998 lub 112, - Kierownika lub bezpośredniego przełożonego. - po uzyskaniu telefonicznego połączenia ze Strażą Pożarną należy wyraźnie podać: dokładny adres, nazwę obiektu lub jego części, w której powstał pożar, co się pali (np. pali się pomieszczenie magazynowe, archiwum, komputer w pomieszczeniu biurowym, itp.), czy istnieje zagrożenie życia ludzkiego, numer telefonu, z którego się mówi i swoje nazwisko. UWAGA: ODŁOŻYĆ SŁUCHAWKĘ DOPIERO PO OTRZYMANIU POTWIERDZENIA PRZYJĘCIA ZGŁOSZENIA, ODCZEKAĆ CHWILĘ PRZY TELEFONIE NA EWENTUALNE SPRAWDZENIE. - W razie potrzeby alarmować inne służby: Policję 997 lub 112 Pogotowie Ratunkowe 999 lub 112 Państwowa Straż Pożarna 998 lub 112 - Równocześnie z zaalarmowaniem jednostek Państwowej Straży Pożarnej należy przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej przy pomocy gaśnic znajdujących się w terenie zagrożenia.
Strona 5 z 9 - Każda osoba przystępująca do akcji ratowniczo-gaśniczej powinna pamiętać, że w pierwszej kolejności należy przeprowadzić ratowanie zagrożonego życia, ewakuację ludzi a następnie ewakuację mienia. - Pamiętaj, aby wyłączyć dopływ prądu elektrycznego i gazu do pomieszczeń objętych pożarem, usunąć z zasięgu ognia wszelkie materiały palne, a w szczególności butle z gazami palnymi, naczynia z płynami łatwopalnymi, cenne materiały, maszyny, urządzenia, itp. - Pamiętaj, aby nie otwierać bez potrzeby drzwi, okien do pomieszczeń, w których powstał pożar, ponieważ dopływ powietrza sprzyja rozprzestrzenianiu się ognia, - Pamiętaj, aby przestrzegać w czasie gaszenia zasad bezpieczeństwa. Otwierając drzwi do pomieszczeń, w których powstał pożar należy zachować szczególną ostrożność. - Pamiętaj, iż wchodząc do zadymionych pomieszczeń lub przechodząc przez nie, należy ograniczyć ilość wdychanych produktów spalania. Poruszać się w pozycji pochylonej, jak najbliżej podłogi i zasłaniać usta, np. wilgotną chustką. - Po przyjeździe jednostki Straży Pożarnej do pożaru udzielić niezbędnych informacji i podporządkować się decyzji Kierującego akcją ratowniczą w zakresie działalności gaśniczej. 8.2 Ewakuacja pracownika z wysokości Uwaga: Ewakuację pracownika z wysokości wg poniższej instrukcji może wykonać wyłącznie osoba, która posiada stosowne przeszkolenie w tym zakresie. W przypadku, gdy w obrębie zdarzenia nie ma takowej osoby WEZWIJ POMOC DZWONIĄC NA STRAŻ POŻARNĄ LUB TELEFON ALARMOWY 112. 8.2.1 Wymagania ogólne - Pierwszym etapem udzielania pomocy poszkodowanemu pracownikowi znajdującemu się na wysokości jest szybka ewakuacja pracownika do poziomu gruntu. - Do ewakuacji powinien przystąpić niezwłocznie odpowiednio przeszkolony pracownik znajdujący się w pobliżu. - Do szybkiego opuszczenia pracownika do poziomu gruntu należy użyć zestawu ewakuacyjnego lub innego sprzętu odpowiedniego do przeprowadzenia ewakuacji. - Zestawy ratownicze muszą być kompletne i w dobrym stanie technicznym. - W celu zapewnienia bieżącej kompletności - Zestawów ratowniczych muszą one być zaplombowane w workach transportowych. - Za stan i kompletność sprzętu ratowniczego oraz jego nieuzasadnione użycie odpowiada kierujący zespołem pracowników. 8.2.2 Sprzęt niezbędny do ewakuacji pracownika z wysokości: - lina asekuracyjna zakończona kauszami, - zaczep linkowy lub zaczep taśmowy, - dwa zatrzaśniki, - nóż (lub inny ostry przedmiot).
Strona 6 z 9 Uwaga: Potrzebny sprzęt do ewakuacji przypnij zatrzaśnikiem do swoich szelek bezpieczeństwa. NIE TRZYMAJ GO W RĘCE W TRAKCIE DOJŚCIA DO POSZKODOWANEGO. 8.2.3 Zasady ewakuacji: - o ile to bezpieczne, posługując się dostępnymi środkami wejdź na konstrukcję, budynek, rusztowanie ponad poszkodowanego z zastosowaniem asekuracji przed upadkiem, - w trakcie wchodzenia zabezpiecz elementy, które mogą utrudniać ewakuację, w tym odepnij i odrzuć na bok dodatkowe (zbędne) wyposażenie jeśli takowe posiadał poszkodowany. - założyć ponad poszkodowanym (do stabilnego elementu konstrukcyjnego) zaczep tworząc punkt asekuracyjny dla siebie, - przypnij się do utworzonego punktu asekuracyjnego za pośrednictwem swojej linki - bezpieczeństwa, - zapnij na zainstalowanym zaczepie dodatkowy zatrzaśnik, który będzie spełniał rolę - hamulca linowego, - przypiąć zatrzaśnikiem linę asekuracyjną do zaczepu piersiowego (lub grzbietowego) - szelek bezpieczeństwa poszkodowanego, - wpiąć linę asekuracyjną do przygotowanego zatrzaśnika na stałym punkcie asekuracyjnym specjalnym węzłem hamulcowym, powstałym poprzez dwukrotne okręcenie liny wokół zatrzaśnika lub alternatywnie zastosowanym węzłem półwyblinka, - sprawdzić wszystkie połączenia, zakręcić zatrzaśniki, naprężyć linę asekuracyjną i nie wypuszczając już jej z dłoni przystąpić do zasadniczej fazy ewakuacji, - odciąć poszkodowanego od linki na której dotychczas on wisiał tak, aby ciężar poszkodowanego przeniósł się na dopiętą do jego szelek linę asekuracyjną, - trzymając oburącz linę zmniejszyć kąt opasania wokół zatrzaśnika i powoli opuszczać poszkodowanego na ziemię, - zejść na ziemię i przystąpić do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej 8.3 Skażenie gleby, systemu kanalizacji 8.3.1 Substancje chemiczne (np. lakiery, farby, rozpuszczalniki, oleje, paliwa oraz inne ropopochodne, popłuczyny) mogą być przyczyną awarii środowiskowej w postaci zanieczyszczenia gleby, wód gruntowych lub układów kanalizacyjnych. 8.3.2 Bezwzględnie należy podjąć działania, w celu ograniczenia niekorzystnego wpływu substancji na środowisko naturalne. 8.3.3 Powstanie skażenia gleby może być wywołane poprzez: - rozszczelnienie zbiorników zawierających substancje niebezpieczne, - wycieki w związku z niewłaściwym magazynowanie substancji i preparatów chemicznych, - nieprzestrzeganie odpowiednich zasad przy przelewaniu i napełnianiu zbiorników,
- wycieki z niesprawnych pojazdów i urządzeń lub instalacji, - niezastosowanie w przypadku wycieków odpowiednich sorbentów. 8.3.4 Zasady postępowania w przypadku wycieku substancji szkodliwych: - zabezpiecz źródło wycieku, Strona 7 z 9 - zabezpiecz znajdujące się w pobliżu studzienki ściekowe najlepiej specjalnym rękawem sorpcyjnym lub innym możliwym sposobem, - na rozlaną substancję szkodliwą rozsypać warstwę sorbentu (trociny, piasek, sorbenty uniwersalne), - za pomocą szczotki lub innego przedmiotu wymieszać sorbent z substancją, - po kilku minutach nasączony sorbent usunąć z miejsca zdarzenia, - oszacować głębokość przeniknięcia substancji szkodliwych do gleby oraz zebrać zanieczyszczoną warstwę gleby do pojemnika na odpady niebezpieczne (jeśli wyciek nastąpił na powierzchnię nieutwardzoną) - zawiadomić o zaistniałej awarii bezpośredniego przełożonego lub Specjalistę ds. BHP który podejmie dalsze działania. PAMIĘTAJ, ŻE CZAS OD WYSTĄPIENIA ZDARZENIA DO PODJĘCIA WW. DZIAŁAŃ WPŁYWA NA ICH SKUTECZNOŚĆ I SKALĘ ZANIECZYSZCZENIA GLEBY, WÓD GRUNTOWYCH LUB SYSTEMU KANALIZACYJNEGO. PAMIĘTAJ, IŻ ZANIECZYSZCZONY SORBENT ORAZ ZANIECZYSZCZONA ZIEMIA JEST ODPADEM NIEBEZPIECZNYM I NIE MOŻE BYĆ WYRZUCONY DO OGÓLNIE DOSTĘPNYCH KOSZY NA ŚMIECI. 8.4 Instrukcja ewakuacji pracowników 8.4.1 Ze względu na charakter działalności zakładu ewakuacja pracowników może następować w związku ze zdarzeniami awaryjnymi w obiektach administracyjno-biurowych oraz miejscach wykonywania robót technicznych. 8.4.2 Zasady ewakuacji z obiektów administracyjno-biurowych uregulowany jest w Instrukcjach Ppoż. dla Obiektów, natomiast zasady ewakuacji personelu z terenu wykonywania robót technicznych należy prowadzić wg zasad wynikających z zatwierdzonego Planu BIOZ obowiązującego na terenie ich wykonywania.
Strona 8 z 9 8.5 Znaki zakazu, ostrzegawcze, informacyjne Zakaz przejścia Drzwi ewakuacyjne Gaśnica Ppoż. Kierunek drogi ewakuacyjnej Hydrant Zewnętrzny Kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej Zakaż używania otwartego ognia Wyjście ewakuacyjne Zakaz Palenia tytoniu Pierwsza Pomoc Przeciwpożarowy wyłącznik prądu Uruchamianie alarmu ppoż. Miejsce zbiórki do ewakuacji Klucz do wyjścia ewakuacyjnego
Strona 9 z 9 9. Historia zmian Wydanie Data wydania Wprowadzona zmiana Kto opracował I/2015 03.08.2015 Nowy dokument Bożena Puss III/2016 06.09.2016 Nowe wydanie wynikające z wdrożenia SZBHP wg PN-N 18001 i jego integracji z obowiązującym systemem jakości, zmiana nazwy spółki na ENGIE Services Sp. z o.o. Bożena Puss