1. NAZWA PRZEDMIOTU polska/angielska Moduł X: Technika wokalna i wyrazistość mowy Przedmioty: 1. Technika i wyrazistość mowy 2. Technika wokalna 3. Impostacja głosu 2. KOD PRZEDMIOTU MK 10 1. WLW-A-L-WY-1-2-3-4-5-6 2. WLW-A-L-TW-1-2-3-4 3. WLW-A-L-IM-1-2-3-4-5-6 3. KIERUNEK WYDZIAŁ Aktorstwo Lalkarski 4. SPECJALNOŚĆ aktorstwo teatru lalkowego 5. TYP PRZEDMIOTU kierunkowy, obowiązkowy 6. WYMAGANIA WSTĘPNE (WARUNKI UCZESTNICTWA) Zdany egzamin maturalny z języka polskiego znajomość literatury polskiej i gramatyki języka polskiego. Pozytywny wynik postępowania kwalifikacyjnego na I rok studiów 7. WYMAGANIA KOŃCOWE Zaliczenie wszystkich semestrów pozytywną oceną pedagoga. Student posiada wiedzę i umiejętności umożliwiające realizowanie i wyrażanie własnych koncepcji artystycznych oraz wskazówek reżysera/pedagoga w zakresie poprawnej artykulacji scenicznej i jej ekspresji, zarówno w mowie, jak i w śpiewie. Posiada świadomość własnych możliwości głosowych, jego wolumenu, barwy i skali, oraz umiejętność świadomego posługiwania się nim w każdej przestrzeni przeznaczonej do realizacji dzieła artystycznego. 8. ETYKIETA LEKCYJNA Rozgrzewka fizyczna, artykulacyjna i głosowa przed rozpoczęciem zajęć. Zakaz używania mobilnego sprzętu elektronicznego / laptopy, tel. komórkowe /, punktualność, luźny ubiór niekrepujący ruchów, obuwie najlepiej sportowe. Możliwa rejestracja audio za zgodą pedagoga. 1
9. CELE PRZEDMIOTU/MODUŁU - przekazanie podstawowego zasobu wiedzy i umiejętności warsztatowych związanych z techniką mowy, techniką wokalną i impostacją głosu - uwrażliwienie na dźwięki nieartykułowane i artykułowane mowy - zaznajomienie teoretyczne i praktyczne z normami polskiej mowy scenicznej - poprawa wad wymowy - poszerzenie wyobraźni językowej i dźwiękowej - harmonijne łączenie mowy i śpiewu z innymi środkami ekspresji aktorskiej - osiągnięcie przez studenta umiejętności swobodnego i kreatywnego posługiwania się warsztatowymi środkami przekazu artystycznego w zakresie wymowy i śpiewu - wspieranie studenta w jego dążeniu do prawidłowego posługiwania się słowem i głosem w mowie i śpiewie 10. ZAMIERZONE EFEKTY KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE WIEDZY: Po zakończeniu kursu student: poprzez indywidualną pracę i poszukiwania osiąga gruntowną znajomość repertuaru związanego ze specjalnością w perspektywie porównawczej (K_W01) posiada umiejętność praktycznego wykorzystania walorów interpretacji poszczególnych scen, dialogów, postaci dramatycznych w kształtowaniu roli aktorskiej (K_W02) posiada zdolność kreatywnego myślenia o tekście, a także potrafi wypracować własne sposoby wyróżniania i interpretowania tworzywa dramatycznego, dokonywać analizy treściowej i porównawczej (K_W03) 2
posiada wiedzę z zakresu środków warsztatowych w stopniu niezbędnym do realizacji własnych projektów artystycznych (K_W04) wykazuje się znajomością stylów gry aktorskiej ( w tym najnowszych trendów z zakresu określonych kierunków sztuki i osiągnięcia najwybitniejszych przedstawicieli różnych specjalności (K_W06) posiada świadomość funkcji społecznej, ideowej i estetycznej kreowanej postaci (K_W07) wykazuje głębokie zrozumienie wzajemnych relacji pomiędzy teoretycznymi i praktycznymi aspektami studiów, a także wykorzystywać tę wiedzę dla dalszego rozwoju swojego warsztatu (K_W08) dysponuje poszerzoną wiedzą na temat kontekstu historycznego i kulturowego sztuki i jej związków z innymi dziedzinami współczesnego życia oraz potrafi samodzielnie rozwijać tę wiedzę w sposób odpowiadający swojej specjalności (K_W09) W ZAKRESIE UMIEJĘTNOŚCI: Po zakończeniu kursu student: - dysponuje umiejętnościami potrzebnymi do tworzenia, realizowania i wyrażania własnych koncepcji artystycznych w przyszłej pracy zawodowej (K_U01) - posiada umiejętność z zakresu warsztatu w stopniu niezbędnym do realizacji własnych projektów artystycznych (K_U05) - posiada umiejętność świadomego posługiwania się aparatem mowy w każdej przestrzeni przeznaczonej do realizacji dzieła artystycznego, świadomego posługiwania się oddechem w budowaniu frazy, wrażliwość na rozszerzenie przestrzeni dźwiękowej dla wzbogacenia intonacji, elastyczności w posługiwaniu się środkami ekspresji, barwy, tempa, rytmu i dynamiki / harmonijne łączenie mowy z innymi 3
środkami ekspresji aktorskiej / (K_U06) - posiada świadomość emisji głosu poprzez koordynację pracy mięśni oddechowych, narządu głosu i rezonatorów (K_U07) - posiada umiejętność wykonania indywidualnej lub zbiorowej formy wokalnej (K_U11) - opanował techniki ćwiczenia umiejętności warsztatowych, umożliwiające ciągły rozwój poprzez samodzielną pracę (K_U13) W ZAKRESIE KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH: Po zakończeniu kursu student: - posiada umiejętność krytycznej oceny własnych działań twórczych i artystycznych, oraz umieć poddać takiej ocenie inne przedsięwzięcia z zakresu kultury, sztuki i innych dziedzin działalności artystycznej w obrębie sztuki teatralnej (K_K04) - umie świadomie zaplanować swoją ścieżkę kariery zawodowej w oparciu o zdobyte na studiach umiejętności i wiedzę (K_K08) - ma świadomość potrzeby ciągłego rozwoju poprzez samodzielną pracę (K_K10) 11. FORMY KSZTAŁCENIA - wykład kursowy, teoretyczny związany z poszczególnym przedmiotem modułu - wykład zintegrowany z ćwiczeniami warsztatowymi - ćwiczenia warsztatowe zajęcia grupowe i indywidualne oparte na ćwiczeniu umiejętności prawidłowego i świadomego posługiwania się narzędziami warsztatu aktorskiego słowem i głosem, w mowie i śpiewie - konsultacje 4
12. PUNKTY ECTS (nakład pracy studenta niezbędny do osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia) 1. Technika i wyrazistość mowy rok semestr Ilość punktów I II III IV V 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 2 2 2 2 2 2 2. Technika wokalna Ilość punktów 2 2 2 2 3. Impostacja głosu Ilość punktów 2 2 2 2 2 2 13. METODY I KRYTERIA OCENY Zal/Zal EK/EIndyw 14. SPOSÓB ZALICZENIA 1. Technika i wyrazistość mowy semestr 1 sprawność oddechu i artykulacji, oraz aktywność narządów mowy - 40% wymowa samogłosek ustnych - 30% prezentacja dwóch krótkich tekstów z nagromadzoną ilością samogłosek ustnych - 20% semestr 2 wymowa spółgłosek zwartych, szczelinowych, zwartoszczelinowych i półotwartych - 40% precyzja oddechowa i artykulacyjna w tekście - 30% 5
prezentacja dwóch krótkich tekstów z dominacją spółgłosek - głównie zwartych, szczelinowych i zwartoszczelinowych - 20% semestr 3 wymowa samogłosek nosowych przed różnymi grupami spółgłosek - 40% oznakowanie fonetyczne elementów mowy scenicznej - 20% prezentacja fragmentów tekstów z nagromadzoną ilością samogłosek nosowych - 30% semestr 4 skala głosu i wyrównanie rezonatorów w mowie - 20% artykulacja zbiegów i zbitek spółgłoskowych, szybkość i sprawność artykulacyjna, oraz rytmy w mowie - 40% prezentacja jednego tekstu klasycznego /wiersz lub proza/ z zastosowaniem wyżej wymienionych założeń - 30% semestr 5 wymowa wyrażeń przyimkowych - 30% stopniowanie i kontrast w poziomach nasilenia głosu - 30% prezentacja tekstu literackiego z zastosowaniem poziomów nasilenia głosu i zmian tempa mówienia - 30% semestr 6 6
upodobnienia międzywyrazowe -20% oddech i artykulacja w ekspresji ruchowej - 20% dynamika w mowie kameralnej - 20% indywidualna prezentacja monologu lub pokaz pracy zbiorowej innego tekstu literackiego z zastosowaniem ekspresji ruchowej - 30% 2. Technika wokalna semestr 1 sprawność oddechu i artykulacji, oraz aktywność narządów mowy - 30% czystość intonacyjna - 10% barwa i jakość głosu śpiewanego - 30% obecność, prezentacja jednej prostej piosenki - 20% semestr 2 precyzja oddechowa i artykulacyjna, oraz aktywność narządów mowy we wprawkach i ćwiczeniach - 30% czystość intonacyjna - 10% barwa i jakość głosu śpiewanego - 20% obecność, prezentacja dwóch utworów (pieśni klasycznej, piosenki) - 30% semestr 3 precyzja oddechowa i artykulacyjna, rozluźnienie żuchwy i aktywność aparatu głosowego we wprawkach i ćwiczeniach - 30% czystość intonacyjna - 10% barwa, dźwięczność, wolumen i jakość głosu śpiewanego - 20% 7
obecność, prezentacja dwóch utworów (pieśni, piosenki, songu musicalowego) w języku polskim i obcym - 30% semestr 4 precyzja oddechowa i artykulacyjna, rozluźnienie żuchwy i aktywność aparatu głosowego we wprawkach i ćwiczeniach - 20% czystość intonacyjna - 10% barwa, dźwięczność, skala, wolumen i jakość głosu śpiewanego - 20% umiejętność stopniowania dynamiki i stosowania kontrastów i innych technicznych środków artykulacji w utworach - 10% obecność, prezentacja trzech utworów (pieśni, piosenki, songu musicalowego) w języku polskim i obcym z uwzględnieniem ekspresji i interpretacji muzycznej - 30% semestr 1 opanowanie różnych typów oddechu ze szczególnym naciskiem odejście od oddechu szczytowego - 30% na odnalezienie optymalnej wysokości głosu - 20% 3. Impostacja głosu aktywne uczestnictwo i frekwencja na zajęciach - 30% czystość samogłosek - 20% semestr 2 podstawowa wiedza z anatomii i fizjologii głosu - 25% aktywne uczestnictwo i frekwencja na zajęciach - 25% czystość samogłosek - 30% prezentacja krótkiego tekstu literackiego z dominacją samogłoski a - 20% 8
semestr 3 nośność głosu z zachowaniem melodyki mowy - 30% umiejętność korzystania z różnych rezonatorów i elastyczne połączenie głosu z pracą oddechową - 30% frekwencja i aktywne uczestnictwo w zajęciach - 20% prezentacja krótkiego tekstu literackiego - 20% semestr 4 podstawowa wiedza o higienie głosu - 20% wyrównane samogłoski - 30% rozwinięta skala głosu - 30% frekwencja i aktywne uczestnictwo w zajęciach - 10% prezentacja krótkiego tekstu literackiego - 10% semestr 5 dynamika głosu - 40% umiejętne operowanie barwą głosu - 40% prezentacja krótkiego tekstu literackiego o długiej frazie - 20% semestr 6 umiejętność świadomego operowania głosem o zróżnicowanej barwie, natężeniu i dynamice w połączeniu z ekspresją ruchową - 40% umiejętność relaksu - 20% świadoma samodzielna praca nad głosem - 20% prezentacja krótkiego tekstu literackiego o długiej frazie - 20% 15. JĘZYK WYKŁADOWY (ewentualna możliwość prowadzenia zajęć w innych językach- jakich) polski 9
16. PROWADZĄCY (stopień/tytuł naukowy) dr hab. Marek Tatko- lider modułu prof. Mirosława Lombardo dr hab. Anna Kramarczyk dr hab. Izabela Jeżowska mgr Marzenna Wojak mgr Barbara Bonarska mgr Małgorzata Król - Sozańska 17. LITERATURA Literatura podstawowa: 1. Aby język giętki Mieczysława Walczak Deleżyńska 2. Przewodnik po starannej polszczyźnie Mirosława Lombardo 3. Uwolnij swój głos Kristin Linklater 4. Teksty z lat 1965 1969 Jerzy Grotowski 5. Elementarne ćwiczenia dykcji Barbara Toczyska 6. Kształcenie głosu spiewaka Franziska Martienssen - Lohmann 7. Emisja głosu Czesław Wojtyński 8. Uczymy się śpiewać Halina Sobierajska 9. Kształcenie głosu Halina Zielińska 10. Głos i jego zaburzenia. Zagadnienia higieny i emisji głosu Maria Zalesska Kręcicka 11. Świadomy oddech Leonard Orr 12. Oddech, który leczy Stella Weller 13. Mówię i śpiewam świadomie Bogumiła Tarasiewicz literatura uzupełniająca: 10
1. Nowe słowa Jerzy Bralczyk 2. Sarabanda w chaszczach Barbara Toczyska 3. Głośno i wyraźnie Barbara Toczyska 4. Odpowiednie dać rzeczy słowo Jan Miodek 5. O podstawach polskiej wymowy scenicznej Danuta Michałowska 6. Terapia oddechem Karin Schut 7. Kama ma kaka ma Bogumiła Toczyska 8. Duchowość ciała Alexander Lowen 18. UWAGI Rodzaj sali i pomocy dydaktycznych do poszczególnych przedmiotów modułu zamieszczono w kartach przedmiotów. 11